ΟΥΡΟΥΓΟΥΑΗ
Πριν από ένα χρόνο, η Ουρουγουάη με τoν τότε Πρόεδρο Jose Mujica έγινε η πρώτη χώρα στον κόσμο που νομιμοποιήσε πλήρως τη μαριχουάνα (δηλαδή παραγωγή, πώληση, κατανάλωση) σε μια κίνηση που ονομάστηκε «το μεγάλο πείραμα». Αλλά τους τελευταίους μήνες του 2014, φαινόταν ότι το πείραμα της Ουρουγουάης πλησίαζε στο τέλος πριν καν αρχίσει, καθώς το δημόσιο αίσθημα συνέχισε να πηγαίνει ενάντια στη νόμιμη μαριχουάνα. Στο τέλος του περασμένου μήνα, ωστόσο, οι ψηφοφόροι στην Ουρουγουάη χορήγησαν στον αριστερό συνασπισμό Broad Front άλλη μια προεδρική θητεία εκλέγοντας αυτή τη φορά τον Tabare Vazquez αντί του κεντροδεξιού υποψηφίου Luis Lacalle Pou, ο οποίος ήταν κατά της νομιμοποίησης της μαριχουάνας. Με τον τρόπο αυτό, η Ουρουγουάη στερεοποίησε τις αριστερές καταβολές της και παράλληλα διατήρησε ζωντανή τη νόμιμη μαριχουάνα της χώρας. Ο Vasquez έχει δεσμευθεί να συνεχίσει τις πολιτικές της νομιμοποίησης της μαριχουάνας, αλλά αποφάσισε επίσης να παρατείνει για αργότερα την εφαρμογή των πωλήσεων της κάνναβης μέσω των φαρμακείων.
Σύμφωνα με τον νόμο του Mujica, όσοι θέλουν να καπνίζουν μαριχουάνα νόμιμα μπορούν να επιλέξουν μεταξύ της αγοράς κρατικής μαριχουάνας από φαρμακεία, της καλλιέργειας στο σπίτι, ή της ένταξης σε μια λέσχη κάνναβης. Κύριος σκοπός του νόμου, είναι να πάρουν την αγορά από τους παράνομους εμπόρους ναρκωτικών, και όχι να ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να καπνίζουν μαριχουάνα. Η μεταρρύθμιση αυτή είναι απλώς μια «ρύθμιση της αγοράς που ήδη υπάρχει».
Η κυβέρνηση θα δημιουργήσει ένα δίκτυο φαρμακείων και κάθε πελάτης πρέπει να εγγραφεί σε μια βάση δεδομένων που θα διαχειρίζεται το Υπουργείο Υγείας και θα τον περιορίζει για επιτρεπτή αγορά 40 γραμμαρίων ανά μήνα σε παρτίδες που να μην υπερβαίνουν τα 10 γραμμάρια. Για να προσελκύσουν πελάτες, η τιμή θα καθοριστεί σε περίπου 1 $ το γραμμάριο, το οποίο είναι κοντά στην τιμή που έβρισκε κάποιος στον δρόμο όταν προμηθευόταν μαριχουάνα που εισαγόταν από την Παραγουάη. Η τιμή αυτή λειτουργέι ως μια προσπάθεια να διοχετευθούν οι καπνιστές στη νόμιμη αγορά, αντί να συνεχίσουν να στηρίζουν τους εμπόρους ναρκωτικών. Εκείνος που αγοράζει μαριχουάνα βάσει του νέου νόμου θα πρέπει να είναι είτε Ουρουγουανός πολίτης είτε μόνιμος κάτοικος, μια κίνηση που αποσκοπεί στον περιορισμό του διεθνούς τουρισμού κάνναβης. Η κυβέρνηση εξακολουθεί ακόμα να εργάζεται για τη δημιουργία αυτού του δικτύου φαρμακείων (η οποία παρατάθηκε για αργότερα) , με ήδη όμως 20 εταιρίες να έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον να αναλάβουν την προμήθεια των φαρμακείων.
