Αγώνας κατά της δημιουργίας ΧΥΤΑ στην περιοχή από το 2008
Από χθες, Δευτέρα 25/6 το βράδυ και σήμερα το πρωϊ καταφθάνουν δυνάμεις των ΜΑΤ στη Λευκίμμη με στόχο δια πυρός και σιδήρου να επιβληθεί η πολιτική του Δήμου, της Περιφέρειας και της Κυβέρνησης για να λειτουργήσει ο ΧΥΤΑ στην περιοχή.
Οι αστυνομικές δυνάμεις έχουν κάνει κυριολεκτικά απόβαση στη Λευκίμμη, τόσο στο περιφερειακό οδικό δίκτυο που οδηγεί στη Νότια Κέρκυρα όσο και στο χώρο του ΧΥΤΑ στα Μεσοράχια, όπου ήδη κατέφτασαν και τα πρώτα απορριμματοφόρα. Στο νησί βρίσκονται από τα ξημερώματα δεκατρείς διμοιρίες των ΜΑΤ και ισχυρή δύναμη από ομάδες ΟΠΚΕ, ενώ στην επιχείρηση συμμετέχει πολυπληθής αστυνομική δύναμη του νησιού.
Φυσικά ο λαός της Λευκίμμης και της Νότιας Κέρκυρας που εδώ και χρόνια αγωνίζεται ενάντια στην υποβάθμιση του τόπου και την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος θα συνεχίσει να αντιστέκεται. Ήδη πολλοί κάτοικοι έχουν συγκεντρωθεί στον περιφερειακό δρόμο έξω από την είσοδο του ΧΥΤΑ και μπροστά τους είναι παρατεταγμένα τα ΜΑΤ. Υπολογίζεται ότι 15 διμοιρίες των ΜΑΤ, έχουν ζώσει την περιοχή.
Όμως τι έχει βγάλει στον κόσμο έξω στην Λευκίμμη;
Διαβάζουμε στο ένθετο “ΟΙΚΟ” της Καθημερινής το 2008:
Οι κάτοικοι της Λευκίμμης Κέρκυρας δεν αγωνίζονται μόνο για να διώξουν τα σκουπίδια από την πίσω αυλή τους αλλά για μια ολοκληρωμένη διαχείριση στο νησί, «για τον βιολογικό που δεν λειτουργεί, τα σκουπίδια που δεν ανακυκλώνουμε, τον τόπο μας που καταστρέφουμε».
Μέχρι πρόσφατα όσοι γνώριζαν τη Λευκίμμη ήταν από τον Κάβο, την περιοχή του μαζικού τουρισμού. Πριν από λίγους μήνες όμως, η Λευκίμμη ήρθε στο προσκήνιο ως άλλη μια περιοχή της οποίας οι κάτοικοι ξεσηκώθηκαν για να αποτρέψουν τη δημιουργία ενός νέου ΧΥΤΑ -ξεσηκωμός που είχε ως αποτέλεσμα τη βίαιη επέμβαση των αστυνομικών δυνάμεων και το θανάσιμο τραυματισμό μιας 43χρονης γυναίκας κατά τη διάρκεια της αναταραχής. Τι συμβαίνει, όμως, πραγματικά σε αυτό το φτωχό, παλιά αγροτικό και κάπως αποκομμένο από την υπόλοιπη Κέρκυρα, νότιο ακρωτήρι; Τι κινητοποίησε όλο αυτόν τον κόσμο; Πρόκειται για άλλη μια περίπτωση κατοίκων που το μόνο τους νοιάζει είναι να φύγουν τα σκουπίδια από την πόρτα τους;
Ακατάλληλος ο χώρος
Ο χώρος όπου κατασκευάζεται ο ΧΥΤΑ στα Μισοράχια Λευκίμμης βρίσκεται σε απόσταση 500 μέτρων από σπίτια, στο κέντρο 10 οικισμών και πάνω σε γη που έχει χαρακτηριστεί υψηλής παραγωγικότητας. Η περιοχή είναι γεμάτη πηγάδια και διαρρέεται από δύο ποτάμια. Σύμφωνα με μελέτη του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ), μάλιστα, με τη δημιουργία του ΧΥΤΑ υπάρχει τεράστιος κίνδυνος μόλυνσης του υδροφόρου ορίζοντα, καθώς «δεδομένης της υδραυλικής επικοινωνίας του χώρου εκσκαφής με τα πηγάδια περιμετρικά, οποιαδήποτε ποιοτική επιβάρυνση των υπόγειων νερών στο χώρο εκσκαφής θα επηρεάσει και την ποιότητα των υπόγειων νερών στα πηγάδια και είναι πιθανό να περάσει και στην ανθρώπινη τροφική αλυσίδα μέσω των αρδεύσεων των καλλιεργειών». Ο Σύνδεσμος Καθαριότητας Κέρκυρας μπορεί να ισχυρίζεται ότι υπάρχει μεμβράνη και αργιλικό υπόστρωμα για την αποφυγή τέτοιων περιστατικών, όμως, καθώς πάντα υπάρχει κίνδυνος αστοχιών αποφεύγεται κατηγορηματικά η τοποθέτηση ΧΥΤΑ σε σημεία όπου μπορούν να μολυνθούν τα υπόγεια ύδατα. Αλλωστε, η πρότερη εμπειρία των κατοίκων της Κέρκυρας δεν είναι καθησυχαστική. Ο μοναδικός ΧΥΤΑ του νησιού στο Τεμπλόνι αποτελεί όνειδος διαχειρισης απορριμμάτων και ουσιαστικά πρόκειται για χωματερή-σκουπιδοντενεκέ 11 δήμων όπου θάβονται ανεξέλεγκτα όλων των ειδών τα επικίνδυνα απόβλητα.
