Comandante Chávez: Οι σταθμοί στη ζωή και την πολιτική του διαδρομή

Σαν σήμερα στις 5 Μαρτίου του 2013 ο Ούγκο Τσάβες άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 58 ετών μετά από διετή μάχη με τον καρκίνο. Για 14 χρόνια ο πρόεδρος της Βενεζουέλας υπήρξε ένας από τους πιο χαρισματικούς και ταυτόχρονα πιο αμφιλεγόμενους ηγέτες στο κόσμο. Ήταν κάθε άλλο παρά ένας «άχρωμος» πρόεδρος. Ένα αποτυχημένο πραξικόπημα το 1992 ήταν αυτό που τον έφερε στο προσκήνιο αλλά οι εκλογικοί του θρίαμβοι ήταν αυτοί που αναγέννησαν την Αριστερά της Λατινικής Αμερικής.

Για περισσότερα από 14 χρόνια, ο Ούγκο Τσάβες πρωταγωνίστησε στην πολιτική σκηνή της Βενεζουέλας. Κυβέρνησε τη χώρα από το 1999, ενώ μόλις πριν από λίγους μήνες επανεξελέγη για τρίτη φορά στο τιμόνι της χώρας. Εκλογική ήττα δεν γνώρισε ποτέ ενώ το 2012 κατάφερε να ματαιώσει πραξικόπημα που τον ανέτρεψε για λίγες ώρες. Διατηρούσε σταθερά υψηλά επίπεδα δημοτικότητας, παρά την έντονη εχθρότητα που αντιμετώπιζε από τους πολιτικούς του αντιπάλους. Φορούσε συνήθως στρατιωτική στολή με τον χαρακτηριστικό κόκκινο μπερέ, ενώ προς το τέλος της ζωής του, εμφανιζόταν συνήθως με τα εθνικά χρώματα της Βενεζουέλας.

Ο πρώην αντισυνταγματάρχης και αλεξιπτωτιστής γεννήθηκε στις 28 Ιουλίου του 1954. Ήταν γιος δασκάλων και μεγάλωσε με τη γιαγιά του. Μια απόπειρα πραξικοπήματος το Φεβρουάριο του 1992 τον οδήγησε στη φυλακή για δύο χρόνια. Ωστόσο το 1998, ως υποψήφιος του συνασπισμού των αριστερών κομμάτων, κέρδισε τις προεδρικές εκλογές. Δύο χρόνια αργότερα, επικυρώθηκε από το λαό η πρότασή του για το νέο «Σύνταγμα της Μπολιβαριανής Επανάστασης» και ο ίδιος επανεξελέγη στην προεδρία.

Ήταν σφοδρός πολέμιος του αμερικανικού ιμπεριαλισμού, αν και ποτέ δεν διέκοψε την παροχή πετρελαίου προς τις Ηνωμένες Πολιτείες. Καλλιέργησε μια επαναστατική αλλά αμφιλεγόμενη, για πολλούς, εικόνα έχοντας πολιτική φιλία με προσωπικότητες όπως ο Μουαμάρ Καντάφι της Λιβύης, ο Ιρανός πρόεδρος Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ και ο πρόεδρος της Συρίας Μπασάρ αλ Ασαντ.

Σταθερή πολιτική του θέση να ενισχύσει το ρόλο του κράτους στην οικονομική δραστηριότητα, χωρίς πάντως να καταφέρνει πάντα να ελέγξει τον πληθωρισμό. Αύξησε, πάντως, τις «κοινωνικές αποστολές», που του χάρισαν την αμέριστη υποστήριξη των λαϊκών τάξεων. Ως επικεφαλής της μεγαλύτερης παραγωγού χώρας πετρελαίου στη Νότια Αμερική, έχει χτίσει τη δημοτικότητά του πάνω σε πολλά κοινωνικά προγράμματα, συμπεριλαμβανομένης της υγείας, της εκπαίδευσης και της στέγασης. (Διαβάστε: Πόσο άλλαξε η Βενεζουέλα επί Τσάβες;)

Από τον Ιούνιο του 2011 όταν διαγνώστηκε ότι πάσχει από καρκίνο, υποβλήθηκε σε τέσσερις χειρουργικές επεμβάσεις στην Κούβα. Μετά από την τελευταία χειρουργική επέμβαση στην Αβάνα στις 11 Δεκεμβρίου, είχε σχεδόν εξαφανιστεί από το δημόσιο λόγο μέχρι και την ανακοίνωση του θανάτου του την Τρίτη.

Οι σημαντικότεροι σταθμοί της σταδιοδρομίας του:

1982: Ιδρύει το Επαναστατικό Κίνημα Μπολίβαρ (MBR)
4/2/1992: Ηγείται αποτυχημένης απόπειρας πραξικοπήματος εναντίον του προέδρου Αντρές Πέρες. Φυλακίζεται για δυόμιση χρόνια, έως ότου απελευθερώνεται από τον νέο πρόεδρο, Καλντέρα. Το Επαναστατικό Κίνημα Μπολίβαρ μετονομάζεται σε Κίνημα 5η Δημοκρατία (MVR).
6/12/1998: Εκλέγεται πρόεδρος της χώρας με ποσοστό 56%. Η υποψηφιότητά του υποστηρίζεται από τα κόμματα Κίνηση προς το Σοσιαλισμό (MAS) και Κόμμα για όλους (PPT)
2/2/1999: Ορκίζεται πρόεδρος.
16/12/1999: Εγκρίνεται με συντριπτική πλειοψηφία το νέα Σύνταγμα το οποίο, μεταξύ άλλων, ανοίγει το δρόμο για την παραμονή του στην εξουσία έως το 2012.
30/7/2000: Επανεκλέγεται πρόεδρος για εξαετή θητεία, όπως προβλέπει το νέο Σύνταγμα. Συγκεντρώνει το 59,5% των ψήφων.
12/4/2002: Εξαναγκάζεται σε παραίτηση από τις ένοπλες δυνάμεις και μεταφέρεται σε στρατιωτική βάση νότια του Καράκας. Είχε προηγηθεί η αιματηρή καταστολή διαδήλωσης στην πρωτεύουσα, για την οποία ο στρατός απέδωσε την ευθύνη στους υποστηρικτές του. Την εξουσία αναλαμβάνει μεταβατική κυβέρνηση με επικεφαλής τον πρόεδρο του συνδέσμου επιχειρηματιών.
14/4/2002: Αποκαθίσταται στην εξουσία. Απευθύνει έκκληση για ενότητα και ανακοινώνει την έναρξη ‘«ενός εθνικού διαλόγου στρογγυλής τραπέζης».
10/12/2002: Η κυβέρνηση κηρύσσει κατάσταση επιστράτευσης λόγω της παρατεινόμενης γενικής απεργίας που οργάνωσε η αντιπολίτευση με αίτημα την παραίτησή του. Στις 3/2/2003, η αντιπολίτευση τερματίζει επίσημα τη γενική απεργία και στις 29/5, κυβέρνηση και αντιπολίτευση καταλήγουν σε πολιτική συμφωνία για δημοψήφισμα με θέμα την παραμονή του στην προεδρία.
15/8/2004: Κερδίζει το δημοψήφισμα για την παραμονή του στην προεδρία. Το 58,25% των ψηφοφόρων ψήφισε υπέρ και το 41,74% κατά, αποτέλεσμα το οποίο απορρίπτει η αντιπολίτευση ως προϊόν εκλογικής νοθείας και χονδροειδούς χειραγώγησης.
3/12/2006: Επανεκλέγεται πρόεδρος με ποσοστό 62,89%.
18/1/2007: Το Κοινοβούλιο, στο οποίο η αντιπολίτευση δεν συμμετέχει, του μεταβιβάζει ομόφωνα πλήρεις εξουσίες για 18 μήνες.
2/12/2007: Ηττάται στο δημοψήφισμα για τη συνταγματική μεταρρύθμιση που εισηγήθηκε με στόχο την εδραίωση ενός σοσιαλιστικού κράτους που θα του επέτρεπε να θέτει απεριόριστα υποψηφιότητα στις προεδρικές εκλογές, να εφαρμόσει σειρά κολεκτιβιστικών μέτρων στην οικονομία και να έχει το δικαίωμα επιβολής της λογοκρισίας στον Τύπο σε καταστάσεις κρίσης.
15/1/2009: Το κοινοβούλιο εγκρίνει τροπολογία του συντάγματος για την κατάργηση των χρονικών περιορισμών στην ανανέωση της θητείας προσώπων που εκλέγονται σε διάφορα αξιώματα απευθείας από το λαό, συμπεριλαμβανομένου και του ιδίου.
15/1/2009: Εγκρίνεται σε δημοψήφισμα, με ποσοστό 54,36%, η συνταγματική τροπολογία που επιτρέπει απεριόριστο αριθμό προεδρικών θητειών.
26/9/2010: Το Σοσιαλιστικό Κόμμα διατηρεί την πλειοψηφία των εδρών στο κοινοβούλιο, όμως ο συνασπισμός της αντιπολίτευσης εξασφαλίζει περισσότερο από το ένα τρίτο των εδρών, κάτι που δυσκολεύει την παντοδυναμία του. Η αντιπολίτευση είχε μποϊκοτάρει τις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές (2005), με αποτέλεσμα το Σοσιαλιστικό Κόμμα να κατέχει επί πέντε χρόνια τη συντριπτική πλειοψηφία των κοινοβουλευτικών εδρών.
1/7/2011: Ο Τσάβες παραδέχεται ότι υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση στην Κούβα για την αφαίρεση καρκινικού όγκου.
17/8/2011: Ανακοινώνει ότι σχεδιάζει να εθνικοποιήσει όλες τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα του χρυσού και ότι θα ενισχύσει τα αποθέματα της χώρας σε χρυσό.
28/2/2012: Υποβάλλεται σε νέα επέμβαση για αφαίρεση όγκου από την περιοχή της πυέλου.
12/5/2012: Ανακοινώνει το τέλος και την επιτυχία της θεραπείας στην οποία υποβαλλόταν στην Κούβα για τον καρκίνο από τον οποίο πάσχει.
10/7/2012: Ανακοινώνει ότι έχει ανακάμψει πλήρως από τον καρκίνο.
8/10/2012: Επανεκλέγεται για τρίτη φορά πρόεδρος της χώρας, με ποσοστό 54% των ψήφων, έναντι του 45% του αντιπάλου του, Ενρίκε Καπρίλες.
12/12/2012: Υποβάλλεται σε λεπτή χειρουργική επέμβαση στην Κούβα μετά την επανεμφάνιση καρκίνου, η οποία χαρακτηρίζεται ιδιαίτερα περίπλοκη αλλά επιτυχής.
10/1/2013: Ο Τσάβες δεν είναι σε θέση να ορκιστεί πρόεδρος ενώπιον της Εθνοσυνέλευσης.
05/03/2013: Ο Τσάβες φεύγει από τη ζωή