Τα φοβικά ΜΜΕ οργίασαν ολόκληρη τη χθεσινή ημέρα με συνεχείς αναφορές στην υποτιθέμενη φωτογραφική(;) διάταξη για τον Σάββα Ξηρό, φτάνοντας στο σημείο να απευθύνουν σε κάθε βουλευτή ή ευρωβουλευτή -κι ενώ το θέμα συζήτησης ήταν άσχετο- το ερώτημα αν συμφωνούν ή διαφωνούν με την αποφυλάκιση του Σάββα Ξηρού.
Δημοσιογράφοι, που θεωρούν αυτονόητη τη συμφωνία με κάθε οικονομικό μέτρο που προκρίνει η Ε.Ε. και τα θεσμικά της όργανα, αρνούνται τη συμμόρφωση της Ελλάδας με τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές οδηγίες, δεσμεύσεις, εκθέσεις, ακόμα και καταδικαστικές αποφάσεις εναντίον της από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.
Ορισμένοι μάλιστα κατέφυγαν ακόμη και στο επιχείρημα να γίνει δημοψήφισμα για το αν όλοι συμφωνούμε να είναι σεβαστά τα δικαιώματα μιας μειονότητας, πράγμα που διεθνώς απαγορεύεται ηθικά και ουσιαστικά με όλους τους κανόνες δικαίου, δεδομένου ότι τα δικαιώματα μιας οποιασδήποτε μειονότητας είναι θέμα που δεν επιτρέπεται να ψηφίζεται από την πλειονότητα.
Το αστείο δε είναι ότι οι ίδιοι αυτοί κύριοι θεωρούν ακραία συμπεριφορά ακόμα και την αναφορά ή, χειρότερα, την προσφυγή σε δημοψήφισμα για οικονομικά ή άλλα θέματα που αφορούν πραγματικά όλους τους πολίτες.
Τι προβλέπει όμως στ’ αλήθεια το νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης;
- Σύμφωνα και με το Σύνταγμα της Ελλάδας, θα υπάρχει μία ποινή για κάθε κρατούμενο και συγκεκριμένα η ποινή που καθορίζεται από το δικαστήριο, και όχι μια δεύτερη υπό την οποιαδήποτε μορφή, όπως είναι αυτή των φυλακών τύπου Γ’ με περιορισμό δικαιωμάτων και απομόνωση.
- Οι βαριά άρρωστοι και οι βαριά ανάπηροι όπως και οι πολύ ηλικιωμένοι, είτε πρόκειται για ένα βιαστή είτε για τον δολοφόνο του Φύσσα είτε για τον δολοφόνο του Λουκμάν είτε για το Σάββα Ξηρό είτε για τον Ακη Τσοχατζόπουλο είτε για τον ανώνυμο εγκληματία, έχουν όλοι ανεξαιρέτως δικαίωμα απόλυσης υπό όρους ή κατ’ οίκον περιορισμού αν η κατάσταση της υγείας τους κρίνεται βαριά και μη αναστρέψιμη, αν κινδυνεύει η ζωή τους ή είναι λόγω ηλικίας απολύτως αδύνατο να αποτελούν πλέον κίνδυνο για την κοινωνία.
- Τα ανήλικα παιδιά μέχρι και 18 ετών θα έχουν άλλου τύπου σωφρονιστική φροντίδα, παρακολούθηση και δικαστική επιμέλεια κι όχι τη «συνήθη» εκπαίδευση στο «πανεπιστήμιο» των φυλακών, πλην όσων έχουν διαπράξει εγκλήματα βαριά, όπως ανθρωποκτονία.
- Ολοι οι εξαρτημένοι θα έχουν δικαίωμα στην απεξάρτηση (εντός και εκτός φυλακών) και τα παλιά αδικήματα λόγω χρήσης θα εκτελούνται εφόσον οι κρατούμενοι δεν ολοκληρώνουν το πρόγραμμα. Θα σταματήσει το φαινόμενο να ενεργοποιούνται παλιά εντάλματα μετά από χρόνια, όταν οι εξαρτημένοι κρατούμενοι έχουν προχωρήσει στην επανένταξη με επιτυχία.