Μια νέα συνείδηση
Για όλους αυτούς τους λόγους, οι Λευκιμμιώτες τους τελευταίους μήνες βρίσκονται στα μπλόκα και στις διαδηλώσεις. Ανθρωποι που δεν είχαν πάει ποτέ σε συγκέντρωση ή σε λαϊκή συνέλευση, αντιστέκονται ζητώντας όχι μόνο να φύγουν τα σκουπίδια από την πόρτα τους, αλλά προστασία του περιβάλλοντος και άλλη διαχείριση απορριμμάτων. «Tο πρόβλημα είναι ολόκληρης της Κέρκυρας. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε τη δημιουργία τεράστιων ποσοτήτων σκουπιδιών και μετά η μόνη λύση να είναι οι ΧΥΤΑ, που είναι ξεπερασμένοι. Η ίδια η Ε.Ε. ζητάει μέχρι το 2011 να έχουμε Χώρους Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων, όπου θα θάβεται ό,τι απομένει από την ανακύκλωση και την κομποστοποίηση», λέει η κ. Σαμοϊλη, πρόεδρος του Πολιτιστικού Περιβαλλοντικού Συλλόγου Λευκίμμης «Το Αλεύχιμον». «Για τον ΧΥΤΥ, πρέπει να γίνει αξιολόγηση όλων των πιθανών γηπέδων. Η κίνηση πολιτών της Λευκίμμης είναι η πρώτη που έθεσε την ανάγκη της ολοκληρωμένης διαχείρισης στο νησί. Σε δύο χρόνια μπορεί να ολοκληρωθεί η διαδικασία. Ας μην κάνουμε άλλα λάθη».
«Κανένα κόμμα, καμιά δημοτική παράταξη δεν υπολόγιζε σε αυτόν τον αγώνα», λέει ο Βασίλης Καραβαζάκης, μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής Αγώνα. Απέναντι στην κίνηση αυτή άλλωστε βρέθηκε και η δημοτική αρχή, που είχε ανάψει «πράσινο φως» στη δημιουργία του ΧΥΤΑ. (Μετά τα τραγικά γεγονότα ζήτησε την αποχώρηση των ΜΑΤ και την αναστολή εργασιών, μέχρι την εκδίκαση στο ΣτΕ.)
Τα πράγματα δεν είναι ιδανικά. Και αντιθέσεις υπάρχουν και μικροσυμφέροντα. «Ομως κάτι αλλάζει. Μια νέα συλλογικότητα έχει δημιουργηθεί. Tρεις μήνες το χωριό μαγείρευε για την περιφρούρηση στον ΧΥΤΑ», λέει ο Νίκος, ξυλουργός, που «δεν θέλει να δουλεύει για τον Κάβο, αλλά για σπίτια που σέβονται το χώρο. «Τώρα καταλαβαίνουμε ότι εμείς φταίμε για πολλά. Ο ΧΥΤΑ είναι το κερασάκι στην τούρτα. Ο βιολογικός που δεν λειτουργεί, τα σκουπίδια που δεν ανακυκλώνουμε, ο τόπος μας που καταστρέφουμε. Που αφήνουμε να μας κοροϊδεύουν».
