Ένα σχόλιο για τα Panama Papers και τη Βρετανική πολιτική σκηνή
Νίκος Μπιζάς
Η εβδομάδα που μας πέρασε ήταν αδιαμφισβήτητα η χειρότερη που έχει περάσει ο Ντέιβιντ Κάμερον ως πρωθυπουργός.
Τα Panama Papers αποκάλυψαν ότι ο πατέρας του είχε offshore εταιρία στην οποία είχε και ο ίδιος μετοχές, και το #ResignCameron, ένα χάσταγκ που υποστηρίζουν επιφανείς προσωπικότητες όπως ο Έντουαρντ Σνόουντεν και η τραγουδίστρια Λίλι Άλεν, έγινε trending topic στο Twitter[1]. Την ώρα μάλιστα που γράφεται αυτό το άρθρο (μεσημέρι Σαββάτου), χιλιάδες Βρετανοί σχεδιάζουν μέσω facebook διαμαρτυρία στο κέντρο του Λονδίνου με αίτημα την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, ή την παραίτηση του πρωθυπουργού σε περίπτωση που το τελευταίο δεν γίνει[2].
Με δεδομένη την πρόσφατη παραίτηση του Ισλανδού Πρωθυπουργού Σιγκμούντουρ Γκουνλάουγκσον από τις αποκαλύψεις των Panama Papers, εύλογα δημιουργείται το ερώτημα: θα συμβεί το ίδιο και με τον Κάμερον;
Η απάντηση είναι μάλλον αρνητική – και αυτό οφείλεται σε μια σειρά παραγόντων.
Κατά πρώτον, η κοινωνία της Μεγάλης Βρετανίας, παρά τα σημαντικά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα της, δεν έχει βιώσει την κρίση, τις ταραχές και τις σημαντικές μεταβολές που έχουν βιώσει οι Ισλανδοί από το 2008 και μετά. Κατ’ επέκταση, τα αντανακλαστικά και η ευαισθησία της σε τέτοια ζητήματα είναι συγκριτικά μειωμένα. Αυτό φαίνεται από τη διαφορά στο μέγεθος και το είδος της λαϊκής αντίδρασης, και τη διαφορά στα αιτήματα των πολιτών: για τους Βρετανούς, πρώτα έρχεται η αυστηρότερη καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και των φορολογικών παραδείσων, και μετά η παραίτηση του Κάμερον.
Κατά δεύτερον, οι σχετικοί χειρισμοί των δύο πρωθυπουργών έχουν κι αυτοί σημαντικές διαφορές, παρά τις ομοιότητες στην ουσία του ζητήματος: ο Γκουνλάουγκσον είχε μετοχές στην offshore εταιρία της οικογένειάς του μέχρι και 8 μήνες αφού είχε εκλεγεί πρωθυπουργός[3] και στη συνέχεια τις πούλησε για “ψίχουλα” στη γυναίκα του – πράγμα που πολλοί από τους Ισλανδούς που απαίτησαν την παραίτηση του είδαν ως απόπειρα να κρύψει λεφτά σε φορολογικό “παράδεισο”. Αντίθετα, ο Κάμερον και η γυναίκα του πούλησαν τις μετοχές στην εταιρία του πατέρα του τον Ιανουάριο του 2010, 4 μήνες δηλαδή πριν αναλάβει την πρωθυπουργία της χώρας[4].
Κατά τρίτον, και ως αποτέλεσμα των παραπάνω, ο Κάμερον δεν αντιμετωπίζει σημαντικές πιέσεις εξαιτίας των Panama Papers ούτε από τους ψηφοφόρους, ούτε από την ίδια του την κυβέρνηση, καθώς οι σχετικές αντιδράσεις στο στρατόπεδο των συντηρητικών είναι μέχρι τώρα αρκετά περιορισμένες[5].
Όσο αδιαμφισβήτητα προβληματικές και να είναι οι αποκαλύψεις των Panama Papers για τον Κάμερον, είναι εξίσου αδιαμφισβήτητο ότι στο σύνολο τους είναι αρκετά περιορισμένες, και σε τελική ανάλυση όχι αρκετά επιβαρυντικές για μια κυβέρνηση που έχει διαχειριστεί αρκετές κρίσεις μέχρι τώρα, πολλές από τις οποίες την έχουν φέρει αντιμέτωπη με υπολογίσιμα κομμάτια της Βρετανικής κοινωνίας (όπως η τελευταία της κόντρα με τους νέους γιατρούς για τις αλλαγές στο μισθολογικό τους σύστημα).
Κατ΄επέκταση, είναι εξαιρετικά απίθανο να ωθήσουν σε παραίτηση τον Κάμερον, ο οποίος έχει μεγαλύτερες μάχες να δώσει αυτή τη στιγμή μέσα στο ίδιο του το κόμμα καθώς πλησιάζει όλο και περισσότερο το δημοψήφισμα για το Brexit.
[1] https://metro.co.uk/2016/04/08/edward-snowden-calls-for-britain-to-rise-up-as-resigncameron-starts-trending-5802914/
[2] https://www.independent.co.uk/news/uk/politics/resign-cameron-protests-thousands-to-gather-at-downing-street-to-ask-prime-minister-to-step-down-a6976036.html
[3] https://www.theguardian.com/world/2016/apr/05/iceland-prime-minister-resigns-over-panama-papers-revelations
[4] https://www.scotsman.com/news/uk/david-cameron-sold-offshore-tax-haven-shares-worth-30k-1-4093997
[5] https://www.telegraph.co.uk/news/2016/04/08/panama-papers–david-cameron-admits-he-profited-from-fathers-off/