Θα αποσυμφορηθούν οι φυλακές και θα βγαίνουν έξω με όρους και προϋποθέσεις όσοι έχουν ποινές φυλάκισης και καθείρξεις με λίγο περισσότερο διευρυμένα όρια. Προβλέπει, δηλαδή, να μπορούν σωφρονιστικοί και κρατούμενοι να ζήσουν μέσα στις φυλακές χωρίς να εξαθλιώνονται.
Προβλέπονται, τέλος, ευεργετικά μέτρα μείωσης και υπολογισμού των ποινών, μεροκάματα αλλά και μέτρα για όσους αδυνατούν λόγω αναπηρίας ή ασθένειας να δουλεύουν στη φυλακή.
Ολα τα παραπάνω είναι διεθνείς και ευρωπαϊκές συμβάσεις, κοινοτικές οδηγίες και προαπαιτούμενα για μια χώρα που θέλει να παραμείνει στο ευρώ και στην Ευρώπη.
Τι λένε οι διεθνείς οργανισμοί
- Ηνωμένα Εθνη: «Εγχειρίδιο για τους κρατουμένους με ειδικές ανάγκες» (Βιέννη 2009)
Κρατούμενοι με αναπηρίες πρέπει να έχουν ίση πρόσβαση με τους άλλους στην πρόωρη απελευθέρωση υπό όρους. Το γεγονός ότι είναι δυνατόν να μην μπορούν να συμμετάσχουν στα ευεργετικά προγράμματα μείωσης ποινής οι κρατούμενοι με αναπηρία, δεν μπορεί να τους τοποθετεί σε μειονεκτική θέση ως προς την πρόωρη απόλυση. Πρέπει να προκρίνεται η αποφυλάκιση λόγω επιείκειας για εκείνους που δεν μπορούν πλέον να αποτελούν απειλή για την κοινωνία, τη στιγμή που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα επιβίωσης στις συνθήκες των φυλακών. Δεν πρέπει να υπονομεύονται οι προσπάθειες κοινωνικής τους επανένταξης.
- ΕΣΔΑ – Ευρωπαϊκό Δικαστήριο
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, τακτικοί προσφεύγοντες του οποίου είναι πολίτες κρατούμενοι στις ελληνικές φυλακές, έχει εκδώσει 53 καταδικαστικές αποφάσεις (οι περισσότερες μετά το 2009) για παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων μέσα στις φυλακές, με τους κρατουμένους θύματα απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης (άρ. 3 της ΕΣΔΑ). Ακόμα και ελληνικό δικαστήριο έχει αθωώσει κρατουμένους που απέδρασαν λόγω της εξαθλίωσης που βίωναν μέσα σε φυλακή. Σε αρκετές περιπτώσεις οι καταδικαστικές αποφάσεις αφορούν αρρώστους που πέθαναν από βαριές ασθένειες χωρίς ιατρική φροντίδα μέσα στις φυλακές.
- Επιτροπή κατά των Βασανιστηρίων του Συμβουλίου της Ευρώπης (CPT)
Λύση στο οξύ πρόβλημα υπερπληθυσμού των ελληνικών φυλακών δεν είναι η δημιουργία νέων φυλακών, αλλά η εφαρμογή πολιτικών που περιορίζουν ή διαφοροποιούν τον αριθμό των φυλακισμένων και μειώνουν τον χρόνο φυλάκισης.
Αυτή την οδηγία περιλαμβάνει η τελευταία έκθεση-κόλαφος της Επιτροπής κατά των Βασανιστηρίων του Συμβουλίου της Ευρώπης, μιας επιτροπής πολύ μεγάλου κύρους οι εκθέσεις της οποίας αποτελούν τη βάση για πολλές καταδίκες της χώρας μας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.
Στην τελευταία της επίσκεψη σε ελληνικές φυλακές, το 2013, η επιτροπή διαπίστωσε επιδείνωση των συνθηκών και αδιαφορία των αρχών να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που είχαν επισημανθεί στις προηγούμενες εκθέσεις.
Στην κορυφή βρίσκονται το οξύ πρόβλημα υπερπληθυσμού και οι σοβαρές ελλείψεις προσωπικού, ζητήματα που γεννούν επιπρόσθετα ζητήματα.