Αποκαλυπτικό ρεπορτάζ του rosa.gr για το σώμα των ειδικών φρουρών, δίνει απαντήσει σε ερωτήματα όπως: Πως συνδέονται οι προσλήψεις εκτός πανελληνίων εξετάσεων με την καταστολή και το ξύλο στις πλατείες; Είναι κατάλληλα εκπαιδευμένοι οι ειδικοί φρουροί;
- από την Σοφία Μανδηλαρά
«Η Πολιτεία πρέπει να πάρει τις ευθύνες της και να μην κρύβεται επιτέλους» δήλωσε σε έντονο ύφος ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Αστυνομικών Υπαλλήλων (Π.Ο.ΑΣ.Υ.), Γρηγόρης Γερακαράκος, και επικεφαλής της -συντηρητικής κατά τα άλλα- συνδικαλιστικής παράταξης Ενωτικό Κίνημα Αστυνομικών (Ε.Κ.Α.), στον Real FM, αναφερόμενος στα γεγονότα άγριας αστυνομικής βίας στη Νέα Σμύρνη. Η ΠΟΑΣΥ με ανακοίνωσή της, μετά το περιστατικό του περασμένου Σαββατοκύριακου, σημείωσε ότι «αυτό σημαίνει ότι είναι ανεπίτρεπτη κάθε έκπτωση σε αστυνομικές αρχές, αξίες και κώδικες δεοντολογίας, κάθε υποβάθμιση της εκπαίδευσης και κάθε πρόσληψη αστυνομικών εκτός πανελληνίων εξετάσεων». Στο ίδιο κλίμα, τοποθετούνται μια σειρά από συνδικαλιστικές ενώσεις και παρατάξεις των αστυνομικών καρφώνοντας προς την κατεύθυνση Χρυσοχοΐδη. Πως όμως συνδέονται οι προσλήψεις εκτός πανελληνίων εξετάσεων με την καταστολή και το ξύλο στις πλατείες;
Παρόλο που ο κ. Γερακαράκος απέφυγε να τοποθετηθεί ευθέως για το εάν ο αστυνομικός με το παράνομο, πτυσσόμενο κλομπ που τραυμάτισε τον πολίτη την περασμένη Κυριακή είναι ή όχι ειδικός φρουρός, δήλωσε χαρακτηριστικά «αυτή η εικόνα δεν συνάδει με επαγγελματία εκπαιδευμένο αστυνομικό διότι, εκεί, με όλα αυτά που γινόντουσαν δυσχεραινόταν πολύ περισσότερο η θέση και των αστυνομικών, καθώς και των πολιτών», επαναλαμβάνοντας κατά την παρέμβασή του ότι «η ΔΙΑΣ αποτελείται σε μεγάλο ποσοστό από ειδικούς φρουρούς» αλλά και απαντώντας στην ερώτηση «Στη ΔΙΑΣ έχουμε ειδικούς φρουρούς και όχι αστυνομικούς, αυτό λέτε;» του δημοσιογράφου: «Το μεγαλύτερο ποσοστό». Πηγές από την ΕΛ.ΑΣ ανέφεραν στο rosa.gr ότι το ποσοστό αυτό αγγίζει έως και το 80%, ενώ ίδια είναι η εικόνα στην ομάδα ΔΡΑΣΗ.
Ακόμα δώδεκα μεμονωμένα περιστατικά σε λίγους μήνες
Τον Αύγουστο του 2019 και μόλις ένα μήνα μετά τις εκλογές η κυβέρνηση Μητσοτάκη προκηρύσσει διαγωνισμό για 1.500 ειδικούς φρουρούς. Η διαδικασία της πρόσληψης ολοκληρώνεται τον Οκτώβριο του 2019. Από τον Ιανουάριο του 2020 έως τον Ιανουάριο του 2021 καταγράφονται δώδεκα μεμονωμένα περιστατικά, πέραν της καταστολής.
Ιανουάριος 2020: (1) 25/01 – Συλλαμβάνονται αστυφύλακας και ειδικός Φρουρός για υπόθεση ναρκωτικών. Προμηθεύονταν μικροποσότητες κοκαΐνης για δική τους χρήση, αλλά και για πώληση σε άλλους. (2) 27/01 – Στην Εισαγγελία οδηγείται ο ειδικός φρουρός που φαίνεται σε βίντεο να χτυπά 11χρονο αγόρι στο Μενίδι. Αρχικά είχε διαφύγει και αναζητείτο. Οι υπόλοιποι τρεις που ήταν μαζί του και περιπολούσαν ως ομάδα ΔΙΑΣ συνελήφθησαν με την διαδικασία του αυτόφωρου για υπόθαλψη καθώς τον κάλυψαν.
Φεβρουάριος 2020: (3) 12/02 – Συμπλοκή νεοπροσληφθέντων ειδικών φρουρών με μπράβους νυχτερινού κέντρου. (4) 17/02 – Προφυλακιστέος ειδικός φρουρός-αστυφύλακας για τις 11 ληστείες βενζινάδικων τις οποίες ομολόγησε ότι διέπραξε. (5) 24/02 – Νεοπροσληφθείς ειδικός φρουρός φέρεται να έβγαλε όπλο, εκτός υπηρεσίας, στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο. Ισχυρίστηκε ότι πήγε να παραλάβει οικείο του πρόσωπο. Ακολούθησαν σοβαρά επεισόδια.
Μάιος 2020: (6) 31/05 – Σύλληψη νεοπροσληφθέντος ειδικού φρουρού ο οποίος κυκλοφορούσε χωρίς δίπλωμα με ανασφάλιστη μηχανή μεγάλου κυβισμού. (7) Νεοπροσληφθείς ειδικός φρουρός πέφτει θύμα ληστείας του υπηρεσιακού του όπλου, εν ώρα υπηρεσίας, επειδή …του έπιασαν την κουβέντα στην Ομόνοια.
