Σε εξέπληξε η νίκη σου;
Ήταν μια νίκη που επιτεύχθηκε σε ένα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Ήταν μια υποψηφιότητα που υποστηρίχτηκε και καθοδηγήθηκε από τους ανθρώπους, με πολύ λίγους πόρους και με ελάχιστα χρήματα πετύχαμε την νίκη στις εκλογές σε μια τόσο σημαντική πόλη όπως η Βαρκελώνη. Αλλά δεν ήταν έκπληξη, γιατί υπάρχει ένα ισχυρό λαϊκό κίνημα και μια μεγάλη επιθυμία για αλλαγή. Έχουμε σοβαρά πολιτικά προβλήματα εδώ στη Βαρκελώνη, και σε όλη τη χώρα, και έτσι υπήρχε μια ανάγκη της κοινωνίας για αλλαγή που μπορούσες να της δεις στους δρόμους.
Μπορείς να μας μιλήσεις για αυτά τα προβλήματα;
Υπάρχουν προβλήματα που σχετίζονται με την οικονομική κρίση, αλλά αυτή η οικονομική κρίση είναι η συνέπεια μιας πολιτικής κρίσης και μιας βαθιάς δημοκρατικής κρίσης. Είχαμε μια μορφή διακυβέρνησης όπου η πολιτική ελίτ είχε μια στενή σχέση με τις οικονομικές ελίτ που έχουν καταστρέψει την οικονομία της χώρας, και η απόλυτη αναπαράσταση αυτού του γεγονότος ήταν η συμπεριφορά των τραπεζών. Έχουν εξαπατήσει χιλιάδες ανθρώπους με τις καταχρηστικές υποθήκες. Έχουν κάνει έξωση σε χιλιάδες οικογένειες και έχουν καταστρέψει την οικονομία της χώρας. Και αυτό συνέβη λόγω της διαπλοκής των πολιτικών και των οικονομικών ελίτ. Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης, όπου υπήρξαν απώλειες δισεκατομμυρίων ευρώ, είναι οι κοινωνικές περικοπές σε τομείς όπως η υγειονομική περίθαλψη και η εκπαίδευση. Σε μια πόλη που είναι πλούσια, όπως η Βαρκελώνη, σε μια πόλη όπου υπάρχουν πολλά χρήματα και πολλοί πόροι, η κοινωνική ανισότητα έχει εκτοξευθεί. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν άνθρωποι που γίνονται συνεχώς πιο πλούσιοι, την ίδια στιγμή που περισσότεροι άνθρωποι γίνονται φτωχότεροι. Έτσι, η μεσαία τάξη εξαφανίζεται.
Μετά την νίκη σου μίλησες για μια δημοκρατική επανάσταση σε όλη την νότια Ευρώπη. Τι εννοείς;
Αυτό που έγινε στην Ισπανία και στη Βαρκελώνη δεν είναι ένα μεμονωμένο γεγονός. Υπάρχει μια κρίση στον τρόπο που γίνεται η πολιτική, υπάρχει μια πολιτική ελίτ η οποία έχει διαφθαρεί και έχει καταλήξει συνεργός της χρηματοπιστωτικής εξουσίας: το μόνο που σκέφτεται είναι πώς να αυξήσει την κερδοφορία της, με αποτέλεσμα τις αυξανόμενες ανισότητες και την εξαθλίωση της πλειοψηφίας του λαού. Ευτυχώς, υπήρξε μια μεγάλη λαϊκή αντίδραση εδώ και σε άλλα μέρη της Μεσογείου, για παράδειγμα στην Ελλάδα, ενάντια στις νεοφιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές, οι οποίες δεν είναι μόνο ένα πρόβλημα στην Ισπανία, αλλά και στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο. Βλέπουμε ξεκάθαρα ότι τα δημοτικά συμβούλια είναι το κλειδί για την αντιμετώπιση αυτού του τρόπου χάραξης πολιτικής. Αυτό σημαίνει ότι με τις καθημερινές πολιτικές μπορούμε να αποδείξουμε ότι υπάρχει ένας άλλος τρόπος για να κυβερνήσουμε, χωρίς αποκλεισμούς, οι εργαζόμενοι μαζί με τους πολίτες, κάνοντας δηλαδή κάτι περισσότερο από το να τους ζητάμε απλώς να ψηφίζουν κάθε τέσσερα χρόνια. Παράλληλα, με την καταπολέμηση της διαφθοράς, μπορούμε να έχουμε διαφανείς θεσμούς. Έτσι, πιστεύουμε ότι οι κυβερνήσεις της πόλης είναι το κλειδί για την δημοκρατική επανάσταση, για να κάνουμε τα πράγματα με έναν νέο τρόπο. Αλλά από την άλλη πλευρά, γνωρίζουμε πολύ καλά ότι η πραγματική αλλαγή πρέπει να είναι παγκόσμια: ότι μια πόλη από μόνη της δεν μπορεί να λύσει όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε, πολλά από τα οποία είναι παγκόσμια, επειδή σήμερα η οικονομία δεν έχει σύνορα. Το μεγάλο κεφάλαιο και οι αγορές κινούνται ελεύθερα σε όλο τον κόσμο, σε αντίθεση με τους ανθρώπους.
