Μέρες τώρα, έχω την αίσθηση ότι το ήδη θολωμένο τοπίο της ελληνικής ενημέρωσης από τη λάσπη και τον κουρνιαχτό που ανασηκώνεται καθημερινά και κατ’ εξακολούθηση εξαιτίας του καταιγισμού ειδήσεων, σκοτείνιασε παντελώς.
Προσπαθώ μετά κόπων και βασάνων να βγάλω μια άκρη αλλά αδυνατώ. Χιλιάδες site και blog αναδημοσιεύουν εκατοντάδες ειδήσεις καθημερινά. Είτε σοβαρές, είτε αστείες, αληθινά γεγονότα χάνονται μέσα στα hoax και την εσκεμμένη παραπληροφόρηση.
Λάδι στη φωτιά του χάους της επικαιρότητας ρίχνει και η διγλωσσία της κυβέρνησης με τις διευκρινίσεις να πέφτουν βροχή, τις εξαγγελίες να δίνουν και να παίρνουν χωρίς παρόλα αυτά να βλέπουμε κάποιο συγκεκριμένο νομοσχέδιο. Στο αντίπαλο στρατόπεδο του αντιπολιτευτικού μετώπου, ο λυσσαλέος πόλεμος που εξαπολύεται στην κυβέρνηση, φτάνει σε σημείο να διαστρεβλώνει τη σατυρική είδηση του σκισίματος του πίνακα, «Η Ελλάς ευγνωμονούσα», στο γραφείο του πρωθυπουργού στο Μέγαρο Μαξίμου, παρουσιάζοντάς την ως αληθινή.
Εδώ και λίγες μέρες κυκλοφορεί έγγραφο από την Ελληνική Αστυνομία, από τον Κλάδο Αλλοδαπών και Προστασίας Συνόρων, για την αλλαγή του καθεστώτος στο θέμα των μεταναστών. Το εν λόγω έγγραφο αναδημοσιεύτηκε σε δεκάδες ειδησεογραφικά και μη site. Την ίδια κιόλας μέρα το αρμόδιο Υπουργείο το διέψευσε και κατηγόρησε τη διαρροή ως προβοκάτσια. Ποιος λέει αλήθεια και ποιος ψέματα;
Πριν λίγες ημέρες συνελήφθη ημεδαπός επιχειρηματίας για αποπλάνηση ανηλίκου και απόπειρα βιασμού. Το επόμενο κιόλας πρωί κυκλοφορούσε σε πολλά blog φωτογραφία του συλληφθέντα με περαιτέρω δημοσιοποίηση των προσωπικών του στοιχείων. Το μέγα σφάλμα ήταν ότι τα πραγματικά στοιχεία του δράστη δόθηκαν στη δημοσιότητα αρκετές ώρες μετά και όπως φαντάζεστε δεν ήταν αυτός που τα blog από το πρωί αναδημοσίευαν με μανία.
Σίγουρα δεν είναι τωρινό φαινόμενο. Η προσπάθεια των χιλιάδων site και blog να αυξήσουν την επισκεψιμότητά τους, με απώτερο σκοπό να κερδίσουν μεγαλύτερο μερίδιο στην ιντερνετική πίτα της διαφήμισης, έχει προσφέρει στους αναγνώστες σπαρταριστές στιγμές γέλιου, αφού παρατηρούμε να αναδημοσιεύονται εξόφθαλμα ψευδείς ειδήσεις. Η διασταύρωση στοιχείων που επαληθεύει την είδηση του εκάστοτε site φαντάζει ουτοπία πια και αποφεύγεται συστηματικά. Αν μια πληροφορία παρουσιαστεί ως αληθινή και ειδικά ως αποκλειστικότητα, αυτόματα κυκλοφορεί ως «είδηση» στο διαδίκτυο, χωρίς να δεχτεί καμία εξακρίβωση για το αληθές του περιεχομένου της και σαφέστατα χωρίς καμία επαλήθευση. Ίσως αυτό αποτελεί φαινόμενο της «εθελοντικής» εργασίας των εκάστοτε αρθρογράφων και συντακτών των site, που όντας απλήρωτοι, παύουν να λειτουργούν με γνώμονα οποιαδήποτε δημοσιογραφική δεοντολογία.
Βέβαια, σε πολλές περιπτώσεις, η σπορά ψευδών ειδήσεων δε γίνεται λόγω απροσεξίας ή τσαπατσουλιάς κάποιου συντάκτη, αλλά αποτελεί εργαλείο παραπληροφόρησης και συστηματικής παραπλάνησης του αναγνωστικού κοινού. Άλλωστε, η προσπάθεια χειραγώγησης του κόσμου αποτελεί προσφιλή μέθοδο κυρίως από τα μεγάλα ειδησεογραφικά συγκροτήματα, με απώτερο σκοπό την υπεράσπιση των συμφερόντων των μεγαλοδημοσιογράφων, των ιδιοκτητών των εντύπων και σταθμών και παράλληλα την υπεράσπιση ή λασπολόγηση της εκάστοτε κυβέρνησης.
Παραδείγματα τρανταχτά αποτελούν, η προσθήκη ηχητικών εφέ από το Mega, στο βίντεο που κυκλοφόρησε από την δολοφονία Γρηγορόπουλου ώστε να δώσει στους θεατές την εντύπωση ότι τα επεισόδια συνέβαιναν εκείνη την ώρα στα Εξάρχεια, καθώς και η εξ ολοκλήρου κατασκευή ψευδούς είδησης για την προστασία γερόντων από μέλη της Χρυσής Αυγής, δημιούργημα της εφημερίδας «Πρώτο Θέμα». Αυτά καθώς και άλλα αναρίθμητα ειδησεογραφικά εκτρώματα μας θυμίζουν τον όμορφα και αγγελικά πλασμένο τόπο της ελληνικής δημοσιογραφίας.
«Ανώνυμες πηγές», συνειδητοί ολετήρες της αλήθειας, μας ενημερώνουν για όλα τα παρασκηνιακά παιχνίδια που παίζονται πίσω από τις κλειστές πόρτες, αναρτώντας ανυπόγραφα άρθρα, χωρίς καμία πηγή, που ζέχνουν κατασκεύασμα είδησης και προσπάθεια χαλιναγώγησης κοινωνικοπολιτικών τάσεων.
Το internet αποτελεί ένα υπέροχο εργαλείο για την ενημέρωση. Δημοκρατικό και ελεύθερο, μας δίνει ομολογουμένως ένα τεράστιο φάσμα επιλογών. Ταυτόχρονα όμως είναι και μια ζούγκλα που εύκολα χάνεσαι αν δεν προσέξεις. Μόνο σου όπλο απομένει η κριτική σου ικανότητα, φίλτρο που πρέπει να θέτεις ασταμάτητα σε λειτουργία ώστε να μην πνιγείς στον ωκεανό της πληροφορίας και το τσουνάμι της παραπληροφόρησης.
Μάτια τελικά έχεις, αλλά βλέπεις;