Άρθρο του C J Polychroniou για το AlJazeera
Οι Έλληνες έχουν εγκαταλείψει εντελώς την ελπίδα ότι οι πολιτικοί τους ηγέτες έχουν τις ικανότητες για να σώσουν την εθνική οικονομία.
Υπάρχει τίποτα πιο ειρωνικό από ένα έθνος, που παρέδωσε την κυριαρχία του σε αντάλλαγμα της οικονομικής διάσωσης, στήνοντας εκλογές σε λιγότερο από ένα έτος από τις προηγούμενες και με την μεσολάβηση ενός δημοψηφίσματος στο μεταξύ?
Όλως περιέργως, αυτή ακριβώς είναι η κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι Έλληνες πολίτες.
Όσο οι πολιτικοί ηγέτες συνθηκολογούν σε κτηνώδη μέτρα λιτότητας κατ’ απαίτηση των επισήμων εθνικών πιστωτών (η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο), τόσο πιο συχνά «σέρνονται» σε ασήμαντες εκλογές.
Πράγματι, με τα τρία κόμματα – το κεντροαριστερό ΠΑΣΟΚ, η κεντροδεξιά Νέα Δημοκρατία, και ο ριζοσπαστικός- αριστερός ΣΥΡΙΖΑ – να έχουν συμμετάσχει στην υπογραφή συμφωνιών διάσωσης με επαχθείς όρους για το μέλλον της χώρας, οι εκλογές στην Ελλάδα δεν έχουν γίνει τίποτα άλλο πέρα από ένα κυνικό και τυπικό πολιτικό τέχνασμα.
Αλλά ας ξαναδούμε τις πολιτικές εξελίξεις των τελευταίων μηνών.
Ο ριζοσπαστικός- αριστερός ΣΥΡΙΖΑ σάρωσε μέχρι τη νίκη στις 25 Ιανουαρίου με την υπόσχεση να ανατρέψει την λιτότητα σχίζοντας τις συμφωνίες διάσωσης που μετέτρεψαν την χώρα σε μια μπανανία και έναν οικονομικό κάλαθο αχρήστων.
Ύστερα από μήνες έντονων διαπραγματεύσεων στις οποίες η αριστερή κυβέρνηση στην Αθήνα ανακάλυψε ότι ήταν αδύνατο να έχεις την πίτα ολόκληρη και το σκύλο χορτάτο, ο Αλέξης Τσίπρας, ο πρωθυπουργός, προγραμμάτισε δημοψήφισμα λιτότητας, ελπίζοντας ότι ο ελληνικός λαός θα ψήφιζε ΝΑΙ με το φόβο ότι ένα ΟΧΙ ίσως οδηγούσε την Ελλάδα εκτός ευρώ –αυτό θα καθιστούσε αβλαβές για την κυβέρνηση να συμφωνήσει σε ένα νέο σχέδιο διάσωσης.
Ωστόσο, τα πράγματα εξελίχθηκαν αρκετά διαφορετικά από αυτό που αναμενόταν.
Χρόνια σκληρών μέτρων λιτότητας και μια αίσθηση εθνικής ταπείνωσης οδήγησε τους Έλληνες πολίτες να ψηφίσουν με μεγάλο ποσοστό (61%) ενάντια σε μια νέα συμφωνία διάσωσης. Για τόση δημοκρατία μιλάμε.
Μια εβδομάδα αργότερα, ο Τσίπρας συναίνεσε σε ένα νέο πακέτο διάσωσης 96 δις δολαρίων, το οποίο κυριολεκτικά οριστικά εδραίωσε την Ελλάδα σε προτεκτοράτο της ΕΕ.
Η ελληνική Βουλή ενέκρινε το νέο πακέτο διάσωσης με την καταιγιστική υποστήριξη της συντηρητικής Νέας Δημοκρατίας και του σοσιαλιστικού ΠΑΣΟΚ, αλλά αυτή η κίνηση οδήγησε σε διάσπαση στο κυβερνών κόμμα του Τσίπρα.
Πολλοί σκληροπυρηνικοί αριστεροί μετέφρασαν την παράδοση της κυβέρνησης ως πράξη «προδοσίας».
Με πάνω από 40 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ να απέχουν ή να ψηφίζουν ενάντια στην συμφωνία, μεταξύ τους και ο Γιάννης Βαρουφάκης, ο πολύ δημοφιλής πρώην υπουργός Οικονομικών, ο Τσίπρας επέλεξε τελικά να υπογράψει παραίτηση και να προκηρύξει τάχιστα εκλογές.
Η απόφαση του Τσίπρα ελήφθη αφού έλαβε την αδήριτη υποστήριξη της Γερμανίδας Καγκελαρίου Άγγελας Μέρκελ.
Η Γερμανία είναι ο μοναδικός τόσο μεγάλος υποστηρικτής των διασώσεων της Ελλάδας, και ήταν μέρος μιας στρατηγικής απόφασης να απαλλαχθούν από τα ριζοσπαστικά στοιχεία εντός του ΣΥΡΙΖΑ και να εδραιώσουν το κόμμα ως τον νέο πόλο κοινωνικής δημοκρατίας στην Ελλάδα.
