«Με τις προτάσεις ο ΣΕΒ εκκινεί από μια πραγματική ανάγκη για το σύγχρονο σχολείο, την εισαγωγή STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics) με πιο μεθοδικό τρόπο, προκειμένου να δικαιολογήσει τις πάγιες του εισηγήσεις περί αξιολόγησης σχολικών μονάδων και εκπαιδευτικών»
- του Νίκου Μάστορα, AlfaVita
Η τακτική δεν είναι καινούργια: Χρησιμοποιούμε σαν όχημα της πολιτικής μας ατζέντας μια πραγματική ανάγκη, ώστε μέσω αυτής, σαν υστερόγραφο κάπως ή σαν προαπαιτούμενο, να περάσουμε αυτό που πραγματικά μας ενδιαφέρει.
Στην περίπτωση του ΣΕΒ, το όχημα πολιτικής είναι οι προτάσεις που κατέθεσε τις προηγούμενες ημέρες για την «Παιδεία STEM για καινοτομία και ευημερία»
Με τις προτάσεις αυτές, ο ΣΕΒ εκκινεί από μια πραγματική ανάγκη για το σύγχρονο σχολείο, την εισαγωγή μαθημάτων STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics) με πιο μεθοδικό τρόπο, προκειμένου να δικαιολογήσει τις πάγιες του εισηγήσεις περί αξιολόγησης σχολικών μονάδων και εκπαιδευτικών.
Η πρόταση όμως, όταν διαβαστεί πιο προσεκτικά, αναδεικνύεται σε έναν ιδιότυπο “δούρειο ίππο” του συστήματος, το οποίο επειδή δυσκολεύεται -ουσιαστικά, αποτυγχάνει- να περάσει την αξιολόγηση ευθέως λόγω της σχεδόν καθολικής αντίδρασης των εκπαιδευτικών, χρησιμοποιεί έμμεσους τρόπους.
Η πραγματική ανάγκη για σύγχρονη εκπαίδευση στους επιστημονικούς τομείς αιχμής, εργαλειοποιείται μεθοδικά.
Η αυτονομία των σχολείων
Δεν είναι τυχαίο ότι οι προτάσεις του ΣΕΒ βρίσκονται σε αρμονία και συνδέονται στενά με τις αντίστοιχες προτάσεις της πολυσυζητημένης επιτροπής Πισσαρίδη σε αρκετά ζητήματα, όπως λχ το αίτημα της αυτονομίας των σχολικών μονάδων.
Η έκθεση Πισσαρίδη συνδέεται με τη μεταφορά της χρηματοδότησης από το σχολείο στους γονείς των μαθητών, μέσω των vouchers και τη μεταφορά της εποπτείας της δημόσιας εκπαίδευσης από το κράτος στους δήμους και στην τοπική αυτοδιοίκηση.
Για τον ΣΕΒ, χρειάζεται θεσμική κατοχύρωση της ουσιαστικής αυτονομίας του σχολείου, κυρίως στο επίπεδο της παιδαγωγικής αυτονομίας. Η έννοια της παιδαγωγικής αυτονομίας του σχολείου συναρτάται άμεσα με την αναγνώριση της δυνατότητας του εκπαιδευτικού να διαμορφώνει αυτόνομα την εκπαιδευτική διαδικασία, μέσα στο πλαίσιο του εγκύκλιου προγράμματος. “Είναι αυτονόητο ότι η αυτονομία του σχολείου θα πρέπει να συνοδεύεται από αποτελεσματικό πλαίσιο ελέγχου και λογοδοσίας”, καταλήγει ο ΣΕΒ
Ουσιαστικά, όπως έχει ήδη επισημάνει το ΙΝΕ ΓΣΕΕΕ, και οι δύο αυτές επιλογές καταργούν στην πράξη τον ενιαίο χαρακτήρα της εκπαίδευσης, κατακερματίζουν την ισότητα της πρόσβασης και, μέσω του προσχήματος του ανταγωνισμού, της «ελεύθερης» επιλογής, της «ποιότητας» και της «αυτονομίας», επιφέρουν ένα σοβαρό πλήγμα στον καθολικό χαρακτήρα της εκπαίδευσης, του οποίου εγγυητής παύει πια να είναι ο δημόσιος χώρος
Η αξιολόγηση
Αλλά και η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών αποτελεί κοινό σημείο, όπως βλέπουμε παρακάτω σε ορισμένα σημεία των προτάσεων του ΣΕΒ
-Ανασχεδιασμός των αναλυτικών προγραμμάτων της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, συμπεριλαμβανομένης της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, με έμφαση στη διαθεματική, διεπιστημονική προσέγγιση, στη μαθητοκεντρική διάσταση, στη μικτή μάθηση, στην πρακτική εφαρμογή και την ομαδική εργασία. Απαιτείται περιορισμός της μετωπικής διδασκαλίας υπέρ της βιωματικής και διερευνητικής μάθησης, μετατόπιση της έμφασης από το περιεχόμενο (ύλη) στα μαθησιακά αποτελέσματα και ουσιαστική αναθεώρηση του συστήματος αξιολόγησης μαθητών, εκπαιδευτικών και σχολείων.
