Οι “C. for Circus” και ο Παύλος Παυλίδης μιλάνε για “Το δαχτυλίδι της μάνας"

Συνέντευξη στην Άννα-Μαρία Αρβανιτίδου

Η Ομάδα σας είναι σχεδόν 10 χρόνια μαζί. Τι είναι αυτό που κρατά μια τέτοια ομάδα ενωμένη τόσο καιρό;

Γαβρέλας Παναγιώτης: Είμαστε πάρα πολύ τυχεροί γιατί η ομάδα ξεκίνησε παράλληλα και σαν παρέα. Ανακαλύπταμε τον διπλανό μας και ως συμπαίχτη στο θέατρο και ως φίλο. Αυτή η διαδικασία μας έδεσε πάρα πολύ και έθεσε τις βάσεις για όλα τα υπόλοιπα. Σίγουρα ήταν και μεγάλη δόση τύχης το γεγονός ότι ταιριάξαμε τόσοι άνθρωποι και αγαπηθήκαμε αλλά επίσης όλοι αγαπήσαμε το θέατρο και θέλαμε να είμαστε στην ομάδα, χωρίς καν να μπορεί να οριστεί από όλους γιατί. Η αγάπη λοιπόν, η φιλία, το ενδιαφέρον για την εξέλιξη του διπλανού μας κρατάει μαζί. Έχουμε γίνει πλέον οικογένεια.

Θα μπορούσε η ποίηση ή το θέατρο να αποτελεί καταφύγιο για τον άνθρωπο;

Γαβρέλας Παναγιώτης: Αποτελεί καταφύγιο για πολύ κόσμο. Πόσοι άνθρωποι όταν “χάνονται” ψάχνουν να βρουν κάποια αλήθεια που θα τους φωτίσει μέσα στη ποίηση; Ο κόσμος πηγαίνει να δει θέατρο για πολλούς λόγους, επειδή τον ενδιαφέρει ένα θέμα και πιστεύει ότι θα τον αγγίξει, επειδή εμπιστεύεται κάποιους καλλιτέχνες ότι οι “ματιές” τους ταιριάζουν και σε κάποιες περιπτώσεις απλώς για να ξεσκάσει. Στο θέατρο είσαι υποχρεωμένος να κλείσεις το κινητό σου όταν ξεκινάει η παράσταση οπότε ο θεατής έχει έρθει προετοιμασμένος να δει πραγματικά. Αν βλέπαμε πραγματικά στην καθημερινή μας ζωή και αντιλαμβανόμασταν τον πόνο του διπλανού την ευτυχία του ερωτευμένου ζευγαριού που φιλιέται στο φανάρι ίσως το θέατρο να μην μας ήταν αναγκαίο. Αλλά επειδή η ζωή δεν είναι πραγματικά διαχειρίσιμη, το θέατρο και η ποίηση θα αποτελούν καταφύγιο.

Το “δαχτυλίδι της μάνας” είναι μια πλασματική/φανταστική ιστορία. Αποτελεί ή φαντασία και η δημιουργικότητα προνόμιο για λίγους; Με άλλα λόγια, είναι προσόν; Καλλιεργείται;

Νατάσα Ρουστάνη: Οι δεξιότητες που θα μπορούσε ένα άτομο να καλλιεργήσει και να χρησιμοποιήσει μετέπειτα ως προσόντα σίγουρα σχετίζονται με τα κοινωνικά προνόμια όσον αφορά τις ευκαιρίες στην εκπαίδευση, την πρόσβαση στην πληροφορία και όμως θα έλεγα ότι η φαντασία και η δημιουργικότητα δραπετεύουν από αυτή τη στενή συνεπαγωγή αφού ο σπόρος τους υπάρχει και ανθίζει και στις πιο δύσκολες συνθήκες. Βέβαια ποιος θα μπορούσε να αρνηθεί ότι όποιος φοράει καλύτερα παπούτσια περπατάει περισσότερο και χωρίς κάλους. Περπατάει όμως κι ο ξυπόλητος και μάλιστα αυτός είναι που νιώθει στα πέλματά του τη γη. Άλλωστε, αν η φαντασία ήταν προνόμιο των λίγων δε θα υπήρχε η ιστορία μας, ο φτωχός, ετοιμοθάνατος Γιαννάκης δε θα μπορούσε να δημιουργήσει όλον αυτό το φανταστικό κόσμο και να ζήσει μέσα σ’ αυτόν τις τελευταίες του στιγμές.

