Η Τουρκία παίζει “σκάκι” υψηλής περιφερειακής στρατηγικής αξιοποιώντας κάθε εξέλιξη και κρίση για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων της.
Η επικίνδυνη κλιμάκωση των επιθέσεων του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας με θύματα εκατοντάδες Παλαιστινίους αξιοποιείται σε μεγάλο βαθμό και ποικιλοτρόπως από την κυβέρνηση του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Μεταξύ άλλων επιχειρεί να προβληθεί ως υπερασπιστής των Παλαιστινίων έναντι αραβικών χωρών που έσπευσαν να συνάψουν επισήμως σχέσεις με το Ισραήλ στο πλαίσιο των συμφωνιών του Αβραάμ (Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Μπαχρέιν,Σουδάν, Μαρόκο).
Για την υλοποίηση αυτού του στόχου εργαλειοποιεί διεθνή, περιφερειακά φόρα και κάθε πιθανή εξέλιξη στο παλαιστινιακό ή κακομεταχείριση Αράβων προσκηνυτών στο ιερό τέμενος Αλ Άκσα της Ιερουσαλήμ. Η σκλήρυνση της ισραηλινής κατοχής και η επιδείνωση της ζωής των Παλαιστινίων, αν μη τι άλλο, δίνει αφορμή για αύξηση του ρόλου της Τουρκίας στην περιοχή καθώς κατά κάποιο τρόπο χρησιμοποιεί την καταδίκη της ισραηλινής επιθετικότητας σαν “μεγάφωνο” και “πολλαπλασιαστή” αύξησης επιρροής.
Αυτά, μολονότι η ίδια η Άγκυρα δεν κρύβει την διακαή επιθυμία για αναθέρμανση των διπλωματικών σχέσεων με το Ισραήλ (οι οικονομικές σχέσεις με το οποίο παραμένουν ανθηρές ως άλλοτε).
Οι εξελίξεις μόνον του τελευταίου διημέρου ήταν εξόχως αποκαλυπτικές σχετικά με τους τρόπους που η Τουρκία αξιοποιεί τις εξελίξεις στην περιοχή της Λωρίδας της Γάζας και τα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη προς όφελός της.
Η πρώτη ενδιαφέρουσα κίνηση της Άγκυρας εκδηλώθηκε την Κυριακή στη διάρκεια έκτακτης τηλεσυνόδου των υπουργών Εξωτερικών του 57μελούς Οργανισμού Ισλαμικής Συνδιάσκεψης (OIC).
Η πρόταση “ισλαμικού στρατιωτικού μηχανισμού” στην Παλαιστίνη
Ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου αφού έριξε μύδρους κατά του Ισραήλ για όσα δεινά προκαλεί στο λαό της Γάζας αξίωσε την αναβάθμιση του ρόλου της χώρας του στην περιοχή προτείνοντας την συγκρότηση… ”ισλαμικού” στρατιωτικού μηχανισμού στα παλαιστινιακά εδάφη καλώντας τις χώρες-μέλη να το πράξουν με οικονομική και στρατιωτική συνδρομή.
Ως προϋπόθεση έθεσε το ξεπέρασμα της κόντρας και την συνεργασία μεταξύ της ισλαμικής Χαμάς και της Φατάχ (του Παλαιστίνιου προέδρου Μαχμούτ Αμπάς) ώστε να χρίσουν την Τουρκία…”εγγυητή”-“κηδεμόνα” και “μεσολαβητή” στο πλαίσιο της αναθεωρητικής στρατηγικής που επιδιώκει πότε σε κόντρα, πότε σε συμφωνία με ισχυρές διεθνείς και περιφερειακές δυνάμεις (ΗΠΑ,Ρωσία).
Οι γεωπολιτικές φιλοδοξίες της Τουρκίας δεν πηγάζουν από την…”αγάπη” για τον παλαιστινιακό λαό αλλά από την ενίσχυση του ρόλου της στην ευρύτερη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου σε μία προσπάθεια να εξασφαλίσει μεσοπρόθεσμα κοιτάσματα Ενέργειας που είναι απαραίτητα για την ενεργοβόρο τουρκική οικονομία αλλά και νέες αγορές στα αποκαϊδια επεμβάσεων και κατοχής (βλέπε Λιβύη).
“Ήρθε η στιγμή να δείξουμε την ενότητα και την αποφασιστικότητά μας. Η παγκόσμια κοινότητα των Μουσουλμάνων περιμένει από εμάς να ηγηθούμε. Η Τουρκία είναι έτοιμη να κάνει οποιοδήποτε βήμα. Δεν πρέπει να κάνουμε μόνο δηλώσεις” είπε ο Τσαβούσογλου στη σύνοδο του Οργανισμού Ισλαμικής Συνδιάσκεψης.
