Από τον Νίκο Νικήτογλου, αποκλειστικά για το Νόστιμον Ήμαρ
Ξέρω τι σκέφτεστε. Το ίδιο σκέφτομαι και εγώ. «Άλλο ένα άρθρο γνώμης». «Άλλο ένα άρθρο να καταλήγει στις ίδιες και στις ίδιες διαπιστώσεις». Λίγο από αισθητική, λίγο από ιστορία, λίγο από πολιτική, λίγο από μεταφυσική και όλα μαζί ένα τίποτα. Μια ολόκληρη κοινωνία ή καλύτερα μια ολόκληρη γενιά ανθρώπων χαμένη στην μετάφραση. Χαμένη σε έναν αέναο κύκλο παρανοήσεων. Μια αλυσίδα που σε καθηλώνει, σε προσβάλει αισθητικά, σου προκαλεί αποστροφή. Με λίγα λόγια σου γυρνάει τα άντερα κόμπο και δεν μπορείς να αναπνεύσεις. Κάπως έτσι μπορεί να περιγράψει κάποιος την ζωή σε ένα μικρό και φτωχό Länder στα νότια της χερσονήσου του Αίμου.
Ο χρόνος μοιάζει τόσο πυκνός που δεν σου αφήνει περιθώριο για ασφαλή και ψύχραιμα συμπεράσματα. Από την άλλη ποιος χρειάζεται την ψυχραιμία μέσα στην δύνη της διαλεκτικής ανωμαλίας. Ή για να το πούμε αγοραία – έτσι όπως πρέπει – η χώρα αυτή δεν σε καυλώνει. Δεν σε καυλώνει η κοινωνία της. Δεν σε καυλώνει ο «πνευματικός της κόσμος». Δεν σε καυλώνει η δημιουργία της. Κοινώς δεν παράγει φιλοδοξία. Μια χώρα που πορεύεται μέσα από κλισέ και τσιτάτα, μέσα από γνωμικά των πέντε σειρών στα socialmedia. Όλα εισαγόμενα. Από ράφια σου, μέχρι την μουσική σου, μέχρι τις «ιδεολογίες» σου. Παντελής έλλειψη αυτοχθονίας. Χαμένα όλα σε μια κακή μετάφραση. Μικρογραφίες και περιλήψεις ξένων εικόνων που γενούν τερατουργήματα.
Έντεκα εκατομμύρια αρουραίοι που προσπαθούν να ζήσουν μέσα στην απέραντη κοιλάδα των αυτοκόλλητων «Ενοικιάζεται» και «Πωλείται». Ψυχοσωματικές ανωμαλίες στεγασμένες κάτω από τον καρκινοφώρο αμίαντο. Μια αντιαισθητική συναρμογή του μικροαστικού Βατερλό μας. Αυτό είμαστε. Κατώτεροι των περιστάσεων. Σε όλα τα «μετερίζια». Υπεύθυνοι για όλα τα δεινά τα οποία μας περικλείουν. Και όχι δεν θέλουμε να ενοχοποιήσουμε την κοινωνία. Είπαμε…χαμένη στην μετάφραση. Χαμένη στο να πιστεύει πως μέσα από τους εκλογικούς κύκλους γίνεται να δοθούν απαντήσεις. Χαμένη στο να πιστεύει ότι δημοκρατία και αντιπροσώπευση είναι το ίδιο πολιτικό σύστημα. Χαμένη στο να πιστεύει ότι το να εξουσιοδοτείς κάποιον να αποφασίζει ερήμην σου είναι ο μόνος δρόμος. Η μόνη επιλογή. Ψηφίζω – Εξουσιοδοτώ – Νομιμοποιώ. Η αγία τριάδα της καφρίλας.
Από κοντά και η λεγεώνα των κρατικοδίαιτων Εσπερόπληκτων. Ευρώπη και ξερό ψωμί Αράπη μου. Κάπου ανάμεσα στην τρέσα, το κλαρίνο και τις επίχρυσες καδένες. Κατευθείαν από το Trocadero. Οι επαρχιώτες της Ευρώπης. Οι φτωχοί συγγενείς. Οι σερβιτόροι και αχθοφόροι των «διαφωτισμένων». Ζούμε την σταδιακή δημιουργία ενός summerresort για τον κάθε καλτσοσάνδαλο εταίρο και δανειστή μας. Βιασμός του τοπίου, απαραίτητες «μεταρρυθμίσεις» ακινήτων, ιδιωτικοποιήσεις ζημιογόνων δημοσίων επιχειρήσεων (αφού πρώτα τις κατέστρεψαν με τον σιτισμό των κομματικών στρατών), μέτωπα λογικής και αποκιοκρατικά σύνδρομα της Στοκχόλμης. Φτάνει όμως τα χρήματα που αφήνουν στο κομοδίνο μας να είναι ευρώ.
Μνημόνιο ή αντιμνημόνιο. Ευρώ ή Δραχμή. Βόρειοι ή Νότιοι. Αθήνα ή Θεσσαλονίκη. Βίσση ή Βανδή. Κάπως έτσι πάει το παιχνίδι. Από κοντά και η αρχέγονη ανάγκη του ανθρώπου να αυτοπροσδιοριστεί. Μια ταμπέλα σωτηρίας τόσο απαραίτητη για την ψυχική του ισορροπία. Έτσι πορευόμαστε και έτσι θα πορευόμαστε για πολύ καιρό ακόμα. Ίσως αν σταματούσαμε να ελπίζουμε, να απελευθερωνόμασταν. Ίσως αν αγκαλιάζαμε το σκοτάδι, να βλέπαμε το πραγματικό φώς. Ίσως αν σταματούσαμε να ζούμε μέσα από φαντασιακές προβολές του εαυτού μας, των γύρω μας, της κοινωνίας στην οποία ανήκουμε, να ξεφεύγαμε από τα «πρέπει» που μας επιβάλλει βίαια η καθημερινότητα μας. Όλο όμως ξεπετιούνται κάποιοι άνθρωποι που καλλιεργούν ένα ενδιαφέρον και μια συνεννόηση. Και από κοντά και η σπορά ενός κοινού αξιακού συστήματος. Ίσως να γεννηθεί κάτι μεγάλο στο μέλλον. Ίσως και όχι. Το μόνο σίγουρο είναι πάντως ότι δεν υπάρχει τίποτα πιο βαρετό από το να περιμένεις την Αποκάλυψη.
*Έργο του Banksy, λεπτομέρεια από την εγκατάσταση Dismaland, 2015.