Η παράστασή σας σε τι κοινό απευθύνεται; Είναι για όλες τις ηλικίες;

Σπύρος Χατζηαγγελακης: Το δαχτυλίδι της μάνας είναι μια ιστορία για τη ζωή. Ο θάνατος είναι μέρος της ζωής ενός ανθρώπου.Προσπαθήσαμε να αντισταθούμε στον πόνο που επιφέρει ο θάνατος και να δημιουργήσουμε μια παράσταση για τη ζωή. Ένα πανηγύρι για τη ζωή. Ένα πανηγύρι που κάθε ηλικία είναι ευπρόσδεκτη. Ένα πανηγύρι για τη ζωή που το αντιμετωπίσαμε σαν ενήλικες που ανασύρουν μνήμες τις παιδικής τους ηλικίας. ‘Η ένα πανηγύρι για τη ζωή που το αντιμετωπίσαμε σαν παιδιά που χάνονται στα παραμύθια με τις νεράιδες και τις ξωθιές που τους λέει η γιαγιά τους.

Υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος λόγος που επιλέξατε αυτό το παραμύθι εν καιρώ κρίσης;

Παύλος Παυλίδης: Δεν αντιμετωπίσαμε την ιστορία ως παραμύθι. Είναι βασικό για μας αυτό. Την αντιμετωπίσαμε σαν να συνέβη πραγματικά.

Για μας “το δαχτυλίδι της μάνας” δεν είναι παραμύθι. Οι άνθρωποι που πιστεύουν ισχυρά σε όλα αυτά τα πλάσματα,στις νεράιδες, στις Μοίρες, δεν τα αντιμετωπίζουν σαν πλάσματα φανταστικά , αλλά δημιουργούν ένα περιβάλλον στο οποίο υπάρχουν πραγματικά. Τώρα όσον αφορά το ζήτημα της κρίσης ,στην δουλειά μας το αντιμετωπίζουμε καθημερινά, αλλά μέχρι τώρα δεν έχουμε επιλέξει κανένα έργο σε σχέση με την κοινωνική,οικονομική και πολιτική του επικαιρότητα. Για μένα όλα τα έργα που μιλούν για ζητήματα της ζωής θα μας αφορούν πάντα.

Η μάνα του παραμυθιού θυσιάζει την μοναδική της περιουσία. Οι γονείς εν έτι 2018 αντιμετωπίζουν εξίσου σημαντικά οικονομικά προβλήματα. Θεωρείτε πως θυσιάζονται όπως έκαναν κάποτε;

Αθανασία Κουρκάκη: Δυστυχώς μεγαλώσαμε σε μια εποχή που μάθαμε να έχουμε περισσότερα από όσα χρειαζόμαστε και θεωρούμε πως για να κάνουμε παιδιά θα πρέπει πρώτα να έχουμε την οικονομική ευχέρεια. Σίγουρα είναι δύσκολα τα πράγματα αλλά ένα παιδί περισσότερο αγάπη κ προσοχή χρειάζεται, παρά νταντάδες και ιδιωτικά σχολεία.

Με βάση την ορθολογική αντίληψη για τη ζωή που έχουν οι περισσότεροι, υπάρχουν κι αυτοί που αποδίδουν πολλά στη μοίρα. Ποια η γνώμη σας γι’ αυτό;

Παύλος Παυλίδης: Όλοι ψάχνουμε κάπου να πιστέψουμε. Είτε ονομάζεται θεός είτε επιστήμη είτε μοίρα είτε τύχη. Φυσική μου φαίνεται η ανάγκη αυτή.

Πόσο εφικτό είναι να παντρευτεί ένα λαϊκό παραμύθι με την όπερα;

Παύλος Παυλίδης: Νομίζω όλα τα είδη στα χέρια των κατάλληλων ανθρώπων παντρεύονται. Αρκεί να υπάρχει λόγος που συμβαίνει και στόχος.