Πώς θα ήταν ένα δημόσιο τραπεζικό σύστημα;
Νομίζω ότι στον οικονομικό κόσμο υπήρξε ένα πρόβλημα απόλυτης κακοδιοίκησης. Δεν μπορούμε να αφήνουμε κάτι τόσο σημαντικό όπως η οικονομική πολιτική και τα χρήματα, που έχουν μια κοινωνική λειτουργία, στα χέρια της κερδοσκοπίας και των ιδιωτικών συμφερόντων. Εδώ υπήρξε ένα μεγάλο δημοκρατικό έλλειμμα και έλλειψη συλλογικού και δημοκρατικού ελέγχου των χρημάτων και του οικονομικού συστήματος. Έτσι χρειαζόμαστε επειγόντως τον δημοκρατικό έλεγχο. Αυτό δεν σημαίνει ότι όλες οι τράπεζες πρέπει να είναι δημόσιες, μπορεί να υλοποιηθεί με διάφορους τρόπους. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι οι ιδιωτικές τράπεζες να συμμορφώνονται με το νόμο, γιατί αυτό που γίνεται στην Ισπανία είναι ότι έχουμε ένα τραπεζικό σύστημα που παραβαίνει συστηματικά τον νόμο και δεν συμβαίνει τίποτα. Για εμάς, τους ανθρώπους, δεν χαρίζεται τίποτα. Μας ζητούν να πληρώνουμε όλα τα χρέη μας, όλους τους φόρους μας. Ακόμα και η μη πληρωμή ενός εισιτήριου κυκλοφορίας τιμωρείται αυστηρά. Οι μεγάλες τράπεζες, από την άλλη πλευρά, που έχουν πει τόσα ψέματα, που έχουν εξαπατήσει και καταστρέψει χιλιάδες οικογένειες, συγχωρούνται. Όπως για παράδειγμα όταν σπάνε τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς προστασίας των καταναλωτών. Αυτό είναι απαράδεκτο. Το πρώτο πράγμα που χρειαζόμαστε είναι οι κυβερνήσεις να εξυπηρετούν τους ανθρώπους και όχι τα ιδιωτικά συμφέροντα. Πρέπει να αναγκάσουμε τις οικονομικές ελίτ να συμμορφωθούν με τον νόμο και να υπακούουν στις κοινωνικές ανάγκες των πολλών, κάτι που δεν συμβαίνει σήμερα. Είναι επίσης αλήθεια ότι σίγουρα θα ήταν καλό αν αυτή η ιδιωτική οικονομική δύναμη συμπληρώνεται από κάποια μορφή δημόσιας τράπεζας, που να αντισταθμίζει και να δίνει εγγυήσεις ότι υπάρχει χρηματοδότηση για ό,τι είναι προς το δημόσιο συμφέρον. Αν δεν συμβαίνει αυτό, η ιδιωτική οικονομική εξουσία έχει την δυνατότητα να αποφασίζει για το τι θα χρηματοδοτηθεί και τι όχι.
