Με τον Θωμά Γιούργα
Πριν μερικούς μήνες, γεννήθηκε στο Μεξικό το πρώτο μωρό στον κόσμο που φέρει DNA από τρεις διαφορετικούς ανθρώπους: το DNA του ζευγαριού και το DNA μιας δότριας ωαρίου. Με αυτή τη νέα γενετική τεχνική ένα μικρό αγοράκι έχει τρεις βιολογικούς γονείς.
Η επαναστατική γενετική τεχνική εφαρμόστηκε ώστε το ζευγάρι να αποκτήσει ένα υγιές παιδί, απαλλαγμένο από το Leigh Syndrome, μια γενετική ασθένεια που έφερε η μητέρα στα γονίδιά της και που οδήγησε στο θάνατο τα δύο πρώτα παιδιά του ζευγαριού.
Η ιατρική διαδικασία έλαβε χώρα στο Μεξικό όπου το νομικό πλαίσιο είναι πιο χαλαρό όσον αφορά στις καινοτόμες γενετικές παρεμβάσεις. Παρόμοια γενετική τεχνική εφαρμόστηκε στο Κίεβο της Ουκρανίας με αποτέλεσμα τη γέννηση ενός υγιούς μωρού στις 5 Ιανουαρίου 2017. Η γέννηση του μωρού από τρία DNA έγινε ώστε να ξεπεραστούν τα προβλήματα γονιμότητας της μητέρας.
Όμως, πέρα από τους πιθανούς ιατρικούς κινδύνους η γενετική επανάσταση έρχεται αγκαζέ με εφιαλτικά σενάρια και σκληρά ηθικά διλήμματα σχετικά με την μελλοντική επίδραση της γενετικής τεχνολογίας στη ζωή και στον θάνατο.
Είναι προφανές ότι υπάρχουν σημαντικά φιλοσοφικά και ηθικά επιχειρήματα υπέρ της ραγδαίας ανάπτυξης της Γενετικής. Πρώτον, φαίνεται να υπάρχει κάτι εγγενώς πολύτιμο στο να μαθαίνουμε πράγματα για τον κόσμο μέσα μας και γύρω μας. Άρα ένα βασικό φιλοσοφικό επιχείρημα υπέρ της Γενετικής επανάστασης είναι ότι ξεκλειδώνει κάποια από τα μεγαλύτερα μυστήρια της φύσης και της ζωής (ίσως και του θανάτου μακροπρόθεσμα). Δεύτερον, υπάρχει το ηθικό επιχείρημα, με ωφελιμιστική βάση (Utilitarianism), σύμφωνα με το οποίο, η επανάσταση της Γενετικής θα μειώσει τον πόνο από τις ασθένειες και τους θανάτους που μπορούν να προβλεφθούν/αποτραπούν και έτσι θα αυξήσει την γενική ευτυχία οδηγώντας σε μία σημαντικά πιο υγιή και χαρούμενη ζωή.
Από την άλλη, είναι αμέτρητα τα «Φρανκενστάιν» σενάρια, τα ηθικά ζητήματα αλλά και οι ταξικές διαφορές που μπορεί να επιφέρει η χρήση της γενετικής τεχνολογίας στον γενικό πληθυσμό. Σκεφτείτε την περίπτωση κάποιοι πραγματικά πλούσιοι γονείς να έχουν πρόσβαση στο εμπορεύσιμο αγαθό των καλύτερων γονιδίων για το παιδί τους. Διότι μπορεί ο σχεδιασμός μωρών να μπει από το παράθυρο για σοβαρούς ιατρικούς σκοπούς, αλλά τελικά μπορεί να οδηγήσει σε μια πιο απελευθερωμένη αγορά «γενετικών προϊόντων» όπου οι ταξικές ανισότητες θα είναι ριζικές όχι από την γέννα αλλά ήδη από την σύλληψη του εμβρύου! Επίσης, ποια είναι αυτή η ηθική γραμμή που θα ορίζει πότε θα επιτρέπεται να παρέμβουμε στον «σχεδιασμό» ενός εμβρύου; Αυτά είναι ερωτήματα που πρέπει πρώτοι να απαντήσουν (και ήδη έχουν προσεγγίσει με μεγάλη σοβαρότητα) οι Φιλόσοφοι ανά τον κόσμο.
Με λίγα λόγια, η ανθρωπότητα έχει ήδη καταφέρει μια τεράστια γενετική επανάσταση, και είμαστε ακόμα στα πρώτα βήματα. Ίσως, όμως, ήδη να βρισκόμαστε στον προθάλαμο ενός ιατρικού παράδεισου ή μιας ηθικής κόλασης. Οι εξελίξεις τα λίγα επόμενα χρόνια θα είναι κατακλυσμιαίες και οι επιλογές μας ως είδος θα μας φανερώσουν εάν ο άνθρωπος είναι αρκετά ώριμος ώστε να παίξει τον ρόλο του θεού.
Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο ένθετο του Νόστιμον Ήμαρ το Σάββατο 10.6.2017
