του Αλέξανδρου Ντάφλου
Πώς να ξεκινήσεις άραγε να μιλάς για μια τέτοια καταστροφή; Διαβάζοντας, βλέποντας, και ακούγοντας συνεχώς για όσα θλιβερά συμβαίνουν σε Εύβοια και Αττική, μια αίσθηση αμηχανίας με κυριεύει. Σαν να επαναλαμβάνονται μάταια λέξεις που τελικά αδυνατούν να προσεγγίσουν το συναίσθημα μου.
Στην Εύβοια βρίσκεται σε εξέλιξη μία απ’ τις μεγαλύτερες -ιστορικά- πυρκαγιές του νεοελληνικού κράτους. Ενώ ταυτόχρονα στην Αττική – πνιγμένη εδώ και δεκαετίες από τόνους τσιμέντου – αποψιλώνεται για δεύτερη φορά μέσα σε μια δεκαπενταετία ο μεγαλύτερος ορεινός της όγκος, η Πάρνηθα.
Ταυτόχρονα με την απερίγραπτη απογοήτευση του να καταστρέφονται μέρη τα οποία έχεις εξερευνήσει, απολαμβάνοντας το ατόφιο φυσικό τους κάλλος, έρχονται στο νου σκέψεις για το τί μπορεί να φταίει για αυτή την εικόνα πλήρους διάλυσης και ανασφάλειας.
Σίγουρα η αφόρητη ζέστη των τελευταίων ημερών και η παρατεταμένη ξηρασία συνετέλεσαν στην κατάληξη αυτή. Απ’ την άλλη, οι σχεδόν ανύπαρκτοι άνεμοι θα περίμενε κανείς να περιορίσουν την έκταση της τραγωδίας. Δεν θέλει ιδιαίτερη φαντασία για να σκεφτούμε που θα βρισκόμασταν αν συνδυάζονταν οι τρεις βασικές καιρικές συνιστώσες για την εκδήλωση και επέκταση μιας πυρκαγιάς (καύσωνας, ξηρασία, δυνατοί άνεμοι). Παρά ταύτα, η υπεραιωνόβια ύπαρξη ισχυρών κρατικών δομών στις δυτικές κοινωνίες μας έχει μάθει να σκεπτόμαστε και να αναμένουμε πως ακόμα και στις πιο ακραίες καιρικές συνθήκες, οι βλάβες θα περιοριστούν απ’ την ετοιμότητα και αντίδραση των εξειδικευμένων κρατικών φορέων.
Στην περίπτωση μας, η αδυναμία να κατασβεσθεί έγκαιρα η φωτιά στην Βαρυμπόμπη δημιούργησε χάος καθώς οι δυνάμεις της πυροσβεστικής έδωσαν ξεκάθαρη προτεραιότητα σε αυτή την πυρκαγιά, αφήνοντας παντελώς αβοήθητη την Εύβοια, με συνέπεια εκεί η φωτιά να γιγαντωθεί σε πρωτοφανή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, έκταση. Τελικά, ούτε στην Πάρνηθα, η προσπάθεια κατάσβεσης είχε επιτυχή κατάληξη. Χιλιάδες στρέμματα και εκατοντάδες σπίτια και επιχειρήσεις καταστράφηκαν.
Δεν μπορώ να γνωρίζω αν στην τραγική αυτή κατάσταση έπαιξε ρόλο η επιχειρησιακή στρατηγική της Πυροσβεστικής · Το μόνο σίγουρο είναι πως υπήρχαν ολοφάνερες ελλείψεις τόσο σε ανθρώπινο όσο και σε υλικοτεχνικό επίπεδο, καθώς οι κάτοικοι της Εύβοιας καταγγέλλουν εν χορώ την παντελή ανυπαρξία επίγειων και εναέριων μέσων – κομβικών για την αντιμετώπιση μεγάλων δασικών πυρκαγιών. Όταν σε μια γιγαντιαία πυρκαγιά βλέπεις περισσότερους αστυνομικούς και στρατιωτικούς, από πυροσβέστες, τί μπορεί να πάει στραβά άλλωστε. Κατάφεραν μέσα σε αυτή την μαυρίλα να μας κάνουν να γελάσουμε για λίγο, βλέποντας ΜΑΤ και ΔΙΑΣ να ηγεμονεύουν της κρατικής προσπάθειας. Αλλά, τί να κάνεις, αυτούς έχουμε, αυτούς στέλνουμε!
Οι περιορισμένοι κρατικοί πόροι – ελέω δημοσιονομικής στενότητας – κατανέμονται σε μεγάλη έκταση στην αγορά στρατιωτικού εξοπλισμού και στις προσλήψεις αστυνομικών – που απ’ ότι φαίνεται για την κυβέρνηση αποτελούν το αντίδοτο δια πάσαν νόσον. Είναι σαφές ότι αποτέλεσε κυβερνητική επιλογή η πλειοψηφία των κρατικών δαπανών για την Ασφάλεια να κατευθυνθούν σε αυτές τις υπηρεσίες αφήνοντας τραγικά – και δυστυχώς μοιραία – υποστελεχωμένη την Πυροσβεστική, και όλες τις συναφείς -απαραίτητες- δαπάνες πυρασφάλειας-δασοπροστασίας.