Δεν ήταν η μόνη κίνηση.
Η πρόταση Γιαϊτζί για ΑΟΖ Τουρκίας-Παλαιστίνης
Την Δευτέρα, επανήλθε στο προσκήνιο ο 55χρονος ε.α. ναύαρχος και εμπνευστής της “Γαλάζιας Πατρίδας”, Τζιχάτ Γιαϊτζί, με πρωτοσέλιδο άρθρο του στην (απροκάλυπτα φιλοκυβερνητική) εφημερίδα Γιενή Σαφάκ, με τίτλο “Μοντέλο Λιβύης στην Παλαιστίνη”.
Ο Γιαιτζί εν ολίγοις προτείνει άμεσα στην υπογραφή συμφωνίας για την οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ Τουρκίας και Λωρίδας Γάζας επιχειρώντας την τεκμηρίωσής της με αναφορές στο Διεθνές Δίκαιο (ή την επιτυχή παράκαμψη αυτού με πρότυπο την κατοχή της βορείας Κύπρου).
Ο ε.α. ναύαρχος πρότεινε σαν “στρατηγική κίνηση σκακιού” στην Ανατολική Μεσόγειο την υπογραφή συμφωνίας για τον καθορισμό ΑΟΖ μεταξύ Τουρκίας και Παλαιστίνης προτείνοντας την άμεση αποστολή Τούρκων αξιωματούχων στην περιοχή για την υπογραφή σχετικής συμφωνίας με την κυβέρνηση της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας.
Παρουσιάζει μάλιστα και έναν χάρτη που δείχνει να συνδέει σε ευθεία γραμμή παράκτιες τουρκικές περιοχές στο ύψος της Μαρμαρίδας (βόρεια Ρόδου) δυτικά του Φετχιγιέ με τμήμα της ΑΟΖ της Λωρίδας της Γάζας.
Ο Τούρκος ναύαρχος θυμίζει την γεωγραφική εγγύτητα της χώρας του με Ισραήλ και Παλαιστίνη προτρέποντας την κυβέρνηση Ερντογάν και το υπουργείο Εξωτερικών να το εκμεταλλευτεί.
Και το Φόρουμ Ενέργειας East Med
Σε αυτή την προσπάθεια ο Γιαϊτζί επιστρατεύει και το Φόρουμ Ενέργειας East Med στο οποίο συμμετέχουν Ιταλία, Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ, Αίγυπτος, Ιορδανία, Παλαιστινιακή Αρχή αλλά όχι η Τουρκία.
Θυμίζουμε ότι το Καταστατικό του Φόρουμ Φυσικού Αερίου Ανατολικής Μεσογείου υπογράφηκε τον Σεπτέμβριο του 2020 από τα επτά ιδρυτικά μέλη του (Αίγυπτος, Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ, Ιταλία, Ιορδανία, Παλαιστίνη) και με την κύρωση του Καταστατικού του το EMGF θεωρείται επίσημος Οργανισμός από 1 Μαρτίου 2021.
Τα μέλη του φόρουμ έχουν ανακοινώσει πως έχουν κύριο σκοπό να λειτουργήσει ως γέφυρα που θα φέρει κοντά τους παραγωγούς φυσικού αερίου, τους καταναλωτές και τις χώρες διαμετακόμισης, έχοντας ως τελικό στόχο την ανάπτυξη μιας βιώσιμης περιφερειακής αγοράς φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο, επ’ ωφελεία των λαών της περιοχής. Μολονότι (επί του παρόντος…) απούσα, η Τουρκία δεν διστάζει να αξιοποιήσει και αυτό το εργαλείο υπέρ της.
Βέβαια δεν είναι το μόνο φόρουμ που η Τουρκία εκμεταλλεύεται δίχως να έχει άμεση πρόσβαση. Και την ΕΕ “εργαλειοποιεί” εδώ και χρόνια με διάφορες αφορμές (και συγκλίνοντα συμφέροντα με ισχυρότερα μέλη όπως η Γερμανία και η Ισπανία).
Τουρκική αίτηση για αμυντικό σχέδιο 1 δισ. ευρώ της… ΕΕ!
Σήμερα, για παράδειγμα, έγινε γνωστό από γερμανικά ΜΜΕ τα οποία επικαλείται το libre.gr πως η Τουρκία έχει υποβάλλει αίτηση για αμυντικό σχέδιο της ΕΕ ύψους 1 δισεκατομμυρίου ευρώ – έκθεση.
