Του Γιάννη Δημογιάννη
Στη διαφήμιση, ένα αναπηρικό καροτσάκι κινείται στην πόλη, ακυβέρνητο. Γλιστρά και σκοντάφτει διαρκώς πάνω σε εμπόδια, αποκλεισμένες ράμπες και κατεστραμμένα πεζοδρόμια. Καλή ώρα, σαν τα συγκρουόμενα του Λούνα Παρκ, μόνο που εδώ, πρόκειται για χιλιάδες ανάπηρους, οι οποίοι καθημερινά προσκρούουν στην αδιαφορία και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Το μήνυμα τους, αν και βουβό, προβάλλει αφοπλιστικό: «Το να προσποιούμαστε πως είναι αόρατοι, δεν σημαίνει πως δεν υπάρχουν».
Κι όμως, οι «αόρατοι» πρωταγωνιστές της κοινωνίας αποτελούν περίπου το 10% του πληθυσμού! Ιλιγγιώδες νούμερο, που γεννά την απορία: «Πού κρύβεται όλο αυτό το πλήθος; Πώς ζει; Τι κάνει και – το σημαντικότερο – τι απολαμβάνει από μία ”φυσιολογική” και πρωτίστως, ισότιμη ζωή;». Η διαπίστωση προβάλλει αποκαρδιωτική. Ο μοναδικός δημόσιος χώρος, όπου θα συναντήσεις ανάπηρους, είναι πλέον τα Νοσοκομεία.
Οι απαντήσεις, πολύ φοβάμαι, είναι αποθαρρυντικές. Διότι το μέγα πλήθος των ανάπηρων αγνοείται, εφόσον παραμένει εγκλωβισμένο στο σπίτι και μάλιστα ακούσια. Μία αδιέξοδη δηλαδή κατάσταση, που αποδεικνύει με κυνισμό πως δεν υπάρχει πρόνοια γι’ αυτούς τους ταξιδιώτες.
Αυτό αισθάνομαι πως νιώθουν και οι αόρατοι συμπολίτες μας. Κοιτούν μία απέραντη θάλασσα, αλλά μένουν αταξίδευτοι. Ποθούν τις μεγάλες αποδράσεις, αλλά αναγκάζονται να ζουν σε μία σπιθαμή γης. Επιζητούν τ’ όνειρο, αλλά εγκλωβίζονται στον εφιάλτη της δοκιμασίας τους. Επιδιώκουν την απόδραση και τη φυγή, αλλά καθηλώνονται στη μιζέρια και την αυτο-λύπηση… Κοντολογίς, παρακολουθούν πίσω από τέσσερις τοίχους τη ζωή να σαλπάρει γι’ αλλού. Κάπου εδώ, νομίζω, κρύβεται και η λέξη-κλειδί. Γιατί μπορεί κάποτε η ζωή να σε φιλοδώρησε μ’ ένα βαρύ γραμμάτιο, εντούτοις, το γεγονός καθαυτό, δεν είναι ούτε σπάνιο, ούτε ανυπέρβλητο. Αρκεί οι τριγύρω να συνειδητοποιήσουν πως μονάχα ο ανθρωπισμός και η αλληλεγγύη μπορούν να υποκαταστήσουν όσα ο Χρόνος μάς στέρησε. Κι αυτό κατορθώνεται χάρη σε μία πολύτιμη λέξη: Την πρόσβαση στη φυσιολογική ζωή.
Γι’ αυτό και η κοινότητα των ανάπηρων αγωνίζεται ώστε να κατοχυρωθεί το δικαίωμα της προσβασιμότητας. Που σημαίνει, πρόσβαση αρχικά στην απρόσκοπτη μετακίνηση. Πρόσβαση στην εργασία και την ψυχαγωγία. Πρόσβαση στα υλικά και πνευματικά αγαθά! Πρόσβαση, άρα, στην επικοινωνία, τη συντροφικότητα και προφανώς, τον έρωτα. Ένα πολυπόθητο δώρο, που μοιάζει σαν απαγορευμένος καρπός για την πλειονότητα όσων ζουν στον αφιλόξενο πλανήτη της αναπηρίας.
Η εικόνα φαντάζει τραγική. Να διψάς ν’ απολαύσεις τα δώρα της ζωής και του έρωτα, αλλά στο φινάλε να μένεις με τη γεύση του ανεκπλήρωτου. Μία ατελέσφορη απόπειρα ελευθερίας, που, όπως θα έλεγε και ο Ρίτσος, αφήνει πίσω της «μία τούφα λυπημένο καπνό κατά το λιόγερμα».
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Πελοπόννησος (22-09-2018)