Ιούνιος 2020: (8) 02/06 – Ειδικοί φρουροί δέρνουν νεαρούς στα Σεπόλια. (9) Ειδικοί Φρουροί της Ομάδας ΔΡΑΣΗ ζητούν επίδειξη από διεμφυλικό άτομο. Το διευμφυλικό άτομο γδύνεται στιγμιαία στη μέση του δρόμου. Το περιστατικό καταγράφεται από κάμερα σώματος που φοράει ένας εκ των ειδικών φρουρών. Το βίντεο διαρρέεται στο διαδίκτυο.
Σεπτέμβριος 2020: (10) 07/09 – Σύλληψη νεοπροσληφθέντος ειδικού φρουρού στο Ελληνικό για εκβιασμό και ληστεία σε βάρος επιχειρηματία. Ο ειδικός φρουρός είχε ξανασυλληφθεί γιατί παρακολουθούσε το σπίτι του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, μάλιστα με κλεμμένο εξοπλισμό από την ΕΛ.ΑΣ.
Οκτώβριος 2020: (11) 25/10 – 21χρονος σκότωσε τον 25χρονο αδελφό του μέσα στο σπίτι τους στο Πέραμα όταν εκπυρσοκρότησε το όπλο του. Και οι δύο ήταν νεοπροσληφθέντες ειδικοί φρουροί. Η έννοια της εκπυρσοκρότησης μπορεί να συνεπάγεται μόνον ατύχημα, αντί δόλου, αφού τα όπλα δεν εκπυρσοκροτούν από μόνα τους.
Ιανουάριος 2021: (12) 16/01 – Ξυλοδαρμός σταθμάρχη του μετρό από δύο ανήλικους. Συνελήφθη ειδικός φρουρός για υπόθαλψη και παράβαση καθήκοντος καθώς έδωσε οδηγίες στα δύο αδέρφια, ώστε να αποφύγουν τις συνέπειες του νόμου.
Ταυτόχρονα με την προκήρυξη για την πρόσληψη ειδικών φρουρών, καταργούνται τουλάχιστον 870 οργανικές θέσεις αστυφυλάκων, δηλαδή αστυνομικών προερχόμενων από τις αστυνομικές ακαδημίες. Δεν επιχειρείται τόσο η αριθμητική ενίσχυση του σώματος, όσο η αλλαγή της ανθρωπογεωγραφίας του.
Το χρονικό των προσλήψεων στην ΕΛ.ΑΣ. από την πίσω πόρτα
Κυριολεκτικά ταυτόχρονα με την προκήρυξη για την πρόσληψη ειδικών φρουρών, τον Αύγουστο του 2019 καταργούνται με Προεδρικό Διάταγμα τουλάχιστον 870 οργανικές θέσεις αστυφυλάκων, δηλαδή αστυνομικών προερχόμενων από τις αστυνομικές ακαδημίες. Δεν επιχειρείται, δηλαδή, τόσο η αριθμητική ενίσχυση του σώματος, όσο η αλλαγή της ανθρωπογεωγραφίας του. «Από το 1995, οι αστυνομικές σχολές είναι ενταγμένες στο σύστημα των πανελληνίων εξετάσεων. Ο θεσμός του ειδικού φρουρού έχει άλλο τρόπο πρόσληψης, μια προκήρυξη με μοριοδότηση κριτηρίων. Ένα από αυτά είναι να έχουν περάσει από τις ειδικές δυνάμεις του στρατού» εξηγεί στο rosa.gr ο Βασίλης Κούτσικος, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Ένωσης Αστυνομικών Υπαλλήλων Αθηνών (Ε.ΑΣ.Υ.Α.).
Πράγματι, η προκήρυξη προέβλεπε, μεταξύ άλλων, την μοριοδότηση των υποψήφιων που είχαν εκπληρώσει τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις ως έφεδροι αξιωματικοί σε Ειδικές Δυνάμεις, στην Προεδρική Φρουρά, ως Ε.Π.Υ. ή ως ΕΠ.ΟΠ. ή κατείχαν πτυχίο δημόσιου/ιδιωτικού Ι.Ε.Κ. ειδικότητας «Στέλεχος Ασφαλείας Προσώπων και Υποδομών» ή «Στέλεχος Υπηρεσιών Ασφαλείας», πιο απλά «σεκιουριτάς». Τι δεν μοριοδοτούσε η προκήρυξη; Τα πτυχία των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων της χώρας. «Δέχομαι να τους πάρεις, αλλά γιατί δεν βαθμολογείς το πτυχίο, δηλαδή να έχεις ένα πτυχιούχο ειδικό φρουρό;» διερωτάται το μέλος της γραμματείας του ΔΣ της ΠΟΑΣΥ και συνδικαλιστής της Δημοκρατικής Ενωτικής Κίνησης Αστυνομικών (Δ.Ε.Κ.Α.), Μανόλης Μαργετάκης. «Δεν τους δίνει μόρια για το πτυχίο. Μόνο ειδικές δυνάμεις είναι. Υποβαθμίζεις έτσι το σώμα και παίρνεις λιγότερους αστυνομικούς από τις πανελλήνιες. Θα μειωθούν οι ανακριτικοί υπάλληλοι στα τμήματα, θα μειωθούν οι αστυνομικοί στο δρόμο με υπερδιετή εκπαίδευση. Οι ειδικοί φρουροί που μπαίνουν τώρα, δηλαδή οι 1.030 που θα πάνε στην αστυνομία για τα πανεπιστήμια, στην οποία είμαστε αντίθετοι ως ΠΟΑΣΥ, θα επιβαρύνουν κοντά 25 εκατομμύρια τον προϋπολογισμό του υπουργείου. Αυτό φυσικά θα μειώσει τις προσλήψεις αστυνομικών μέσα από πανελλήνιες. Θέλουν έναν ανειδίκευτο αστυνομικό, με μικρότερο μισθό, ο οποίος θα δουλεύει πολλές ώρες στο δρόμο. Δεν τους ενδιαφέρει αν θα χτυπήσει ή αν θα πέσει αυτός ο αστυνομικός. Σκοπός τους είναι να μειώσουν και το κόστος μισθοδοσίας» σημειώνει στο rosa.gr ο κ. Μαργετάκης.
