«Οι κάτωθι υπογεγραμμένοι, ενεργώντας εξ ονόματος της Γερμανικής Ανώτατης Διοίκησης, συμφωνούμε με την άνευ όρων παράδοση όλων των ενόπλων δυνάμεών μας κατά ξηράν, θάλασσα και αέρα, καθώς και όλων των δυνάμεων που βρίσκονται τώρα υπό την γερμανική διοίκηση, προς την Ανώτατη Διοίκηση του Κόκκινου Στρατού και ταυτόχρονα προς την Ανώτατη Διοίκηση των συμμαχικών εκστρατευτικών δυνάμεων»
Μ’ αυτά τα λόγια που συνιστούν το πρώτο άρθρο της «Πράξης Συνθηκολόγησης» άνευ όρων, η ναζιστική Γερμανία αποδέχτηκε την ήττα της και βγήκε από τον Β` Παγκόσμιο Πόλεμο, ο οποίος, τότε, ουσιαστικά έφτασε στο τέλος του τουλάχιστον για την Ευρώπη. Η υπογραφή της Πράξης έγινε στις 9 Μαΐου 1945, ώρα 0.43 π.μ., στην αίθουσα της στρατιωτικής σχολής μηχανικού, στο προάστιο Κάρλσχορστ του Βερολίνου. Την ανώτατη γερμανική στρατιωτική διοίκηση εκπροσώπησαν ο στρατάρχης Κάιτελ, ο ναύαρχος Φρίντερμπουργκ και ο στρατηγός της αεροπορίας Στουμπφ. Την αντιπροσωπεία της αντιχιτλερικής συμμαχίας αποτέλεσαν: από μέρους της ΕΣΣΔ ο στρατάρχης Γ. Κ. Ζούκωφ, από μέρους της Αγγλίας ο στρατάρχης της αεροπορίας Α. Τέντερ, από μέρους των ΗΠΑ ο στρατηγός Κ. Σπάατς και από τη Γαλλία ο στρατηγός Ντε Λατρ ντε Τασινύ.Περιγράφοντας το ιστορικό γεγονός στα απομνημονεύματά του ο Ζούκωφ δίνει λεπτομερείς πληροφορίες για όλα όσα διαδραματίστηκαν εκείνες τις μοναδικές στιγμές στη σύγχρονη ιστορία της ανθρωπότητας. Ας ξαναδούμε μαζί του τη μεγάλη στιγμή, όπου η συνθηκολόγηση γίνεται – και τυπικά – γεγονός.
«Απευθύνθηκα – γράφει ο Ζούκωφ – στη γερμανική αντιπροσωπεία:
– Εχετε στα χέρια σας την πράξη της άνευ όρων παράδοσης, τη μελετήσατε και είσθε εξουσιοδοτημένοι να υπογράψετε την πράξη αυτή;..
– Μάλιστα, τη μελετήσαμε και είμαστε έτοιμοι να την υπογράψουμε απάντησε με υπόκωφη φωνή ο στρατάρχης Κάιτελ, δίνοντάς μας το ντοκουμέντο που είχε υπογράψει ο ναύαρχος Νταίνιτς. Το ντοκουμέντο αυτό έλεγε ότι ο Κάιτελ, ο Φον Φρίντερμπουργκ και ο Στουμπφ είναι εξουσιοδοτημένοι να υπογράψουν την πράξη της άνευ όρων παράδοσης…Αφού σηκώθηκα, είπα τα εξής:
– Προτείνω στη γερμανική αντιπροσωπεία να πλησιάσει εδώ, στο τραπέζι. Εδώ θα υπογράψετε την πράξη της άνευ όρων παράδοσης της Γερμανίας.
Ο Κάιτελ σηκώθηκε γρήγορα από τη θέση του, ρίχνοντας σε μας μια εχθρική ματιά, ύστερα κατέβασε τα μάτια και, παίρνοντας αργά από το τραπέζι τη στραταρχική ράβδο του, προχώρησε με αβέβαιο βήμα προς το τραπέζι μας. Το μονόκλ του έπεσε και κρεμάστηκε στο κορδόνι. Το πρόσωπό του γέμισε με κόκκινες κηλίδες.
