Το τραγούδι της ημέρας: Μάρκος Βαμβακάρης - Οι πρωθυπουργοί

Στις 4 Αυγούστου 1936, ο Ιωάννης Μεταξάς ανακηρύσσει τη δικτατορία που λειτούργησε στην Ελλάδα μέχρι την κατάληψη της χώρας από τους Γερμανούς τον Απρίλιο του 1941.

Μετά τον θάνατο του υπηρεσιακού πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Δεμερτζή στις 13 Απριλίου, ο βασιλιάς Γεώργιος διορίζει πρωθυπουργό τον Ιωάννη Μεταξά, γνωστό οπαδό της δικτατορικής εκτροπής. Στις 27 Απριλίου η βουλή δίνει ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση Μεταξά με μόνους που καταψηφίζουν να είναι οι βουλευτές του ΚΚΕ και ο Γεώργιος Παπανδρέου.

Όταν στις 30 Απριλίου η βουλή διακόπτει πρόωρα τις εργασίες της έως τις 30 Σεπτεμβρίου, εξουσιοδοτώντας την κυβέρνηση να διοικήσει τη χώρα με νομοθετικά διατάγματα, υπό τον όρο να επιτηρείται από μία 40μελή κοινοβουλευτική επιτροπή. Ο θάνατος των μεγάλων πολιτικών ηγετών κατά τη διάρκεια του Α’ εξαμήνου του 1936 (Γεώργιος Κονδύλης, Ελευθέριος Βενιζέλος, Παναγής Τσαλδάρης, Κωνσταντίνος Δεμερτζής) παίζουν καίριο ρόλο στην άνοδο του Μεταξά, ο οποίος βρίσκει την πρώτη δικαιολογία για κατάλυση του κοινοβουλευτικού πολιτεύματος στα αιματηρά γεγονότα της Θεσσαλονίκης του Μαΐου 1936.

Μετά τα γεγονότα αυτά ο Ιωάννης Μεταξάς θέτει στον βασιλιά ζήτημα δικτατορικής διακυβέρνησης της χώρας, με την λήψη των έκτακτων μέτρων να μελετάται εντός του πλαισίου της αυξανόμενης έντασης των διεθνών σχέσεων και της επικείμενης απειλής ευρωπαϊκής σύρραξης.

Το βράδυ της 4ης Αυγούστου ο Μεταξάς πήγε στα Ανάκτορα για να συναντήσει τον Βασιλιά Γεώργιο, έχοντας μαζί του έτοιμα τα διατάγματα για την αναστολή ορισμένων διατάξεων του συντάγματος και τη διάλυση της βουλής, με αφορμή τη γενική απεργία που είχαν κηρύξει για τις 5 Αυγούστου του ’36 τα συνδικάτα, με πρόταση της ΓΣΕΕ. Το ίδιο βράδυ στο υπουργείο εξωτερικών ο Μεταξάς συγκάλεσε έκτακτο υπουργικό συμβούλιο και παρά τις αντιδράσεις και παραιτήσεις κάποιων υπουργών ο Μεταξάς κατάφερε την αναστολή σημαντικών άρθρων του Συντάγματος και με τη στήριξη του βασιλιά εγκαθίδρυσε τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου.

Ο Μεταξάς γράφει χαρακτηριστικά στο ημερολόγιό του:

«Η Ελλάς έγινε από της 4ης Αυγούστου Κράτος αντικομμουνιστικό, Κράτος αντικοινοβουλευτικό, Κράτος ολοκληρωτικό. Κράτος με βάση αγροτική και εργατική, και κατά συνέπεια αντιπλουτοκρατικό. Δεν είχε βέβαια κόμμα ιδιαίτερο να κυβερνά. Αλλά κόμμα ήτανε όλος ο Λαός, εκτός από τους αδιόρθωτους κομμουνιστάς και τους αντιδραστικούς παλαιοκομματικούς».

Το τραγούδι του Μάρκου Βαμβακάρη «Οι πρωθυπουργοί» γράφτηκε και κυκλοφόρησε την άνοιξη του 1936, λίγο μετά το θάνατο του Παναγή Τσαλδάρη, τα ξημερώματα της 17ης Μάη του 1936, την ώρα που κοιμόταν, από ανακοπή καρδιάς.

Στις 13 Απριλίου, είχε φύγει από ανακοπή καρδιάς και ο Κωνσταντίνου Δεμερτζή, ενώ είχαν προηγηθεί δυο ακόμη θάνατοι πρωθυπουργών, την 1η Φεβρουαρίου του 1936, του Γεωργίου Κονδύλη από καρδιά, ο οποίος διετέλεσε πρωθυπουργός το 1935 και στις 18 Μαρτίου του 1936 του Ελευθέριου Βενιζέλου, επίσης από καρδιά, ενώ είχε προηγηθεί βαρύ εγκεφαλικό επεισόδιο.