Επιπρόσθετα, τα νέα αντι- δημοφιλή μέτρα του τρίτου πακέτου διάσωσης, που περιλάμβαναν περεταίρω περικοπές συντάξεων, επιπλέον φόρους, και την πλήρη ιδιωτικοποίηση όλων των κρατικών περιουσιακών στοιχείων, δεν θα γίνουν αντιληπτά μέχρι τις εκλογές.
Η ψυχολογία στην εκλογική βάση ποικίλει από απογοήτευση και απελπισία μέχρι απόγνωση και θυμό, με το ποσοστό αποχής στις ερχόμενες εκλογές να αναμένεται να ξεπεράσει το 40%.
Γενικά, οι πολίτες έχουν εγκαταλείψει την ελπίδα ότι οι πολιτικοί ηγέτες έχουν τις ικανότητες να σώσουν την εθνική οικονομία ή την προθυμία να αντιπαλέψει την διαφθορά και να προχωρήσει με αποφασιστικό σθένος, ιδιαίτερα ακολουθώντας το καταστροφικό πείραμα με την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ.
Στην πραγματικότητα η σύντομη θητεία του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία συνοδεύτηκε όχι μόνο από προδοσία των υποσχέσεων και απίστευτα ψέματα ακόμα και για ένα εξαιρετικά πελατειακό πολιτικό κόμμα, αλλά και από μια αξεπέραστη κυβερνητική ανικανότητα, που έχει οδηγήσει, μεταξύ άλλων, προς ένα εκτενές κλείσιμο των τραπεζών και κεφαλαιακούς ελέγχους, και έχει προσθέσει και άλλη πίεση σε μια ήδη πολιορκούμενη οικονομία.
Ως αποτέλεσμα, το ετοιμοθάνατο κόμμα της Νέας Δημοκρατίας κάνει ένα απίστευτο comeback, καθώς οι δημοσκοπήσεις υποδεικνύουν ότι η απόσταση από τον ΣΥΡΙΖΑ έχει μειωθεί σε λιγότερο από 1%.
Λαϊκή απογοήτευση
Την ίδια ώρα, το κόμμα- τέκνο του ΣΥΡΙΖΑ, η Λαϊκή Ενότητα, μια δύναμη κατά της διάσωσης που υποστηρίζει την επιστροφή στη δραχμή και την έξοδο από την ευρωζώνη, ίσως μετά βίας περάσει το φράγμα του 3% για να μπει στην Βουλή.
Η λαϊκή απογοήτευση με την πολιτική εξερράγη ύστερα από το τηλεοπτικό debateτην προηγούμενη εβδομάδα ανάμεσα στους ηγέτες των πολιτικών κομμάτων της χώρας. Ήταν αναμφισβήτητα το πιο βαρετό debateαπό ποτέ στην ελληνική πολιτική και όλα τα κόμματα φάνηκαν εντελώς χωρίς ανίδεοι.
Αλλά πόσο διαφορετικά θα μπορούσαν να είναι τα πράγματα σε μια χώρα που οι ηγέτες από τα κυρίαρχα ηγετικά κόμματα έχουν δώσει την συναίνεσή τους στις ίδιες καταστροφικές πολιτικές?
Το μεγάλο ερώτημα στην Ελλάδα ακριβώς τώρα είναι σχετικά με το σχήμα της επόμενης κυβέρνησης.
Είναι ξεκάθαρο το ότι ο Τσίπρας δεν θα έχει την πλειοψηφία που ήλπιζε όταν κάλεσε σε εκλογές- εξπρές.
Αλλά επίσης, επιμένει ότι δεν θα σχηματίσει μια κυβέρνηση συνεργασίας με την Νέα Δημοκρατία, που θεωρείται υπόλειμμα του παλιού και διεφθαρμένου πολιτικού συστήματος.
Είναι ειρωνεία ότι εκτός από τους πιο πιστούς υποστηρικτές του ΣΥΡΙΖΑ, κανείς δεν φαίνεται να πιστεύει σε τίποτα από αυτά που λέει ο πρώην πρωθυπουργός- αλλά τίποτα από αυτά δεν έχει σημασία.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι η κυβέρνηση θα σχηματιστεί από μια μεγάλη συμμαχία της οποίας η μόνη αποστολή θα είναι να εφαρμόσει τα πιο επώδυνα και ταπεινωτικά μέτρα που ποτέ αποπειράθηκε ένα δημοκρατικά εκλεγμένο σώμα.
Αυτή, αλίμονο, είναι η αφόρητη ελαφρότητα της Ελληνικής Δημοκρατίας.
*Ο κ. Πολυχρονίου είναι πολιτικός οικονομολόγος/ πολιτικός επιστήμονας που έχει διδάξει και εργαστεί για πολλά χρόνια σε πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ.
Μετάφραση αποκλειστικά για το Νόστιμον Ήμαρ: Γκουσδουβάς Χρήστος