Γιατί αποφασίσατε να διασκευάσετε μια παλιά ιστορία κι όχι να την παρουσιάσετε όπως ήταν; Η παρέμβαση στην παράδοση πόσο δύσκολη είναι;

Παύλος Παυλίδης: Από την πρώτη στιγμή που διάβασα το έργο κατάλαβα τι ήθελα να πω και με τι ήθελα να ασχοληθώ. Αυτό οδήγησε αναγκαία και μέσα από τις πρόβες και το υλικό που έφερναν οι ηθοποιοί, στην παράσταση. Δεν σκέφτηκα ποτέ ότι παρεμβαίνω κάπου ή ότι αλλάζω ένα έργο δομικά. Θα έλεγα μάλιστα ότι συνομιλήσαμε με το έργο αυτό,με την παράδοση. Δεν με κέντρισε η ιστορία από μόνη της αλλά οι αισθήσεις της, οι εικόνες της και το θέμα της. Ακόμα και η γλώσσα στην οποία είναι γραμμένο την οποία δεν αλλάξαμε καθόλου. Στόχος μας εξαρχής δεν ήταν ούτε να πούμε μια ιστορία που συνέβη πολλά χρόνια πριν ούτε να την αφηγηθούμε στο σήμερα. Ήταν να την μεταφέρουμε στο θεατή κρατώντας μόνο ένα δεδομένο. Ότι ιστορίες σαν κι αυτήν, συμβαίνουν πάντα και υπάρχουν στο dna μας.

Αρβανιτίδου Άννα-Μαρία

a-arvanit@hotmail.gr

Νόστιμον Ήμαρ

Δελτίο Τύπου παράστασης

“Το δαχτυλίδι της μάνας”

του Γιάννη Καμπύση

C. for Circus

Σκην.: Παύλος Παυλίδης

2ος χρόνος

Πρεμιέρα: Τρίτη 16 Οκτωβρίου

Μετά τις sold out παραστάσεις τους τον περασμένο Ιούνιο, οι C. for Circus επιστρέφουν με “Το δαχτυλίδι της μάνας” σε σκηνοθεσία Παύλου Παυλίδη, από τις 16 Οκτωβρίου στο Tempus Verum І Εν Αθήναις. Με αφορμή το έργο του Γιάννη Καμπύση για τις τελευταίες στιγμές ενός ποιητή και όχημα τη μουσική, την ποίηση και τη φαντασία, οι C. for Circus στήνουν μια ολοζώντανη τελετή αποχαιρετισμού, ξαναγράφουν για χάρη του ποιητή τις τελευταίες του σελίδες και γιορτάζουν τα 10 χρόνια της κοινής τους πορείας με την πιο αισιόδοξη παράστασή τους μέχρι σήμερα.

Παραμονή Χριστουγέννων. Σε μία καλύβα κοντά στο δάσος ζει μία φτωχή οικογένεια: η μάνα και οι δυο της γιοι. Ο μεγάλος γιος της οικογένειας, ο Ποιητής, βαριά άρρωστος, γνωρίζοντας πως έχει πλέον λίγη ζωή μέσα του, νοσταλγεί τα απάτητα βουνά του τόπου του, τους θρύλους της οικογένειάς του, τις Νεράιδες του Βουνού. Ταξιδεύει με τη φαντασία του κοντά τους, για να τον συντροφεύσουν στις τελευταίες του στιγμές και καρτερά να “σβήσει” στην ποδιά της αγαπημένης του. H μητέρα του, για να τον σώσει, αποφασίζει να πουλήσει τη μοναδική περιουσία της οικογένειας, το δαχτυλίδι που έδωσαν κάποτε οι μοίρες στους προγόνους της, αν και γνωρίζει ότι μια τέτοια κίνηση είναι καταραμένη. Kάπου, κάποτε, σε μια Ελλάδα.

