Ο Νόαμ Τσόμσκι για την επίθεση στο Charlie Hebdo…
Η τρομοκρατία δεν είναι τρομοκρατία, όταν μια πολύ πιο σοβαρή τρομοκρατική επίθεση διενεργείται από εκείνους που εξαγνίζονται μέσω της εξουσίας που κατέχουν. Ο κόσμος αντέδρασε με τρόμο στη δολοφονική επίθεση στο γαλλικό σατιρικό περιοδικό Charlie Hebdo. Ο βετεράνος ευρωπαίος ανταποκριτής Steven Erlanger της εφημερίδας New York Times περιγράφει γλαφυρά το τί ακολούθησε αμέσως μετά από το γεγονός που πολλοί ονομάζουν την γαλλική 9/11. «Ημέρα των σειρήνων, των ελικοπτέρων στον αέρα και των ξέφρενων δελτίων ειδήσεων. Οι αστυνομικοί κατέκλυσαν τους δρόμους, όπως και τα ανήσυχα πλήθη. Τα μικρά παιδιά οδηγήθηκαν μακριά από τα σχολεία για να είναι ασφαλή».
Ήταν μια μέρα, όπως και οι δύο προηγούμενες, μία ημέρα αίματος και φρίκης μέσα και γύρω από το Παρίσι. «Η καθολική κατακραυγή συνοδεύτηκε από έναν προβληματισμό σχετικά με τις βαθύτερες ρίζες της θηριωδίας». Πολλοί θεωρούν ότι βρισκόμαστε μπροστά σε σύγκρουση των πολιτισμών», έγραφε χαρακτηριστικά ένας τίτλος των New York Times.
Η αποστροφή για το έγκλημα είναι δικαιολογημένη, όπως είναι και η αναζήτηση των βαθύτερων αιτιών, όσο κρατάμε κάποιες αρχές σταθερά στο μυαλό μας. Η αντίδραση θα πρέπει να είναι εντελώς ανεξάρτητη από το τι πιστεύει κανείς για το περιοδικό και τη σάτυρα που αυτό παρήγαγε.
Τα παθιασμένα και απανταχού άσματα «Είμαι και εγώ Charlie Hebdo» δεν θα πρέπει να αναφέρονται, ακόμη και να υπαινίσσονται οποιαδήποτε ταύτιση με το εν λόγω περιοδικό. Αντίθετα, πρέπει να εκφράζουν την υπεράσπιση του δικαιώματος της ελεύθερης έκφρασης, ασχέτως του περιεχομένου του περιοδικού, ακόμα και αν από κάποιους θεωρείται απεχθές και διεφθαρμένο.
Τα συνθήματα θα πρέπει επίσης να εκφράζουν την καταδίκη για τη βία και τον τρόμο. Ο επικεφαλής του Εργατικού Κόμματος του Ισραήλ και βασικός διεκδικητής των επερχόμενων εκλογών στο Ισραήλ Isaac Herzog, έχει απόλυτο δίκιο όταν λέει ότι «η τρομοκρατία είναι τρομοκρατία. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος να το δεις αυτό».
Είναι επίσης σωστό να πούμε ότι «όλα τα έθνη που επιδιώκουν την ειρήνη και την ελευθερία αντιμετωπίζουν μια τεράστια πρόκληση» βάζοντας στην άκρη την επιλεκτική ερμηνεία της λέξης «πρόκλησης».
Ο δημοσιογράφος Erlanger περιγράφει το σκηνικό του τρόμου. Παραθέτει τη μαρτυρία ενός επιζώντα δημοσιογράφου: «Όλα συνετρίβησαν. Δεν υπήρχε διέξοδος. Υπήρχε καπνός παντού. Ήταν τρομερό. Οι άνθρωποι ούρλιαζαν. Ήταν ένας εφιάλτης». Ένας άλλος δημοσιογράφος που διέφυγε αναφέρει ότι «άκουσε μία τεράστια έκρηξη και όλα σκοτείνιασαν αμέσως».
Σπασμένα γυαλιά, κατεστραμμένοι τοίχοι, θρυματισμένα ξύλα, καμμένη μπογιά και άνθρωποι συναισθηματικά κατεστραμμένοι. «Τουλάχιστον 10 άνθρωποι πέθαναν ακαριαία κατά την έκρηξη και 20 αγνοούνται. Είναι προφανώς θαμμένοι κάτω από τα ερείπια».
Το παραπάνω σκηνικό, όπως περιγράφεται από τον Erlanger, δεν είναι τωρινό. Όπως μας θυμίζει ο δαιμόνιος David Peterson δεν συνέβη τον Ιανουάριο του 2015, αλλά αρκετά παλαιότερα. Χρονολογείται στις 24 Απριλίου του 1999 και γράφτηκε με ψιλά γράμματα στη σελίδα 6 των New York Times. Βλέπετε, δεν κατάφερε να απασχολήσει τα πρωτοσέλιδα όπως η επίθεση στο Charlie Hebdo. Πρόκειται για την πυραυλική επίθεση του ΝΑΤΟ στο κεντρικό κτίριο της σερβικής κρατικής τηλεόρασης που σίγασε την ραδιοτηλεόραση.
