Η δωρεάν Παιδεία φαίνεται πως συνεχίζει να μην είναι και τόσο δωρεάν, καθώς έρευνα της Palmos Analysis για λογαριασμό του Συλλόγου Εκπαιδευτικών Φροντιστών Αττικής (ΣΕΦΑ) καταδεικνύει ότι οι μισοί μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου δέχονται εξωσχολική στήριξη, με τις οικογένειες τους να διοχετεύουν συνολικά 670 εκατ. ευρώ ετησίως σε φροντιστήρια και ιδιαίτερα μαθήματα.
Σε καιρούς κρίσης συγγενείς και φίλοι επιστρατεύονται ως εξωσχολικοί δάσκαλοι, ενώ μεγάλο είναι το ποσοστό γονιών που απευθύνονται σε καθηγητές του Δημόσιου σχολείου για να κάνουν ιδιαίτερα στα παιδιά τους. Ανησυχητικό είναι το φαινόμενο της φοροδιαφυγής που είναι εκτεταμένο στον χώρο της παραπαιδείας.
Οι μισοί (49%) μαθητές Μέσης Εκπαίδευσης (Γυμνασίου και Λυκείου) έχουν κάποιου είδους εξωσχολική στήριξη.
Το ποσοστό αυτό αντιστοιχεί σε 340.000 μαθητές περίπου. Η εξωσχολική υποστήριξη αφορά σε διαφορετικό βαθμό του μαθητές του Γυμνασίου (30% – 95.000 μαθητές) και τους μαθητές του Λυκείου (66% – 245.000 μαθητές).
Η πλειοψηφία των μαθητών Μέσης Εκπαίδευσης που έχουν εξωσχολική υποστήριξη απευθύνονται σε Φροντιστήρια Μέσης Εκπαίδευσης (54% ή 184.000 μαθητές), ενώ περίπου 1 στους 3 (36% ή 121.000 μαθητές) καταφεύγουν στα ιδιαίτερα μαθήματα. Ωστόσο, είναι εντυπωσιακό ότι στο Γυμνάσιο (όπου οι απαιτήσεις είναι ηπιότερες και οι στόχοι λιγότερο πιεστικοί), η πλειοψηφία των μαθητών που έχουν εξωσχολική υποστήριξη καταφεύγουν σε ιδιαίτερα μαθήματα (57% έναντι 35% που απευθύνονται σε Φροντιστήριο Μέσης Εκπαίδευσης), ενώ στο Λύκειο η μεγάλη πλειοψηφία στρέφεται στα Φροντιστήρια Μέσης Εκπαίδευσης (61% έναντι 27% στα ιδιαίτερα).
Καταρρίπτεται ο μύθος που θέλει το ιδιαίτερο μάθημα να αποτελεί προνόμιο των εισοδηματικά ισχυρών ομάδων του πληθυσμού, καθώς το Φροντιστήριο Μέσης Εκπαίδευσης παρουσιάζει σχετικά ομοιόμορφη διείσδυση στις διάφορες εισοδηματικές ομάδες.
Στην εποχή της κρίσης, φίλοι και συγγενείς επιστρατεύονται προκειμένου να παρέχουν εξωσχολική υποστήριξη στους μαθητές Μέσης Εκπαίδευσης, καθώς 1 στους 5 μαθητές παρακολουθεί ιδιαίτερα μαθήματα με φίλο ή συγγενή της οικογένειας. Εντυπωσιακό στοιχείο της έρευνας είναι το ότι το 9% των μαθητών που παρακολουθούν ιδιαίτερα μαθήματα, επιλέγουν να συνεργαστούν με κάποιο καθηγητή Δημόσιου Σχολείου (παρά το γεγονός της δυσκολίας παραδοχής παραβατικής συμπεριφοράς σε τηλεφωνική συνέντευξη). Το φαινόμενο εμφανίζεται εντονότερα σε μαθητές Λυκείου.
Στην αγορά των ιδιαίτερων μαθημάτων υπάρχει μεγάλο εύρος προσφερόμενων ωριαίων αμοιβών που ξεκινά από τα 3,5 ευρώ την ώρα και φτάνει μέχρι και τα 60 ευρώ, με το μέσο όρο να βρίσκεται στα 13 ευρώ ανά ώρα και με μέση διάρκεια εβδομαδιαίας υποστήριξης τις 4,5 ώρες την εβδομάδα.
Ο ετήσιος κύκλος εργασιών που αντιστοιχεί στα ιδιαίτερα μαθήματα Μέσης Εκπαίδευσης στην Ελλάδα φτάνει στο αστρονομικό ποσό των 250 εκατ. ευρώ (ή ακόμα τα 280 εκατ. ευρώ αν ληφθούν υπόψη και οι μαθητές που μοιράζουν τη δαπάνη για την εξωσχολική τους υποστήριξη μεταξύ ιδιαιτέρων μαθημάτων και φροντιστηρίων Μέσης Εκπαίδευσης).
Μάλιστα, προκύπτει ότι η μέση δαπάνη της οικογένειας για κάθε εβδομαδιαία ώρα ιδιαίτερου μαθήματος σε ετήσια βάση φθάνει τα 500 ευρώ.
Με βάση την ανάλυση των αντίστοιχων κοστολογικών δεδομένων για τα Φροντιστήρια Μέσης Εκπαίδευσης, ο κύκλος εργασιών σε πανελλαδικό επίπεδο εκτιμάται στα 420 εκατ. ευρώ (ή 450 εκατ. ευρώ αν ληφθούν υπόψη και οι μαθητές που μοιράζουν τη δαπάνη για την εξωσχολική τους υποστήριξη μεταξύ ιδιαιτέρων μαθημάτων και φροντιστηρίων Μέσης Εκπαίδευσης).
Η μέση δαπάνη της οικογένειας για κάθε εβδομαδιαία ώρα μαθήματος σε Φροντιστήριο Μέσης Εκπαίδευσης σε ετήσια βάση φθάνει τα 250 ευρώ με βάση τους επίσημους καταλόγους διδάκτρων του ΣΕΦΑ.
Ανησυχητικό είναι το φαινόμενο της φοροδιαφυγής που είναι εκτεταμένο στον χώρο της παραπαιδείας. Η φορολογική παραβατικότητα στο χώρο των ιδιαιτέρων μαθημάτων είναι εξαιρετικά υψηλή, καθώς το 46% παραδέχεται ότι δεν λαμβάνει καμιά απόδειξη για τις δαπάνες ιδιαιτέρων μαθημάτων και μόνο το 35% ισχυρίζεται ότι λαμβάνει αποδείξεις. Κι αυτό με όλους τους περιορισμούς ως προς την παραδοχή παραβατικής συμπεριφοράς που υφίστανται σε μια έρευνα με τηλεφωνικές συνεντεύξεις…
Μικρότερη είναι η φορολογική παραβατικότητα στο χώρο των Φροντιστηρίων Μέσης Εκπαίδευσης με το 7% των γονέων να δηλώνει ότι δεν λαμβάνει αποδείξεις από Φροντιστήρια Μέσης Εκπαίδευσης και το 9% να λαμβάνει μεν αποδείξεις αλλά μικρότερες του πραγματικού κόστους.
Οι οικονομικοί λόγοι και η οικονομική δυσχέρεια προβάλλουν ως οι βασικοί λόγοι για την έλλειψη εξωσχολικής υποστήριξης στο Λύκειο στα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα.