«Η επίτροπος Γιόχανσον είχε λάβει διαβεβαιώσεις της ελληνικής κυβέρνησης για τον μηχανισμό», απαντά εκπρόσωπος της Επιτροπής.
«Ο ίδιος ο μηχανισμός δεν είναι υποχρεωτικός, αλλά ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων είναι», υπογραμμίζουν πηγές της Ε.Ε.
Εκνευρισμό έχουν προκαλέσει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή οι δηλώσεις του Έλληνα υπουργού Μετανάστευσης –μέσω απάντησης στη Βουλή– ότι η Ελλάδα δεν θα προχωρήσει στη δημιουργία έκτακτου μηχανισμού ελέγχου συνόρων, γεγονός που αναιρεί τις δεσμεύσεις της ελληνικής πλευράς. Κι αυτό γιατί η δημιουργία τού εν λόγω μηχανισμού είχε συζητηθεί και συμφωνηθεί μεταξύ της Ελλάδας και της Κομισιόν. Όπως χαρακτηριστικά απάντησε σε ερώτηση εκπρόσωπος της Επιτροπής, η ίδια η επίτροπος Μετανάστευσης προσωπικά είχε λάβει τις διαβεβαιώσεις της ελληνικής κυβέρνησης, ενώ από τον περασμένο Ιούνιο συμφωνήθηκε να συσταθεί μια ομάδα εργασίας για τη δημιουργία του!
Το θέμα ξεκίνησε όταν οι καταγγελίες για επαναπροωθήσεις μεταναστών στα ελληνικά σύνορα είχαν πιέσει τη Frontex και την Κομισιόν. Σφοδρή ήταν η κριτική όχι μόνο των διεθνών ΜΜΕ και οργανώσεων, αλλά και των ευρωβουλευτών που ζητούσαν άμεση δράση μέσω της ειδικής επιτροπής παρακολούθησης του θέματος που είχε συσταθεί. Η επίτροπος Ίλβα Γιόχανσον είχε σπεύσει στην Αθήνα και στις συναντήσεις της είχε θέσει το ζήτημα. Η ίδια στα τέλη Αυγούστου τόνισε στο «Spiegel» ότι έχει συσταθεί ομάδα εργασίας και ότι περιμένει να δει πρόοδο στο θέμα, προκειμένου να απελευθερωθεί και χρηματοδότηση ύψους 15.800.000 ευρώ προς το Λιμενικό Σώμα.
Κι ενώ η Κομισιόν είχε μείνει «ήσυχη» ότι ο μηχανισμός θα συσταθεί, ο Νότης Μηταράκης, απαντώντας σε επίκαιρη ερώτηση του βουλευτή Χανίων της Ν.Δ., Μανούσου Βολουδάκη, αναφερόμενος σε σχετική ανάρτηση στα κοινωνικά δίκτυα της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ, έκανε στροφή 180 μοιρών, δηλώνοντας: «Δεν θεωρώ ότι η χώρα μας έχει κανέναν λόγο να προχωρήσει στη δημιουργία οποιουδήποτε έκτακτου ειδικού μηχανισμού. Αν υπάρξει πρόταση που αφορά όλα τα κράτη-μέλη, η Ελλάδα θα το συζητήσει στο πλαίσιο του Συμβουλίου της Ε.Ε. Εμείς μόνοι μας να κάνουμε κάτι για ένα θέμα που δεν θεωρούμε ότι υπάρχει, αντιλαμβάνεστε, δεν είναι στις προτεραιότητές μας».
Δυσφορία
Η απάντηση προκαλεί προφανώς τη δυσφορία των Βρυξελλών. Για την Κομισιόν, ο μηχανισμός αυτός «αποτελεί βασική πτυχή της βελτίωσης της διαχείρισης των συνόρων και της μετανάστευσης στην Ελλάδα», δήλωσε χαρακτηριστικά ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. «Η επίτροπος Γιόχανσον έλαβε διαβεβαιώσεις για τη δέσμευση της ελληνικής κυβέρνησης σε έναν τέτοιο μηχανισμό και τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους οι ελληνικές Αρχές μαζί με τον επικεφαλής της ομάδας εργασίας της Επιτροπής συμφώνησαν να συστήσουν μια ομάδα εργασίας για τη δημιουργία του μηχανισμού παρακολούθησης», συμπλήρωσε.
