Ορισμένα από τα φετινά θέματα των Πανελλαδικών εξετάσεων έφεραν έντονες αντιδράσεις σε πολλούς υποψήφιους για εισαγωγή σε πανεπιστήμια και ΤΕΙ, εξαιτίας του υψηλού βαθμού δυσκολίας που είχαν.
Δημοσιεύουμε παρακάτω την παρέμβαση-κραυγή διαμαρτυρίας, μίας υποψήφιας των φετινών εξετάσεων, η οποία μάλλον εκφράζει τα συναισθήματα δεκάδων χιλιάδων υποψηφίων.
Η Μεταμόρφωση της Μόρφωσης
Επιτέλους, έφτασε το τέλος των παθών του Ιώβ για εμάς τους υποψηφίους των Πανελλαδικών Εξετάσεων. Έπειτα από έναν ολόκληρο χρόνο γεμάτο εκρήξεις νεύρων, πίεση, βιταμίνες και καφέ σχεδόν σε ενέσιμη μορφή, είναι ώρα να πάρουμε τη σημαντικότερη ίσως απόφαση της μέχρι τώρα ζωής μας: «τι θα γίνω στη ζωή μου;» Ωστόσο, δεν μπορούμε να είμαστε πολύ αισιόδοξοι. Μετά το φετινό φιάσκο των θεμάτων, ποιος μπορεί να πει ότι έγραψε όσο ήθελε και μπορούσε;
Όταν φτάνουν σε σημείο πολλοί φιλόλογοι να μην μπορούν να λύσουν το Αδίδακτο Κείμενο των Αρχαίων, όταν τα περισσότερα παιδιά υπολογίζουν ότι χρειάζονται πάνω από τέσσερις ώρες για να λύσουν τα θέματα των Μαθηματικών Κατεύθυνσης, όταν στα Μαθηματικά Γενικής Παιδείας ελάχιστοι έως κανένας της θεωρητικής κατεύθυνσης δεν κατάφερε να λύσει το τέταρτο θέμα, ακόμη αναζητούμε εάν οι Πανελλήνιες είναι ένας δίκαιος τρόπος εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση;
Το γεγονός ότι όλες οι κυβερνήσεις της Μεταπολίτευσης έκαναν μεταρρυθμίσεις στην Παιδεία, αλλά εξακολουθεί να επιβιώνει ο άθλιος και ψυχοφθόρος θεσμός των Πανελληνίων εξετάσεων, διαλύει κάθε αμφιβολία για την καθοδική πορεία της χώρας προς τον πάτο του βαρελιού σε θέματα πνευματικής καλλιέργειας.
Διάφοροι υποστηρικτές του να κάνουν λόγο για ένα «δίκαιο και αδέκαστο σύστημα, όπου ο καθένας κρίνεται αληθινά ανάλογα με τις δυνατότητες του», το οποίο θεωρητικά είναι πολύ σωστό, αλλά στην πράξη είναι πολύ μακριά από την αλήθεια. Όταν η ελεύθερη σκέψη χρησιμοποιείται μονάχα ως όρος σε ξερές, άγευστες και άοσμες, κονσερβοποιημένες εκθέσεις, και η δημιουργικότητα καταπιέζεται για να χωρέσει στα κοινωνικά στερεότυπα του πετυχημένου ή όχι, για ποιά δικαιοσύνη μιλάμε;
Η παιδεία θα έπρεπε, αλλά δεν είναι ανθρωποκεντρική, και όχι εξαιτίας των τεχνολογικών μαθημάτων στα σχολεία. Εξάλλου, είναι μέγα λάθος όμως να κατακρίνουμε τα τεχνολογικά μαθήματα και να θέλουμε την κατάργησή τους (πιο πολύ πείθουμε έτσι για όχλο με πυρσούς και τσουγκράνες, παρά για καλλιεργημένους ανθρώπους με βάση τα «αρχαιοελληνικά ιδεώδη»). Η αλλαγή δεν είναι κακή, όχι πάντα, και η εξοικείωση με την τεχνολογία αποτελεί προσόν και όχι μειονέκτημα της εποχής μας, όσο έχει ως αντίβαρο την κατάλληλη ανθρωπιστική πλευρά της παιδείας.
Η παιδεία όμως σήμερα δεν είναι ανθρωποκεντρική για έναν και μόνο λόγο: επειδή στον πυρήνα της εστιάζει στο τι απαιτεί μια εταιρία ή ένας εργοδότης και όχι στο πως θα ολοκληρωθεί ένας άνθρωπος ως ον. Συν ότι για την επιβίωσή της στηρίζεται στην ύπαρξη φροντιστηρίων και ιδιαίτερων, αφού αποδέχεται ότι δεν μπορεί να παρέχει τα πάντα. Και όλα αυτά εφαρμόζονται στο έπακρόν τους στο σύστημα των Πανελληνίων. Έτσι, σε μια έξαρση υποκρισίας, η παιδεία καταδικάζει την κυριαρχία του χρήματος στο πυρ το εξώτερον και βάζει γκολ στο ίδιο της το τέρμα.