Μια από τις πιο γνωστές φωτογραφίες αυτές τις μέρες δείχνει τα ΜΑΤ να σε τραβούν. Είναι από τον Ιούλιο του 2013, όταν προσπαθούσατε να καταλάβετε μια τράπεζα της Βαρκελώνης που είχε κάνει κατασχέσεις σπιτιών. Να μιλήσουμε για εκείνη την στιγμή;
Έχουν υπάρξει πολλές τέτοιες στιγμές τα τελευταία χρόνια, γιατί όταν έχουμε άδικους νόμους, όπως αυτούς που υπάρχουν σήμερα στην Ισπανία, επιβάλλεται να τους παραβαίνουμε. Εδώ έχει παραβιαστεί το δικαίωμα στη στέγαση, για αυτό μαζί με άλλους χιλιάδες πολίτες συμμετείχα ειρηνικά σε δράσεις πολιτικής ανυπακοής για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σε όλη την ιστορία της ανθρωπότητας πάντα αυτό γίνεται. Για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων, πρέπει να παρακούμε τους άδικους νόμους. Τώρα, ως δήμαρχος της Βαρκελώνης, ελπίζω ότι η αστυνομία θα είναι στην υπηρεσία των κοινωνικών αναγκών και όχι των τραπεζών.
Στις ΗΠΑ υπήρχε το κίνημα Occupy. Εσύ συμμετείχες στο 15Μ. Η συζήτηση για τα διάφορα κινήματα, από το αντιπολεμικό μέχρι το αντιπαγκοσμιοποιητικό, πόσο σε έχει επηρεάσει;
Στην πραγματικότητα υπάρχει μια συνέχεια τα τελευταία τουλάχιστον 15 χρόνια. Από τα τέλη της δεκαετίας του ’90, όταν ξεκίνησε το κίνημα της αντιπαγκοσμιοποίησης στο Σιάτλ, υπήρχε ένα ευρύς κύκλος διαδηλώσεων που συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου υπήρξαν το κίνημα της αντιπαγκοσμιοποίησης, το παγκόσμιο αντιπολεμικό κίνημα, στην συνέχεια οι Αγανακτισμένοι που έχουν δώσει μεγάλες μάχες για το δικαίωμα στην στέγαση. Και όλες αυτές οι κινητοποιήσεις, όχι μόνο εδώ αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο, είχαν πολλά κοινά σημεία. Πρώτον, την παγκόσμια διάσταση: την συνειδητοποίηση ότι υπάρχουν πολιτικά και οικονομικά προβλήματα που έχουν παγκόσμια διάσταση, γι’ αυτό πρέπει να λειτουργήσουμε ως ένα παγκόσμιο δίκτυο. Επειδή υπάρχει μια ενιαία παγκόσμια και οικονομική πραγματικότητα, είναι σημαντικό να εργαζόμαστε πάνω σε συνθετικές διαδικασίες και συμμαχίες. Επίσης, την ανάγκη για μια πραγματική δημοκρατία, τη συνειδητοποίηση ότι ακόμα και αν υπάρχουν επίσημοι δημοκρατικοί θεσμοί, έχουμε την αίσθηση ότι οι αποφάσεις δεν παίρνονται στο κοινοβούλιο, αλλά από τα διοικητικά συμβούλια ή από διεθνείς οργανισμούς όπως το ΔΝΤ ή η Παγκόσμια Τράπεζα. Οργανισμοί που είναι βαθιά αντιδημοκρατικοί και τους οποίους οι άνθρωποι δεν ελέγχουν, που λαμβάνουν αποφάσεις εναντίον των λαών δημιουργώντας δυστυχία σε όλο τον κόσμο.
