Η αεροπειρατεία απέτυχε, καιρός για απελευθέρωση.
Ο σχολιασμός μπορεί να αποδειχθεί πρόωρος, καθ’ ότι δεν έχουμε δει πραγματικό σχέδιο συμφωνίας, μήτε χρονοδιάγραμμα. Κυρίως, όμως, δεν έχουμε δει τη σφραγίδα του ΔΝΤ. Με ό,τι καλό ή κακό μπορεί να σημαίνει αυτό. Ας δουλέψουμε όμως πάνω σε αυτά που έχουμε.
Ο Τσίπρας παγιδεύτηκε. Η πλευρά των δανειστών είχε το πλεονέκτημα του ορισμού της αφήγησης του “ρεαλιστικού” και “μη ρεαλιστικού”, καθώς και κάθε οικονομικό εργαλείο πίεσης. Πίστεψε ότι υπάρχει καλή πίστη και διάθεση συνενόησης, και σύρθηκε σε μία διαδικασία χωρίς σχέδιο διαφυγής.
Εν τέλει, οι δανειστές πήραν σχεδόν τα πάντα. Το μόνο που δεν επιτεύχθηκε είναι ο στόχος τους για άμεση συνέχιση του μετασχηματισμού της ελληνικής οικονομίας σε ζώνη κινεζοποιημένης παραγωγής.
Δεν σημαίνει ότι αυτό απετράπη, απλώς πάγωσε για λίγο. Αλλά αυτό το πάγωμα ήρθε με επικίνδυνα μεγάλο πολιτικό κόστος. Κόστος που έχει να κάνει με τη συνέχιση του καθεστώτος υποτέλειας σε όρους, αλλά και τις απώλειες σε πολιτικό κεφάλαιο και απελευθερωτική δυναμική. Ανάταση στην ψυχολογία του ελληνικού λαού, που είχε προκύψει αμέσως μετά τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου, και ήταν ένα κρίσιμο ποιοτικό χαρακτηριστικό. Η πορεία στην οποία βρίσκεται η χώρα είναι αδιέξοδη. Δεν υπήρχε απολύτως καμία οικονομική λογική στο να υποσχεθεί η Ελλάδα να πετύχει 1% πρωτογενές πλεόνασμα το 2015 και 2% το 2016. Το μόνο που μπορεί αυτή η υπόσχεση να προκαλέσει είναι ύφεση. Έχει τη σημασία του το γεγονός ότι επιβαρύνονται περισσότερο τα υψηλότερα εισοδήματα, αλλά όχι τόση σημασία όση θα νόμιζε κανείς. Όσο για τα “μειωμένα” 1% και 2% αντιστοίχως, δεν αποτελούν καν “υποχώρηση” από πλευράς των δανειστών, αλλά απλή προσαρμογή στα δεδομένα του χαμένου πενταμήνου για τον οποίο ευθύνονται φυσικά οι ίδιοι.
Η καθοδική πορεία της οικονομίας προδιαγράφεται σαφέστατα, και δεν πρόκειται να ανασχεθεί μήτε από αόριστες υποσχέσεις για συζήτηση του χρέους, μήτε από αόρατα επενδυτικά πακέτα, μικρά, αργοπορημένα, και με άγνωστους όρους που καθιστούν αμφίβολη την απορρόφησή τους.
Άρα, η νέα ύφεση και κατά συνέπεια η αδυναμία επίτευξης των στόχων, θα συνεχίσει, εν ευθέτω χρόνω, την κανονική μνημονιακή διαδικασία, αναγκάζοντας την κυβέρνηση να πάει σε νέα διαπραγμάτευση μετά από λίγο καιρό, αποδυναμωμένη και ταπεινωμένη, και όπως σύρεται μέχρι τώρα, να συρθεί στην πλήρη παράδοση, τη συνέχιση της κινεζοποίησης και φυσικά του καθεστώτος υποτέλειας.