Μαζί του πλησίασαν στο τραπέζι ο στρατηγός Στουμπφ, ο ναύαρχος Φον Φρίντερμπουργκ και οι Γερμανοί αξιωματικοί που τους συνόδευαν. Αφού διόρθωσε το μονόκλ ο Κάιτελ κάθισε στην άκρη του τραπεζιού και με τρεμάμενο ελαφρά χέρι και χωρίς να βιάζεται υπέγραψε πέντε αντίτυπα της πράξης για την άνευ όρων παράδοση της Γερμανίας. Μετά έθεσαν τις υπογραφές τους οι Στουμπφ και Φρίντερμπουργκ.
Μετά την υπογραφή της πράξης, ο Κάιτελ σηκώθηκε από το τραπέζι, φόρεσε το δεξί γάντι του και προσπάθησε πάλι να επιδείξει το στρατιωτικό του παράστημα, αλλά δεν τα κατάφερε και γύρισε ήσυχα πίσω στο τραπέζι του.
Στις 9 Μαΐου 1945 ώρα 0.43, η υπογραφή της πράξης για την άνευ όρων παράδοση της Γερμανίας είχε τελειώσει…» (Στρατάρχης Γ. Κ. Ζούκωφ: «Αναμνήσεις και Στοχασμοί», εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», τόμος 2ος, σελ. 424- 425).Η 9η Μαΐου κηρύχτηκε, τότε, από το προεδρείο του Ανώτατου Σοβιέτ της ΕΣΣΔ, ως η μέρα της Μεγάλης Αντιφασιστικής Νίκης των Λαών. Κι έτσι έμεινε στην ιστορία, αφού ήταν η μέρα της ολοκληρωτικής συντριβής της φασιστικής Γερμανίας και το τέλος του πολέμου, τουλάχιστον για τη γηραιά ήπειρο. Ας δούμε όμως πώς αντιμετώπισε τη γερμανική ήττα η Σοβιετική Ενωση, που – όπως κι αν εξετάσει κανείς το ζήτημα – ήταν ο μεγάλος νικητής του πολέμου.
Σε διάγγελμά του προς το σοβιετικό λαό, στις 9 Μαΐου 1945, ο Ι. Β. Στάλιν ξεκαθάρισε προς κάθε κατεύθυνση ότι η ΕΣΣΔ δε διακατεχόταν από κανένα αίσθημα εκδίκησης απέναντι στη Γερμανία και πως δεν επιθυμούσε ούτε την εκμηδένισή της, ούτε το διαμελισμό της. «Εφτασε – έλεγε ο Σοβιετικός ηγέτης – η μεγάλη μέρα της νίκης ενάντια στη Γερμανία. Η φασιστική Γερμανία, γονατισμένη από τον Κόκκινο Στρατό και τα στρατεύματα των συμμάχων μας, αναγνώρισε πως είναι ηττημένη και δέχτηκε να συνθηκολογήσει δίχως όρους…
Τώρα μπορούμε να δηλώσουμε με πεποίθηση πως έφτασε η ιστορική μέρα της τελικής συντριβής της Γερμανίας, μέρα της μεγάλης νίκης του λαού μας ενάντια στο γερμανικό ιμπεριαλισμό…
Από δω και μπρος πάνω στην Ευρώπη θα κυματίζει η μεγάλη σημαία της ελευθερίας των λαών και της ειρήνης ανάμεσα στους λαούς.
Πριν από τρία χρόνια ο Χίτλερ δήλωσε δημόσια πως μέσα στα καθήκοντά του περιλαμβάνεται και ο διαμελισμός της Σοβιετικής Ενωσης και η απόσπαση από αυτή του Καυκάσου, της Ουκρανίας, της Λευκορωσίας, των Βαλτικών και άλλων περιοχών. Δήλωσε ξεκάθαρα: “Θα εξοντώσουμε τη Ρωσία ώστε να μην μπορέσει ποτέ πια να σηκωθεί”. Αυτό ήταν πριν τρία χρόνια. Δεν ήταν όμως τυχερό να πραγματοποιηθούν οι παράφρονες ιδέες του Χίτλερ. Η πορεία του πολέμου τις εξανέμισε. Στην πραγματικότητα έγινε κάτι εντελώς αντίθετο από αυτό που έλεγαν μέσα στο παραλήρημά τους οι χιτλερικοί. Η Γερμανία τσακίστηκε κατακέφαλα. Τα γερμανικά στρατεύματα συνθηκολογούν. Η Σοβιετική Ενωση πανηγυρίζει τη νίκη, αν και δεν ετοιμάζεται ούτε να διαμελίσει, ούτε να εκμηδενίσει τη Γερμανία». (Ι. Β. Στάλιν: «Ο Μεγάλος Πόλεμος για την Πατρίδα», εκδόσεις «ΤΑ ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ», Αθήνα 1946, σελ. 136-137).