Μάλιστα, στην έκθεση για τη μετανάστευση που δημοσιεύτηκε χθες, αναφέρεται χαρακτηριστικά: «Βασικό μέρος αυτού του έργου (σ.σ. της φύλαξης των συνόρων) είναι ένας ανεξάρτητος και αξιόπιστος μηχανισμός παρακολούθησης που αναπτύσσεται από την Επιτροπή και τις ελληνικές Αρχές, ο οποίος θα συμβάλει στην πρόληψη των παραβιάσεων των θεμελιωδών δικαιωμάτων στα σύνορα και θα διασφαλίζει ότι υπάρχουν διαδικασίες για την αποτελεσματική διερεύνηση τυχόν ισχυρισμών για τέτοιες παραβιάσεις. Αυτό θα πρέπει να επεκταθεί σε ολόκληρη την Ε.Ε. μέσω της πρότασης της Επιτροπής για τον κανονισμό διαλογής για τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου μηχανισμού παρακολούθησης για όλα τα κράτη-μέλη στα εξωτερικά σύνορα».
Με άλλα λόγια, «ο ίδιος ο μηχανισμός δεν είναι υποχρεωτικός, αλλά ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων είναι υποχρεωτικός», όπως μας είπε χαρακτηριστικά έτερη πηγή της Κομισιόν. «Στο πλαίσιο του Συμφώνου, στην εξέταση του Κανονισμού, η Κομισιόν πρότεινε την υποχρέωση όλων των κρατών-μελών να δημιουργήσουν έναν τέτοιο μηχανισμό. Αλλά πρόκειται, προς το παρόν, απλώς για μια πρόταση», υπογράμμισε η ίδια. Πάντως, κανείς δεν είναι σε θέση να γνωρίζει αν η εξέλιξη αυτή θα οδηγήσει και σε άλλες περικοπές ευρωπαϊκών κονδυλίων προς τις ελληνικές επιχειρήσεις της Frontex.
Σημειώνεται πως στην πρόσφατη ανάρτησή του, το Ευρωπαϊκό Γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας θεωρεί δεδομένο ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει εκδηλώσει την πρόθεση να δημιουργήσει ανεξάρτητο «Μηχανισμό Εποπτείας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων» στα σύνορα και μάλιστα χαιρέτιζε την απόφασή της αυτή.
Θυμίζουμε ότι στα μέσα Σεπτεμβρίου είχε προηγηθεί και κοινή ανακοίνωση από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, το Ευρωπαϊκό Γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (OHCHR) και το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Εθνικών Θεσμών Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΝNHRI), που χαιρέτιζαν «ως θετική πρωτοβουλία την εκπεφρασμένη πρόθεση της ελληνικής κυβέρνησης» επισημαίνοντας ότι «πρόκειται για πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο πλαίσιο του Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, καθώς και στις συστάσεις του 2021 της Ύπατης Αρμοστείας προς το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) σχετικά με την καθιέρωση ανάλογων μηχανισμών στα κράτη-μέλη της».
Από την πλευρά του, ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Νότης Μηταράκης, τώρα υποστηρίζει πως ένας τέτοιος μηχανισμός «ακόμα δεν έχει τύχει της έγκρισης των κρατών-μελών, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, κατά συνέπεια δεν αποτελεί μέρος της ευρωπαϊκής νομοθεσίας».
«Αντιβαίνει στην εθνική κυριαρχία»
Ο ίδιος, μάλιστα, σε μια προσπάθεια να δικαιολογήσει τις αντιφάσεις του, είπε στη Βουλή ότι «ως προς τον έλεγχο της Κυβέρνησης και ως προς τον έλεγχο των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας, στα δημοκρατικά πολιτεύματα αυτό δε γίνεται με έκτακτες ειδικές επιτροπές, στις οποίες συμμετέχουν εκπρόσωποι οργανώσεων ή άλλων φορέων είτε διεθνών, είτε της κοινωνίας των πολιτών» και πως «κάτι τέτοιο θα αντίβαινε την έννοια της εθνικής κυριαρχίας».