Η Αμερική και οι δεκαεννέα χώρες της Ατλαντικής Συμμαχίας (ανάμεσα τους και πρώην χώρες του Άξονα), όλοι μαζί, «εχθροί» και σύμμαχοι από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο (εκτός της Ρωσίας), βομβάρδιζαν ανελέητα κάθε νύχτα, για 78 μέρες, τη Σερβία. Οι «έξυπνες» βόμβες αναζητούσαν τους στόχους τους από ύψος 10.000 μέτρων και δεν έδιναν πολύ σημασία στις «παράπλευρες απώλειες». Άλλωστε εκείνοι που τις εκτόξευαν δεν ήταν ήρωες, αλλά κάποιοι καλοί ή κακοί παίκτες των πολεμικών video games. Μόνο που αυτή τη φορά οι στόχοι ήταν πραγματικοί. Για αυτούς άραγε υπήρχε καμία διαφορά;
Οι βόμβες έπρεπε να πέσουν. Το κύριο μήνυμα του ΝΑΤΟ ήταν ότι: «Πρέπει να βομβαρδιστεί η Σερβία γιατί πρέπει να πέσει ο Μιλόσεβιτς(!)». Κανένας δεν το πίστευε αυτό γιατί ήταν τόσο άδικο να καταστρέφει το ΝΑΤΟ έναν λαό που στην πλειοψηφία του δεν ήθελε τον Μιλόσεβιτς στην εξουσία, αλλά δεν είχε αρκετή δύναμη για να τον διώξει, γιατί και αυτός ήταν ένας «εσωτερικός εχθρός» που έλεγχε τα πάντα. Ό,τι και να έλεγαν, οι πύραυλοι έπρεπε να εκτοξευτούν. Κάπου έπρεπε να πέσουν.
Η Δυτική προπαγάνδα και η δαιμονοποίηση της Σερβίας ήταν τόσο καλά προετοιμασμένη, που ακόμη και στις ταινίες του Χόλιγουντ, τη θέση των «Bad Guys» πήραν για τα καλά οι «κακοί Σέρβοι» ως οι μοναδικοί υπαίτιοι για τον πόλεμο και τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας. Ποιος νοιαζόταν για το ποιος έλεγε την αλήθεια και ποιος το ψέμα; Οι βόμβες όμως έπρεπε να πέσουν. Ο Μιλόσεβιτς, ούτε και κανένας άλλος από την οικογένεια του, δεν έχασε ούτε μία τρίχα από το κεφάλι του. Τον έριξε ο λαός μετά από ένα χρόνο. Πάνω από τη Σερβία αιωρούνταν τότε το παλιό σύνθημα των Αυστριακών «Die Serben Muss Sterben» (Οι Σέρβοι Πρέπει να Πεθάνουν).
Ένας Θλιβερός Απολογισμός
Ο απολογισμός των βομβαρδισμών, σε ανθρώπινες απώλειες και υλικές ζημιές είναι περίπου ως εξής:
- 1.150 μαχητικά αεροπλάνα του ΝΑΤΟ συμμετείχαν στις επιθέσεις.
- Εκτοξεύτηκαν 420.600 πύραυλοι.
- Η συνολική μάζα των πυραύλων που έπεσαν ήταν περίπου 22.000 τόνοι.
- 59 βάσεις του ΝΑΤΟ στο έδαφος 12 χωρών-μελών του ήταν στη διάθεση να βοηθήσουν Νις νατοϊκές επιθέσεις κατά της Σερβίας και Μαυροβουνίου.
- Εκτοξεύτηκαν περίπου 20.000 μεγάλοι πύραυλοι αέρος-εδάφους.
- Σε 30 με 100 δισεκατομμύρια δολάρια εκτιμάται ότι είναι περίπου το κόστος της υλικής ζημιάς που προκλήθηκε με τους βομβαρδισμούς.