Η ήττα της ναζιστικής Γερμανίας δεν ήρθε εύκολα κι ούτε από τη μια στιγμή στην άλλη. Το γεγονός αυτό είναι ευκόλως κατανοητό, αλλά αν δε σκαλίσει κανείς βαθύτερα την ιστορία, δεν μπορεί να το κατανοήσει σε όλες του τις διαστάσεις. Στην πραγματικότητα η αντιφασιστική νίκη, οφειλόταν, ως επί το πλείστον, στη Σοβιετική Ενωση που πλήρωσε και το μεγαλύτερο τίμημα για να γίνει κατορθωτή. Μια ματιά στους ψυχρούς αριθμούς που συγκροτούν τον απολογισμό του Β` Παγκοσμίου Πολέμου δεν αφήνει περιθώρια για αμφιβολίες. Ας σταθούμε περισσότερο πάνω σ’ αυτό.
Στις μάχες που έγιναν στο σοβιετογερμανικό μέτωπο η χιτλερική Γερμανία έχασε το 80% της δύναμής της. Από τις 22/6/1941 που τα ναζιστικά στρατεύματα εισέβαλαν στην ΕΣΣΔ ως τις 9/5/1945 στο Ανατολικό μέτωπο καταστράφηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν 607 γερμανικές μεραρχίες. Πρόκειται για έναν αριθμό που είναι τριπλάσιος ως και τετραπλάσιος σε σχέση με τις απώλειες των Ναζί σε όλα τ’ άλλα μέτωπα είτε στη Βόρειο Αφρική, είτε στην Ιταλία, είτε στη Δυτική Ευρώπη. Για να πετύχει αυτά τα σημαντικά αποτελέσματα ο Κόκκινος Στρατός έκανε εννιά μεγάλες πολεμικές εξορμήσεις σε ευρεία κλίμακα και 210 μικρότερες επιχειρήσεις. Σε επτά από τις πολεμικές εξορμήσεις και σε 160 από τις επιχειρήσεις είχε την επιθετική πρωτοβουλία.
Ο Σοβιετικός στρατός έδωσε σκληρές μάχες, για 1.418 μέρες και νύχτες. Κάθε λεπτό του πολέμου υπήρχαν κατά μέσο όρο 9 νεκροί, κάθε ώρα 507 και κάθε μέρα 1.400. Από αυτά τα νούμερα εύκολα μπορεί κανείς να καταλάβει πώς φτάσαμε στο φοβερό αριθμό των 20.000.000 και πάνω νεκρών, που ήταν το βαρύ τίμημα που πλήρωσε η ΕΣΣΔ σε ανθρώπινο δυναμικό για να έρθει η 9η Μαΐου 1945. Δύο στους πέντε νεκρούς, στο Β` Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν Σοβιετικοί πολίτες, ενώ η Αγγλία και οι ΗΠΑ είχαν αντίστοιχα 375.000 και 405.000 συνολικά νεκρούς.
Εξίσου κολοσσιαίες ήταν οι υλικές ζημιές της ΕΣΣΔ στον πόλεμο, μεγαλύτερες απ’ αυτές των υπολοίπων χωρών. Οι χιτλερικοί κατέστρεψαν στη σοβιετική γη 1.710 πόλεις και κωμοπόλεις, έκαψαν και ξεθεμελίωσαν πάνω από 70 χιλιάδες χωριά, κατέστρεψαν 32 χιλιάδες περίπου βιομηχανικά εργοστάσια, 65.000 χιλιόμετρα σιδηροδρομικές γραμμές, λήστεψαν 98 χιλιάδες κολχόζ, 1.876 σοβχόζ, 2.890 μηχανοτρακτερικούς σταθμούς.