Αυτή η πορεία θα προσθέσει τον ΣΥΡΙΖΑ στη λίστα των πολιτικών δυνάμεων που απαξιώθηκαν και θα απορρίφθηκαν από το ελληνικό εκλογικό σώμα.
Και αυτό αν υποθέσουμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα παραμείνει ενωμένος, κάτι που είναι δύσκολο ίσως και βραχυπρόθεσμα.
Εκτός και αν δοθεί η εντύπωση ότι η παρούσα κυβέρνηση μπορεί, στο περιβάλλον που θα διαμορφώσει η συμφωνία, να κάνει τις ποιοτικές μεταρρυθμίσεις που θα δώσουν ένα διαφορετικό στίγμα και δήθεν θα απελευθερώσουν τις παραγωγικές δυνάμεις της κοινωνίας.
Όμως δεν βλέπω πώς μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο. Πρώτον, διότι οι σημαντικότεροι μεταρρυθμιστές μέσα στο κυβερνόν κόμμα είναι άνθρωποι αυθύπαρκτοι, χωρίς εξαρτήσεις, και χωρίς τη φιλοδοξία να γίνουν επαγγελματίες πολιτικοί, που επομένως δύσκολα θα συνεχίσουν να στηρίζουν μία πορεία που φαίνεται αδιέξοδη. Δεύτερον, διότι η επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης της κοινωνίας και η οικονομική στενότητα του περιβάλλοντος λειτουργίας της κυβέρνησης κάνει πολύ δύσκολη την πραγματοποίηση των απαραίτητων τομών. Τρίτον, διότι δεν μπορεί να υπάρξει παραγωγική ανασυγκρότηση χωρίς αλλαγή των οικονομικών συνθηκών στην κατεύθυνση της εισοδηματικής χαλάρωσης και της φθηνής πίστωσης. Η κοινωνία δεν θα μείνει μουδιασμένη για πολύ. Στο κακό σενάριο, η αποτυχία και της αριστεράς να δώσει λύσεις θα κάνει το εκλογικό σώμα να στρίψει το τιμόνι σκληρά δεξιά προς την αναζήτηση αξιοπρέπειας σε μυθικά ρητορικά κατασκευάσματα, καθώς και προς την αναζήτηση φταίχτη.
Στο καλό σενάριο, η κοινωνία θα αναζητήσει τη διέξοδο με όρους εθνικής απελευθέρωσης. Καλό θα ήταν αν αυτό συνέβαινε με αυτή την κυβέρνηση και αυτή τη βουλή. Ο λόγος είναι ότι αυτή η κυβέρνηση μπορεί. Και μπορεί διότι 1.σε αυτό θα βοηθήσει η πολλάκις κατηγορηθείσα πολυφωνία του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία ήρθε η ώρα να δείξει το πραγματικό της πρόσωπο που δεν είναι άλλη από την αποτύπωση της σύνδεσης με την κοινωνία, 2.διότι η συγκεκριμένη Πρόεδρος της Βουλής σηματοδοτεί ευθεία και ειλικρινή ρήξη με τη διαπλοκή και 3.διότι με κυβερνητικό εταίρο (ΑνΕλ) προερχόμενο από την κεντροδεξιά, δεν πρόκειται για μια αμιγώς αριστερή κυβέρνηση, αλλά μία κυβέρνηση που παραπέμπει σε εθνικό μέτωπο. Αν, όμως, η σημερινή κυβέρνηση δεν αρθεί στο ύψος των περιστάσεων, θα βρεθεί ο αντικαταστάτης.
Θα γίνει κατανοητό ότι το ευρώ έχει αποτύχει παντού, και ότι η “αεροπειρατεία” του από τις δυνάμεις της ευρωπαϊκής αριστεράς είναι αδύνατη μέσα σε χρονικό πλαίσιο που θα αποτρέπει το σπάσιμο των δεσμών της ένωσης ή τον εκφασισμό της ελληνικής κοινωνίας. Της πρώτης κοινωνίας στην Ευρώπη όπου η αριστερά κυβερνά, και ταπεινώνεται μέσα σε πέντε μήνες.