Ένα απο τα μειονεκτήματα αυτού του μέτρου είναι ότι δεν εμπιστεύονται όλοι την κυβέρνηση και πολλοί στην Ουρουγουάη έχουν εκφράσει τις επιφυλάξεις τους για το αν αυτή η βάση δεδομένων των χρηστών θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από μια μελλοντική κυβερνήση για απειλητικούς σκοπούς εναντίον των πολιτών. Αυτό το αίσθημα της απειλής και του φόβου δεν είναι έυκολο να ξεπεραστεί, ειδικά απο τους μεγαλύτερους, καθώς οι μνήμες απο την 12ετή δικτατορία (1973-1985) είναι ακόμα νωπές.
Εκείνοι που καλλιεργούν κάνναβη στο σπίτι μπορούν να έχουν έως και έξι φυτά, αλλά σύμφωνα με το νόμο πρέπει να περιορίσουν την παραγωγή τους σε 480 γραμμάρια ανά έτος. Οι κανονισμοί επιτρέπουν μόνο έξι φυτά ανά σπίτι, ανεξάρτητα από το πόσοι άνθρωποι ζουν εκεί. Εκείνοι που καλλιεργούσαν ήδη φυτά μαριχουάνας πριν περάσει ο νόμος, πρέπει να τα εγγράψουν εντός 180 ημερών αφότου οι νέες ρυθμίσεις τεθούν σε ισχύ. Κάποιοι ακτιβιστές επικαλέστηκαν προβλήματα με τους περιορισμούς του νόμου σχετικά με τον αριθμό των φυτων που επιτρέπονται, καθώς η ισχύς του κάθε φυτού ποικίλλει ανάλογα με το μέγεθος και την ποιότητα του, που σημαίνει ότι ο περιορισμός των έξι φυτών είναι κάπως αυθαίρετος.
Η τρίτη επιλογή είναι η εγγραφή σε συνεργατικές λέσχες κάναβης . Εκείνοι με συλλογικό αίσθημα μπορούν να επιλέξουν να ξεκινήσουν μια «Λέσχη Κάνναβης/ Cannabis Club” που μπορεί να αποτελείται από 15 ως 45 μέλη. Αυτές οι λέσχες πρέπει να εκπαιδεύσουν τα μέλη τους σχετικά με την υπεύθυνη χρήση της μαριχουάνας. Οι σύλλογοι μπορεί να έχουν μέχρι και 99 φυτά, αλλά αντιμετωπίζουν το ίδιο όριο των 480 γραμμαρίων ανά άτομο κατα τη διάρκεια του έτους, ένας περιορισμός που ισχύει και για τους οικιακούς καλλιεργητές.
Η πρώτη λέσχη είχε περίπου 40 μέλη, το καθένα απο τα οποία είχε καταβάλει για εγγραφή 300 δολάρια και μηνιαία συνδρομή των 65 δολαρίων. Η δημιουργία ενός τέτοιου club και η συμμετοχή είναι μια ακριβή πρόταση που στο τέλος δεν έχει ως αποτέλεσμα μια φτηνή μαριχουάνα καθώς το ατομικό κόστος είναι πολύ υψηλό. Αυτο βγαινει αν συνυπολογίσουμε το κοστος εγγραφης και τη μηνιαία συνδρομή, σε συνδιασμό με το μέγιστο αριθμό των 45 μελών, σε συνδιασμό με το γεγονός ότι κάθε μέλος μιας λέσχης περιορίζεται στη λήψη 480 γραμμάριων μαριχουάνας σπίτι του κάθε χρόνο. Η υψηλή τιμή εγγραφής και συνδρομής οφείλεται στα έξοδα που έχει η καλλιέργεια σε μια χώρα όπως η Ουρουγουάη που το κλίμα της δεν βοηθάει υπαίθριες καλλιέργειες. Αυτό σημαίνει ότι οι καλλιεργητές θα πρέπει να χρησιμοποιούν θερμοκήπια και λάμπες εσωτερικής καλλιέργειας οι οποίες θα υπόκεινται στις πολύ υψηλές τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας.