Το συνολικό ύψος των υλικών ζημιών από τον Β` Παγκόσμιο Πόλεμο σε ό,τι αφορά τις ευρωπαϊκές χώρες ανέρχεται στα 260 δισεκατομμύρια δολάρια, εκ των οποίων τα 128 δισεκατομμύρια δολάρια αναλογούν στην ΕΣΣΔ. Αν τώρα σ’ αυτό το ποσό προστεθούν και τα 357 δισεκατομμύρια δολάρια που είναι οι σοβιετικές πολεμικές δαπάνες, τότε προκύπτει ότι ο Β` Παγκόσμιος Πόλεμος στοίχισε στην ΕΣΣΔ το κολοσσιαίο ποσό των 485 δισεκατομμυρίων δολαρίων, δηλαδή ένα ποσό αρκετά μεγαλύτερο απ’ αυτό που δαπάνησαν ΗΠΑ, Αγγλία και Γαλλία μαζί (Ακαδημία Επιστημών ΕΣΣΔ: «Παγκόσμια Ιστορία», εκδόσεις Μέλισσα, τόμος Ι1- Ι2, σελ. 852, Λ. Γιερεμέγιεφ: «Η Σοβιετική Ενωση στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο», εκδόσεις Ζαχαρόπουλος, σελ. 124 κ.ε.).
Η προσφορά της Σοβιετικής Ενωσης στον αγώνα των λαών για ελευθερία, δημοκρατία, ανεξαρτησία και κοινωνική πρόοδο και προπαντός οι θυσίες της για την υπεράσπιση κορυφαίων κατακτήσεων του ανθρώπινου πολιτισμού που απειλούνταν θανάσιμα από μια πιθανή παγκόσμια επικράτηση του φασισμού, αποκτούν μοναδική βαρύτητα, αν λάβει κανείς υπόψη του ότι οι άλλες χώρες της αντιχιτλερικής συμμαχίας, η Αγγλία και οι ΗΠΑ, όχι μόνο δε βοήθησαν όσο μπορούσαν την ΕΣΣΔ στον πόλεμο, αλλά έκαναν ότι ήταν δυνατό για να τη δουν στο τέλος του αδυνατισμένη και κουρελιασμένη, έτοιμη να παραδοθεί στις ιμπεριαλιστικές τους ορέξεις. Είναι γνωστό άλλωστε ότι για να επιτύχουν αυτό το σκοπό τους αρνούνταν να ανοίξουν το δεύτερο μέτωπο όταν ο σοβιετικός λαός το είχε ανάγκη και δε δίσταζαν να έρθουν σε συμφωνίες με τους χιτλερικούς όταν αυτό υπαγορευόταν από τα ταξικά τους συμφέροντα. Ετσι η Αγγλία συμφώνησε με τη Γερμανία να μην ενοχλήσει τα στρατεύματα της τελευταίας κατά την αποχώρησή τους από την Ελλάδα ούτως ώστε ο Κόκκινος Στρατός στην προέλασή του να έχει να αντιμετωπίσει πολύ ισχυρή αντίσταση. (Βλέπε αναλυτικά: Β. Μαθιόπουλου: «Η Ελληνική Αντίσταση 1941-1944 και οι Σύμμαχοι», εκδόσεις Παπαζήση, σελ. 51-52). Επίσης στις αρχές Μάρτη του 1945 στρατιωτικοί εκπρόσωποι της Γερμανίας, των ΗΠΑ και της Μεγάλης Βρετανίας ξεκίνησαν στην Ελβετία διαπραγματεύσεις, που όπως δείχνουν τα γεγονότα είχαν αποτέλεσμα. Ετσι από τα τέλη Μάρτη του ’45 τα γερμανικά στρατεύματα στο δυτικό μέτωπο πέρασαν ουσιαστικά στο «συμβολικό» πόλεμο. Οι λίγες δυνάμεις που έμειναν εκεί παραδίδονταν χωρίς σοβαρή αντίσταση, ενώ ο κύριος στρατιωτικός όγκος μεταφέρθηκε στο ανατολικό μέτωπο, όπου ως το τέλος έδωσε λυσσασμένες μάχες με το σοβιετικό στρατό (Υπουργείον Αμύνης ΕΣΣΔ: «Β` Παγκόσμιος Πόλεμος», εκδόσεις 2ος Αιώνας, σελ. 406).
Οι συνωμοσίες των Αγγλοαμερικανών με τους Γερμανούς – που σε τελευταία ανάλυση ήταν συνωμοσίες ανάμεσα σε ταξικά αδέλφια – δεν μπόρεσαν να αποτρέψουν το μοιραίο. Τη Γερμανία τη νίκησε η ΕΣΣΔ. Το φασισμό τον νίκησαν οι λαοί με ηγέτες τους κομμουνιστές.
Γιώργος ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