Ο Μουνχάου υποστηρίζει ότι η μόνη λύση για την Ελλάδα είναι μια συμφωνημένη χρεοκοπία εντός ευρωζώνης και η αθέτηση του μισού ελληνικού χρέους. Χαρακτηρίζει καταστροφική τη διαχείριση της κρίσης από τη Γερμανία και επισημαίνει τον κίνδυνο, σε περίπτωση που ο ΣΥΡΙΖΑ συνυπογράψει νέο Μνημόνιο, να βγουν κερδισμένοι πολιτικά οι ναζιστές της Χρυσής Αυγής.
• Η ελληνική κυβέρνηση πρότεινε τη διεξαγωγή μιας πανευρωπαϊκής διάσκεψης, όπως εκείνη του Λονδίνου το 1953, η οποία διέγραψε τα χρέη της Γερμανίας, πρόταση που απέρριψαν οι δανειστές. Ποια είναι η δική σας γνώμη;
Μια διάσκεψη για το χρέος θα ήταν η προφανής λύση, αλλά δεν το βλέπω να γίνεται, διότι δεν επιτρέπεται η ΕΚΤ να διαπραγματευτεί κάποιο κούρεμα, καθώς αυτό θα συνιστούσε μια πράξη χρηματοδότησης, σύμφωνα με τη δική της ερμηνεία. Η γερμανική κυβέρνηση, επίσης, προβάλλει νομικές και πολιτικές αιτιάσεις, προκειμένου να μην εμπλακεί σε μια διάσκεψη για το χρέος. Δεν είμαι σίγουρος ότι η σύγκριση με το 1953 βοηθά και πολύ, αλλά το ενδεχόμενο αναδιάρθρωσης του χρέους επιβάλλεται για άλλους λόγους. Το ελληνικό χρέος απλά δεν είναι βιώσιμο. Αντί για ένα τέτοιο επίσημο συνέδριο, η Ελλάδα θα έπρεπε να επιλέξει αυτό που ονομάζω διαπραγματευόμενη μονομερή χρεοκοπία. Δηλαδή να κάνει ανεπίσημες συνομιλίες με τους δανειστές και στη συνέχεια να κηρύξει μερική χρεοκοπία. Και αυτό να γίνει μονομερώς για νομικούς λόγους. Οι πληρωμές προς την ΕΚΤ μπορούν να αθετηθούν, αλλά η ίδια δεν μπορεί να συμφωνήσει σε ένα κούρεμα. Διότι οι πιστωτές θα είχαν έτσι το πλεονέκτημα μιας μερικής ανάκαμψης. Δεν υπάρχει λόγος η Ελλάδα να αθετήσει όλα τα χρέη της – ίσως το 50% να ήταν επαρκές. Σε αντάλλαγμα, η ΕΚΤ θα μπορούσε να επιτρέψει στις ελληνικές τράπεζες να συνεχίσουν να έχουν πρόσβαση σε επείγουσα βοήθεια ρευστότητας, υπό κάποιες συνθήκες και περιορισμούς.
• Πριν από μερικές μέρες γράφατε ότι «ορισμένοι αξιωματούχοι της ευρωζώνης μελετούν το ενδεχόμενο μιας ελληνικής χρεοκοπίας, αλλά χωρίς έξοδο από το ευρώ». Θεωρείτε όντως αυτήν την προοπτική «τον μόνο τρόπο για να αποφύγουμε την απόλυτη καταστροφή»; Και τι εννοείτε με την πρότασή σας για τη χρήση ενός «παράλληλου» νομίσματος;
Η χρεοκοπία χωρίς Grexit μού φαίνεται προτιμότερη από μια χρεοκοπία και έξοδο από το ευρώ. Κατ’ αρχάς, η ελληνική κυβέρνηση, απ’ όσο ξέρω, δεν έχει κάνει καμία προετοιμασία για ένα Grexit. Η έξοδος από το ευρώ πιθανώς να λειτουργούσε, αλλά μόνο στη θεωρία. Θα απαιτούσε σημαντική λογιστική προετοιμασία, προκειμένου να αποφευχθεί μια καταστροφή. Στον βαθμό που αυτή δεν υπάρχει, μια κατάσταση ελέγχου των κεφαλαίων, παράλληλου νομίσματος, κάποιας χρηματοδότησης απ’ έξω ίσως ήταν προτιμότερη ως ένα ενδιάμεσο καθεστώς για να κερδηθεί χρόνος. Η άλλη εναλλακτική είναι μια συμφωνημένη χρεοκοπία, με τον τρόπο που περιέγραψα παραπάνω. Υπό καθεστώς ενός παράλληλου νομίσματος, η Ελλάδα θα είχε την επιλογή είτε να προετοιμαστεί για να φύγει (από την ευρωζώνη) αργότερα και με καλύτερη προετοιμασία είτε να «ξαναενταχθεί» στην ευρωζώνη.
