Από την Βασιλική Μαμαλούκου
*στίχοι από το “Από μέσα πεθαμένος” σε μουσική και στίχους του σπουδαίου Αττίκ, από το ost της ταινίας “Αστακός”
Πέμπτη 22 Οκτωβρίου 2009. Η ταινία “Κυνόδοντας”, του εγκατεστημένου σήμερα στο Λονδίνο, Γιώργου Λάνθιμου (γνωστού ως τότε μόνον σε λίγους ψαγμένους από την αφτιασίδωτη Κινέττα) κυκλοφόρησε σε συνειδητά πολύ μικρό κύκλωμα αιθουσών, Άστυ και Μικρόκοσμος , που πίστεψαν χωρίς δισταγμό στον ηλεκτρισμένο αντίκτυπο που θα είχε, με τεράστια επιτυχία από το πρώτο τετραήμερο (με απανωτά sold–out, κυριολεκτικά διώχναν κόσμο) και στο box–office αλλά και στο word of mouth, ως η πρώτη ταινία που διένειμε η εταιρεία Feelgood Entertainment τη σεζόν 2009-10.
Ήμουν και εγώ κομμάτι της εταιρείας από την αρχή. Μπορεί να μην αποτέλεσα μέλος της τα επόμενα χρόνια, αλλά ήμουν στα γεννητούρια..Σα μωρό δειλά ξεκίνησε τα πρώτα της βήματα (και εγώ μαζί της) στην ελληνική αγορά για να φτάσει σήμερα να είναι ένας ισχυρός ενήλικας με μεγάλη επιρροή, ειδικά σε ότι αφορά τον ελληνικό κινηματογράφο. Ο Λάνθιμος θα είναι για πάντα το γούρι της. Όχι από τύχη, όπως διατείνονταν κάποιοι, αλλά από πολύ ακριβή και διορατικό σχεδιασμό της εταιρείας, της διευθύντρια της, Ειρήνης Σουγανίδου, που πίστεψε σε αυτόν, και της συνεκτικά δεμένης ομάδας του Λάνθιμου,που μέχρι και σήμερα αποτελεί μια σταθερή συνταγή επιτυχιών.
Με καταβολές από τη διαφήμιση ο Λάνθιμος κατηγορήθηκε ως ο άνθρωπος που κόβει-ράβει παρά σκηνοθετεί. Κατηγορήθηκε ότι αντέγραψε την μεξικάνικη ταινία του 1973 «Το κάστρο της αγνότητας». Πέσανε κυριολεκτικά να τον “φάνε” για δήθεν λογοκλοπή, και έσπευσαν να θυμηθούν από κακεντρέχεια προφανώς (και ζήλια) τις διαφημιστικές του επιτυχίες σε βιντεοκλίπ,της Βανδή και του Ρουβά, οι ίδιοι άνθρωποι που σήμερα τον κολακεύουν και τον αναγνωρίζουν ως το “Φαινόμενο”.Τι υποκρισία!
Όταν “ανεβαίνεις” αρχίζουν και σκαλίζουν να βρουν ότι μπορούν για να σε αδικήσουν, να υποβαθμίσουν την επιτυχία σου , να σε κάνουν να “σκοντάψεις”. Ο Λάνθιμος όχι μόνον δεν έπεσε, αλλά έγινε σημαιοφόρος του Weird Wave , όπως ένας κριτικός της Guardian βάφτισε , που άρχιζε να πλέει στα ελληνικά κινηματογραφικά ύδατα…και έμελλε να έχει απίστευτη διεθνή πορεία!Έκανε τους πάντες να μιλούν για μια άλλη Ελλάδα και για ένα άλλο σινεμά. Αλλόκοτο μεν και επικίνδυνο για τις φοβισμένες συνειδήσεις που βολεύονται σε έτοιμα νοήματα.
