Στις 3 Ιούνη του 1963 πεθαίνει στη Μόσχα ο προλεταριακός ποιητής της Τουρκίας, ο κομμουνιστής επαναστάτης ποιητής Ναζίμ Χικμέτ. Είχε γεννηθεί 61 μόλις χρόνια πριν στην ―τότε― τουρκοκρατούμενη Θεσσαλονίκη.
- Από τον Οικοδόμο
Με το στίχο του ξεσήκωσε και έγινε οδηγητής του λαού του στις μικρές και μεγάλες μάχες του· έκανε τραγούδι τα βάσανα του αγρότη για τη γη, την πείνα και τη σκλαβιά του εργάτη. Κυνηγήθηκε ανελέητα, φυλακίστηκε (πέρασε δεκαοχτώ σκληρά χρόνια στα κολαστήρια των φυλακών της Προύσας) και εξορίστηκε από το τουρκικό καθεστώς, που για να τον εκδικηθεί του αφαίρεσε την υπηκοότητα. Με τη ζωή του και το έργο του έγινε ο βάρδος των καταπιεζόμενων σε όλον τον κόσμο.
Είμαι κομμουνιστής
Είμαι αγάπη απ’ την κορφή ως τα νύχια,
αγάπη θα πει βλέπω, σκέφτομαι, κατανοώ,
αγάπη θα πει το παιδί που γεννιέται,
το φως που πλημμυρίζει
αγάπη θα πει να δέσεις μια κούνια στ’ άστρα
αγάπη θα πει να χύνεις τ’ ατσάλι μ’ απέραντο μόχθο
Είμαι κομμουνιστής.
Είμαι αγάπη απ’ την κορφή ως τα νύχια…ΝΑΖΙΜ ΧΙΚΜΕΤ
[Από τον επίλογο του μυθιστορήματός του «Οι Ρομαντικοί» (Όμορφη που ‘ναι η ζωή!…). Κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στα ρώσικα το 1962. Η δεύτερη έκδοση έγινε στα γαλλικά το 1964. Από αυτή την έκδοση ο Κώστας Κοτζιάς το μετέφρασε στα ελληνικά και εκδόθηκε το Δεκέμβρη του 1976 από το Θεμέλιο.]
Αγωνιστής της λευτεριάς και της ειρήνης, ενάντια στο φασισμό, υπερασπίστηκε μέχρι το τέλος της ζωής του τα πανανθρώπινα ιδανικά του σοσιαλισμού, της φωτεινής κοινωνίας του μέλλοντος.
Ο διεθνισμός του μεγάλου Τούρκου ποιητή που είναι προφανέστατος από τη ζωή και το συγγραφικό του έργο, αποτυπώνεται στο παρακάτω γράμμα. Ο Ναζίμ Χικμέτ στέκεται στο πλευρό του ελληνικού λαού που αντιστέκεται, σημειώνοντας τον κοινό δρόμο που βαδίζουν οι δυο αγωνιζόμενοι λαοί ενάντια στον κοινό εχθρό.
Φίλοι, αδέρφια της ψυχής μου. Εσείς που πέσατε στις φυλακές και στα νησιά της κόλασης, που σας κρατούν αλυσωμένους μας στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, γιατί πολεμάτε για την ανεξαρτησία, το ψωμί και τη λευτεριά του ελληνικού λαού, δεχτείτε την αγάπη μου και το θαυμασμό μου. Οι λαοί της Τουρκίας και της Ελλάδας έχουν τους ίδιους εχθρούς: τον αγγλο-αμερικάνικο ιμπεριαλισμό και τους ντόπιους λακέδες του. Οι λαοί της Τουρκίας και της Ελλάδας, φιλιωμένοι ο ένας με τον άλλο, με τη βοήθεια των φιλειρηνικών λαών όλου του κόσμου, θα τσακίσουν στο τέλος αυτούς τους εχθρούς τους. Αυτό το πιστεύω. Ο δικός σας ένδοξος αγώνας είναι μια απ’ τις πιο λαμπρές αποδείξεις, ότι θα νικήσει η υπόθεση της ειρήνης, του ψωμιού και της λευτεριάς.
Σας σφίγγω όλους μ’ αγάπη στην αγκαλιά μου.ΝΑΖΙΜ ΧΙΚΜΕΤ
10-8-51 Βερολίνο
Το έργο του Ναζίμ Χικμέτ παραμένει σύγχρονο και εξακολουθεί να εμπνέει τους αγώνες του τουρκικού λαού και των λαών όλου του κόσμου.