- 1.002 μέλη του Γιουγκοσλαβικού Στρατού σκοτώθηκαν και περίπου 2.000 πολίτες.
- 6.100 άνθρωποι τραυματίστηκαν.
- 54 μέσα μαζικής μεταφοράς καταστράφηκαν, 305 σχολές, νοσοκομεία και άλλα δημόσια κτίρια.
- Καταστράφηκαν 176 μνημεία πολιτισμού κι ανάμεσά τους και 23 μεσαιωνικά μοναστήρια.
- 45 γέφυρες και 28 σιδηροδρομικές γέφυρες.
- 148 σπίτια πολιτών.
- 561 κατασκευές του Γιουγκοσλαβικού Στρατού καταστράφηκαν ολοσχερώς και 686 έπαθαν σοβαρές ζημίες.
- Συνολικά πραγματοποιήθηκαν 2.300 επιθέσεις μαχητικών του ΝΑΤΟ.
Ποτέ στην Ιστορία δεν Υπήρξε ένας πιο Άδικος Πόλεμος
Ο Σέρβος συγγραφέας Ντόμπριτσα Τσόσιτς, στις δικές του Σημειώσεις Κάτω από τις Βόμβες, έγραψε στις 21 Μαρτίου του 1999, τρεις μέρες πριν ξεκινήσουν οι Νατοϊκοί βομβαρδισμοί: «Απόψε με πήρε τηλέφωνο ο Alfred Sherman, πρώην Σύμβουλος της Μάργκαρετ Θάτσερ και αρχισυντάκτης της Daily Telegraph, ένας μεγάλος φίλος των Σέρβων και αντίπαλος της Αμερικής και της Νέας τάξης πραγμάτων, και μου είπε ότι οι Αμερικάνοι αποφάσισαν να μας βομβαρδίσουν και να καταλάβουν το Κόσοβο, αν δεν παραδοθούμε. Αλλά μας συμβούλεψε ότι οι Σέρβοι δεν πρέπει να παραδοθούνε, το μόνο που πρέπει να κάνουν είναι να σκοτώσουν μόνο είκοσι Αμερικάνους και το ΝΑΤΟ θα ηττηθεί. Ποτέ στην Ιστορία δεν υπήρξε ένας πιο άδικος πόλεμος. Και έγινε κάτι πολύ περίεργο: Σε αυτή την αντίσταση κατά της Αμερικής ενώθηκαν γέροι, παιδιά, διανοούμενοι, αγρότες, εργάτες, καλλιτέχνες, αντιπολίτευση και εξουσία –όλοι μαζί».
Η εμπειρία των βομβαρδισμών
Δεν θέλω να μιλώ για τους βομβαρδισμούς γιατί κατά τη διάρκεια τους δεν βρισκόμουν στο Βελιγράδι αλλά στη Θεσσαλονίκη. Το μόνο που έκανα ήταν ν’ ανησυχώ και να κάνω τον ΟΤΕ πλουσιότερο με τα τηλεφωνήματά μου. Δεν είχα την άμεση εμπειρία των βομβαρδισμών. Ρώτησα λοιπόν τους συγγενείς μου, οι οποίοι έχουν την εμπειρία των βομβαρδισμών, να μου πουν ποιες ήταν οι πιο δυνατές εντυπώσεις τους…
Ράντα Κοσάνοβιτς (86 ετών, συνταξιούχος, πρώην λογίστρια)
«Τα ξέχασα όλα γιατί ήταν ο μόνος τρόπος για να το ξεπεράσω. Παρόλα αυτά δεν θα ξεχάσω ποτέ εκείνη την αγωνία και άγχος που περνούσα περιμένοντας τους βομβαρδισμούς. Τα βράδια δεν μπορούσα να κοιμηθώ περιμένοντας τις σειρήνες που θα ανακοινώσουν την έναρξη των βομβαρδισμών, και όταν τελείωναν σφύριζαν πάλι τη παύση. Μερικές φορές περίμενα μέχρι το πρωί γιατί ρίχνανε και στην αυγή. Μόνο αφού πέρασαν όλα μπορούσα να κοιμηθώ. Μία μέρα χτύπησαν τη Ράκοβιτσα, που είναι ένα-δύο χιλιόμετρα πιο κάτω. Ήταν πάρα πολύ δυνατές οι δονήσεις και στις πολυκατοικίες μας έσπασαν όλα τα τζάμια…»
