Γρήγορη προσγείωση στην πραγματικότητα της δυσκαμψίας στους μηχανισμούς λήψης αποφάσεων στην ευρωζώνη, μετά τις προσδοκίες για μεγάλες και τολμηρές αποφάσεις, αύριο, από τους υπουργούς Οικονομικών για την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας, φέρνουν οι πληροφορίες από τις Βρυξέλλες για γερμανικό «μπλόκο» στις προτάσεις για την έκδοση κάποιας μορφής ευρωομολόγων ειδικά για την αντιμετώπιση αυτής της κρίσης, αλλά και για επιμονή του Βερολίνου να διασωθεί η Ιταλία από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας με ένα μνημόνιο, έστω «συμβολικό».
Όπως μεταδίδει το Bloomberg από τις Βρυξέλλες, στις έως τώρα συζητήσεις, μια ημέρα πριν την τηλεδιάσκεψη των υπουργών Οικονομικών, αύριο στις 18.30, η γερμανική πλευρά επιμένει ότι δεν είναι έτοιμη να προχωρήσει στην εφαρμογή της ιταλικής πρότασης, που υποστηρίζεται σθεναρά και από Γαλλία και Ισπανία, για την έκδοση κοινού ομολόγου της ευρωζώνης με ειδικό σκοπό, δηλαδή για τη χρηματοδότηση των μέτρων που θα πάρουν οι κυβερνήσεις για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας. Και τούτο, παρότι η καγκελάριος, Άνγκελα Μέρκελ, έχει δηλώσει ότι η ίδια ευχαρίστως θα συζητήσει το ιταλικό αίτημα για «ομόλογα κορονοϊού».
Αντίθετα με αυτές τις προτάσεις, οι Γερμανοί αξιωματούχοι δηλώνουν έτοιμοι να υποστηρίξουν την παροχή βοήθειας μόνο προς την Ιταλία και με μικρές αποκλίσεις από τους κανόνες που ήδη ισχύουν. Δηλαδή, να προσφέρει χρηματοδότηση ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας στην Ιταλία, αλλά όχι χωρίς όρους. Όπως επιμένουν οι Γερμανοί αξιωματούχοι, αν και στη σημερινή συγκυρία δεν θα πρέπει να απαιτηθεί από την Ιταλία να εφαρμόσει ένα μνημόνιο με επιτήρηση από τον ESM και την Κομισιόν, πάντως θα πρέπει να υπάρξουν κάποιοι όροι δανεισμού, έστω συμβολικοί.
Με την ενεργοποίηση αυτού του προγράμματος, η Ιταλία θα έχει πρόσβαση στο πρόγραμμα που επινόησε ο Μάριο Ντράγκι για τη διάσωση μεγάλων οικονομιών της ευρωζώνης, όπου ίσως δεν επαρκούν τα «πυρομαχικά» του ESM. Έτσι, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα μπορεί να αγοράσει, για πρώτη φορά στην ιστορία, ομόλογα ενός κράτους από την πρωτογενή αγορά (κατά την έκδοσή τους).
Οι λύσεις που προτείνει η Γερμανία προκαλούν έντονη αντίδραση από τους Ιταλούς αξιωματούχους, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι, αφενός, το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα δεν οφείλεται στην ίδια, αλλά σε μια πανδημία, και αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να ενεργοποιηθεί η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη. Επιπλέον, οι Ιταλοί τονίζουν ότι αν διασωθεί μόνο η Ιταλία σε αυτή τη συγκυρία από τον ESM, αυτό θα σημαίνει ότι θα φέρει το στίγμα της πλέον αδύναμης οικονομίας της ευρωζώνης, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για την εμπιστοσύνη των επενδυτών στην οικονομία της.
Για την κυβέρνηση Κόντε, η εφαρμογή ενός σχεδίου διάσωσης μόνο της Ιταλίας είναι ένα εφιαλτικό πολιτικό σενάριο, σύμφωνα με αναλυτές, ιδιαίτερα σε μια περίοδο τόσο ακραίας δοκιμασίας του πληθυσμού. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο παρελθόν, όταν είχε τεθεί πάλι το θέμα της διάσωσης της Ιταλίας, ο τότε πρωθυπουργός Μπερλουσκόνι είχε απειλήσει να αποσύρει τη χώρα από το κοινό νόμισμα.
Αλλά ακόμη και για το Παρίσι, το μοντέλο που προτείνει η Γερμανία για τη διαχείριση της κρίσης του κορονοϊού, δηλαδή η διάσωση από τον ESM ξεχωριστά όποιας χώρας αντιμετωπίζει προβλήματα, είναι μια ιδέα που αντιμετωπίζεται με μεγάλη επιφυλακτικότητα, αν όχι ανησυχία. Ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών έχει τονίσει σε δραματικούς τόνους ότι χρειάζεται συντονισμένη αντίδραση, γιατί αυτή η κρίση μπορεί να διαλύσει την ευρωζώνη. Σήμερα, το spread γαλλικού και γερμανικού 10ετούς ομολόγου πήρε πάλι την «ανηφόρα», ξεπερνώντας τις 47 μονάδες βάσης, ενώ μετά τις παρεμβάσεις της ΕΚΤ είχε πέσει και στις 36,5 και νωρίτερα είχε ξεπεράσει τις 70.
Κεντρικοί τραπεζίτες της ευρωζώνης έχουν εκφρασθεί θετικά για την ιδέα περί «ομολόγου κορονοϊού», ή για την ενεργοποίηση του ESM για την παροχή γραμμών πίστωσης στις κυβερνήσεις χωρίς μνημόνια, καθώς αναγνωρίζουν ότι ακόμη και η παρέμβαση της ΕΚΤ με το μεγάλο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων 750 δισ. ευρώ δεν είναι αρκετή για να σταθεροποιήσει τις αγορές και να σώσει την οικονομία της ευρωζώνης.
Ο Γάλλος κεντρικός τραπεζίτης, Φρανσουά Βιλρουά ντε Γκαλό, δήλωσε σε συνέντευξη που δημοσιεύθηκε σήμερα ότι πρέπει να ενεργοποιηθεί ο ESM, εννοώντας βεβαίως ότι αυτό πρέπει να γίνει για όλες τις οικονομίες και όχι μόνο για τη διάσωση της Ιταλίας, όπως προτείνουν οι Γερμανοί. Ο διοικητής της Τράπεζας της Πορτογαλίας, Κάρλος Κόστα, δήλωσε ότι πρέπει να εξετασθεί η έκδοση «κορονομολόγων» (“coronabonds”). Ακόμη η Γερμανίδα, Ίσαμπελ Σνάμπελ, μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της ΕΚΤ, δήλωσε στην Frankfurter Allgemeine Sonntagszeitung ότι είναι χρήσιμη αυτή η ιδέα, επειδή «καμία χώρα δεν μπορεί να είναι αδιάφορη για ό,τι συμβαίνει σε μια άλλη ευρωπαϊκή χώρα, όχι μόνο προς χάριν της αλληλεγγύης, αλλά και για οικονομικούς λόγους». «Ελπίζω αυτό να γίνει κατανοητό από τους πολιτικούς», τόνισε χαρακτηριστικά. Όμως, μόλις μια ημέρα μετά το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών με τη στάση του στις συζητήσεις των Βρυξελλών δείχνει ότι δεν το έχει κατανοήσει.