Οι νέοι κανονισμοί μαριχουάνας διευκρινίζουν ότι είναι παράνομη η κατανάλωση κάνναβης κατά τις ώρες εργασίας, απαγορεύεται η οδήγηση υπό την επήρεια κάνναβης, απαγορεύεται ρητά κάποιος να καπνίζει μαριχουάνα σε ταξί και σε όλα τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Επιπλέον, δεν επιτρέπεται μαριχουάνα στο σχολείο. Επίσης οι ίδιοι κανονισμοί απαγορεύουν τη διαφήμιση της κάνναβης. Οι παραβάτες θα τιμωρούνται, αλλά όχι με φυλακή. Μια νέα κυβερνητική υπηρεσία, το «Ινστιτούτο για τη Ρύθμιση και τον Έλεγχο της Κάνναβης», θα επιβλέπει το εμπόριο μαριχουάνας στην Ουρουγουάη. Όσοι παραβιάζουν τους κανονισμούς θα αντιμετωπίζουν κυρώσεις, συμπεριλαμβανομένων προστίμων από 50 έως 2.000 πέσος Ουρουγουάης (2-87 δολάρια) καθώς και άλλες ποινές, συμπεριλαμβανομένης της καταστροφής της μαριχουάνας και την διαγραφή από το μητρώο των φαρμακείων.
Σχετικά με την καταπολέμηση της μαύρης αγοράς, ο Γενικός Γραμματέας του Εθνικού Συμβουλίου Ναρκωτικών, Julio Calzada, ο οποίος ηγήθηκε της μεταρρύθμισης, είναι πεπεισμένος ότι μια νόμιμη μαριχουάνα θα κάνει περισσότερα για την καταπολέμηση του παράνομου εμπορίου μαριχουάνας από ότι αποτελέσματα είχε επιφέρει το κυνήγι αυτού. Η λογική του είναι ότι στην Ουρουγουάη, υπάρχουν περίπου 120.000 χρήστες ημερησίως κάνναβης και οι οποίοι αγοράζουν από εγκληματίες και ενίσχυουν τις τοπικές μαφίες. Εάν η κυβέρνηση μπορεί να πάρει στον έλεγχο της την αγορά, οι εγκληματικές οργανώσεις θα χάσουν την κύρια πηγή του εισοδήματός τους.
Για τους υποστηρικτές της μεταρρύθμισης μαριχουάνας, το γεγονός και μόνο ότι ο νόμος ψηφίστηκε και βρίσκεται στο στάδιο της εφαρμογής είναι μια σημαντική νίκη. Μόλις πριν από λίγα χρόνια, η νομιμοποίηση θα ήταν αδιανόητη.
ΙΣΠΑΝΙΑ
Η Ισπανία στο θέμα της νομοθεσίας για τα ναρκωτικά έχει γίνει πλέον ένα από τα πιο φιλελεύθερα κράτη της Ευρώπης και αν όχι του κόσμου. Το σύστημα της βασίζεται στις Κοινωνικές Λέσχες Κάνναβης (Cannabis Social Clubs). Αυτές οι λέσχες ή σύλλογοι,είναι ιδιωτικοί, μη-κερδοσκοπικοί οργανισμοί στους οποίους η κάνναβη καλλιεργείται συλλογικά και διανέμεται στα εγγεγραμμένα μέλη. Οι σύλλογοι προσφέρουν μια πιο προσεκτική, εναλλακτική λύση σε αντιδιαστολή με το παράνομο εμπόριο στους δρόμους.