Οι εργαζόμενοι δεν χρειάζεται να σκέφτονται, αρκεί να εκτελούν εντολές. Δεν χρειάζεται να έχουν δημιουργική σκέψη, χάρη στο λόγο ή πρωτότυπες ιδέες. Αρκεί να πατούν τα σωστά κουμπιά και να μη σηκώνουν το κεφάλι τους, σωστά;
Πολλοί θα προέβαλαν τη λύση των ΕΠΑΛ και των Τεχνικών Λυκείων, όπου θα μπορούσαμε να δουλέψουμε σε κάποια ειδικότητα χωρίς να περάσουμε τον Γολγοθά των Πανελληνίων. Πώς θα σας φαινόταν όμως ένα σχολείο στο οποίο εκλείπουν πολλές ειδικότητες και δεν έχετε σχεδόν κανέναν συμμαθητή που να θέλει να μάθει ουσιαστικά από αυτό; Στα μάτια του μέσου μικροαστού Έλληνα, τα Γενικά Λύκεια αποτελούν αληθινές κοιτίδες παιδείας και πολιτισμού, γεμάτες ώριμους και σοβαρούς μαθητές με άριστες προοπτικές εξέλιξης και ανέλιξης στην κοινωνία, ενώ τα ΕΠΑΛ είναι οι σκουπιδοτενεκέδες της ανθρωπότητας στους οποίους στοιβάζονται τα παιδιά που δεν συμβαδίζουν με το κοινωνικό πρότυπο του μαθητή και μελλοντικού εργαζόμενου. Προωθώντας το μήνυμα ότι “στα ΕΠΑΛ δεν χρειάζεται να διαβάζεις”, οι μέτριοι έως κακοί μαθητές τα επιλέγουν και οι «καλοί» τα αποφεύγουν σαν μολυσματική ασθένεια, πλήρως λανθασμένα φυσικά.
Φυσικά και είναι λάθος που τέτοιες αντιλήψεις επιβιώνουν στο έτος 2015. Παλιά ενθαρρυνόταν ένα παιδί από μικρή ηλικία να γίνει δικηγόρος, γιατρός ή συμβολαιογράφος, επειδή ελάχιστοι εκείνη την εποχή είχαν την ευκαιρία να μορφωθούν μετά τα 18 τους και με ένα τέτοιο επάγγελμα ανέβαινε και το prestige και ο μισθός τους. Τώρα όμως, που όλοι σχεδόν μορφώνονται και περνάνε στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ενώ η χώρα έχει βουλιάξει από άνεργους πτυχιούχους ΑΕΙ, δεν έφτασε η ώρα να σπάσει το αθεμελίωτο κοινωνικό στερεότυπο ότι ο πετυχημένος είναι ο σπουδαγμένος;
Ίσως αυτό θα έπρεπε να σκεφτόμαστε όταν θα βγουν τα μόριά μας από τις Πανελλήνιες, αλλά είναι λίγο δύσκολο όταν ένας πενταψήφιος αριθμός με μια υποδιαστολή καθορίζει την άποψη του κοινωνικού περίγυρου για σένα.
Οι φυλακισμένοι δεν έχουν ονόματα, έχουν μονάχα αριθμούς, και αυτό ακριβώς νιώθει κάθε παιδί που έδωσε Πανελλήνιες: μονάχα ένας αριθμός.
Δεν διαφωνώ ότι το επίπεδο των εξετάσεων και της γνώσης που παρέχεται πρέπει να αλλάξει, αλλά είναι άκρως επιπόλαιο και άδικο όταν αυτό γίνεται τη στιγμή που τα δυσκολότερα θέματα στην ιστορία των Πανελληνίων (κατά γενική πάντα παραδοχή) προσγειώνονται στο θρανίο σου. Η κυβέρνηση άλλαξε τελευταία στιγμή πριν της Πανελλήνιες και, αν πραγματικά ήθελε να επιφέρει αλλαγές στην παιδεία, θα έπρεπε να το κάνει από την επόμενη χρονιά, ώστε οι μαθητές να προετοιμαστούν κατάλληλα και να μην πηγαίνουν στράφι οι κόποι ενός ολόκληρου χρόνου.
Έπρεπε, εξάλλου, να διορθωθεί και το λάθος με τις μεταγραφές, γι’ αυτό και κόπηκαν 2.000 εισακτέοι σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Ναι, τα θέματα έπρεπε να είναι πιο δύσκολα από τα περσινά, αλλά όχι σε αυτό το επίπεδο που αντικρίσαμε όταν κατααγχωμένοι έπεσαν στα χέρια μας τα θέματα.