Οι τοίχοι, γεμάτοι αφίσες και συνθήματα. Το καφενείο στο χωριό Ριγγλάδες ανάστατο. «Οι αστυνομικοί μάς φέρθηκαν χειρότερα και από την Κατοχή», λέει ο κ. Γιάννης Κάντας, που έχει δει πολλά στα 80 του χρόνια. Την Παρασκευή 27 Ιουνίου, ενώ οι Λευκιμμιώτες ετοιμάζονταν για τη συγκέντρωση στην πόλη της Κέρκυρας, μια γιαγιά στα μαύρα, η Ουρανία, ζήτησε να τη φωτογραφίσουμε για να τη δουν τα εγγόνια της: «Γι’ αυτά αγωνίζομαι»!
Παρατυπίες
Μια σειρά παρατυπιών στη διαδικασία έγκρισης του έργου, για τις οποίες οι κάτοικοι έχουν προσφύγει στο ΣτΕ, σημειώνει ο Βασίλης Καραβαζάκης. «Δεν έγινε καμία διαβούλευση, όπως είναι απαραίτητο για κάθε δημόσιο έργο. Ο κόσμος το έμαθε την τελευταία στιγμή. Ζητήσαμε από τις αρχές να μας ενημερώσουν σε ποιες εφημερίδες ανακοίνωσαν τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (όπως υποχρεούνται) και δεν… τις βρίσκουν».
Διαφορετική γνώμη έχει ο δήμαρχος Κερκυραίων και πρόεδρος του Συνδέσμου Καθαριότητας Κέρκυρας κ. Σωτήριος Μικάλεφ. «Το έργο αποτελεί αναγκαία ενέργεια για την υλοποίηση του περιφερειακού σχεδιασμού 2006 – 2011 και αναγκαία συνθήκη για την ολοκληρωμένη διαχείριση», τονίζει. «Βλέπει ο Σύνδεσμος την ανάγκη διαβούλευσης μετά την κρίση που έχει δημιουργηθεί;», ρωτάμε. Η απάντηση είναι αρνητική. «Εμείς βρήκαμε το έργο με υπογεγραμμένη τη σύμβαση», μας λέει ο κ. Σπύρος Τριβιζάς, αντιπρόεδρος του Συνδέσμου. «Μας έχει συντρίψει ο θάνατος της γυναίκας, αλλά πού θα πάνε τα σκουπίδια εάν δεν γίνει ο ΧΥΤΑ; Η Λευκίμμη «εξυπηρετείται» από μια «δική της» χωματερή, η οποία πρέπει να κλείσει μέχρι τέλους 2008. Δεν έχουμε άλλη ΧΑΔΑ στην Κέρκυρα και αυτό είναι επιτυχία».
Κι όμως, η χωροθέτηση των ΧΥΤΑ στην Κέρκυρα (Τεμπλόνι για το κέντρο του νησιού, Μισοράχια για το Νότο και μόνο Σταθμός Μεταφόρτωσης για τον μεγαλύτερο Βορρά) δεν έγινε με την προβλεπόμενη διαδικασία, αλλά με την πρωτοφανή επιλογή ότι ο ΧΥΤΑ θα γίνει όπου υπάρχουν χωράφια για αγορά!
Είναι φανερό ότι δεν υπάρχει σχέδιο προς την ολοκληρωμένη διαχείριση. «Δεν γνωρίζουμε εάν θα υπάρχουν κονδύλια από εθνικούς και κοινοτικούς πόρους, ίσως πρέπει να πάμε σε Σύμπραξη Δημοσίου Ιδιωτικού Τομέα», λέει ο κ. Τριβιζάς.
Παραπομπή στις ελληνικές (ιδιωτικές) καλένδες, σε ένα νησί τουριστικό, με ελάχιστους πρόσφορους χώρους για ταφή απορριμμάτων, όπου σήμερα ανακυκλώνεται κάτω από το 3% των 80.000 τόνων σκουπιδιών που παράγονται ετησίως!
«Αυτό που λείπει είναι η συναίσθηση της ανάγκης άμεσης κινητοποίησης όλων των αρμοδίων για την εκπόνηση των σχετικών μελετών», λέει ο κ. Νίκος Σπίγγος, πρόεδρος του Τμήματος Κέρκυρας του ΤΕΕ, το οποίο παρουσίασε πρόταση για την ολοκληρωμένη διαχείριση των στερεών αποβλήτων. Οταν λένε ότι το εγχείρημα της ολοκληρωμένης διαχείρισης χρειάζεται χρόνο, πρέπει να απαντήσουν στους πολίτες γιατί δεν προωθήθηκε τόσα χρόνια».
Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΩΝ ΜΑΤ
Η παρουσία των ΜΑΤ στην περιοχή είναι πραγματικά εντυπωσιακή. Ο δρόμος για τον ΧΥΤΑ, που οδηγεί και σε χωράφια, είναι αποκλεισμένος. Ακόμα και για τη δική μας είσοδο στο χώρο, για τις ανάγκες του ρεπορτάζ, χρειάστηκε μιάμιση ώρα διαπραγματεύσεων, επικοινωνία με το γραφείο του αστυνομικού διευθυντή Κέρκυρας και τελικά, όταν δόθηκε η άδεια, υπήρξε απαίτηση από τις αστυνομικές δυνάμεις να μη φωτογραφηθούν οι τέσσερις κλούβες που φρουρούν τον χώρο.
ΧΥΤΑ ΤΕΜΠΛΟΝΙΟΥ: ΤΟ ΚΑΚΟ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ
Το Τεμπλόνι βρίσκεται δίπλα στον μοναδικό ΧΥΤΑ που λειτουργεί σήμερα στην Κέρκυρα και ο οποίος, αν και προοριζόταν για τα απορρίμματα τεσσάρων δήμων, τελικά έγινε ο σκουπιδοντενεκές για έντεκα, με αποτέλεσμα να υπερκορεστεί σε πέντε χρόνια. Κατά την επίσκεψή μας στον ΧΥΤΑ ένα φορτίο λυματολάσπης, από τον βιολογικό καθαρισμό της πόλης (που δεν διαθέτει τριτοβάθμια επεξεργασία) θάφτηκε, τυλιγμένο σε ένα πρόχειρο νάιλον «σάβανο». Κι αυτό στην κορυφή ενός «λόφου» από σκουπίδια, τα οποία έχουν ξεπεράσει κατά πολύ το προβλεπόμενο ύψος απόθεσης. «Νοσοκομειακά απόβλητα, υπολείμματα σφαγείων, λάστιχα, τοξικά κάθε είδους έχουν θαφτεί κάτω από την αδιαφορία των υπευθύνων», λέει η κ. Παπανικολοπούλου, γραμματέας του Πολιτιστικού Εξωραϊστικού Σύλλογου Τεμπλονίου. Αυτά βλέπουν οι Λευκιμμιώτες και δεν πείθονται από τις καθησυχαστικές διαβεβαιώσεις. «Η ανακύκλωση δεν δουλεύει σωστά. Δίπλα στο Κέντρο Διαλογής υπάρχει μια ανεξέλεγκτη χωματερή όπου πετάγεται ό,τι δεν τους χρειάζεται», μας λέει η κ. Ειρήνη Χειμαριού, ταμίας του Συλλόγου. Ηλεκτρικές συσκευές με τοξικά συστατικά, μπάζα, πλαστικά, γεμίζουν ένα χώρο που δεν έχει καν προστατευτική μεμβράνη. Η ανεξέλεγκτη αυτή χωματερή έπιασε πέρυσι τον Ιούλιο φωτιά που έκαιγε για μήνες, με τρομερό κίνδυνο εκπομπής διοξινών.
Οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος σημείωσαν τρεις παραβάσεις στον ΧΥΤΑ και εισηγήθηκαν την καταβολή προστίμων: α) η επιφάνεια του τελευταίου κυττάρου έχει υπερβεί σε κλίση το 5%, β) δεν υπάρχει άδεια διάθεσης των στραγγισμάτων στο παρακείμενο ρέμα, γ) δεν έχει κατασκευασθεί οριζόντιο σύστημα συλλογής του παραγόμενου βιοαερίου… Υπάρχουν κι άλλες στην πράξη, π.χ. δεν υπάρχει σύστημα ελέγχου της περιβαλλοντικής λειτουργίας του ΧΥΤΑ ούτε της ποιότητας των υπογείων υδάτων.
Το αποτέλεσμα είναι οι κάτοικοι να βρίσκουν υψηλές συγκεντρώσεις κολοβακτηριδίων στα πηγάδια τους. «Είναι ακατάλληλο το νερό μας. Μας υποσχέθηκαν νερό και ακόμα δεν ήρθε», καταγγέλλει η κ. Παπανικολοπούλου. Απίστευτο κι όμως ελληνικό; Λίγο πιο κάτω από τον ΧΥΤΑ έδωσαν άδεια λειτουργίας σε χοιροτροφείο και αλλαντοποιία!