Οι ειδικοί φρουροί εξυπηρετούν την επαναστρατιωτικοποίηση της αστυνομίας.
Ενώ η εισαγωγή στις αστυνομικές ακαδημίες γίνεται αποκλειστικά μέσω πανελληνίων εξετάσεων, δηλαδή μέσα από το πιο αξιοκρατικό και αδιάβλητο σύστημα αξιολόγησης της Ελλάδας, οι διαγωνισμοί για την πρόσληψη των ειδικών φρουρών δεν διενεργούνται καν από τον Α.Σ.Ε.Π., παρά μόνον εποπτεύονται ως διαδικασία. «Είχαν σταματήσει να υπάρχουν τέτοιου είδους προκηρύξεις από το 2012. Φαινόταν για κάποια χρόνια ότι το πολιτικό σύστημα είχε αποφασίσει να μπει σε μια διαδικασία πλέον να ομογενοποιηθεί το αστυνομικό σώμα. Να προέρχονται μόνο από τις σχολές υπερδιετούς φοίτησης οι νεοεισερχόμενοι και σιγά σιγά οι παλιοί ειδικοί φρουροί να απορροφηθούν, να γίνουν αστυφύλακες, γιατί με τα χρόνια παίρνουν τους βαθμούς, και να μην ξαναπροσλάβουμε μέσω του θεσμού του ειδικού φρουρού. Μέχρι που ανέλαβε ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης» λέει ο κ. Κούτσικος, προσθέτοντας «Έγινε μια σοβαρή υπαναχώρηση από τη στιγμή που η ΝΔ και ο Χρυσοχοΐδης αποφάσισαν να πορευτούν με αυτό τον τρόπο για δικούς τους λόγους».
Αλλά και ο γενικός γραμματέας της ΠΟΑΣΥ, Γιώργος Παπατσίμπας συνηγορεί ως προς την ανάγκη να υιοθετηθεί ως μοναδικό σύστημα πρόσληψης στην ΕΛ.ΑΣ. η διαδικασία των πανελληνίων. Σε γραπτή δήλωση του στο rosa.gr, ο κ. Παπατσίμπας αναφέρει: «Είναι γνωστό ότι η ΠΟΑΣΥ, αντιλαμβανόμενη έγκαιρα τις απαιτήσεις της κοινωνίας για μία αστυνομία δημοκρατική, με σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αποτελεσματική, ικανή να ανταπεξέλθει στο δύσκολο έργο της διασφάλισης των εννόμων αγαθών των πολιτών, απαίτησε και ύστερα από μεγάλες προσπάθειες κατόρθωσε να καθιερώσει ένα αξιοκρατικό σύστημα εισαγωγής στις Αστυνομικές σχολές, μέσω των πανελληνίων εξετάσεων.
Είναι ο αξιοκρατικός και αδιάβλητος τρόπος εισαγωγής που έλκει από την κοινωνία μορφωμένα παιδιά, αξιόλογα, με πολύ υψηλή βαθμολογία που πρέπει να συνδυαστεί με την κατάλληλη εκπαίδευση για να εγγυηθεί μία αξιοπρεπή επαγγελματική πορεία στο αστυνομικό μας σώμα. Πρόκειται για μια μοναδική και αποτελεσματική διαδικασία αναβάθμισης του επαγγελματικού και υπηρεσιακού στάτους του αστυνομικού προσωπικού, την οποία δέχθηκε το ίδιο το σώμα, αλλά και η ελληνική κοινωνία, η οποία είδε σε αυτήν την καινοτομία μια προσπάθεια εκσυγχρονισμού συνολικά των αστυνομικών υπηρεσιών στη χώρα μας. Βεβαίως, η διαδικασία αυτή συνοδεύτηκε στην αρχή από ένα πλαίσιο βελτίωσης και του εκπαιδευτικού προγράμματος, ωστόσο στη συνέχεια δεν υποστηρίχθηκε αυτό όσο θα έπρεπε ώστε να φτάσουμε στα ευρωπαϊκά πρότυπα αστυνομικής εκπαίδευσης.
Η ανάγκη αυτή φάνηκε περίτρανα τα τελευταία χρόνια οπότε διεκδικήσαμε ξανά τον εκσυγχρονισμό λειτουργίας των αστυνομικών σχολών, σημειώνοντας την αναγκαιότητα μιας εκπαιδευτικής διαδικασίας πανεπιστημιακού επιπέδου, με ο,τι αυτό συνεπάγεται. Παρά τις ολοκληρωμένες προσπάθειες που έχουμε υποβάλει και τις κατά καιρούς δεσμεύσεις των κυβερνήσεων, το αίτημά μας παραμένει. Απαιτείται όμως να ολοκληρωθεί σύντομα ο εκσυγχρονισμός της εκπαίδευσης, αλλά και να μπει ένα τέλος στις προσλήψεις εκτός της διαδικασίας των πανελληνίων. Σεβόμαστε φυσικά την αγωνία των νέων ανθρώπων για επαγγελματική αποκατάσταση και αισθανόμαστε υπερήφανοι για το μεγάλο ενδιαφέρον που επιδεικνύεται κάθε χρόνο από ένα μεγάλο αριθμό αποφοίτων που επιλέγουν τις αστυνομικές σχολές και το αστυνομικό επάγγελμα γενικότερα. Πάγια θέση μας είναι η πρόσληψη αστυνομικών μόνο μέσω πανελλαδικών εξετάσεων και αυτό πρέπει να το κατανοήσουν και οι ίδιοι οι συνάδελφοί μας που επιλέγουν τις αρμοδιότητες των ειδικών φρουρών.
