To παρακάτω άρθρο δημοσιεύτηκε στη βρετανική κομμουνιστική εφημερίδα Morning Star για τον Μark Ashton, γραμμένο από τον συναγωνιστή του Peter Frost. Το μετέφρασε η Αφροδίτη Τζιαντζή για το mao.gr. Η Αφροδίτη Τζιαντζή έγραψε και δική της παρουσίαση για την ταινία, την οποία μπορείτε να δείτε εδώ.
Έπρεπε να περάσουν τρεις δεκαετίες για να μπορέσει το BBC και η βρετανική κινηματογραφική βιομηχανία να διηγηθούν την εκπληκτική ιστορία του Μαρκ Αστον.
Τριάντα χρόνια είναι πολύς καιρός, για την ακρίβεια μερικά χρόνια περισσότερα από την τραγικά σύντομη ζωή του Άστον, που χάθηκε πρόωρα από το AIDS σε ηλικία μόλις 26 ετών το 1987.
Ο Μαρκ, ένας πολυσχιδής νεαρός Ιρλανδός, ήταν ακτιβιστής για τα δικαιώματα των γκέι και ιδρυτικό μέλος — κάποιοι θα έλεγαν ο βασικός ιδρυτής, της ομάδας Lesbians and Gays Support The Miners (LGSM -Λεσβίες και Ομοφυλόφιλοι Υποστηρίζουν τους Ανθρακωρύχους), κατά τη διάρκεια της επικής απεργίας των ανθρακωρύχων στη δεκαετία του ‘80. H LGSM συγκροτήθηκε για να υποστηρίξει τους βρετανούς ανθρακωρύχους στην απεργία του 1984-85 που κράτησε έναν ολόκληρο χρόνο. Υπήρχαν 11 ομάδες LGSM σε όλη τη Βρετανία, η LGSM του Λονδίνου ήταν η μεγαλύτερη.
Η ταινία Pride θα γίνει μεγάλη επιτυχία, ήδη έχει διθυραμβικές κριτικές. Τη λάτρεψα. Με έκανε να γελάσω και να κλάψω, όμως θα αφήσω την κινηματογραφική κριτική σε άλλους. Έχω να διηγηθώ μια άλλη ιστορία πιο σημαντική. Η ταινία μιλάει για δύο παράλληλους αγώνεςτης εργατικής τάξης. Πρώτα τον αγώνα των λεσβιών και των γκέι αντρών στη δεκαετία του ‘80 ενάντια στην ομοφοβική προκατάληψη, την βία στους δρόμους και ενάντια στην τρομαχτική απειλή του HIV-AIDS. H άλλη μάχη ήταν αυτή των βρετανών ανθρακωρύχων να σταματήσουν τη Μάργκαρετ Θάτσερ και την κυβέρνηση και να αποτρέψουν το θάνατο των ορυχείων και του σωματείου τους. Ήταν μια εποχή όπου ο Σερ Τζέιμς Άντερτον, τότε αρχηγός της Αστυνομίας της ευρύτερης περιοχής του Μάντσεστερ, έκανε την ομοφοβική δήλωση ότι όσοι υπέφεραν από ΑIDS ζούσαν σε “έναν ανθρώπινο βούρκο, που τον έφτιαξαν οι ίδιοι”. Περιφρονούσε εξίσου τους απεργούς ανθρακωρύχους. Αποκαλούσε τις μαζικές πικετοφορίες και τις διαδηλώσεις ως “τρομοκρατικές πράξεις” και τα σωματεία “βιομηχανικές μαφίες με πολιτικά κίνητρα”. Θα έπρεπε να έχει απολυθεί, αλλά η Θάτσερ ήξερε ότι χρειαζόταν αντιδραστικούς συμμάχους στην αστυνομία όπως ο Άντερτον, για να τσακίσει τα βρετανικά εργατικά σωματεία, ξεκινώντας από τους ανθρακωρύχους.
Σε αυτή την ιστορική συγκυρία ο Μαρκ Αστον ήταν ο πρώτος που κατάλαβε τη σύνδεση ανάμεσα σε δύο κοινωνικές ομάδες που δέχονται και οι δύο επίθεση από την τραμπούκο Θάτσερ, την βάρβαρη κυβέρνησή της και την πειθήνια αντιδραστική αστυνομία της.
Ο Αστον έλεγε στους γκέι ακτιβιστές φίλους του: “Οι κοινότητες των ανθρακωρύχων δέχονται την ίδια τρομοκρατία όπως εμείς, τους κακοποιεί η αστυνομία όπως εμάς. Η μία κοινότητα θα έπρεπε να στέκεται αλληλέγγυα στην άλλη. Δεν είναι λογικό να λες “είμαι γκέι και θα υπερασπιστώ την γκέι κοινότητα, αλλά δε με νοιάζει για τίποτα άλλο”.