Η Ισπανία είναι ένα αποκεντρωμένο κράτος που προσφέρει μεγάλη αυτονομία στις διάφορες περιοχές της. Όταν πρόκειται για ναρκωτικά, κάθε περιοχή έχει τις δικές της πολιτικές και τους ανάλογους Επιτρόπους. Η Εθνική Στρατηγική για τα Ναρωτικά διευθύνεται από το Υπουργείο Δημόσιας Υγείας, και οι στόχοι τους είναι η μείωση της ζήτησης, η βελτίωση της επιστημονικής έρευνας και η εκπαίδευση του πληθυσμού. Η Ισπανία ενέκρινε την παρούσα φιλελεύθερη στάση στα ναρκωτικά μετά τα εκτεταμένα κοινωνικά ζητήματα που είχαν προκληθεί από την εκτεταμένη χρήση ηρωίνης στη δεκαετία του 1980. Τότε, η Ισπανική κοινωνία άρχισε να βλέπει τους τοξικομανείς ως άτομα που χρειάζονται θεραπεία και όχι τιμωρία. Ενώ η διακίνηση ναρκωτικών θεωρείται παράνομη και τιμωρείται, η προσωπική χρήση δεν θεωρείται ως τέτοια, και ο εθισμός θεωρείται ως ένα πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπίζεται και όχι να ποινικοποιείται.
Σχετικά με την κάνναβη, σύμφωνα με την ισπανική νομοθεσία, είναι παράνομο να μεταφέρεις ή να καλλιεργείς κάνναβη για εμπορική προμήθεια. Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με το άρθρο 368 του ισπανικού ποινικού κώδικα, ακόμη και η κατοχή κάνναβης είναι τεχνικά παράνομη. Ωστόσο, δεδομένου ότι οι ιδιωτικές κατοικίες θεωρούνται απαραβίαστες βάσει του ισπανικού δικαίου, η προσωπική καλλιέργεια και κατανάλωση της κάνναβης στο χώρο της οικίας θεωρούνται αποποινικοποιημένα. Η κατοχή ή χρήση κάνναβης σε δημόσιους χώρους είναι ενάντια στο νόμο (συγκεκριμένα στο Νόμο για την Προστασία των Πολιτών) , αλλά δεν αποτελεί ποινικό αδίκημα ούτε συλλαμβάνεσαι. Τα πρόστιμα που επιβάλονται σε τέτοιες περιπτώσεις μπορεί να φτάνουν τα 300 €. Κάποιος μπορεί να συλληφθεί για καλλιέργεια κάνναβης, αν η αστυνομία θεωρεί ότι η καλλιέργειαα είναι υπερβολική ώστε να χαρακτηριστεί ως προσωπική χρήση. Αυτό μπορεί να επιφέρει ποινή φυλάκισης μεταξύ ενός και τριών ετών.
Η κάνναβη, πιο συχνά με τη μορφή του χασίς, αποτελεί μακράν τη συχνότερη κατανάλωση ναρκωτικών στην Ισπανία. Οι απόλυτοι αριθμοί των τακτικών χρηστών κάνναβης συνεχίζουν να αυξάνονται καθώς η διαθεσιμότητα και η αύξηση της κοινωνικής αποδοχής της κάνναβης, επιτρέπουν κάτι τέτοιο. Απο την αλλη αν και οι τακτικοί χρήστες αυξάνονται, το συνολικό ποσοστό του ισπανικού πληθυσμού που έχουν δοκιμάσει κάνναβη τουλάχιστον μία φορά έπεσε από το 31,2% το 2009 στο σημερινό ποσοστό του 27,4%.