Στη σύγχρονη εποχή με τις αυξημένες ανάγκες και τους αυξημένους κινδύνους, η ελληνική κοινωνία απαιτεί άρτια εξειδικευμένα στελέχη σε όλους τους τομείς της αστυνομικής δράσης και όχι εύκολες λύσεις χάριν εντυπωσιασμού και πρόσκαιρων ωφελημάτων. Οφείλουμε όλοι να διασφαλίσουμε το επίπεδο και την προοπτική της Ελληνικής Αστυνομίας στο ευρωπαϊκό αστυνομικό στερέωμα. Στον κοινό ευρωπαϊκό χώρο η Ελληνική Αστυνομία δεν πρέπει να υστερεί επουδενί σε οργάνωση και αποτελεσματικότητα». Αξίζει να σημειωθεί ότι ο κ. Παπατσίμπας προέρχεται από την ΕΚΑ, δηλαδή την συνδικαλιστική παράταξη που πλησιάζει ιδεολογικά στην κυβέρνηση, με τη σημείωση ότι απαγορεύεται τα μέλη των σωμάτων ασφαλείας να υιοθετούν κομματική ταυτότητα.
Θέλουν έναν ανειδίκευτο αστυνομικό, με μικρότερο μισθό.
Συνδικαλιστής των ειδικών φρουρών, διορισμένος μέσω προκήρυξης και όχι μέσω της ακαδημίας, ο οποίος μίλησε στο rosa.gr υπό την προϋπόθεση της προστασίας της ταυτότητάς του, συμφωνεί με τους συναδέλφους του αστυφύλακες. «Οι ειδικοί φρουροί εξυπηρετούν την επαναστρατιωτικοποίηση της αστυνομίας. Ενώ η αστυνομία για πάρα πολλά χρόνια είχε βελτιωθεί, ειδικά μετά την κατάργηση της χωροφυλακής και με τη διαδικασία της ομογενοποίησης. Όσο ανέβαιναν οι βάσεις, τόσο βελτιωνόταν το ανθρώπινο δυναμικό και συνεπώς οι υπηρεσίες της ΕΛΑΣ. Θέλουν να ξαναγυρίσουν την αστυνομία σε άλλες εποχές, να την ξανακάνουν στρατιωτική. Ύστερα, όσοι μπαίνουν ως ειδικοί φρουροί, πιθανόν και επειδή αισθάνονται ότι τους έχει γίνει κάποια χάρη, δεν διεκδικούν τα δικαιώματά τους. Δηλαδή, εντάξει μωρέ δεν παίρνω ρεπό, δεν έγινε και κάτι. Μειωμένων προσόντων προσωπικό σημαίνει ότι κάνει εκπτώσεις. Βολεύει» λέει ο Κ.Λ. «Είναι ξεκάθαρη πολιτική επιλογή.
Δεν πρόκειται για ανεκπαίδευτους ειδικούς φρουρούς που δεν εκτελούν σωστά διαταγές. Αυτές είναι οι διαταγές. Είναι εντός γραμμής οι άνθρωποι. Εμείς διαφωνούμε με τη γραμμή, δεν διαφωνούμε με τους ανθρώπους. Αυτούς θέλουν» συμπληρώνει ο Κ.Λ. «Ενεργά απωθούν όσους έχουν κάποια εκπαίδευση. Η προτεραιότητα είναι μόνο να είναι σκληροί, να είναι από τις ειδικές δυνάμεις για να είναι πειθαρχημένοι. Από τους αστυφύλακες αυτό το παράπονο έχει η ηγεσία, ότι δεν είναι πολύ πωρωμένοι με τη δουλειά. Όμως, ο πωρωμένος αστυνομικός είναι πολύ επικίνδυνος. Παράπονο της ηγεσίας ότι δεν είναι πωρωμένοι, δεν είναι πειθαρχημένοι, δεν ήθελαν να πάνε στη ΔΙΑΣ στις μηχανές γιατί σκεφτόντουσαν τον κίνδυνο» λέει ο ειδικός φρουρός.
Σύγκρουση μεταξύ της φύσης του στρατού και της αστυνομίας εντοπίζει και ο κ. Κούτσικος. «Ο αστυνομικός δεν κάνει πόλεμο με κανέναν, δεν θέλει να κάνει πόλεμο. Δεν είναι αυτό εχέγγυο ότι θα είσαι καλός αστυνομικός, το αντίθετο, για έναν αστυνομικό το να καταφύγει στη βία είναι το τελευταίο του εργαλείο. Το πιο δυνατό εργαλείο είναι το μυαλό. Όταν δηλαδή επικροτείται η εκπαίδευση στις ειδικές δυνάμεις του στρατού, οπότε παίρνεις προτεραιότητα για να προσληφθείς, αυτό με τη φύση της αστυνομίας έρχεται κόντρα».
Προτεραιότητα είναι μόνο να είναι σκληροί, να είναι από τις ειδικές δυνάμεις για να είναι πειθαρχημένοι. Από τους αστυφύλακες αυτό το παράπονο έχει η ηγεσία, ότι δεν είναι πολύ πωρωμένοι με τη δουλειά. Όμως, ο πωρωμένος αστυνομικός είναι πολύ επικίνδυνος.