Αυτή η συνειδητοποίηση της ακυρωμένης δημοκρατίας έχει οδηγήσει στην αύξηση των διαφόρων κινητοποιήσεων σε επίπεδο βάσης, που προωθούνται από τα κάτω, από τους ανθρώπους που αναζητούν έναν τρόπο για άμεση εκπροσώπηση. Η τυπική δημοκρατία δεν είναι αρκετή. Πρέπει να βρούμε νέους τρόπους συμμετοχής στην πολιτική ζωή, όπου ο καθένας μπορεί να είναι ενεργός και να συμβάλει άμεσα στον βαθμό που μπορεί να συνεισφέρει. Έτσι, νομίζω ότι μέσα σε όλες αυτές τις κινητοποιήσεις που έχουν γίνει τα τελευταία 15 χρόνια, που έχουν, επίσης, χρησιμοποιήσει πάρα πολύ τις νέες τεχνολογίες, το διαδίκτυο, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, και που εφάρμοσαν νέες καινοτόμες μορφές άμεσης επικοινωνίας, κατά κάποιο τρόπο βλέπουμε μια αναβάθμιση της δημοκρατίας: μια αναβάθμιση των μορφών πολιτικής συμμετοχής που είχαν πολλές διαφορετικές εκφράσεις σε διάφορα παγκόσμια κινήματα. Ταυτόχρονα υπάρχει σαφώς ένα πλέγμα που τους ενώνει όλους.
Είσαι η πρώτη γυναίκα δήμαρχος της Βαρκελώνης. Να συζητήσουμε σχετικά με την σημασία αυτού του γεγονότος.
Αυτό είναι πολύ σημαντικό, χωρίς αμφιβολία, γιατί με τις γυναίκες να αποτελούν το μισό του πληθυσμού, είναι εντελώς ανεξήγητο το γεγονός ότι σε 40 χρόνια της τυπικής δημοκρατίας είμαι η πρώτη γυναίκα δήμαρχος αυτής της πόλης. Αυτό δεν είναι φυσιολογικό, γατί οι γυναίκες χτίσαμε αυτή την πόλη, αποτελούμε βασικούς παράγοντες σε αυτή την πόλη, αλλά αυτό δεν έχει μεταφερθεί στο επίπεδο της πολιτικής εκπροσώπησης, στις θέσεις λήψης αποφάσεων. Σαφώς ζούμε σε μια σεξιστική κοινωνία, αυτό δεν είναι ένα πρόβλημα αποκλειστικά στη Βαρκελώνη και στην Ισπανία, δυστυχώς είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα. Αλλά πιστεύω ότι αυτό που συμβαίνει τώρα είναι σημάδι της αλλαγής, των δικαιωμάτων που κέρδισαν πολλές γυναίκες και άνδρες πριν από εμάς, και εμείς οι γυναίκες παίρνουμε αυτή την μαρτυρία και να προχωρήσουμε μπροστά.
Είναι σαφές ότι οι γυναίκες υπερεκπροσωπούνται στους τομείς της περίθαλψης και τις δουλειές του σπιτιού. Τώρα νομίζω ότι έχει έρθει η ώρα να έχουν περισσότερη εκπροσώπηση στους χώρους της οικονομικής και πολιτικής εξουσίας. Πρέπει, επιπλέον, να συμβάλουμε σε κάτι περισσότερο από αυτό. Μπορούμε να μάθουμε από τους φεμινιστικούς αγώνες, και σε αυτή τη στιγμή της αλλαγής που βρισκόμαστε, μπορούμε να συμβάλουμε για να εκφεμινίσουμε την πολιτική. Αυτό δεν θα συμβεί μόνο με την τοποθέτηση περισσότερων γυναικών σε ρόλους λήψης αποφάσεων, αλλά με την αλλαγή των αξιών πάνω από όλα, και σε αυτή τη στιγμή της αλλαγής, με την αναβάθμιση των μορφών πολιτικής συμμετοχής: να αποδείξουμε ότι η συνεργασία είναι πιο αποτελεσματική και πιο ικανοποιητική από την ανταγωνιστικότητα, και ότι η συλλογική πολιτική στην πράξη είναι καλύτερη από αυτήν που γίνεται ατομικιστικά. Νομίζω ότι αυτές οι συλλογικές αξίες της συνεργασίας και της αλληλεγγύης είναι αξίες που μπορούν να συμβάλουν στην φεμινιστική πολιτική, και ότι έτσι όχι μόνο οι γυναίκες θα κερδίσουν, αλλά οι γυναίκες και οι άνδρες θα κερδίσουν μαζί.