Η Θάτσερ φυσικά, είχε την ακλόνητη στήριξη του μιντιάρχη Ρούπερτ Μέρντοχ και της άθλιας φυλλάδας του της Sun, που ξερνούσε εμετούς ομοφοβίας και αντισυνδικαλιστικής προπαγάνδας. Οι συντάκτες τίτλων της εφημερίδας συνέδεσαν τις δύο κοινωνικές ομάδες σε ένα από τα πιο σιχαμερά πρωτοσέλιδα που γράφτηκαν ποτέ: “Pits And Perverts” (Λἀκκοι και Ανώμαλοι) ούρλιαζε με τεράστια γραμματοσειρά στο πρωτοσέλιδο (στΜ: Η λέξη Pits αναφέρεται στα ορυχεία, η Sun τη χρησιμοποιεί υποτιμητικά για τους ανθρακωρύχους, σα να λέμε λέρες, λαγουμιτζήδες, ενώ perverts, ανώμαλους αποκαλεί τους ομοφυλόφιλους). Η Sun σκόπευε ξεκάθαρα να υποσκάψει την απεργία, γελοιοποιώντας το κύμα συμπαράστασης από τις λεσβίες και τους ομοφυλόφιλους άντρες. Τελικά κατάφεραν το αντίθετο.
Οι αποκαλούμενοι “ανώμαλοι” πήραν το πρωτοσέλιδο και το έκαναν τίτλο μιας μεγαλειώδους εκδήλωσης αλληλεγγύης που διοργάνωσε το LGSM του Μαρκ Αστον στο Electric Ballroom στο Κάμντεν του Λονδίνου.
Η συναυλία από μόνη της είχε τεράστια επιτυχία και συγκέντρωσε 5.650 λίρες (πάνω από 20.000 λίρες σε σημερινό ποσό), για τους απεργούς ανθρακωρύχους και τις οικογένειές τους στη Νὀτια Ουαλία. Στη συναυλία ο Ντέιβιντ Ντόνοβαν από το σωματείο Ανθρακωρύχων του Dulais είπε στο κοινό, περίπου 1500 ανθρώπους, στην πλειονότητά τους γκέι και λεσβίες: “Φορέσατε την κονκάρδα μας, Κάρβουνο όχι Επίδομα Ανεργίας (Cole not Dole), και ξέρετε καλά τι θα πει καταστολή όπως κι εμείς. Τώρα θα φορέσουμε εμείς το δικό σας έμβλημα και θα σας υποστηρίξουμε. Δεν θα αλλάξουν όλα σε μια νύχτα, αλλά τώρα 140.000 ανθρακωρύχοι γνωρίζουν ότι υπάρχουν και άλλοι αγώνες και άλλα προβλήματα. Γνωρίζουμε για τους αγώνες των μαύρων, των ομοφυλόφιλων, για τον πυρηνικό αφοπλισμό και ποτέ δε θα είμαστε πια οι ίδιοι”.
Πρώτο όνομα στη συναυλία ήταν οι Bronski Beat, των οποίων ο τραγουδιστής ο Τζιμι Σομερβιλ θα σχημάτιζε τους Communards, ένα συγκρότημα που θα ηχογραφούσε το τραγούδι For A Friend, προσωπικό φόρο τιμής του Σομερβιλ στον Αστον.
“Έρχεται το καλοκαίρι, και θυμάμαι πώς βαδίζαμε. Βαδίζαμε για την αγάπη και την ειρήνη, μαζί χέρι με χέρι”.
Η ταινία Pride διηγείται μια καλή ιστορία και τη διηγείται καλά. Όμως, μολονότι βγάζει σημαντικά θέματα έξω από την ντουλάπα, ένα άλλο σημαντικό ζήτημα το διπλοκλειδώνει στη ντουλάπα. Ο Άστον ήταν πολλά πράγματα, αλλά ήταν πρώτα και πάνω από όλα κομμουνιστής. Αυτό ποτέ του δεν το έκρυψε. Δυστυχώς η ταινία αποσιωπά έναν από τα σημαντικότερα κίνητρα που οδηγούσαν και ενέπνεαν τον Αστον σε όλες του τις δράσεις. Γνώρισα και δούλεψα μαζί με τον Αστον κατά τη διάρκεια της απεργίας των ανθρακωρύχων, όταν ήταν γενικός γραμματέας της Λίγκας Νέων Κομμουνιστών (Young Communist League -YCL, η νεολαία του Κ.Κ. Βρετανίας). Είναι θλιβερό, αλλά πιθανόν αναμενόμενο, ότι το BBC έσβησε εντελώς από το σενάριο το γεγονός ότι ο Μαρκ Αστον ήταν μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Βρετανίας και τον ηγετικό του ρόλο στην κομμουνιστική νεολαία. Είμαι περήφανος που δούλεψα μαζί με τον Αστον και άλλους κομμουνιστές, συγκεντρώνοντας χρήματα για να στηρίξουμε τους ανθρακωρύχους.