Οι ταινίες του Λάνθιμου δεν ήταν φωτοβολίδες τελικά, όπως προφητεύαν κάποιοι κακοθελητές. Οι ταινίες του είναι αταξινόμητες. Έχουν μια αυθάδεια και λειτουργούν ως καθρέφτης, γι’ αυτό και ενοχλούν.. Ειδικά στον Κυνόδοντα κάθε σκηνή αποτελεί και ένα μικρό δοκίμιο για την πραγματικότητά μας, για τον κόσμο που μας έδωσαν και αντί να γυρίσουμε πίσω, δεχθήκαμε χωρίς αντίσταση.
Δεν μιλούν την ελληνική. Μιλούν την διεθνή γλώσσα. Γι’αυτό και κατάφερε, μόνον αυτός (τα τελευταία χρόνια) μετά τον αδικοχαμένο Θόδωρο Αγγελόπουλο, να ξεπεράσει τα ελληνικά σύνορα.
Οι «New York Times» τον συμπεριέλαβαν στη λίστα με τους 20 ανερχόμενους σκηνοθέτες που αξίζει κανείς να γνωρίζει! Η ταινία του “Κυνόδοντας” κέρδισε το βραβείο στο “Ενα Κάποιο Βλέμμα “ στις Κάννες που έπεισε και τον πιο άπιστο,και έφτασε στην πεντάδα των υποψηφιοτήτων για Oscar Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας το 2011. Το Indiewire κατέταξε το “Dogtooth” ως τη δεύτερη καλύτερη ταινία ever με τα εξής λόγια: “είναι σα να ανακαλύπτεις πως υπάρχει μια μυστική πίσω πόρτα στο σύμπαν που έχει μια όμορφη και απομονωμένη βεράντα”.
Από την αρχή με εξέπληξε θετικά ο Λάνθιμος γιατί καταπιάνεται πάντα με τον Άνθρωπο, την ψυχική του ερήμωση, τις ανθρώπινες σχέσεις,και την αναζήτηση της Αγάπης κόντρα στους ισχύοντες κανόνες όπως στο Lobster, και μολονότι κάποια σημεία τα θεωρώ και εγώ εκκεντρικά, αυτά ακριβώς τα σημεία είναι που κάνουν αυθεντικό και αξιοσημείωτο το έργο του. Χαίρομαι που το άστρο του δεν έσβησε και ακολούθησε το πεπρωμένο του, και χαίρομαι που κλείνει τόσα στόματα με τη νέα του ταινία “Lobster” , στην οποία κατάφερε να συνεργαστεί με χολιγουντιανούς ηθοποιούς (που έχουν να πουν τα καλύτερα για εκείνον) και έφτασε στην πεντάδα των υποψηφιότητων Καλύτερου Σεναρίου, για τα επικείμενα Oscar 2017 ! Η τυχαιότητα δεν χωρά σε τόσα γεγονότα. Οι συμπτώσεις όταν επαναλαμβάνονται παύουν να είναι συμπτώσεις. Ο Λάνθιμος ποτέ δεν απάντησε επίσημα στις κακεντρεχείς ουκ ολίγες κριτικές, δίνοντας ελάχιστες συνεντεύξεις, και μιλώντας μέχρι και σήμερα με το Έργο του. Μόνον με αυτό πρέπει να μιλά ένας Δημιουργός. Στον πόλεμο όταν σηκώνεις όπλο ή θα σκοτώσεις ή θα σκοτωθείς…Δεν τράβηξε την σκανδάλη,δεν αναλώθηκε, δεν έχασε χρόνο. Είναι ένας αδιάκοπος εργάτης του σινεμά αλλά πάνω απ’ όλα ο καλύτερος συν-εργάτης για όσους δουλεύουν μαζί του. Καλή επιτυχία Γιώργο!!!
Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο ένθετο του Νόστιμον Ήμαρ στον Δρόμο της Αριστεράς, το Σάββατο 28.1.2017
Κάθε Σάββατο κυκλοφορεί στα περίπτερα το έντυπο Νόστιμον Ήμαρ ένθετο στον Δρόμο της Αριστεράς.