Πως άρχισαν όμως οι Κοινωνικές Λέσχες Κάνναβης, πως εξελίχθηκαν και ποια ζητήματα προέκυψαν στην πορεία? Το 1993, μια ομάδα που εργαζόταν προν την νομιμοποίηση, η Asociación Ramón Santos de Estudios Sobre el Cannabis (ARSEC), που ενέδρευε στη Βαρκελώνη, άνοιξε τον δρόμο όταν είχαν ρωτήσει τον αρμόδιο εισαγγελέα για τα ναρκωτικα σχετικά με τη νομιμότητα της καλλιέργειας κάνναβης για χρήση από μια συλλογική ομάδα που απαρτίζεται από ενήλικα μέλη. Η απάντηση του εισαγγελέα ήταν ότι δεν είναι κατ’αρχήν παράνομη, και έτσι η ομάδα ξεκίνησε ένα πείραμα καλλιέργειας, το οποίο δόθηκε στη δημοσιότητα από τα μέσα ενημέρωσης. Η καλλιέργεια κατασχέθηκε από την αστυνομία και τα μέλη της ομάδας συνελήφθησαν. Παρ’ότι αργότερα αθωώθηκαν από το Επαρχιακό Δικαστήριο, το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε μετά απο 2 χρόνια ότι αν και η κάνναβη δεν προορίζοταν για εμπορική προμήθεια, η καλλιέργεια της κάνναβης από συλλογικότητες είναι ανεπιθύμητη και πρέπει να υπόκειται σε τιμωρία. Ωστόσο, άλλες συλλογικότητες σύντομα ξεπήδησαν ώστε να αμφισβητήσουν και να προκαλέσουν στη πράξη αυτή την απόφαση, και η ομάδα Kalmudia από το Μπιλμπάο ήταν η πρώτη που ολοκλήρωσε με επιτυχία μια καλλιέργεια χωρίς νομικό εμπόδιο. Μετά το 2000, οι κολεκτίβες άρχισαν να αναζητούν ένα νομικό πλαίσιο για τις δραστηριότητές τους.
Η πρώτη Κοινωνική Λέσχη Κάνναβης ιδρύθηκε το 2001 και λεγόταν Barcelona Catadores Cannabis Club (CCCB). Τον Οκτώβριο του 2001 και τον Ιούλιο του 2003, το Ανώτατο Δικαστήριο πέρασε αποφάσεις δηλώνοντας ότι η κατοχή μεγάλων ποσοτήτων κάνναβης δεν είναι ποινικό αδίκημα, αν δεν θα μπορούσε να δημιουργηθεί πρόθεση εμπορίας ή πώλησης με σκοπό το κέρδος. Αυτές οι αποφάσεις άνοιξαν το δρόμο για τις επόμενες Κοινωνικές Λέσχες Κάνναβης. Οι Λέσχες Κάνναβης στην Ισπανία έχουν πολλαπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια, από περίπου 40 το 2010 σε περισσότερες από 700 σε όλη τη χώρα – και πάνω από 300 μόνο στην Καταλονία, όπου ο αριθμός των εγεγραμμένων μελών ξεπερνάει τους 165.000.
Ορισμένοι υποστηρικτές της κάνναβης λένε οι σύλλογοι είναι επωφελείς και στην οικονομία. Αν και είναι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί, οι σύλλογοι δημιουργούν θέσεις εργασίας και νέα φορολογικά έσοδα για το κράτος. Πολλοί από τους συλλόγους πωλούν επίσης τρόφιμα και ποτά, ενώ προσφέρουν και βραδιές με ζωντανή μουσική, video games κλπ. Ένας λόγος για αυτήν την ανάπτυξη, ήταν ότι οι νέοι άνθρωποι είδαν τα σωματεία ως έναν τρόπο να βγάλουν τα προς το ζην, αλλά το κυριότερο ότι οι καταναλωτές επιλέγουν ότι αυτή η αγορά είναι καλύτερη απο την αγορά στον δρόμο. Ωστόσο, αξιωματούχοι της Καταλονίας είναι ανήσυχοι για την ταχεία αύξηση των εν λόγω εγκαταστάσεων και αποφάσισαν τον περασμένο Ιούνιο να θέσουν κάποια όρια για τις νέες άδειες.
