Άρθρο των New York Times
Ένας καινούριος πρόεδρος, που εισέβαλε στην εξουσία μέσα από έναν ορυμαγδό ψευδών ειδήσεων και χειραγώγησης των μέσων ενημέρωσης περιστοιχίζεται από στρατηγούς, όπως ο σύμβουλός του σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, ο υπουργός άμυνας, ο υπουργός εσωτερικών και πιθανόν ο υπουργός εξωτερικών και ο διευθυντής των μυστικών υπηρεσιών.
Του Gordon Adams από τους New York Times
Εάν αυτό συνέβαινε σε μία χώρα του τρίτου κόσμου, οι Ηνωμένες Πολιτείες, ως παγκόσμιος υποστηρικτής της δημοκρατίας, θα εξέδιδαν προειδοποίηση εναντίον αυτής. Η Αμερική πολλάκις έχει πιέσει τους στρατιωτικούς άλλων χωρών να αποσυρθούν και να παραμείνουν στα στρατόπεδα.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζουν τον μη στρατιωτικό έλεγχο στη διοίκηση, θεωρώντας ότι η δουλειά των στρατιωτικών πρέπει να περιορίζεται στην παροχή στρατιωτικών συμβουλών και όχι στην άσκηση πολιτικής και την διακυβέρνηση.
Ωστόσο, εδώ φαίνεται να ισχύουν δύο μέτρα και δύο σταθμά, καθώς τα παραπάνω δεν φαίνεται να ισχύουν στο εσωτερικό τους. Αφότου επέκρινε απερίφραστα τους στρατηγούς κατά την διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ άρχισε τώρα να περιστοιχίζεται από αυτούς.
Ο Στρατηγός Michael T. Flynn/ σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Τραμπ
Το ζητούμενο δεν είναι η παροχή ορθών στρατιωτικών συμβουλών προς τον Πρόεδρο. Ο νόμος Goldwater-Nichols του 1986 κατέστησε, προς τούτο αρμόδιο τον προεδρεύοντα του Συμβουλίου Αρχηγών Ενόπλων Δυνάμεων, ως στρατιωτικό σύμβουλο παρά τω Προέδρω. Ο Πρόεδρος ακροάται σε τακτά διαστήματα ένστολους αξιωματικούς στην Αίθουσα επαγρύπνησης και στο Πεντάγωνο.
Όσο και αν οι Αμερικανοί θαυμάζουν και σέβονται τους στρατηγούς τους, ο πολιτικός έλεγχος του στρατεύματος δεν έχει να κάνει με την προσωπική αξία ή άλλα προσόντα συγκεκριμένων υψηλόβαθμων αξιωματικών. Οι στρατηγοί δύνανται να είναι έξυπνοι, όπως ο David H. Petraeus, θαρρετοί, όπως ο James N. Mattis, κυκλοθυμικοί, όπως ο Michael T. Flynn ή αθόρυβα ικανοί, όπως ο John F. Kelly. Δεν υπάρχει ένα μόνο είδος στρατηγού.
Το σπουδαιότερο αξίωμα ανάγεται στην περίοδο ίδρυσης της δημοκρατίας: οι στρατιωτικοί πρέπει να είναι υπό την εποπτεία μη στρατιωτικών και ανώτατος διοικητής των ενόπλων δυνάμεων είναι ο Πρόεδρος. Οι ιδρυτές ανησυχούσαν για την επίδραση που ένα στράτευμα με υπερβολική εξουσία θα μπορούσε να έχει επί της νεαρής, τότε, δημοκρατίας της Αμερικής.
Το ζήτημα επανέρχεται σήμερα. Δεν πρόκειται για τον κίνδυνο στρατιωτικού πραξικοπήματος. Πρόκειται για αυτό που αποκαλώ «βελούδινη στρατιωτικοποίηση» της αμερικανικής εξωτερικής και εθνικής πολιτικής ασφαλείας για τα επόμενα τέσσερα χρόνια.
Οι αξιωματικοί των ενόπλων δυνάμεων βλέπουν όντως τον κόσμο διαφορετικά. Η εμπειρία τους έχει κατ’ ανάγκη δημιουργήσει εντός τους εκείνο που οι ψυχολόγοι ορισμένες φορές ονομάζουν «επαγγελματική διαστροφή», έναν απαραιτήτως καθορισμένο τρόπο ενατένισης του κόσμου, ο οποίος είναι δομημένος, στρατηγικός και επιχειρησιακός. Επικεντρώνεται δε στις χρήσεις της στρατιωτικής ισχύος.
Οι αξιωματικοί του στρατού είναι στην λογική του εφικτού. Τα λειτουργικά προβλήματα απαιτούν επιχειρησιακές λύσεις – επιλύουμε το πρόβλημα και τέρμα, διορθώθηκε. Κατά βάση, το έργο τους συνίσταται στην στρατιωτική αποτροπή και την καταπολέμηση και σε γενικές γραμμές, το επιτελούν σωστά.