Ειδικά για την αστυνομία για τα πανεπιστήμια, με την οποία έχουν διαφωνήσει ανοιχτά όλες οι συνδικαλιστικές ενώσεις, ο ειδικός φρουρός Κ.Λ. τονίζει ότι πρόκειται για «ρουσφέτι». «Θα προσληφθούν άνθρωποι κατευθείαν στη Θεσσαλονίκη, στα Γιάννενα, στην Πάτρα, στις πόλεις που έχουν πανεπιστήμια, όπου έως τώρα δεν μπορούσαν να πάνε ούτε ως ειδικοί φρουροί, ούτε ως συνοριοφύλακες, ούτε ως αστυφύλακες. Είναι πάρα πολύ δύσκολο για τον αστυνομικό να πάρει μετάθεση σε αυτές τις πόλεις. Ο μέσος αστυνομικός που τελειώνει τη σχολή αστυφυλάκων θα κάνει τουλάχιστον 10 χρόνια πλέον στην Αθήνα, η οποία έχει και δύσκολη δουλειά. Ακόμα και αν καταργηθεί η πανεπιστημιακή αστυνομία, αυτοί θα ενταχθούν στο σώμα της ΕΛΑΣ, οπότε κατευθείαν παίρνουν τη θέση κάποιου που έχει δώσει πανελλήνιες ή δουλεύει 10 χρόνια στην Αθήνα και δεν μπορεί να πάει στον τόπο του. Τους αστυνομικούς τους ενδιαφέρει πάρα πολύ να πάνε στον τόπο τους για να γλιτώσουν τα έξοδα στις πόλεις που βρίσκονται».
«Είναι ένας τρόπος κάποιοι να καρπωθούν μικροκομματικά οφέλη. Ο αστυνομικός που θα μπει από τις πανελλήνιες νιώθει ότι δε χρωστάει σε κανέναν. Ούτε οι ειδικοί φρουροί έχουν δεσμεύσεις αλλά σου λέει διορίστηκα επί Χρυσοχοΐδη. Δε λέω ότι οι διαδικασίες είναι διαβλητές, δεν έχω αντιληφθεί κάτι τέτοιο. Οι κρίσεις γίνονται από τριμελή επιτροπή του Αρχηγείου που την ελέγχει το ΑΣΕΠ, αλλά δεν είναι μέσω διαγωνισμού του ΑΣΕΠ. Το μόνο απολύτως αδιάβλητο σύστημα βεβαίως είναι οι πανελλήνιες εξετάσεις. Επανέρχεται μια διαδικασία όχι αξιοκρατική στο βαθμό που είναι οι πανελλήνιες» υπογραμμίζει και ο Μανόλης Μαργετάκης.
Οι άνθρωποι αυτοί βγαίνουν τελείως ανεκπαίδευτοι στο δρόμο, δεν πληρούν κανένα στάνταρντ και δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι μπορούν να ασκήσουν τα αστυνομικά καθήκοντα σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο.
Ωστόσο, παρά τον έλεγχο του ΑΣΕΠ ή ενδεχομένως χάρη σε αυτόν, παρατράγουδα καταγράφηκαν και στην διαδικασία των προσλήψεων καθ’ εαυτή. Τον Φεβρουάριο του 2020, σε ρεπορτάζ του Γιώργου Καραϊβάζ στην ιστοσελίδα αστυνομικού ενδιαφέροντος bloko.gr σημειώνεται ότι «βεβαρημένο ποινικό παρελθόν για διάφορα αδικήματα διαπιστώθηκε πως είχαν αρκετοί από τους ειδικούς φρουρούς που πέτυχαν την εισαγωγή τους στην ΕΛΑΣ στον πρόσφατο διαγωνισμό, ενώ τρεις είχαν καταθέσει πλαστά πτυχία αγγλικών». Απαντώντας στο bloko.gr, πηγές τις οποίες ο συντάκτης δεν κατονομάζει σχολίασαν ότι «εξαιτίας της φύσης του διαγωνισμού, οι υποψήφιοι στην αρχική αίτηση υπέγραψαν υπεύθυνη δήλωση στην οποία διαβεβαίωναν ότι δεν έχουν ποινικό μητρώο ή ότι είναι κάτοχοι τίτλων σπουδών». Αξίζει να αναφερθεί πάντως ότι για να προσληφθεί δημοσιογράφος σε τηλεοπτικό σταθμό απαιτείται εξ αρχής να καταθέσει ποινικό μητρώο και δεν αρκεί μια απλή υπεύθυνη δήλωση.