Ντράγκο Μάικιτς, (69 ετών, συνταξιούχος, καθηγητής μαθηματικών και πρώην λυκειάρχης)
«Πέρα απ’ αυτά που έβλεπα στην τηλεόραση καθημερινά και μ’ έκαναν να στεναχωριέμαι και να υποφέρω ψυχολογικά, προσωπικά στάθηκα τυχερός γιατί δεν έπαθα τίποτα ούτε κάποιος δικός μου. Αλλά με συγκίνησε πάρα πολύ η ιστορία μιας μαθήτριας, την οποία τη θυμάμαι από τα μαθηματικά δεδομένα ως μία πραγματική μεγαλοφυΐα. Την έλεγαν Σάνια Μιλένκοβιτς και ήταν μόλις 10 ετών. Η μικρή Σάνια σκοτώθηκε στις 30 Μαΐου του 1999 τη στιγμή που οι ‘’Angels of Mercy’’ του ΝΑΤΟ ρίξανε βόμβες σε μια μικρή γέφυρα, στρατιωτικά ασήμαντη, πάνω στον ποταμό Μοράβα που χώριζε στα δύο τη μικρή πόλη Βαρβάριν, τη γενέτειρα πόλη της Σάνια. Η Σάνια βρέθηκε στη γέφυρα την ίδια άτυχη στιγμή μαζί με άλλους δέκα συμπολίτες της που όλοι τους σκοτώθηκαν. Η μοίρα έπαιξε πολύ σκληρό παιχνίδι με τη Σάνια, γιατί οι γονείς της την έφεραν βιαστικά από το Βελιγράδι, όπου πήγαινε σε ειδικό μαθηματικό σχολείο, για να τη σώσουν από τις βόμβες! Για μένα, αυτός ο πόλεμος του ΝΑΤΟ κατά της Σερβίας αποτελεί τέλος του Διεθνούς Δικαίου…»
Μίλος Μάικιτς (35 ετών), πτυχιούχος σχολής «HotelManagement»
«Τι θυμάμαι; Απελπισία. Αδικία. Οργή. Φόβος. Θάνατος. Τέλος του κόσμου. Ήμασταν μία ομάδα ανθρώπων που βρεθήκαμε ξαφνικά ανάμεσα στο σφυρί και αμόνι. Ανάμεσα στο καθεστώς του Μιλόσεβιτς και στο πανίσχυρο ΝΑΤΟ, που γιόρταζε τότε την επέτειο των 50 χρόνων του και έπρεπε οπωσδήποτε να αποδείξει ότι υπάρχει λόγος που υπάρχει. Γιατί, αν ήθελαν να ρίξουν μόνο τον Μιλόσεβιτς, όπως έλεγαν, και όχι τις βόμβες, θα μπορούσαν να το κάνουν το 1996-1997, όταν καθημερινά κάναμε διαδηλώσεις κατά του καθεστώτος του Μιλόσεβιτς στους δρόμους του Βελιγραδίου και μας δέρνανε οι μπάτσοι του και μας κλείνανε στις φυλακές. Κάθε μέρα ήμασταν από 100.000 μέχρι 300.000 διαδηλωτές. Άλλα τότε η ‘’δημοκρατική’’ Ευρώπη και Αμερική δεν ήθελαν να μας βοηθήσουν. Δεν έδειχναν καν τι συμβαίνει στο Βελιγράδι, γιατί αυτή η εικόνα δεν τους ήταν χρήσιμη για τους στόχους τους.Ήθελαν να το κάνουν με ‘’πιο δημοκρατικό τρόπο’’: ρίχνοντας τις βόμβες στους αμάχους πολίτες εκ ασφαλούς. Μην μου πεις ότι οι δικές τους μυστικές υπηρεσίες, με αρχηγό τις βρετανικές που στη Σερβία είναι παρούσες από το Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι σήμερα, ότι δεν μπόρεσαν να ρίξουν το καθεστώς του Μιλοσεβιτς, αν το ήθελαν; Τον ήθελαν ως άλλοθι για να ρίξουν αυτές τις βόμβες με απεμπλουτισμένο ουράνιο! Και ο “Angel of Mercy” έπρεπε να τις χαρίσει όλες, στο Κόσοβο επίσης όσο και στην υπόλοιπη Σερβία.