Στην περίπτωση αυτή, όμως, υπήρξε μια επίσημη δικαιολογία. «Το ΝΑΤΟ και οι Αμερικανοί αξιωματούχοι υπερασπίστηκαν την επίθεση, καθώς όπως αναφέρει και ο Erlanger στο άρθρο του «ήταν μια προσπάθεια να υπονομεύσουν το καθεστώς του προέδρου Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς της Γιουγκοσλαβίας». Ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου Κένεθ Μπέικον σε συνέντευξη Τύπου στην Ουάσινγκτον σχολίασε ότι «η κρατική τηλεόραση της Σερβίας είναι ένα ακόμα στρατιωτικό όπλο στην δολοφονική μηχανή του Μιλόσεβιτς». Ως εκ τούτου η επίθεση αποενοχοποιείται και συγχρόνως νομιμοποιείται.
Η γιουγκοσλαβική κυβέρνηση ανταπάντησε ότι «ολόκληρο το έθνος είναι με τον Πρόεδρο μας Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς», μόνο για να απαντήσει ο δημοσιογράφος Erlanger ότι κάτι τέτοιο δεν είναι αληθές.
Φυσικά η κάλυψη της επίθεση στο Charlie Hebdo δεν συνοδεύεται από παρόμοια σαρκαστικά σχόλια. Όλοι περιορίζονται στο αναμφίβολο γεγονός ότι η Γαλλία θρηνεί τους νεκρούς της και ο κόσμος έχει εξοργιστεί από την θηριωδία. Δεν κρίνεται αναγκαία καμία έρευνα ως προς τα βαθύτερα αίτια, δεν προκύπτουν βαθύτερα ερωτήματα σχετικά με το ποιος πρεσβεύει τον πολιτισμό και ποιός τη βαρβαρότητα.
Ο επικεφαλής του Εργατικού Κόμματος του Ισραήλ Isaac Herzog έχει απόλυτο λάθος όταν δηλώνει ότι «Η τρομοκρατία είναι τρομοκρατία. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος να το δει κανείς αυτό». Υπάρχουν σίγουρα δύο τρόποι: η τρομοκρατία δεν είναι τρομοκρατία, όταν μια πολύ πιο σοβαρή τρομοκρατική επίθεση διενεργείται από εκείνους που εξαγνίζονται μέσω της εξουσίας που κατέχουν.
Έτσι λοιπόν, δεν αντιμετωπίζεται και ως επίθεση κατά της ελευθερίας του λόγου, όταν ο «Δίκαιος και ισχυρός» καταστρέψει ένα τηλεοπτικό κανάλι επειδή αυτό στηρίζει μια κυβέρνηση, στην οποία επιτίθεται.
Με την ίδια λογική, μπορούμε να κατανοήσουμε το σχόλιο του γνωστού δικηγόρου πολιτικών δικαιωμάτων Floyd Abrams στην εφημερίδα New York Times. Υπερασπιζόμενος σθεναρά την ελευθερία της έκφρασης, δήλωσε ότι η επίθεση στο Charlie Hebdo είναι «η πιο άγρια επίθεση στη δημοσιογραφία που μπορεί κανείς να ανακαλέσει στη μνήμη του».
Αν προσέξει κανείς χρησιμοποιεί αρκετά περίτεχνα την έννοια μνήμη, η οποία τοποθετεί τις επιθέσεις σε δυο κατηγορίες: στις δικές τους που είναι φρικτές και στις δικές μας που είναι ενάρετες και διαγράφονται εύκολα από τη μνήμη μας.
Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφέρουμε ότι αυτή ήταν μόνο μία από τις πολλές επιθέσεις των δίκαιων και των ισχυρών στην ελευθερία της έκφρασης.
Μπορώ να αναφέρω ένα παράδειγμα που μπορεί εύκολα να σβηστεί από το «μνήμη μας» και είναι η επίθεση στη Φαλούτζα από τις δυνάμεις των ΗΠΑ τον Νοέμβριο του 2004. Πρόκειται για ένα από τα χειρότερα εγκλήματα της εισβολής στο Ιράκ, το οποίο εγκαινιάστηκε με την καταστροφή και κατάληψη του Γενικού Νοσοκομείου της Φαλούτζα.
Η στρατιωτική κατοχή ενός νοσοκομείου είναι, φυσικά, ένα σοβαρό έγκλημα πολέμου από μόνη της. Αυτό ισχυεί άσχετα με ποιόν τρόπο καλύπτεται από την έγκυρη εφημερίδα New York Times, η οποία έγραψε λίγες αράδες που συνοδεύτηκαν από μια φωτογραφία.
Η ιστορία αναφέρει ότι «Οι ασθενείς και οι εργαζόμενοι του νοσοκομείου οδηγήθηκαν έξω από τα δωμάτιά τους από ένοπλους στρατιώτες, οι οποίο τους διέταξαν να καθίσουν ή να ξαπλώσουν στο πάτωμα, ενώ τα στρατεύματα έδεσαν τα χέρια τους πίσω από την πλάτη τους.»
Τα εγκλήματα απεικονίζονται ως απολύτως δικαιολογημένα: «Μέσω της επίθεσης αυτής, οι αξιωματικοί δήλωσαν ότι εξόντωσαν ένα βασικό όπλο προπαγάνδας των μαχητών: το Γενικό Νοσοκομείο Φαλούτζα αλλοίωνε συστηματικά τον αριθμό των απωλειών των αμάχων».
Προφανώς και σε μια τέτοια υπηρεσία προπαγάνδας δεν μπορεί να επιτραπεί να διασπείρει την χυδαία αισχρολογία της.
μετάφραση: Νεφέλη Λεγερού