To σχέδιο φέρει την σφραγίδα της Γερμανίας και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ενώ η Τουρκία την περασμένη εβδομάδα υπέβαλε αίτηση συμμετοχής στο σχέδιο κοινής πολιτικής ασφάλειας και άμυνας (PESCO) στις Κάτω Χώρες…
Το ξαφνικό ταξίδι του Δένδια στη Ραμάλα
Η πρόταση Τσαβούσογλου στο OIC και το σημερινό άρθρο του ε.α. ναυάρχου στη Γενί Σαφάκ σε συνδυασμό με τις εξηγήσεις που ζήτησε σήμερα το πρωί μεταβαίνοντας στο ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών ο Παλαιστίνιος πρέσβης στην Αθήνα, Μαρουάν Τουμπάσι, εξηγούν γιατί ξαφνικά ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας θυμήθηκε ότι υπάρχει….και Ραμάλα.
Εξηγούν γιατί ο Δένδιας θα μεταβεί, αύριο, Τρίτη, 18/5, εκτάκτως στην Δυτική Όχθη σε μία πιθανή προσπάθεια να αναλάβει το ρόλο μεσολαβητή μεταξύ Παλαιστινιακής Αρχής και Ισραήλ.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το πρακτορείο ειδήσεων ΑΠΕ-ΜΠΕ και άλλα παπαγαλάκια έσπευσαν να “ενισχύσουν” την κίνηση Δένδια από αύριο στην περιοχή με τη βοήθεια “παραμορφωτικού καθρέπτη” .
“Η Ελλάδα ως πυλώνας σταθερότητας και υπέρμαχος της προώθησης της ασφάλειας και της ευημερίας στην ευρύτερη περιοχή, είναι ενεργή στα διπλωματικά τεκταινόμενα στην Ανατολική Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή, τονίζουν διπλωματικές πηγές” μετέδωσε χαρακτηριστικά σήμερα το απόγευμα το ΑΠΕ-ΜΠΕ αναφερόμενο στο αυριανό και μεθαυριανό ταξίδι του Δένδια σε Τελ Αβίβ, Ραμάλα, Αμάν και Κάιρο.
Κάποιοι “κακεντρεχείς” (όχι απαραίτητα “διπλωματικές πηγές”) σχολίαζαν πως ο Νίκος Δένδιας τρέχει και δεν φθάνει επιδιώκοντας να προλάβει ένα δεύτερο τουρκολυβικό μνημόνιο.
Οι εξελίξεις, αργά ή γρήγορα, θα δείξουν ποιος είχε τελικά δίκαιο…
Και τρίτο «ΟΧΙ» των ΗΠΑ σε τρίτο σχέδιο δήλωσης
Εν τω μεταξύ, οι ΗΠΑ αντιτέθηκαν σήμερα, για τρίτη φορά σε μία εβδομάδα, στην υιοθέτηση μιας δήλωσης του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για την ισραηλινο-παλαιστινιακή σύρραξη, η οποία καλούσε στον «τερματισμό της βίας» και την «προστασία των αμάχων, ιδίως των παιδιών», σύμφωνα με διπλωμάτες.
Το κείμενο, το οποίο συνέταξαν η Κίνα, η Τυνησία και η Νορβηγία υποβλήθηκε χθες το βράδυ ενώπιον των 15 μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας προκειμένου να εγκριθεί σήμερα. Οι ΗΠΑ ανέφεραν πως «δεν μπορούν να στηρίξουν προς το παρόν μια δήλωση» του Συμβουλίου Ασφαλείας, είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο ένας διπλωμάτης.
Το προσχέδιο του κειμένου, που περιήλθε στην κατοχή του AFP, εξέφραζε «τη βαθιά ανησυχία» του Συμβουλίου μπροστά στην κρίση και αποδοκίμαζε τις «πιθανές εκδιώξεις» οικογενειών Παλαιστινίων από την Ανατολική Ιερουσαλήμ, απευθύνοντας έκκληση για αποφυγή των «μονομερών ενεργειών» που επιδεινώνουν την ένταση.
Η δήλωση χαιρέτιζε, επίσης, τις διεθνείς προσπάθειες για μια αποκλιμάκωση, χωρίς να αναφέρει τις ΗΠΑ και επαναλάμβανε τη στήριξη του Συμβουλίου σε μια λύση έπειτα από διαπραγμάτευση στη βάση των δύο κρατών, του Ισραήλ και της Παλαιστίνης, που θα ζουν «το ένα δίπλα στο άλλο ειρηνικά», σε «σύνορα αναγνωρισμένα και ασφαλή».
Υπενθυμίζεται πως σε διάστημα μίας εβδομάδας, το Συμβούλιο Ασφαλείας έχει διεξάγει τρεις έκτακτες συνεδριάσεις με επίκεντρο τη σύρραξη, την τελευταία την Κυριακή, χωρίς να καταφέρει να καταλήξει σε μια κοινή θέση.
*Ηλιάνα Τεβουνά για το Κοσμοδρόμιο