Τα ψυχομετρικά τεστ και αστυνομικοί που δεν ξέρουν τι είναι παράνομο
«Ένας αστυνομικός ο οποίος μπαίνει σε ακαδημίες της αστυνομίας κάθεται τρία χρόνια και ο ειδικός φρουρός που εισάγεται με τον διαγωνισμό του ειδικού φρουρού, οι πρόσφατοι που είχαν μπει το 2019 έκατσαν είκοσι ήμερες. Είκοσι μέρες εκπαίδευση. Γι αυτό φωνάζουμε» δήλωσε ο πρόεδρος της ΠΟΑΣΥ, Γρηγόρης Γερακαράκος στον Real FM. «Πείτε μου εσείς τώρα τι εκπαίδευση μπορεί να γίνει μέσα σε είκοσι ημέρες; Η Πολιτεία που μπαίνει σε αυτά τα μονοπάτια, μην περιμένει διαφορετικά αποτελέσματα». Το Σωματείο Ειδικών Φρουρών της Ελληνικής Αστυνομίας Αττικής (Σ.Ε.Φ.Ε.Α.Α.), δηλαδή το συνδικαλιστικό όργανο των προσληφθέντων, με επιστολή προς τον Μιχάλη Χρυσοχοΐδη και δελτίο Τύπου στις 14 Νοεμβρίου εκφράζει την «ανησυχία» του για την «εξέλιξη της εκπαίδευσης των Ειδικών Φρουρών της τελευταίας εκπαιδευτικής σειράς των οποίων η έξοδος από τις Σχολές, ειδικά για την πρακτική τους εκπαίδευση, επίκειται τις αμέσως προσεχείς ημέρες και το πολύ μέχρι τέλος τρέχοντος μηνός, ενόψει μάλιστα και της τελικής αποφοίτησής τους και ανάληψης καθηκόντων σε Υπηρεσίες της Γ.Α.Δ.Α. εντός της επερχόμενης εορταστικής περιόδου». Πρακτικά, οι αστυνομικοί καρφώνουν τον υπουργό ότι οι ειδικοί φρουροί που προσελήφθηκαν τον Οκτώβριο 2019 βγήκαν στο δρόμο με όπλο «έως το τέλος του τρέχοντος μηνός» Νοεμβρίου 2019. Το Σωματείο μάλιστα αναγκάζεται να υπενθυμίσει στην ηγεσία του Προ.Πο. την ισχύουσα νομοθεσία που προβλέπει κατ’ ελάχιστο τρίμηνη φοίτηση με συγκεκριμένες προδιάγραφες.
«Οι άνθρωποι αυτοί βγαίνουν τελείως ανεκπαίδευτοι στο δρόμο, δεν πληρούν κανένα στάνταρντ και δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι μπορούν να ασκήσουν τα αστυνομικά καθήκοντα σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο. Ο ίδιος ο θεσμός του ειδικού φρουρού απέχει από το να δημιουργήσει αστυνομικούς με την ελάχιστη εκπαίδευση που προσφέρει μια εγγύηση και στο κοινωνικό σύνολο και στην ίδια την Αστυνομία» σχολιάζει ο Βασίλης Κούτσικος, της Ένωσης Αστυνομικών Υπαλλήλων Αθηνών. «Μέσα σε τρεις μήνες δεν προλαβαίνεις να κάνεις πολλά πράγματα, κάποιους κανόνες αστυνομικής πρακτικής και κάποιους κανόνες αυτοπροστασίας. Στη σχολή αστυφυλάκων επί δυο χρόνια κάναμε ποινική δικονομία. Σε τρεις μήνες δεν προλαβαίνεις να μάθεις ούτε καν κάποια στοιχεία. Εδώ εμείς, που έχουμε περάσει μια εκπαίδευση 2.5 χρόνια, αναγνωρίζουμε ότι για να καταλάβεις πώς πρέπει να λειτουργείς ως αστυνομικός και ως θεσμικός φορέας εξουσίας απαιτείται και άλλος χρόνος. Μας πήρε άλλα 2-3 χρόνια εμπειρίας για να γίνουμε στη δουλειά μας παραγωγικοί, να ωριμάσουμε. Φαντάσου πόσο τραγικό είναι το να φοράς μια στολή, να παίρνεις ένα όπλο σε 3 μήνες και να καλείσαι να ανταπεξέλθεις» λέει ο κ. Κούτσικος στο rosa.gr. Ο ειδικός φρουρός Κ.Λ. συμφωνεί. «Είναι ελάχιστες οι νομικές γνώσεις κατ’ αρχάς, δηλαδή δεν γίνεται καμία τέτοια εκπαίδευση. Ειδικά στην περίπτωση της αστυνομίας για τα πανεπιστήμια δε θα αποκτήσουν και καμία γνώση μέσα από την εμπειρία, αφού δε θα κάτσουν να δουλέψουν στην Αθήνα».
«Είναι αλυσίδα, το πώς ένας απαξιωμένος εργαζόμενος καταλήγει να συμπεριφέρεται απέναντι στην κοινωνία» τονίζει ο κ. Μανόλης Μαργετάκης της ΔΕΚΑ. Συγκεκριμένα για την ομάδα ΔΙΑΣ, ο κ. Μαργετάκης σημειώνει ότι, πέραν της «ανεπαρκούς» αρχικής εκπαίδευσης, «είναι στο δρόμο συνεχώς. Η γνώση που πρέπει να λάβει ένας αστυνομικός, νομική, κοινωνική και επιχειρησιακή-υπηρεσιακή δεν λαμβάνεται πάνω σε μια μηχανή». Επιπλέον, ο κ. Μαργετάκης αναδεικνύει μια άλλη παράμετρο, ότι «μέσα στις αστυνομικές ακαδημίες, σε κάθε βήμα, μέσα από υπηρεσία που θα περάσουν πρακτική στα τμήματα, θα δοκιμαστούν και κάποιοι που δεν κάνουν, άσχετα εάν είναι πολλοί ή λίγοι, φεύγουν, αν προκύψει κάτι. Αυτό το πράγμα με τους ειδικούς φρουρούς δεν γίνεται και ειδικά στην τελευταία προκήρυξη. Μέσα σε ούτε μήνα βγήκαν στο δρόμο, σε υπηρεσίες αιχμής που έχουν άμεσα σχέση με τον πολίτη, χωρίς γνώση του πώς, μέχρι πού είναι τα όρια της άμυνας, ποια είναι η νομολογία. Οι γνώσεις, ας πούμε, που είχαν είναι μόνο από τις ειδικές δυνάμεις. Ο αστυνομικός έχει διαφορετικό ρόλο από έναν στρατιωτικό. Φυσικά είναι ένα τεράστιο πισωγύρισμα στο ζήτημα της εκπαίδευσης και στο ζήτημα της αναβαθμισμένης αστυνόμευσης, η οποία θέλουμε να είναι πιο εξειδικευμένη. Ούτε καν η υπάρχουσα εκπαίδευση δεν είναι σωστή αλλά πάμε σε ένα πισωγύρισμα πολύ παλιό».