-Εισαγωγή δείκτη προώθησης STEM ή/και συνεργασίας με το εξωσχολικό περιβάλλον στο σύστημα αξιολόγησης σχολικών μονάδων και εκπαιδευτικών. Η προώθηση των STEM δεν μπορεί να έχει αποτέλεσμα χωρίς την ενεργό και εμπρόθετη συμμετοχή των ίδιων των εκπαιδευτικών. Είναι συνεπώς αναγκαίο να δημιουργηθεί μία κουλτούρα αριστείας στο επάγγελμα (αλλαγή συστήματος προαγωγής, εναλλακτικές επαγγελματικές διαδρομές βάσει απόδοσης κλπ.), η οποία θα συμβάλλει τόσο στην αναβάθμιση της σχολικής εκπαίδευσης όσο και στην ενίσχυση του κύρους του επαγγέλματος.
Οι “απρόθυμοι εκπαιδευτικοί”
“Ανάληψη πιο ενεργητικού ρόλου εκ μέρους εκπαιδευτικών και στελεχών της εκπαίδευσης στο πλαίσιο άσκησης των καθηκόντων τους. Παρά τα, υπαρκτά, εξωγενή προβλήματα και τους περιορισμούς του συστήματος, οι εκπαιδευτικοί μπορούν και πρέπει να προωθούν μια σύγχρονη παιδαγωγική προσέγγιση, αναλαμβάνοντας πιο ενεργητικό ρόλο και αναζητώντας τρόπους αυτο-βελτίωσης και επαγγελματικής ανάπτυξης. Όπως διαπιστώνει και η ΑΔΙΠΠΔΕ, παρότι πολλοί εκπαιδευτικοί συμμετέχουν σε συναφείς επιμορφώσεις «επιδεικνύουν απροθυμία στην ένταξη των σύγχρονων διδακτικών πρακτικών στην τάξη τους», γεγονός που περιορίζει την αποτελεσματικότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης”, λέει ο ΣΕΒ
Κι ας ήταν οι ίδιοι εκπαιδευτικοί που κράτησαν ζωντανή την προβληματική τηλεκπαίδευση με πενιχρά, ενίοτε ανύπαρκτα μέσα και προσωπικό μόχθο.
Η Επαγγελματική Εκπαίδευση
Δεν είναι βέβαια η πρώτη φορά που ο ΣΕΒ γνωστοποιεί τις διαθέσεις του. Πέρυσι, σε προτάσεις που είχε δημοσιοποιήσει για την επαγγελματική εκπαίδευση αναφέρθηκε στις έννοιες της «αποκέντρωσης» και της «αυτονομίας» και ζήτησε τη θεσμοθέτηση οργανισμών που, σε διασύνδεση με τις τοπικές παραγωγικές μονάδες, θα συνενώνουν τις εκπαιδευτικές δομές. Εκεί, η αξιολόγηση που επιδιώκει βαφτίστηκε «προώθηση της ποιότητας» με βάση το ευρωπαϊκό πλαίσιο EQAVET, και απαίτησε να προχωρήσει η συγκεκριμενοποίηση μέτρων που την υλοποιούν. Ουσιαστικά, πρότεινε σαφή κατηγοριοποίηση εργαζομένων και κατ’ αντιστοιχία εκπαιδευτικών δομών και μαθητών, μέσα σε ένα πιο «ρευστό» εκπαιδευτικό περιβάλλον. Λίγο αργότερα, το νομοσχέδιο Κεραμέως για την επαγγελματική εκπαίδευση που έγινε νόμος τον περασμένο Δεκέμβριο, στηρίχθηκε και ικανοποίησε αρκετές από τις προτάσεις του ΣΕΒ, που ήταν εξάλλου και εκ των προνομιακών συνομιλητών της υπουργού Παιδείας.
