Του Σπύρου Στογιάννη*
Δεν ξέρω τι θα ’πρεπε να σου γράψω, τι να σου ειπώ.
Πρέπει να ‘ναι μεγάλος ο κήπος που θα σε περπατήσω.
Κι ευτυχώς που είναι ο κόσμος απέραντος και τον έχουμε όλοι μαζί
και μπορεί να διαλέξει κανείς ό,τι θέλει.«Ο χορός του κορυδαλλού»
Από τη συλλογή «Ο χρόνος και το ποτάμι» (1957) του Ν. Βρεττάκου
«Απλωσιά», «άνοιγμα», «ταξίδι», κάποιες από τις λέξεις που έρχονται στο νου καθώς παλεύω να αποτυπώσω σκέψεις των μελών των ομάδων μας που να ταιριάζουν με την πορεία των Κέντρων Πρόληψης στην κοινότητα, δουλεύοντας στο πεδίο.
Το τελευταίο διάστημα γινόμαστε μάρτυρες μια προσπάθειας από τα «πάνω», να διαρραγεί η σχέση των Κέντρων Πρόληψης με την Κοινότητα, καθώς αρμόδιοι και μη, απεργάζονται σενάρια «συγχώνευσης», αλλαγής του περιεχομένου δουλειάς μας, με την αμφισβήτηση της καθολικής πρόληψης ως φιλοσοφία και αποτελεσματική πρακτική, και τη στροφή στη «διαχείριση περιστατικών» (βλ. και το πρώτο άρθρο του αφιερώματος στο Νόστιμον Ήμαρ, του συναδέλφου Νίκου Λάιου).
Ο κόσμος μας σάμπως να έχει φτωχύνει πολύ και δεν χωρά τέτοιες «ευκαιρίες», «πολυτέλειες» ενεργοποίησης των ανθρώπων και συγκρότησης των κοινοτήτων τους για να αντιμετωπίζουν οι ίδιοι τα ζητήματά τους. Σάμπως ο κόσμος μας να χωρά μονάχα τακτοποιημένα στενά ρυάκια, ασφυκτικές δομές, σχέσεις και προδιαγεγραμμένες πορείες ως φυσική απόρροια του «θαυμαστού νέου κόσμου» που επιβάλλεται ως τρόπος ζωής και σκέψης πανταχόθεν. Εξάλλου υποψιαζόμαστε όλο και περισσότερο πως το να σκέφτεσαι και να δρας «διαφορετικά», σε καθιστά επικίνδυνο.
Συνοπτικά, ο κύριος όγκος του έργου των Κέντρων Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας ανά την επικράτεια, είναι η δουλειά με την ομάδα, υιοθετώντας τη βιωματική προσέγγιση ως μεθοδολογία και πρακτική εφαρμογή, καθώς εκείνη δίνει την ευκαιρία της ολόπλευρης και ουσιαστικής συμμετοχής των μελών σε περιβάλλον αυξημένης ελευθερίας, ισονομίας και αλληλοβοήθειας. [βλ. κεφάλαια Γ΄ και Δ΄ του συλλογικού έργου «Κοινότητα, πρόληψη των εξαρτήσεων, Κέντρα Πρόληψης» διαθέσιμο https://www.ideostato.gr/2016/11/e-book.html]
Τα θέματα που ανοίγονται στις ομάδες μας είναι πολλά και ποικίλα: Η εφηβεία, το μεγάλωμα, η χρήση ουσιών, ο εθισμός στον τζόγο και η προβληματική χρήση του διαδικτύου, οι εναλλακτικοί τρόποι αντιμετώπισης της βίας, η σύνδεση με τις ικανότητες των ανθρώπων σε εποχές απαξίωσης, η προσωπική ανάπτυξη των μελών των ομάδων μας, η δημιουργία ανθρώπινων δικτύων, μικρών δημιουργικών, ανήσυχων πυρήνων σε περιόδους ανυδρίας. Κι όλα αυτά με την προσδοκία να υποστηρίξουν το μεγάλο στόχο που δεν είναι άλλος από μια ζωή με νόημα, δίχως ουσίες και πατερίτσες παντός είδους.
Η ευκαιρία να δημιουργήσει και να λειτουργήσει κανείς ομάδες παιδιών, εφήβων, εκπαιδευτικών και γονέων, πολιτών γενικότερα, είναι η δική μας «ευλογία», ως επαγγελματίες στην υπηρεσία της πρόληψης. Γι αυτό και γράφονται τούτες οι γραμμές, γιατί θεωρούμε πως έχει σημασία (η Πρόληψη) να προσφέρεται καθολικά και δωρεάν, συγκροτημένα και με ανοικτότητα, σε μια περίοδο ακριβώς που η ανάγκη στην κοινότητα είναι μεγάλη, βάζοντας μπροστά το δύσκολο περιεχόμενο της εργασίας μας (να σταθεί ο άνθρωπος στα πόδια του μέσα από σχέσεις εμπιστοσύνης, συνεργασίας και φροντίδας με τον Άλλο) κι όχι το εύκολο δικό μας, προσωπικό «βόλεμα» σε καταστάσεις «διαχείρισης».
Σας προτείνω λοιπόν να αναζητήσετε ένα Κέντρο Πρόληψης στην περιοχή σας, να έρθετε σε επαφή μαζί μας, να παρακολουθήσετε τον τρόπο δουλειάς και να συμμετάσχετε στα προγράμματά μας. Κι αν χρειαστεί, να στήσουμε μαζί τη γραμμή υποστήριξης για εκείνα τα στοιχεία -του καθενός και συλλογικά- που χτυπιούνται και που αξίζει να παραμείνουν όρθια ως πυλώνες συνοχής και αλληλεγγύης για το κοινό καλό μέσα στη ρευστότητα και την αναταραχή μιας πολύπλευρης κρίσης.
Θα ήθελα να κλείσω τούτο το άρθρο με τα λόγια της Ματούλας, μέλους μιας εκ των ομάδων μας, σε ένα πρόσφατο βιωματικό σεμινάριο: «Κι όλα έχουν μια αρχή και τέλος πια, δεν έχει…».
* Ο Σπύρος Στογιάννης είναι Κοινωνικός Λειτουργός στο Κέντρο Πρόληψης «Δίοδος» (Ρόδος) και Υπεύθυνος Παραρτήματος Αιγαίου του Σωματείου των Εργαζομένων στα Κέντρα Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας.