«Τι όμορφο βραχιόλι», μου είπε ο κύριος καθισμένος απέναντι μου στο μετρό. «Αυτό με το τριαντάφυλλο;» του απάντησα δείχνοντάς του το χέρι μου. «Ναι, είναι λιτό αλλά πολύ ωραίο», είπε. Ήταν μια ημέρα μετά τα γενέθλιά μου και έδειξα με μεγάλη χαρά το συγκεκριμένο δώρο… μου το είχαν δώσει οι συνάδελφοί μου και το φορούσα με πολλή περηφάνια. Εξήγησα στον συνεπιβάτη μου ότι το βραχιόλι ήταν φτιαγμένο από τα παιδιά που φιλοξενούνται στον Ξενώνα για ασυνόδευτους ανήλικους αιτούντες άσυλο της οργάνωσης «Άρσις» στη Μακρινίτσα. Ένιωσα πως ήταν σημαντικό να εξηγήσω την ιστορία πίσω από το βραχιόλι μου, ειδικά σε μια εποχή που οι αυξημένες ροές των προσφύγων προς την Ελλάδα έχουν οδηγήσει σε έντονες συζητήσεις και ανάμικτα συναισθήματα.
Ανακουφίστηκα βλέποντας πως ο κύριος ήταν ανοιχτός και ενδιαφερόταν να μάθει περισσότερα. Με ρώτησε γιατί με ενδιέφερε το θέμα των προσφύγων και ποιοι λόγοι με οδήγησαν στο να ασχοληθώ με αυτό το αντικείμενο. Ανάλογες ερωτήσεις έχω ακούσει και στο παρελθόν και είναι κάτι που συχνά με κάνει και την ίδια να αναρωτιέμαι … γιατί αυτό το αντικείμενο; Γιατί αισθάνομαι ότι είναι κάτι τόσο σημαντικό;
Και ενώ εκείνη τη στιγμή είχα μπροστά μου έναν άγνωστο άνθρωπο, στο μυαλό μου ήρθαν δύο γνωστά και οικεία πρόσωπά μου: οι παππούδες μου. Το βλέμμα στο πρόσωπό της γιαγιάς μου όταν μας περιέγραφε εκείνο το πρωινό, που σε ηλικία 8 χρονών, ξύπνησε βρίσκοντας το σπίτι της μέσα στους καπνούς και την οικογένειά της αναστατωμένη να προσπαθεί να ξεφύγει από την Μικρά Ασία. Τις ιστορίες της οικογένειας του παππού μου από την εποχή που προσπαθούσαν να σταθούν πάλι στα πόδια τους καθώς είχαν καταφύγει στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Έλληνες ξεκινώντας μια καινούρια ζωή μακριά από την πατρίδα τους.
Εξήγησα στον κύριο πως το να προσπαθήσω να συμβάλω στην προστασία των προσφύγων στα μέσα της μεγαλύτερης ανθρωπιστικής κρίσης από το Β” Παγκόσμιο Πόλεμο, μου φαινόταν η πιο σωστή κίνηση. Ζούμε σε μια εποχή έντονων κοινωνικοπολιτικών ταραχών και επίμονων συρράξεων. Αυτοί που πλήττονται πρώτα και περισσότερο είναι οι απλοί πολίτες.
Εκείνος ανέφερε την μουσική ως μέσο έκφρασης και τις προσωπικές του εμπειρίες ως μουσικός. Μιλήσαμε για τη σημασία της μουσικής και της τέχνης μέσα στις κοινότητες των προσφύγων, για το πώς μπορούν να ενώνουν τους ανθρώπους και να τους επιτρέπουν να επικοινωνούν παρά τα γλωσσικά και πολιτισμικά εμπόδια.
Καθώς πλησιάζαμε στη στάση μας, ο συνεπιβάτης μου είπε ότι ήθελε να μου δώσει κάτι. Αμέσως το μυαλό μου πλημμύρισαν οι προειδοποιήσεις της μητέρας μου για το ότι δεν πρέπει να παίρνουμε πράγματα από αγνώστους, αλλά από την άλλη ήμουν περίεργη, κάτι μου έλεγε να τον περιμένω.
Όταν βγήκαμε από το μετρό, έβγαλε από την τσέπη του και μου έδωσε 60 ευρώ. Το ποσό των 60 ευρώ έχει μία ιδιαίτερη σημασία στην Ελλάδα αυτές τις μέρες, καθώς συνδέεται άμεσα με τα capital controls και τους περιορισμούς στις τραπεζικές αναλήψεις από τα ΑΤΜ. Τα 60 ευρώ που μου έδωσε ήταν ακριβώς τα χρήματα που είχε βγάλει από το ΑΤΜ μόλις λίγα λεπτά πριν συναντηθούμε. Τα μετρητά που έχουν γίνει τόσο πολυπόθητα αυτές τις μέρες. Τα 60 ευρώ μετρητά που είναι αφορμή για ουρές χιλιάδων συνανθρώπων μας σε όλη τη χώρα, που ανησυχούν μήπως οι τράπεζες δεν έχουν να δώσουν την επόμενη μέρα. Αυτά τα ίδια 60 ευρώ που τώρα δίνονταν σε μία ξένη σε μια πράξη καλής θέλησης και εμπιστοσύνης. Μου είπε ότι ήξερε πως τα χρήματα θα πήγαιναν εκεί που τα είχαν ανάγκη.
Η ανάγκη για αλληλεγγύη και χρηματοδότηση για την υποστήριξη των προσφύγων στην Ελλάδα είναι τεράστια, καθώς οι χορηγοί είναι όλο και λιγότερο σε θέση να δώσουν εν μέσω μιας περιόδου μεγάλης λιτότητας.
Πριν να χωρίσουν οι δρόμοι μας, ο άγνωστος μου είπε κάτι ακόμα: «Και η παραμικρή αναζήτηση της ομορφιάς οδηγεί στο θείο». Ήταν μία ρήση από έναν αγαπημένο φίλο του πριν από χρόνια, έναν 82χρονο καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης. Αυτή η ρήση έμελε να επηρεάσει καταλυτικά τον άγνωστο απέναντί μου στο μετρό, ο οποίος άλλαξε κατεύθυνση στη ζωή του και έγινε μουσικός προσπαθώντας να έχει σαν οδηγό την αναζήτηση της ομορφιάς. Και όσο ξαφνικά αυτός ο άνθρωπος μπήκε στη ζωή μου, έτσι χάθηκε κατεβαίνοντας στο σταθμό προς το Μέγαρο Μουσικής.
Χάρη στα ασυνόδευτα παιδιά του ξενώνα της «Άρσις» και την φροντίδα με την οποία έφτιαξαν ένα όμορφο βραχιολάκι με ένα τριαντάφυλλο στο κέντρο, μία τυχαία συνάντηση στο μετρό μεταξύ δύο αγνώστων ένα πρωινό Παρασκευής κατέληξε σε μία φευγαλέα ματιά προς το θείο για το οποίο είναι ικανοί οι άνθρωποι.
* Η γενναιόδωρη προσφορά του αγνώστου στο μετρό δωρίθηκε στα ασυνόδευτα παιδιά του Ξενώνα της «Άρσις» στη Μακρινίτσα, που προσπαθούν να χτίσουν τη ζωή τους από την αρχή στη χώρα μας.
Χλόη Τσέρνοβιτς Ασκουμένη στον Τομέα Επικοινωνίας και Ενημέρωσης Γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Ελλάδα