• Πόσο ισχυρό είναι το γεωπολιτικό επιχείρημα που θέτει η ελληνική κυβέρνηση σε μια διαπραγμάτευση γεμάτη τελεσίγραφα και απειλές από τη μεριά των δανειστών;
Δεν θα υπερεκτιμούσα τις γεωπολιτικές στρατηγικές δυνατότητες. Θα μπορούσαν ποτέ η Ελλάδα και η Ρωσία να γίνουν στρατηγικοί εταίροι; Βραχυπρόθεσμα, αυτή η προοπτική φαίνεται ελκυστική στην Ελλάδα: να πάρει το ρωσικό χρήμα και σε αντάλλαγμα να υποστηρίξει τα ρωσικά συμφέροντα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Αυτό όμως θα ήταν απίστευτα τοξικό. Τι θα γινόταν εάν κάποια στιγμή η Ε.Ε. και η Ρωσία ξεπερνούσαν τις διαφορές τους – για παράδειγμα σε μια πιθανή αλλαγή ηγεσίας στη Ρωσία; Τι θα γινόταν τότε στη «στρατηγική» ελληνορωσική συμμαχία; Δεν θα πέταγε αμέσως η Ρωσία την Ελλάδα σαν καυτή πατάτα; Οι μικρές χώρες δεν πρέπει να διατηρούν την ψευδαίσθηση ότι μπορούν να διαμορφώσουν στρατηγικές σχέσεις ίσου προς ίσον με τις μεγάλες – και φυσικά όχι με τη Ρωσία.
• Πώς κρίνετε τη μέχρι σήμερα διαχείριση της κρίσης από τη γερμανική ηγεσία και ποιες είναι οι συνέπειες του παιχνιδιού «παίζε καθυστερήσεις και προσποιήσου»(extend and pretend);
Αυτό το είδος παιχνιδιού ήταν καταστροφικό. Είναι η απάντηση πολιτικών όπως η Μέρκελ, η οποία δεν έχει καμία εμπειρία στη διαχείριση οικονομικών κρίσεων. Η οικονομική ιστορία μάς διδάσκει ότι οι οικονομικές κρίσεις πρέπει να αντιμετωπίζονται γρήγορα, αλλιώς επιδεινώνονται πολύ περισσότερο. Εάν οι ελληνικές κυβερνήσεις επρόκειτο να συναινέσουν και πάλι (κάτι που περιμένω τελικά να συμβεί) και να συμφωνήσουν σε ακόμα μία συμφωνία του τύπου «δάνειο έναντι λιτότητας», θα δούμε να συμβαίνει και πάλι το ίδιο. Με κάθε γύρο η κατάσταση θα γίνεται και πιο απελπιστική. Η Ελλάδα θα πρέπει να χρεοκοπήσει, προκειμένου να αποφύγει τη λιτότητα. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος εξόδου από την κρίση.
• Η παρούσα οικονομική κρίση και η διαχείρισή της από τις κυρίαρχες ελίτ πυροδοτεί την άνοδο εθνικιστικών, ρατσιστικών, ακόμα και φασιστικών δυνάμεων κατά μήκος της ηπείρου. Γιατί αυτές οι ελίτ επιμένουν στις ίδιες πολιτικές;
Τα δημοκρατικά κόμματα δεν φοβούνται αρκετά ακόμα έναν πολιτικό σπασμό. Δεν είναι καθαρό εάν η άμεση πολιτική αντίδραση, με τη μορφή εξτρεμιστικών κομμάτων, θα συνεχιστεί. Υπάρχουν ορισμένες ενδείξεις ότι ίσως ο εξτρεμισμός έχει φτάσει στο ανώτατο σημείο του. Αυτό που βλέπω εγώ σαν έναν πιο συγκεκριμένο κίνδυνο είναι το γεγονός ότι αυτές οι δυνάμεις παρεισφρέουν στη συμβατική πολιτική. Δείτε, για παράδειγμα, τη ριζοσπαστικοποίηση της Κεντροδεξιάς στη Γαλλία ή την άνοδο του ευρωσκεπτικισμού στο εσωτερικό του CDU/CSU στη Γερμανία. Ανησυχώ περισσότερο για την αντίδραση του κατεστημένου στην άνοδο των εξτρεμιστικών κομμάτων, παρά για τα ίδια τα εξτρεμιστικά κόμματα. Η εξαίρεση θα είναι η Ελλάδα. Εάν ο ΣΥΡΙΖΑ υπέκυπτε και δεχόταν ακόμα ένα «πρόγραμμα» σε αντάλλαγμα για τη δημοσιονομική εξυγίανση, τότε η Χρυσή Αυγή θα θεωρούνταν το μοναδικό κόμμα που θα αντιστεκόταν σ’ αυτήν την τρέλα. Ενας από τους λόγους που οι ναζί πέτυχαν τη δεκαετία του 1930, ήταν η έλλειψη μιας λογικής εναλλακτικής πολιτικής από κάποιο από τα κατεστημένα πολιτικά κόμματα. Ολοι, εκτός από τους κομμουνιστές και τους ναζί, ήταν υπέρ του αποπληθωρισμού και της λιτότητας. Εκεί βρίσκεται ένα σπουδαίο ιστορικό μάθημα για τα δημοκρατικά κόμματα. Δηλαδή να μην επιτρέπουν στα άκρα να μονοπωλούν την οικονομική συζήτηση. Και θυμηθείτε ότι ο κεϊνσιανισμός υπήρξε μια αντίδραση στην άνοδο του πολιτικού εξτρεμισμού.
Ποιος είναι
Ο 50χρονος Μουνχάου, κάτοχος τίτλων μάστερ στα Μαθηματικά και τη Δημοσιογραφία, μαζί με την οικονομολόγο σύζυγό του, Σούζαν Μούντσενκ, διατηρούν τον οικονομικό ιστότοπο eurointelligence.com, μια ιντερνετική υπηρεσία που παρέχει σχόλια και αναλύσεις για την ευρωζώνη. Υπήρξε ο ιδρυτής της γερμανικής έκδοσης των «Financial Times», έκδοση με ημερήσια κυκλοφορία περί τις 100.000 φύλλα.