Και όπου υπάρχει Μεσαίωνας ακολουθεί Διαφωτισμός
Ζούμε σε έναν κόσμο που αν θέλουμε να τον συγκρίνουμε με άλλες εποχές, τηρουμένων πάντοτε των αναλογιών, θα πέσουμε στη Φεουδαρχία και στον Μεσαίωνα. Οι σύγχρονοι φεουδάρχες είναι οι πολυεθνικές και Μεσαίωνας είναι η τηλεόραση που εκπέμπει συνέχεια μαύρο σκοτάδι. Παράλληλα, οι Ανθρωπιστικές Σπουδές βρίσκονται υπό διωγμόν και η πνευματική ζωή συρρικνώνεται. Και αυτό, όχι μόνο στην Ελλάδα. Οι αρπακτικός καπιταλισμός δεν έχει ανάγκη από γράμματα και τέχνες. Θέλει τα πάντα να γίνουν εμπορεύματα που να φέρνουν κέρδη. Και ας κάνουμε μια ακραία υπόθεση. Αν η Εκκλησία έδινε το «μάνατζμεντ» σε ιδιώτες, τότε αυτοί θα έβαζαν εισιτήριο για την είσοδο στον ναό και θα πουλούσαν και τα αντίδωρα. Πάντως η Καθολική Εκκλησία έχει κάνει κάποια πειράματα. Στην Παναγία της Λούρδης, αν θέλεις να έχεις ένα ηλεκτρονικό καντήλι, το νοικιάζεις.
Και όπου υπάρχει Μεσαίωνας ακολουθεί Διαφωτισμός.
Εχει ανάγκη η εποχή μας έναν νέο Διαφωτισμό; Σίγουρα ναι. Αλλά μήπως έχει ήδη αρχίσει και εμείς δεν τον έχουμε καταλάβει; Νομίζω πως η γνώση για το πώς θα χτίσουμε μια άλλη κοινωνία υπάρχει. Εχουν γραφτεί δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες, βιβλία σ’ όλο τον κόσμο, και φυσικά και στην Ελλάδα. Λίγο – πολύ αυτά τα βιβλία μάς δίνουν μια αρκετά σαφή εικόνα του σημερινού κόσμου. Αλλά είναι βιβλία, όχι κινήματα. Η θεσμική Αριστερά τα αγνοεί βέβαια και ούτε ενδιαφέρεται να τα μάθει. Προτιμάει τα έτοιμα, που είναι δοκιμασμένα, άσχετα αν έχουν λήξει. Τα βιβλία αυτά κατά κανόνα δεν γίνονται ιδιαίτερα γνωστά και φτάνουν μόνο σ’ αυτούς που ψάχνονται. Οι στήλες βιβλίου τα αγνοούν (κατά κανόνα είναι διάφοροι κύκλοι και, όχι σπάνια, με διασυνδέσεις με τους εκδότες και περισσότερο ενδιαφέρονται για έναν σύγχρονο φιλολογικό «Παρνασσό»). Εξαιρέσεις πάντα υπάρχουν, αλλά οι εξαιρέσεις δεν ανατρέπουν ποτέ τον κανόνα. Εντούτοις αυτά τα βιβλία κάνουν υπόγειες διαδρομές. Αυτό που λέμε νέα κινήματα δεν θα είχαν δημιουργηθεί ποτέ, αν δεν υπήρχε αυτή η γνώση και η εμπειρία της Λατινικής Αμερικής. Σε κάποιες χώρες -όχι σε όλες- το κράτος χρησιμοποιήθηκε για τις ανάγκες της κοινωνίας και όχι για τις τράπεζες και το κέρδος. Με λαμπρά αποτελέσματα.