Το Κοινοβούλιο της Καταλονίας ακολουθόντας τις προτάσεις του Οργανισμού Δημόσιας Υγείας της Καταλονίας, έκανε ένα σημαντικό βήμα δημοσιεύοντας νέους κανονισμούς για τις λέσχες κάνναβης με τη μορφή συστάσεων. Αυτές οι νέες συστάσεις περιλαμβάνουν ότι τα μέλη πρέπει να είναι άνω των 21 ετών, ενώ τα νέα μέλη θα πρέπει να συστήνονται από ένα ήδη υπάρχον μέλος του συλλόγου. Επειδή οι σύλλογοι μπορούν να λειτουργήσουν μόνο ως νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, η πρόσβαση του κοινού απαγορεύεται αυστηρά. Τα νέα μέλη θα πρέπει να ανήκουν στο κλαμπ για τουλάχιστον 15 ημέρες πριν τους δοθεί πρόσβαση σε μαριχουάνα. Άλλα μέτρα περιλαμβάνουν να αναγκάζονται οι σύλλογοι να δηλώνουν τις εγκαταστάσεις τους και να υποβάλλονται σε ετήσιο έλεγχο, σε μια προσπάθεια να αποκτήσουν οι περιφερειακές αρχές μια πιο ολοκληρωμένη ιδέα του προϊόντος που προσφέρεται στην περιοχή. Η μέγιστη ποσότητα που τα μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να έχουν πρόσβαση κάθε μήνα δεν έχει αποφασιστεί αλλά αναμένεται να είναι κάπου μεταξύ 60 έως 100 γραμμάρια το μήνα. Τα μέλη πρέπει να είναι νόμιμοι κάτοικοι Καταλονίας, ενώ ορισμένοι σύλλογοι στη Βαρκελώνη έχουν επιλέξει να επεκτείνουν την υποχρέωση αυτή και να ζητούν μια διεύθυνση συγκεκριμένα στη Βαρκελώνη. Επίσης, οι Λέσχες Κάνναβης δεν επιτρέπεται να διαφημίστούν ή να προωθηθούν δημοσίως. Οι Αρχές επιδιώκουν επίσης να ελέγξουν τις ώρες λειτουργίας των συλλόγων και να ορίσουν το μέγιστο αριθμό των μελών, καθώς κάποιοι σύλλογοι έχουν σήμερα 5000 μελη. Οι Λέσχες Κάνναβης έχουν γίνει επίσης δημοφιλής στη χώρα των Βάσκων κατά τα τελευταία χρόνια, καταγράφοντας περισσότερα από 10.000 μέλη και οδηγεί την περιφερειακή κυβέρνηση στο να ξεκινήσει την κατάρτιση κανονισμών για τους συλλόγους.
Μέσα σε πολύ λίγα χρόνια, έγινε μια τεράστια καταχώριση των χρηστών κάνναβης. Είναι πολύ δύσκολο να καθοριστεί τι συμβαίνει στην πραγματικότητα. Μερικοί από αυτούς που συμμετέχουν στη διαχείριση των συλλόγων στη Βαρκελώνη ελπίζουν ότι η Ισπανία θα πάει περαιτέρω τη νομιμοποίηση της μαριχουάνας σύντομα. Αν και οι σύλλογοι λειτουργούν ως μη κερδοσκοπικές οντότητες, κάποιες αντιπροσωπεύουν σαφώς μεγάλες επενδύσεις.
Απο την άλλη οι Ισπανικές Αρχές συνεχίζουν το κυνήγι της κάνναβης, ενώ πρέπει να τονιστεί ότι τα τελευταία χρόνια οι ποσότητες των εγχωρίως παραγόμενης φυτικής κάνναβης που κατασχέθηκαν αυξήθηκε κατακόρυφα. Απο τον Απρίλιο του 2013 μέχρι τον Φεβρουάριο του 2014, πανω απο 130 τόνοι χασίς κατασχέθηκαν απο την αστυνομία.