Και εδώ ερχόμαστε στην βαθύτερη αιτία της πρωτοφανούς καταστροφής.
Ακούμε σε στερεοφωνική μετάδοση, σχεδόν από παντού, ότι τα βασικά ζητήματα ασφάλειας για την χώρα και την κοινωνία είναι η Τουρκία, η λαθρομετανάστευση (sic), και η αχαλίνωτη εγκληματικότητα των Εξαρχείων. Άρα τι χρειαζόμαστε; Στρατό, Αστυνομία, και συνοριοφύλακες. Αυτό είναι όλο. Σπάνια, μπαίνει στην κουβέντα, η καίρια περιβαλλοντική διάσταση, στην εποχή της εντεινόμενης παγκοσμίως Κλιματικής Κρίσης. Έτσι, είναι απόλυτα λογικό η κυβέρνηση που ενορχηστρώνει επικοινωνιακά ( με μαεστρία οφείλουμε να παραδεχτούμε) αυτό το αφήγημα να υπό-χρηματοδοτεί συστηματικά τις υπηρεσίες πυρόσβεσης. Η τακτική αυτή, συνεπικουρούμενη απ’ το τοξικό νεοφιλελεύθερο της δόγμα που προτάσσει την άνευ όρων και περιβαλλοντικών ορίων οικονομική ανάπτυξη, δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την ζοφερή περαιτέρω υποβάθμιση του ελληνικού φυσικού περιβάλλοντος.
Θα πει κάποια, δεν μπορεί το εκάστοτε κόμμα που κυβερνά να έχει την δική του αντίληψη και στρατηγική για τις καίριες στην Πολιτική έννοιες « οικονομική ανάπτυξη» και «Ασφάλεια» ; Απαντώ, βεβαιότατα. Στις πλουραλιστικές φιλελεύθερες δημοκρατίες τα πολιτικά κόμματα διαμορφώνουν και επιχειρούν -διεκδικώντας την διακυβέρνηση- να εφαρμόσουν την ιδεολογική τους ατζέντα, κάτι που είναι απόλυτα θεμιτό. Όμως, στις πλουραλιστικές φιλελεύθερες δημοκρατίες, οι διαφορετικές ιδεολογικές και πολιτικές τοποθετήσεις παρουσιάζονται σε κατά το δυνατόν ισότιμο χρόνο, ώστε οι πολίτες (που δεν έχουν το χρόνο να ερευνούν σε βάθος το κάθε ζήτημα) να μπορούν με νηφαλιότητα και με όλες τις κάρτες στο τραπέζι, να επιλέγουν ποια στρατηγική ωφελεί την συλλογική ευημερία.
Την τελευταία διετία, η απίστευτα σημαντική αυτή πτυχή της Δημοκρατίας (εννοώ Republic, και όχι Democracy), έχει σχεδόν εξαφανισθεί. Τα παραδείγματα που δυστυχώς επιβεβαιώνουν την διαπίστωση μου είναι πάμπολλα, και είναι περιττό να αναφερθούν ένα προς ένα. Αρκεί να δει κανείς το βγαλμένο απ’ τις πιο τρελές Ερντογανικές ονειρώξεις κόψιμο on-air στον SKAI πολίτη που επιχειρηματολογούσε συντόμως με κοσμιότατο ύφος για την αντίφαση ανάμεσα στην υπερ-χρηματοδότηση των καναλιών και την υπο-χρηματοδότηση της Πυροσβεστικής. Αυτά τα -μόλις- τριάντα δευτερόλεπτα συμβολίζουν εν συντομία την σημερινή κατάσταση του πλουραλισμού στην Ελλάδα και δυστυχώς στρώνουν το έδαφος, με ένα τρόπο, σε ένα άλλο on-air περιστατικό· στην αποκρουστική φασιστική επίθεση στους δημοσιογράφους του OPEN, που πράγματι, κόντρα στα σημερινά ειωθότα, έδιναν ελεύθερο βήμα για ώρες στους πληγέντες πολίτες.
Παράλληλα με τον δικαιολογημένο θρήνο για το φυσικό περιβάλλον και τις χιλιάδες ψυχές που έχουν χαθεί, οφείλουμε να πάρουμε πιο σοβαρά από ποτέ την ανάγκη επανάκτησης ενός υγιούς και πλουραλιστικού δημοσίου διαλόγου, που θα μπορεί να θέτει νηφάλια και σφαιρικά τα μεγάλα ζητήματα της εποχής μας, ώστε να προλαμβάνονται τέτοια σοκαριστικά – με σημαντικές μακροχρόνιες επιπτώσεις -γεγονότα.
Link για το περιστατικό στο ΣΚΑΙ: https://www.youtube.com/watch?v=AMvusJZEHPQ
Link για το περιστατικό στο OPEN: https://www.youtube.com/watch?v=F8-B8gHzVWM&t=46s