Μια θεωρία που ακούγεται αρκετά είναι ότι το έκανε η ίδια η επιτροπή των θεμάτων επειδή του χρόνου θα αλλάξει. Εάν πράγματι ισχύει αυτό, το οποίο δεν πιστεύω απόλυτα, δεν έχω τίποτε άλλο να πω από το ότι θα έπρεπε να ντρέπονται που πάτησαν επάνω στις προσπάθειες, τις θυσίες και τα όνειρά μας για να εκδικηθούν τους ανώτερούς τους. Καταρρίπτουν οι ίδιοι την εικόνα του σωστού ανθρωπιστή εκπαιδευτικού και ντροπιάζουν τους εκπαιδευτικούς γενικότερα, αποθαρρύνοντας μαζί με εμένα και πολλά παιδιά από το να γίνουν καθηγητές.
Είναι έτσι και αλλιώς ο χαρακτήρας αυτών των εξετάσεων καταπιεστικός ως προς την εφηβική μας φύση, έρχεται και η επιλογή των θεμάτων να συνθέτει ένα τέλειο σκηνικό που βρωμάει και ζέχνει ναφθαλίνη, τελείως αταίριαστο με εμάς. Η Έκθεση, για παράδειγμα, που υποτίθεται ότι είναι θέμα που επηρεάζεται από την επικαιρότητα, αφορούσε τη διατήρηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Πρώτον, συμφωνούμε όλοι ότι η διατήρηση των μνημείων μας δεν είναι το σημαντικότερο πρόβλημα της κοινωνίας μας σήμερα. Έχουμε τόσα ακόμη να λύσουμε: φτώχεια, πείνα, εξαθλίωση, οικονομική κρίση, ανεργία, ναρκωτικά, αυτοκτονίες, κ.α.. Τα μνημεία μας σίγουρα μπορούν να περιμένουν για λίγο.
Δεύτερον, είναι ένα πολύ ρηχό και μονόπλευρο θέμα για μια τόσο σημαντική εξέταση όπως οι Πανελλήνιες με διάφορους περιορισμούς. Σε όλες τις σημειώσεις, για παράδειγμα, γράφονταν για το θέμα πληροφορίες μονάχα για τα αρχαιοελληνικά μνημεία. Δηλαδή τα ρωμαϊκά ή βυζαντινά μνημεία, τα νεοκλασσικά σπίτια και τα νεότερα έργα τέχνης, δεν αποτελούν όλα αυτά κομμάτι της πολιτιστικής μας κληρονομιάς; Πάλι καταλήγουμε να εξυμνούμε μία μόνο εποχή της ιστορίας μας και να αγνοούμε τις άλλες επειδή αυτή μονάχα έχει οικονομικό ενδιαφέρον λόγω τουριστών;
Ήταν βέβαια ένα στάνταρ θέμα, πολλοί το περίμεναν, όχι “επικίνδυνο”, όπως ο ρατσισμός ή η ξενοφοβία. Το καταλαβαίνω, βέβαια. Πρέπει να είσαι διάνοια για να γράψεις άριστα σε θέματα που έχουν αποτύχει όλες ανεξαιρέτως οι ελληνικές κυβερνήσεις.
Καλώ κάθε υπεύθυνο φορέα να μου απαντήσει σε αυτή την ερώτηση: Για ποιο λόγο έγιναν όλα αυτά, και γιατί ειδικά φέτος; Γιατί μας εκδικείστε; Δεν λέω ότι όταν θα βγούμε στην κοινωνία θα μας περιμένουν παντού ευκαιρίες, η ευτυχία και το αίσθημα της αυτοολοκλήρωσης, μα δεν θα συναντάμε διαρκώς και αυτή την εκδικητική, σαδιστική συμπεριφορά. Οι περισσότεροι από εμάς μεγαλώσαμε μέσα στην κρίση, μάθαμε να δουλεύουμε πολύ και να ζητάμε λίγα εξαιτίας αυτού. Ξέραμε από νωρίς πόσο σκληρή είναι η πραγματικότητα. Ξέραμε όταν είδαμε τους πατεράδες και τις μητέρες μας να απολύονται, τα αδέρφια μας να ξενιτεύονται και τους παππούδες και τις γιαγιάδες μας να τα βγάζουμε πέρα με 400 ευρώ το μήνα. Δεν χρειαζόμαστε μια σκληρή δοκιμασία, χρειαζόμαστε μια δίκαιη δοκιμασία.
Αν η προοπτική σας είναι να συνεχίσετε να βασανίζετε τους υποψηφίους κάθε χρόνο αλύπητα, σκληρά, μα κυρίως άδικα, τότε πρέπει να συνειδητοποιήσετε κάτι. Μετατρέπετε σε εχθρούς αυτούς που θα έπρεπε να έχετε για συμμάχους: εμάς. Και ένα τέτοιο σύστημα, όπως έχει αποδείξει περίτρανα η Ιστορία, είναι θέμα χρόνου να αποτύχει.
efsyn.gr