Αυτές τις μέρες βλέπουμε το «Vouli show». Μιλάμε για την κρίση στο ΠΑΣΟΚ και τον πανικό της Ν.Δ. Πολύτιμος χώρος από τις εφημερίδες χάνεται, που θα μπορούσε να είχε δοθεί για άλλα πράγματα πιο σημαντικά, για να μάθουμε τι γίνεται στα εσωτερικά των κομμάτων. Δηλώσεις, παραδηλώσεις, αντιδηλώσεις. Μια πολιτική κολοκυθιά χωρίς κανένα νόημα. Ενας κενός πολιτικός λόγος που αναπαράγεται και διαδίδεται από την TV, παρασύρει ακόμα και σοβαρούς πολιτικούς συντάκτες και δυστυχώς καταλήγει και στο Διαδίκτυο, που δεν φαίνεται να έχει άλλο πολιτικό λόγο από τον κυρίαρχο. Οι εξαιρέσεις υπάρχουν πάντα, αλλά είναι λίγες. Και δεν βλέπουμε το ουσιαστικό. Ολόκληρο το πολιτικό σύστημα σάπισε και το επόμενό του βήμα είναι η αποσύνθεση. Στην προοπτική του χρόνου μπορεί το ΠΑΣΟΚ να εξαφανιστεί από τον πολιτικό χάρτη και η Ν.Δ. να μην ξαναμπορέσει ποτέ να πάρει επάνω της.
Αλλά η κρίση δεν είναι μόνο ελληνική. Είναι πανευρωπαϊκή. Οι δύο πυλώνες της μεταπολεμικής πολιτικής, οι Συντηρητικοί και οι Σοσιαλδημοκράτες, αφού έκαναν την πορεία τους, σε τελική ανάλυση «συγχωνεύτηκαν» και κατέληξαν να κάνουν την ίδια νεοφιλελεύθερη πολιτική. Αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής ήταν η ανάδειξη ακροδεξιών κινημάτων σε όλη την Ευρώπη. Με πρωτοπόρο το Εθνικό Μέτωπο της Γαλλίας με τη Μαρίν Λεπέν, που βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από την εξουσία. Με εξαίρεση την Ελλάδα, την Ισπανία και τη Σλοβενία όπου καταγράφεται άνοδος της Αριστεράς, στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης ανερχόμενη δύναμη είναι η Ακροδεξιά και ήδη συγκυβέρνηση στη Νορβηγία. Αν υπάρχει μια περίπτωση να ανασυγκροτηθεί το υπάρχον πολιτικό σύστημα, αυτό θα μπορέσει να γίνει μόνο με τη σύμπραξη της Ακροδεξιάς. Είναι αυτό που κατάλαβε με σαφήνεια ο Μπαλτάκος. Μια μεταλλαγμένη Χρυσή Αυγή, ίσως και με άλλο όνομα, θα μπορούσε να συμπράξει με τη Ν.Δ. σε περίπτωση που ο ΣΥΡΙΖΑ έρθει στην εξουσία και αποτύχει, και να προσφερθούν σαν εναλλακτική λύση και να πείσουν.
Διάφοροι θεωρητικοί του νεοφιλελευθερισμού θεωρούν όλα τα κεκτημένα του εργατικού κινήματος «αρχαϊκά» και τα καταργούν. Αλλά δεν τους αρκεί αυτό. Επόμενος στόχος θα είναι οι απεργίες και οι διαδηλώσεις που μπορεί να απαγορευτούν με διάφορα προσχήματα. Και οι κυβερνήσεις τεχνοκρατών να γίνουν ένα συνηθισμένο φαινόμενο. Αλλά εντούτοις φοβούνται την εξέγερση. Γι’ αυτό και οι αστυνομίες της Ευρώπης είναι πια κομάντος. Και ας αναρωτηθούμε: Γιατί η αστυνομία των ΗΠΑ εξοπλίστηκε με τον βαρύ οπλισμό του στρατού από το Ιράκ και το Αφγανιστάν; Μήπως επανέρχεται η θεωρία του εσωτερικού εχθρού που είναι το ίδιο επικίνδυνος με τον εξωτερικό;