Βοηθήσαμε σε πικετοφορίες σε ενεργειακούς σταθμούς και χωματερές καυσίμων, διοργανώσαμε εκδηλώσεις αλληλεγγύης, διαδηλώσεις, εράνους στο δρόμο. Η κυβέρνηση της Θάτσερ είχε κατάσχει τους πόρους του Εθνικού Σωματείου Ανθρακωρύχων, άρα δεν είχε νόημα να στέλνουμε χρήματα μέσω του σωματείου. Αντίθετα οι διάφορες ομάδες υποστήριξης στη Βρετανία, “υιοθετούσαν” μεμονωμένες κοινότητες. Η ομάδα του Αστον στο Λονδίνο “αδελφοποιήθηκε” με την κοινότητα της Κοιλάδας του Nτουλέ στη Νὀτια Ουαλία. Διάλεξαν το συγκεριμένο ορυχείο αφού πρώτα συνάντησαν δισταγμό από άλλες κοινότητες να δεχθούν τη βοήθειά τους. Ο Aστον και οι σύντροφοί του από το LGSM συγκέντρωσαν 20.000 λίρες για τους ανθρακωρύχους και επισκέφθηκαν πολλές φορές το ουαλικό χωριό σε ένδειξη αλληλεγγύης και για να παραδώσουν χρήματα, τρόφιμα και άλλες προμήθειες.
Οι δεσμοὶ που χτίστηκαν μέσα από αυτή την καμπάνια, ανάμεσα στις ΛΟΑΤ οργανώσεις και στα εργατικά σωματεία αποδείχθηκαν σημείο καμπής για την εξέλιξη των αγώνων του ΛΟΑΤ κινήματος. Tα ιστορικά εμβλήματα των ανθρακωρύχων και άλλων εργατικών σωματείων βρέθηκαν στην κεφαλή της πορείας στο Gay Pride του Λονδίνου το 1985.
Την ίδια χρονιά, στο συνέδριο του Κόμματος των Εργατικών στο Μπερνμουθ, ψηφίστηκε η απόφαση που δέσμευε το κόμμα να υποστηρίξει τον αγώνα για ίσα δικαιώματα για τα ΛΟΑΤ άτομα. Το θέμα είχε τεθεί ξανά σε ψηφοφορία και είχε καταψηφιστεί. Αυτή τη φορά υπερψηφίστηκε χάρη στην καθολική υποστήριξη από το Eθνικό Σωματείο Ανθρακωρύχων (σ.τ.Μ., υπό την ηγεσία του Αρθουρ Σκάρτζιλ), παρά την αντίθεση πολλλών επιτελικών στελεχών του Εργατικού Κόμματος. Το 1988 το Εθνικό Σωματείο Ανθρακωρύχων ήταν από τους πιο θερμούς υποστηρικτές της καμπάνιας της ΛΟΑΤ κοινότητας ενάντια στο άρθρο 28, μια απόπειρα να απαγορευθεί διά νόμου κάθε αναφορά στην ομοφυλοφιλία στα σχολεία.
Ο Αστον διαγνώστηκε με AIDS στις 30 Ιανουαρίου 1987. Μόλις 12 μέρες αργότερα κατέληξε από πνευμονία. Ο πρόωρος θάνατός του συντάραξε την γκέι κοινότητα αλλά και το χώρο της αριστεράς και το εργατικό κίνημα. Στην κηδεία του Μαρκ Αστον στο Λαμπεθ κυμάτιζαν μαζί οι σημαίες του ουράνιου τόξου και τα εμβλήματα των σωματείων των ανθρακωρύχων.
Η μνήμη του ζει, στο Κληροδότημα Mark Ashton Red Ribbon Fund. Το όνομά του το τιμούν ακόμα οι κοινότητες των πρώην ανθρακωρύχων της Νότιας Ουαλίας, και τώρα η ταινία Pride θα κάνει γνωστό, έστω ένα μέρος από την ιστορία του, σε ένα νέο μεγάλο ακροατήριο.
Πηγαίνετε δείτε την ταινία. Θα σας κάνει να γελάστε πολύ και να κλάψετε λίγο, αλλά πιο σημαντικό είναι ότι θα σας εμπνεύσει να δράσετε και αυτή είναι η μόνη κληρονομιά που θα ήθελε ο κομμουνιστής Μαρκ Αστον.