«Είναι ένα νομοσχέδιο που δίνει τα κλειδιά στην αγορά και στις επιχειρήσεις και οδηγεί τα παιδιά στην φθηνή επαγγελματική εκπαίδευση. Θεσπίσατε ένα άδικο σύστημα μοριοδότησης ενώ μειώνετε κατά 30 εκατ. ευρώ τις δαπάνες στην επαγγελματική εκπαίδευση», επεσήμανε η αναπληρώτρια τομεάρχης Παιδείας και βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Μερόπη Τζούφη. Από την πλευρά του ΚΙΝΑΛ, ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του κόμματος Βασίλης Κεγκέρογλου, υποστήριξε ότι το νομοσχέδιο υιοθετεί πλήρως τις απαιτήσεις της αγοράς κάνοντας την επαγγελματική εκπαίδευση υποχείριο των κερδοσκόπων. Για νομοσχέδιο που ικανοποιεί πλήρως τις απαιτήσεις του ΣΕΒ και των επιχειρηματιών και αγνοεί τις ανάγκες των νέων και των λαϊκών οικογενειών, μίλησε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΚΚΕ Νίκος Καραθανασόπουλος.
Και “αργόσχολοι”…
Πάντως δεν μπορούμε να κατηγορήσουμε τον ΣΕΒ ότι κρύβει τη γνώμη του για τους εκπαιδευτικούς. Για παράδειγμα τον Νοέμβριο του 2020,εκατοντάδες εκπαιδευτικοί, δημόσιοι και ιδιωτικοί, διάβασαν μια ακραία, και -σύμφωνα με ανακοίνωση της ΟΙΕΛΕ- “κοινωνικά διχαστική και ρατσιστική”, ανάρτηση στα social media του Γενικού Διευθυντή του ΣΕΒ Αλ. Χατζόπουλου:
“Χωρίς γνώση του ζητήματος και ερμηνεύοντας μονομερώς την ανακοίνωσή μας, ο εν λόγω συκοφαντεί την ΟΙΕΛΕ ότι δήθεν ζητά …λιγότερες ώρες μάθημα για τους μαθητές, όταν ο συνδυασμός σύγχρονης και ασύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης (blended e-learning) που προτείνουμε είναι ο πλέον αποδοτικός και ποιοτικός τρόπος τηλεκπαίδευσης και συνεπάγεται, ως γνωστόν, περισσότερες ώρες προετοιμασίας για τους εκπαιδευτικούς. Χαρακτηρίζει, δε, με αφορμή την δήθεν απαίτησή μας αυτή, συλλήβδην δημόσιους και ιδιωτικούς εκπαιδευτικούς ως περίπου αργόσχολους – χαρακτηριστικά γράφει ότι είμαστε όλοι φτιαγμένοι από «την ίδια πρώτη ύλη»… – κι ότι στόχος μας είναι να σπρώξουμε τα παιδιά στο …playstation! “
Καταλήγοντας, να θυμίσουμε ότι κατεύθυνση της Ε.Ε. για το 2020 ήταν να αποκτήσουν πανεπιστημιακή μόρφωση οι νέοι σε ποσοστό άνω του 40% ενώ για το 2030 συζητείται ως στόχος το 50%. Οι κυβερνητικές επιλογές όμως οδηγούν νομοτελειακά στην αντίθετη κατεύθυνση, στο περίφημο «σχολείο της αγοράς», που παράγει χαμηλής και μεσαίας ειδίκευσης και κυρίως, ευκολότερα ελέγξιμο, εργατικό δυναμικό.