Μήπως έχουμε κι εμείς μερίδιο ευθύνης για την κατάσταση της κοινωνίας, με τις επιλογές μας ίσως; Στο σαγηνευτικό χορό της Σαλώμης, που «τα πέπλα της γδύνεται», για να μας παραπλανήσει ότι ο κόσμος, ο εικονικός, στις οθόνες μας, της τηλεόρασης με τα λαμπρά σώου και του διαδικτύου, είναι όμορφος, μήπως θα πρέπει να αντισταθούμε, να δούμε με νέο μάτι τις επιλογές μας, να διορθώσουμε το σύστημα και να μην μένουμε με τη δικαιολογία ότι τίποτα δεν αλλάζει, αφού για όλα φταίει το «σύστημα», να ζητήσουμε περισσότερη υπευθυνότητα από εκείνους που αναλαμβάνουν την τύχη μας; Να συνειδητοποιήσουμε ότι το «σύστημα» εμείς το συντηρούμε, ανοχή σημαίνει ενοχή.
- του Παναγιώτη Χαλούλου
Σχήμα λόγου, Συγκάτοικοι είμαστε όλοι στην τρέλα [Στιχουργός: Τριπολίτης Κώστας, 1986]
Ο λόγος δεν έχει λόγο να λέγεται
το λόγο αυτό εγώ τον σεβάστηκα
και να που η Τροία ακόμη καίγεται
και να ο Αδόλφος υψώνει τη σβάστικαΝίκη, νίκη, νίκη
Συγκάτοικοι είμαστε όλοι στην τρέλα
κι εγώ δεν έχω για νοίκι
φορούσε μαύρο νυφικό η περσινή μας η κοπέλα
κι ο λόγος αυτός τής ανήκει.Ο λόγος δεν έχει λόγο να υψώνεται
ο λόγος ωμή τροφή για τους κόρακες
και να που η Ρώμη ακόμη σώνεται
και να οι Αννίβες με τρύπες στους θώρακεςΝίκη, νίκη, νίκη
Ο λόγος σαπίζει καταναλώνεται
στο λόγο αυτό κουβέντα δε γίνεται
και να που ο Οιδίποδας τυφλώνεται
και να η Σαλώμη τα πέπλα της γδύνεταιΝίκη, νίκη, νίκη
Συγκάτοικοι είμαστε όλοι στην τρέλα
κι εγώ δεν έχω για νοίκι
φορούσε μαύρο νυφικό η περσινή μας η κοπέλα
κι ο λόγος αυτός τής ανήκει.
Πριν από κάποια χρόνια, ακούγοντας το πασίγνωστο τραγούδι στο ραδιόφωνο του αυτοκινήτου, επιστρέφοντας από το σχολείο του γιου μου, δέχτηκα την απορία του έφηβου μαθητή, τι νόημα έχει αυτό που ακούμε, καθόσον του φαίνονταν ακατανόητοι οι στίχοι, ενώ ως τραγούδι του άρεσε.
Προσπαθώ τώρα να ανακαλέσω από τη μνήμη όσα ευθύς αμέσως σκέφτηκα και ανέφερα κάνοντας εκείνη τη στιγμή αυθόρμητα ανάλυση των στίχων δίνοντας νόημα στους στίχους που φαίνονται σουρεαλιστικοί στον ανυποψίαστο, συμπληρώνοντας τις σκέψεις εκείνες και με άλλα, μεταγενέστερα, δεδομένα.
Ήταν η εποχή που δρούσε σχεδόν ανενόχλητη η «Χρυσή Αυγή» εναντίον κυρίως μεταναστών, με σοβαρές επιθέσεις και νεκρούς ήδη, θύματά της.
Σε μια εποχή με τέτοια παράλογα φαινόμενα, που επιστρέφουν τον κόσμο μας σε σκοτεινές εποχές, ίσως «ο λόγος δεν έχει λόγο να λέγεται». Ο λόγος ως λογική θα έπρεπε να διέπει τη σύγχρονη κοινωνία μας, τη λογοκρατούμενη, σε σύγκριση με παλιές εποχές, που θα χαρακτηρίζαμε ως βάρβαρες, παράλογης βίας, αδικίας και καταπίεσης, για παράδειγμα εποχές φασισμού, εμφύλιου, της τελευταίας δικτατορίας… Και να, που, αντίθετα από όσα νομίζαμε, οι βάρβαροι γύρω μας υπάρχουν – ποτέ δεν έλειψαν – μόνο που έχουν νέα προσωπεία κι εμείς δεν τους αναγνωρίζουμε, πολλές φορές τους δημιουργούμε και τους τρέφουμε με την ανοχή μας· ανοχή σημαίνει ενοχή… Έτσι η κοινωνία για πολλά, δυστυχώς χρόνια, ανέχτηκε τη δράση μιας εγκληματικής οργάνωσης, μέχρι που της έδωσε δικαίωμα λόγου στη Βουλή, για να αντιδράσουμε, όταν πολλαπλασιάστηκαν τα εγκλήματά της («να ο Αδόλφος υψώνει τη σβάστικα»)!