Ο Στρατηγός James N. Mattis/υπουργός Άμυνας του Τραμπ
Οι μη στρατιωτικοί αναλυτές, εκείνοι που χαράσσουν στρατηγική και οι διπλωμάτες εστιάζουν στην τέχνη της πολιτικής: στο πώς να χειριστούν την εργαλειοθήκη της εξωτερικής πολιτικής ούτως ώστε να επιτύχουν τους εθνικούς στόχους και να προστατεύσουν τα αμερικανικά συμφέροντα. Επικεντρώνονται σε ευρύτερη στρατηγική, σε λεπτούς διπλωματικούς χειρισμούς, στο πώς να παραμερίσουν ένα στάσιμο πρόβλημα για να σημειώσουν πρόοδο σε κάποιο άλλο.
Και τα δύο σύνολα δεξιοτήτων, στρατιωτικές και πολιτικές, έχουν την σημασία τους. Ο Πρόεδρος και το προσωπικό του ασκούν τον συντονισμό μεταξύ των δύο. Αλλά το φιλτράρισμα όλων των πολιτικών αποφάσεων μέσα από ένα στρατιωτικό πρίσμα θα θέσει σε κίνδυνο την ισορροπία της λήψης αποφάσεων που απαιτεί η χρηστή διακυβέρνηση / άσκηση της πολιτικής.
Κατά βάση, η γηραιά μας δημοκρατία βρίσκεται σε δυσκολία. Στην διάρκεια των τελευταίων 70 ετών, ο στρατός εξελίχθηκε στον κυρίαρχο θεσμό δια του οποίου οι Ηνωμένες Πολιτείες αλληλεπιδρούν με τον κόσμο, κυρίως μετά την 11η Σεπτεμβρίου, τον επονομαζόμενο παγκόσμιο πόλεμο εναντίον της τρομοκρατίας και τις εισβολές στο Ιράκ και το Αφγανιστάν. Ειδικές επιχειρησιακές δυνάμεις έχουν πλέον εκδιπλωθεί σε περισσότερες από 80 χώρες, η αντιτρομοκρατική εξάρτηση έχει επεκταθεί σε ολόκληρη τη χώρα και οι στρατιωτικοί διεξάγουν κυβερνοπόλεμο στο εξωτερικό.
Όπως το νερό σε ένα ψάρι, έτσι και για μας το στρατικοποιημένο περιβάλλον μας έχει καταστεί αόρατο. Φαίνεται φυσιολογικό το να τοποθετούνται στρατηγοί επικεφαλής των υπηρεσιών εξωτερικής και εθνικής πολιτικής ασφαλείας. Αν και είναι αληθές ότι η στρατηγική αποτυχία πίσω από τις δύο μεγαλύτερες επιχειρησιακές αποτυχίες των τελευταίων 15 ετών, στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, οι υπεύθυνοι δεν ανήκαν στις τάξεις των στρατιωτικών αλλά των πολιτικών, φαντάζει ειρωνικό το ότι οι σταδιοδρομίες και των τριών αξιωματικών που έχουν τοποθετηθεί μέχρι στιγμής από τον κ. Τραμπ – των στρατηγών Mattis, Flynn και Kelly – ήταν συνδεδεμένες με αυτές τις πανωλεθρίες. Αν μάλιστα είχε γίνει υπουργός και ο στρατηγός Petraeus, τότε θα είχαμε τέσσερις.
Ο Στρατηγός John Kelly/ υπουργός Εσωτερικής Ασφάλειας του Τραμπ
Είναι σημαντικό για τον Πρόεδρο να περιβάλλεται από ανώτατους συμβούλους σε επίπεδο προεδρικού Γραφείου, οι οποίοι να μην προέρχονται από τις τάξεις των στρατιωτικών. Ο Πρόεδρος θα έχει ανάγκη από αυτήν την ισορροπία, καθώς και από τις ικανότητες όλων των ιδρυμάτων εξωτερικής πολιτικής της Αμερικής. Διότι οι προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει, είναι ευρύτερες από εκείνες που η στρατιωτική θεώρηση μπορεί να συμπεριλάβει. Και οι περισσότερες λύσεις δεν είναι στρατιωτικές.
Το να τίθενται οι αξιωματικοί των ενόπλων δυνάμεων επικεφαλής ολόκληρης της αρχιτεκτονικής διάρθρωσης της εθνικής ασφάλειας ενισχύει την τάση για στρατιωτικοποίηση της πολιτικής και τον κίνδυνο συγκρότησης ενός συμπαγούς / αδιάσπαστου «στρατιωτικο – βιομηχανικού συμπλέγματος» για το οποίο είχε προειδοποιήσει ο Πρόεδρος Dwight D. Eisenhower. Και για να δανειστούμε τα λόγια του ψυχολόγου Abraham H. Maslow, εάν όλοι οι άνδρες γύρω από τον Πρόεδρο Τραμπ είναι «σφυριά», ο πειρασμός θα έγκειται στο «να αντιμετωπίζει κανείς τα πάντα σαν να ήταν καρφιά».
* Ο Gordon Adams, είναι ομότιμος καθηγητής στην Σχολή Διεθνών Υπηρεσιών του Αμερικανικού Πανεπιστημίου, είναι εις εκ των συγγραφέων του έργου «Mission Creep: The Militarization of U.S. Foreign Policy» (μτφ: η στρατιωτικοποίηση της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ).
Μετάφραση – Επιμέλεια: Γεωργία Πρωτογέρου/tvxs.gr
Πηγή: New York Times