Όταν ασκείται βία, χωρίς την αρχή της αναλογικότητας του σκοπού και πέραν των προβλεπόμενων ορίων, την κυρίαρχη ευθύνη την έχει αυτός που δίνει ιεραρχικά την εντολή και την κεντρική πολιτική.
Ένα ακόμα αιχμηρό σημείο, ειδικά για τις προσλήψεις επί Χρυσοχοΐδη, είναι τα ψυχομετρικά τεστ, η αξιολόγηση δηλαδή των υποψηφίων ειδικών φρουρών ως προς την καταλληλόλητα τους με ψυχολογικά και ψυχιατρικά κριτήρια. Το rosa.gr έχει στη διάθεση του καταγγελία συνδικαλιστή της ΕΚΑ στην οποία διερωτάται «Μπορείς να περνάς τους υποψήφιους από εξέταση ψυχολόγων πέντε λεπτά τον καθέναν; Δεν είναι δυνατόν κ. υπουργέ να αγνοείτε τις επισημάνσεις των ειδικών ότι δεν επαρκεί ο χρόνος, να τους πιέζετε να τελειώσουν γρήγορα και να θέλετε να γίνει και σωστά. Αφήστε τους να κάνουν τη δουλειά τους και θα την κάνουν σωστά». Ο ίδιος συνδικαλιστής της ΕΚΑ αναφέρει ότι δεν έγινε ούτε εκπαίδευση, ούτε πρακτική άσκηση στην σειρά των ειδικών φρουρών του 2019 και γράφει χαρακτηριστικά «Ποιος αποφάσισε για όλα αυτά; Το υπουργείο».
Την καταγγελία επιβεβαιώνει ο κ. Μαργετάκης. «Στην τελευταία προκήρυξη περάσανε με fast track διαδικασίες, σε μια λογική του Χρυσοχοΐδη ότι έχουμε πόλεμο ενώ δεν ισχύει αυτό φυσικά. Πήρε παιδιά τα οποία είχαν ανάγκη να μπουν στην αστυνομία για να βγάλουν ένα κομμάτι ψωμί. Μια μεγάλη μερίδα πέρασε τα ψυχομετρικά τεστ πάρα, πάρα πολύ σύντομα, νομίζω σε 2-3 μέρες, από τα πολυϊατρεία της αστυνομίας. Μιλάμε για χιλιάδες άτομα». Σχετικά με τις κρίσεις στις Επιτροπές Όπλων, που επίσης περιλαμβάνουν ψυχολογική αξιολόγηση, ο ειδικός φρουρός Κ.Λ. σχολιάζει ότι «είναι σα να σε εξετάζουν επειδή είσαι άρρωστος. Ενισχύουν όλα τα ταμπού με τον τρόπο που φέρονται. Δηλαδή, δεν είναι κάτι για να σε βοηθήσει, είναι μόνο για να σε τιμωρήσει και να σου πάρει το όπλο». Ο κ. Μαργετάκης τονίζει ότι η έλλειψη ψυχομετρικής αξιολόγησης και επαρκούς εκπαίδευσης αποβαίνει μοιραία για τους ίδιους τους ειδικούς φρουρούς. «Έχουμε δυστυχώς και πολλούς τραυματίες συναδέλφους με τις μηχανές στο δρόμο. Γιατί δεν έχουν την εκπαίδευση και τους πιέζουν σε τεράστιο βαθμό, ειδικά την ομάδα ΔΙΑΣ. Τους έχουν φορτώσει πολύ μεγάλο όγκο δουλειάς και με μεγάλο κίνδυνο και για τη ζωή τους. Είναι συνεχώς εκτεθειμένοι και με πολύ μεγάλη πίεση. Όταν μπεις στην αστυνομία και έχεις κάποια χρόνια εμπειρίας, θα αντιδράσεις όταν υπερβαίνουν τα όρια. Τα παιδιά αυτά δυστυχώς δεν αντιδρούν». Στην ερώτηση του rosa.gr «σας αντιμετωπίζουν σαν αναλώσιμους;» ο κ. Μαργετάκης απάντησε «είναι δεδομένο αυτό».
Η ατομική ευθύνη του αστυνομικού και το πλαίσιο που την οριοθετεί
«Υπάρχει ατομική ευθύνη» λέει χωρίς περιστροφές ο κ. Μαργετάκης. «Έχει να κάνει με τον άνθρωπο, πρώτον. Άρα, πρέπει να ελέγξουν ποιος άνθρωπος μπαίνει και δεύτερον, η αστυνομία είναι ένα ιεραρχημένο σώμα. Όταν ασκείται βία, χωρίς την αρχή της αναλογικότητας του σκοπού και πέραν των προβλεπόμενων ορίων, την κυρίαρχη ευθύνη την έχει αυτός που δίνει ιεραρχικά την εντολή και την κεντρική πολιτική. Για παράδειγμα, η ΔΙΑΣ δεν συμμετείχε σε ζητήματα καταστολής, σε πορείες και τώρα, δυστυχώς, βλέπουμε να τους χρησιμοποιούν για τα πάντα, ενώ ήταν κυρίως για το έγκλημα στις γειτονιές. Πήγαν τους ειδικούς φρουρούς στη ΔΡΑΣΗ, μια ομάδα που έχει να κάνει με καταστολή. Το πρόβλημα το εστιάζω στον ρόλο που τους χρησιμοποιεί η κυβέρνηση και η εκάστοτε εξουσία» σημειώνει ο συνδικαλιστής της ΔΕΚΑ και προσθέτει «Είναι μισή αλήθεια να χτυπάμε έναν κακό αστυνομικό, έναν λάθος χειρισμό, έναν αστυνομικό που λειτουργεί λάθος αλλά πρέπει να αναζητήσουμε το πλαίσιο που κάνει τον αστυνομικό να λειτουργεί λάθος. Το πώς θέλει η εκάστοτε κυβέρνηση να χρησιμοποιηθεί ο αστυνομικός, αλλά και πώς η κοινωνία θέλει τον αστυνομικό. Οι αστυνομικοί κάνουν σκληρή δουλειά, δύσκολη δουλειά, επικίνδυνη δουλειά, όμως δεν εξελισσόμαστε αντίστοιχα με αυτό που πρέπει να προσφέρουμε στον πολίτη. Δεν υπάρχει το πολιτικό και κοινωνικό ενδιαφέρον ώστε να εκσυγχρονιστεί ένας τόσο σημαντικός φορέας που προστατεύει ένα αγαθό, την ασφάλεια. Πάμε σε εποχές παλιές. Διαρρηγνύεται η σχέση κοινωνίας και αστυνομίας».