Μήπως «η Τροία ακόμη καίγεται»;
Και μετά από αυτό λύθηκαν τα σοβαρά προβλήματα; Μήπως «η Τροία ακόμη καίγεται»; Δεν έφτιαξε η ζωή μας ούτε μετά τη δικτατορία και την επάνοδο της δημοκρατίας, πιο σωστής από την προδικτατορική-νόθα δημοκρατία. Καθημερινά πρέπει να επαγρυπνούμε, αυταρχισμός και βία καθημερινά επανεμφανίζονται, με διάφορες μορφές! Ας θυμηθούμε δολοφονίες της εποχής μας, με κίνητρα πολιτικά, όπως του καθηγητή Νίκου Τεμπονέρα (1991).
Ζήσαμε τον αυταρχισμό, και με θύματα, νεκρούς, από τα αστυνομικά όργανα, που δήθεν επιβάλλουν την «τάξη», ακόμα και αν δημιουργούν «αταξία», όταν επιτίθενται αναίτια σε πολίτες κάνοντας κατάχρηση εξουσίας, λόγω υπερβάλλοντος ζήλου ίσως. Την ήσυχη ζωή μας ταράσσουν συχνά δολοφονίες, με ιδιαίτερη εστίαση στις λεγόμενες «γυναικοκτονίες», κάποιες μάλιστα με ομαδικό λιντσάρισμα, όπως στην περίπτωση του Ζακ Κωστόπουλου…
«Συγκάτοικοι είμαστε όλοι στην τρέλα»
Στα πρόσφατα γεγονότα πάλι αισθανθήκαμε ότι, παρά την τεχνολογική πρόοδο, «Συγκάτοικοι είμαστε όλοι στην τρέλα», όταν με ένα τραγικό και αδικαιολόγητο για την ψηφιακή εποχή μας σιδηροδρομικό δυστύχημα μάθαμε πως δεν μας νοιάζονται, δεν μας προστατεύουν όσοι κόπτονται, υποτίθεται, για τη βελτίωση του κράτους και της κοινωνίας! Να διαπιστώνεις πως συγκατοικείς σε ένα κόσμο τρέλας, παραλογισμού και να αισθάνεσαι πως «δεν έχεις για νοίκι», δεν επιθυμείς να συγκατοικείς στην τρέλα αυτού του κόσμου! Πώς, λοιπόν, να μη δεχτείς ότι «φορούσε μαύρο νυφικό η περσινή μας η κοπέλα», οξύμωρο «σχήμα λόγου» (ο τίτλος του στιχουργήματος); Ο λόγος, λοιπόν, «ωμή τροφή για τους κόρακες», «Ο λόγος σαπίζει…»
Υπάρχει λύση ή βρισκόμαστε σε αδιέξοδο και σωτηρία δεν υπάρχει για τον κόσμο μας; Κατ’ αρχάς τι λέει επ’ αυτού το τραγούδι;
«και να που η Ρώμη ακόμη σώνεται
και να οι Αννίβες με τρύπες στους θώρακες
Νίκη, νίκη, νίκη»
Η Ρώμη βλέπει τη σωτηρία της στους διάτρητους θώρακες των εχθρών της, ο αντίπαλος είναι τρωτός!…
Ο Οιδίποδας, αφού γνώρισε την αλήθεια κι ένιωσε συμμέτοχος και υπεύθυνος στο κακό, τιμώρησε εαυτόν και «τυφλώθηκε». Τυφλώθηκε μεν, αλλά κατάφερε να «βλέπει» πλέον την αλήθεια, που αγνοούσε και ζούσε σε μια ψευδαίσθηση ευτυχισμένης ζωής.
Μήπως έχουμε κι εμείς μερίδιο ευθύνης για την κατάσταση της κοινωνίας, με τις επιλογές μας ίσως; Στο σαγηνευτικό χορό της Σαλώμης, που «τα πέπλα της γδύνεται», για να μας παραπλανήσει ότι ο κόσμος, ο εικονικός, στις οθόνες μας, της τηλεόρασης με τα λαμπρά σώου και του διαδικτύου, είναι όμορφος (για όλους; Όχι, βέβαια!), μήπως θα πρέπει να αντισταθούμε, να δούμε με νέο μάτι τις επιλογές μας, να διορθώσουμε το σύστημα και να μην μένουμε με τη δικαιολογία ότι τίποτα δεν αλλάζει, αφού για όλα φταίει το «σύστημα», να ζητήσουμε περισσότερη υπευθυνότητα από εκείνους που αναλαμβάνουν την τύχη μας; Να συνειδητοποιήσουμε ότι το «σύστημα» εμείς το συντηρούμε, ανοχή σημαίνει ενοχή, όπως γράφουμε στην αρχή!…