Χτύπησαν και την φάλαγγα των Αλβανών προσφύγων και μετά είπαν, όπως και πολλές άλλες φορές ‘’οουψ, λάθος, παράπλευρη απώλεια’’. Τι τους έφταιγε η μικρή, η τρίχρονη Μίλιτσα Ράκιτς που πήγε στην τουαλέτα και τη σκότωσε το γκέλερ από μια έξυπνη βόμβα του ΝΑΤΟ πάνω στο καθικάκι της!; Οι 19 χώρες του ΝΑΤΟ, που έχουν συνολικά 500.000.000 πληθυσμό, γιατί επιτέθηκαν σε μία μικρή χώρα, εξαντλημένη από 10 χρόνια εμπάργκο, πολέμου και καταπίεσης από το φιλοπόλεμο καθεστώς, –στη Σερβία; Θες να σου πω και άλλα; Ξέρεις γιατί μας βομβάρδισαν; Για να ξεχαστεί το σκάνδαλο του Κλίντον με τη Μόνικα Λεβίνσκι και η προσοχή του κόσμου από τις π…. της να στραφεί στους βομβαρδισμούς της ‘’κακιάς’ Σερβίας και των Σέρβων…!»
Μάγια Ίβκοβιτς (25 ετών, φοιτήτρια Νορβηγικής και Ελληνικής γλώσσας)
«Ήμουν τότε 10 χρονών και ήμασταν στο πατρικό μας στο Λιγκ (μία μικρή πόλη 80 χλμ. νοτιοδυτικά από το Βελιγράδι). Θυμάμαι μία μέρα, εκτός από τις βόμβες και τις σειρήνες, είχαμε κι ένα δυνατό σεισμό και αυτό ήταν πραγματικά συναρπαστικό και παράξενο. Σαν να μας βομβάρδιζαν και από τον ουρανό και από μέσα από τη Γη, ταυτόχρονα! Θυμάμαι πως οι άνθρωποι ήταν όλη την ώρα στους δρόμους. Ήμασταν όλοι μια μεγάλη παρέα. Μόλις ακούγαμε τις σειρήνες, ήμασταν πάντα μαζί, τουλάχιστον οι συγγενείς… Τώρα περνάνε και μήνες για να μιλήσουμε παρόλο που τα σπίτια μας είναι δίπλα. Είναι θλιβερό το γεγονός ότι οι βομβαρδισμοί ένωσαν τεράστιες μάζες ανθρώπων σε μία απελπισμένη ομάδα, που μέσα από την επιθυμία να ζήσουν καταλάβαιναν ότι η δυστυχία των ανθρώπων είναι για όλους ίδια, και ότι αυτά που νομίζουμε ότι μισούμε στους άλλους τελικά αγαπάμε γιατί αγαπάμε αυτούς που είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας…»
* Η Μίλιτσα Κοσάνοβιτς(kosanovic@mail.com) είναι συγγραφέας και αρχισυντάκτρια του περιοδικού ΖΕΝΙΘ(www.zenithmag.wordpress.com)