Μια μεγάλη μερίδα πέρασε τα ψυχομετρικά τεστ πάρα, πάρα πολύ σύντομα, νομίζω σε 2-3 μέρες, από τα πολυϊατρεία της αστυνομίας. Μιλάμε για χιλιάδες άτομα.
Για την αστυνομία που θα μπει στα ΑΕΙ, δηλαδή σε ένα αφιλόξενο, τουλάχιστον, πλαίσιο, ο κ. Κούτσικος σχολιάζει «Είναι δύσκολα τα πράγματα. Όταν η πλειοψηφία της πανεπιστημιακής κοινότητας είναι απέναντι, όταν οι ίδιοι οι αστυνομικοί και τα θεσμικά συνδικαλιστικά όργανα είναι απέναντι και έχουν εκφράσει τις επιφυλάξεις τους και ως προς την αποτελεσματικότητα πάνω σε αυτό που η κυβέρνηση πάει να λύσει, ουσιαστικά αυτοί οι ειδικοί φρουροί θα βρεθούν σε ένα περιβάλλον χωρίς εκπαίδευση με όλους απέναντι. Δεν προοιωνίζεται κάτι θετικό. Εμείς λέμε ότι όλο αυτό λειτουργεί ως πυριτιδαποθήκη καινούργιων και πιο οξυμένων προβλημάτων».
Δεν πρόκειται για θεωρητικό σχήμα, οι συνέπειες των πολιτικών επιλογών έχουν άμεσες, χειροπιαστές συνέπειες. «Αν εγώ θέλω να καθοδηγήσω τον αστυνομικό να υπερβεί τα νόμιμα όρια της άμυνας, θα τον εκθέσω σε κίνδυνο, θα τον στείλω κάπου που θα κινδυνεύσει. Αν κινδυνεύσει ο αστυνομικός θα ασκήσει βία και θα υπερβεί και τα όρια. Η ουσία είναι να μη στείλω τον αστυνομικό μέσα στους διαδηλωτές χωρίς λόγο, για να μην έρθει σε σύγκρουση. Όταν θέλω να επιβάλω το δόγμα νόμος και τάξη, θα χρησιμοποιήσω την αστυνομία σε ακραία κατασταλτικά μέτρα και την πληρώνει ο τελευταίος ζουρνάς, ο τελευταίος ειδικός φρουρός ή αστυφύλακας που είναι στο σημείο. Δε θα την πληρώσει δηλαδή ιεραρχικά ο προϊστάμενος. Και τη δυσαρέσκεια του κόσμου το ίδιο, αυτό είναι το χειρότερο. Εμείς πρέπει να υπηρετούμε τον πολίτη. Να τον προστατεύουμε και να τον υπηρετούμε». Ο κ. Μαργετάκης αποδείχθηκε, δυστυχώς, προφητικός αφού το βράδυ της Τρίτης αστυνομικός, τον οποίο έριξαν διαδηλωτές από τη μηχανή του και εγκαταλείφθηκε από τους συναδέλφους του, ξυλοκοπήθηκε άγρια σε σημείο να μείνει στην άσφαλτο αιμόφυρτος, έχοντας χάσει τις αισθήσεις του. «Την κύρια ευθύνη, σας το ξαναλέω, επειδή η αστυνομία είναι ιεραρχημένο σώμα, την έχει η φυσική και η πολιτική ηγεσία» είχε πει ο κ. Μαργετάκης μόλις μια μέρα πριν.
«Το Αρχηγείο θα πρέπει να βγάζει ανακοίνωση για τα σοβαρά πειθαρχικά ζητήματα ότι είχαμε αυτό το αποτέλεσμα, ώστε και εσείς να γνωρίζετε (η κοινωνία) αλλά και να ξέρει και όλη η αστυνομία» λέει ο Γρηγόρης Γερακαράκος, πρόεδρος της ΠΟΑΣΥ, σχετικά με την αντιμετώπιση φαινομένων όπως ο τραυματισμός του πολίτη στη Νέα Σμύρνη που πυροδότησε όλες τις επόμενες κοινωνικές αντιδράσεις. Ο κ. Γερακαράκος μιλάει επί της ουσίας για την έννοια της λογοδοσίας. Την ίδια στιγμή, τα δημοσιοποιημένα στοιχεία σχετικά με τις ΕΔΕ, τις ένορκες διοικητικές εξετάσεις δηλαδή που διενεργούνται από την ΕΛ.ΑΣ για τέτοια περιστατικά, σταματούν στο 2019.