“Το δαχτυλίδι της μάνας” (1898) του Γιάννη Καμπύση είναι θεατρικό έργο, γραμμένο σε ντοπιολαλιά, κι εμπνέεται απ’ τη ζωή του ποιητή και πεζογράφου Κώστα Κρυστάλλη. Έχει χαρακτηριστεί ως μουσικό δράμα αλλά και ως χριστουγεννιάτικο ονειρόδραμα. Το 1917, ο Μανώλης Καλομοίρης το συνέθεσε σε μορφή όπερας, ενώ 51 χρόνια αργότερα, το 1968, το έργο εκφωνήθηκε στο “θέατρο της Τετάρτης” στην Ε.Ρ.Α. Το Δεκέμβριο του 2004, το “Το δαχτυλίδι της μάνας” παρουσιάστηκε στην Εθνική Λυρική Σκηνή σε λιμπρέτο Γιώργου Στεφόπουλου (ο οποίος υπέγραφε ως Άγνης Ορφικός) και σκηνοθεσία Σπύρου Ευαγγελάτου.

Ενεργοποιώντας τις αισθήσεις της λαϊκής παράδοσης, που τόσο έντονα διατρέχουν την ιστορία του Γιάννη Καμπύση, η ομάδα C. for Circus φέτος “ενηλικιώνεται” με μια ελάχιστα ειπωμένη ιστορία αποχαιρετισμού.

Σημείωμα του σκηνοθέτη

“Το δαχτυλίδι της μάνας”, έργο γραμμένο σε μια μπασταρδεμένη ντοπιολαλιά, μιλά για μια Ελλάδα στην οποία συνυπάρχουν η πίστη στον Θεό και τις Νεράιδες· Η ποίηση, η άγρια ομορφιά της φύσης, η απλότητα των ανθρώπων αλλά κι η φτώχεια και το αναπόφευκτο του θανάτου. Δεν υπάρχει κανένα “κακό” σ’ αυτήν την ιστορία και κανένας “κακός” σ’ αυτούς τους ήρωες. Μόνο η ανάγκη των ανθρώπων για ζωή. Αυτό που μου κέντρισε το ενδιαφέρον, είναι η πανανθρώπινη τάση όλων μας, τη στιγμή που η πραγματικότητα είναι τόσο σκληρή, να στρεφόμαστε στη φαντασία. Κάτι που για μένα έχει διττή σημασία κι ερμηνεία: είτε την παράδοση στο Θάνατο, είτε την επιμήκυνση της Ζωής, αφού τι άλλο είναι η φαντασία πέρα από τη συνέχεια της πραγματικότητας σ’ ένα άλλο περιβάλλον με ακόμα περισσότερες διαστάσεις; Τι άλλο είναι ο Θάνατος πέρα από τη συνέχεια της Ζωής; Μπορεί κάποιος διαβάζοντας το έργο να το δει ως μία ανάμνηση, ως κάτι που έγινε κάποτε κάπου στην Ελλάδα. Εγώ, λοιπόν, διαφωνώ. Για μένα δεν πρόκειται για ανάμνηση, αλλά για κάτι που δυστυχώς έχουμε ξεχάσει κι επιβάλλεται να θυμηθούμε. Να εμπνευστούμε και να επιτρέψουμε στους εαυτούς μας να κοιτάξουμε τη ζωή μ’ αυτήν τη λησμονημένη απλότητα.

Παύλος Παυλίδης

Θίασος: C. for Circus

Συγγραφέας: Γιάννης Καμπύσης

Σκηνοθεσία: Παύλος Παυλίδης

Δραματουργία: Παύλος Παυλίδης, Αθηνά Σακαλή

Κατασκευή σκηνικού: Σπύρος Δουκέρης

Κοστούμια: Λίνα Σταυροπούλου, Τζίνα Ηλιοπούλου

Σχεδιασμός φωτισμών: Ιωάννα Ζέρβα

Μουσική διδασκαλία: Βαλέρια Δημητριάδου

Πιάνο, νταούλι, ηλεκτρική κιθάρα, τρομπόνι, μελόντικα: C. for Circus

Βοηθός σκηνοθέτη: Αθηνά Σακαλή

Φωτογραφίες: Χρήστος Συμεωνίδης, Νίκος Πανταζάρας