Ενόψει των εθνικών εκλογών, τι πιστεύεις ότι σημαίνει η νίκη σου για το Ποδέμος;
Νομίζω ότι αυτή η πολιτική αλλαγή που γίνεται είναι μια αλλαγή που πηγαίνει και πέρα από την Ισπανία. Πηγαίνει στην Νότια Ευρώπη, και ελπίζω και σε όλη την Ευρώπη. Αυτό που συνέβη είναι μια δημοκρατική επανάσταση. Οι άνθρωποι έχουν την εξουσία, έχουν μιλήσει. Για αυτό πιστεύω ότι ο κύριος παίκτης εδώ δεν είναι καμία πολιτική ομάδα. Δεν είναι η Barcelona en Comú, δεν είναι το Ποδέμος, δεν είναι η Άντα Κολάου ή ο Πάμπλο Ιγκλέσιας. Οι κύριοι παίκτες εδώ είναι οι άνθρωποι που έχουν αποφασίσει να πάρουν πίσω τα θεσμικά όργανα για να τα εκδημοκρατίσουν, να πάρουν πίσω την πολιτική, για να είναι αυτοί που θα λαμβάνουν τις αποφάσεις. Σε αυτό το κίνημα της δημοκρατικής επανάστασης από τα κάτω, υπάρχουν διαφορετικά πολιτικά κόμματα με διαφορετικά ακρωνύμια, τα οποία πρέπει να είναι εργαλεία στη διαδικασία της ενδυνάμωσης και της δημοκρατικής επανάστασης. Γι’ αυτό το Ποδέμος, ο Πάμπλο Ιγκλέσιας, η Άντα Κολάου και τα άλλα μέρη που αναδύονται τώρα, είναι απλώς μέσα στην υπηρεσία μιας ευρείας διαδικασίας ανθρώπων που αποφάσισαν να πάρουν πίσω τα θεσμικά όργανα για τους ανθρώπους.
Ποια θα είναι η πρώτη σου ενάργεια ως νέα δήμαρχος της Βαρκελώνης;
Έχουμε αναπτύξει ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης που περιλαμβάνει 30 μέτρα που είναι φιλόδοξα αλλά απόλυτα βιώσιμα, για τους πρώτους μήνες της θητείας μας Αυτό το σχέδιο έκτακτης ανάγκης αποτελείται από τρεις κύριους τομείς: Πρώτο, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την καταπολέμηση της εργασιακής ανασφάλειας. Δεύτερο, την εγγύηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων, και τρίτο την καταπολέμηση της διαφθοράς για να κάνουμε τον δήμο πιο διαφανή και μακριά από τα προνόμια. Για παράδειγμα, θα μειώσουμε τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων και των εκλεγμένων αξιωματούχων, θα εξαλείψουμε τα προνόμια για διάφορα έξοδα, υπηρεσιακά αυτοκίνητα, κλπ. Αυτά τα πράγματα μπορεί να φαίνονται απλά αλλά είναι συμβολικά σημαντικά, γιατί στέλνουν ένα μήνυμα στον τερματισμό της ατιμωρησίας, στο τέλος μιας πολιτικής τάξης απομακρυσμένης από την πραγματική ζωή των ανθρώπων. Αυτές είναι οι προτεραιότητές μας αμέσως, μόλις αναλάβουμε την εξουσία, και εξαρτώνται μόνο από την πολιτική βούληση. Επίσης, ένα από τα πρώτα βήματά μου ως δήμαρχος θα είναι να συγκαλέσω δημόσια όλες τις τράπεζες που λειτουργούν στην πόλη να καθίσουν γύρω από το τραπέζι των διαπραγματεύσεων, προκειμένου να σταματήσουν οι εξώσεις, και να συμφωνήσουμε ότι χρειαζόμαστε τα άδεια σπίτια που υπάρχουν στην πόλη ως κοινωνική και φτηνή στέγαση κατοικιών για τις οικογένειες που έχουν ανάγκη.
Επιλογή και μετάφραση: Δημήτρης Γκιβίσης
Πηγή: Democracy Now/rednotebook.gr