Δεκαεννιά χρόνια μετά βρίσκομαι να τσεκάρω παλιά αρχεία μπας και ξεσκαρτάρω κάτι, και πέφτω τυχαία πάνω σ’ ένα κουτί διαφάνειες με ημερομηνία Πρωτομαγιά 2002 και τίτλο «L’entre-deux-tours», που είναι ο κατοχυρωμένος όρος για το 15ήμερο που μεσολαβεί ανάμεσα στους δύο γύρους των προεδρικών εκλογών – διάστημα κατά το οποίο ο Γάλλος ψηφοφόρος καλείται να σκεφτεί και να επιλέξει με σωφροσύνη μεταξύ των δύο φιναλίστ του πρώτου γύρου.
- του Μάκη Μαλαφέκα
Συνήθως, από το 1974 και μετά, ο δεύτερος γύρος παίζεται ανάμεσα σε κάποια παραδοσιακή Δεξιά (γκωλική, κεντρώα ή φιλελεύθερη), και κάποια παραδοσιακή Αριστερά ή Κεντροαριστερά (κυρίως τους σοσιαλιστές).
Tη χρονιά που η παράδοση αυτή σπάει και οι φασίστες περνούν για πρώτη (μα όχι τελευταία) φορά στον δεύτερο γύρο, εγώ έχω στα χέρια μου μια ωραία φωτογραφική μηχανή. Η δε μαγεία του γαλλικού πολιτικού ημερολογίου φέρνει την Πρωτομαγιά νταν πάνω στο βαρύκεντρο αυτού του τρομερού 15ήμερου συνεχών διαδηλώσεων, με μια μέρα συν τοις άλλοις ηλιόλουστη πράγμα που, ως γνωστόν, και ειδικά στο Παρίσι, προσδίδει στους πάντες και στα πάντα μια φωτογένεια σχεδόν μεταφυσική.
Όπως γίνεται σε όλες τις χώρες του κόσμου, έτσι και στη Γαλλία η πολιτική Πρωτομαγιά γιορτάζεται με μια θεσμοθετημένη απεργία που συνοδεύεται από πορεία των εργατικών και φοιτητικών συνδικάτων στις μεγάλες πόλεις.
Συγκεκριμένα στο Παρίσι όμως γίνεται και κάτι άλλο: για κάποιον λόγο, η γαλλική άκρα Δεξιά έχει ορίσει την Πρωτομαγιά ως ημέρα «εορτασμού της Ιωάννας της Λωρραίνης», της κατεξοχήν ηρωικής φιγούρας του Εκατονταετούς Πολέμου (1337-1453) που κατέληξε διαστρεβλωμένο σύμβολο του γαλλικού εθνικισμού με μπόλικη σάλτσα από ρωμαιοκαθολικό φολκλόρ.
Από το 1988 λοιπόν, έτσι για να τη σπάσει στους αριστερούς και τα κωλογαρύφαλλά τους, το Εθνικό Μέτωπο του Ζαν Μαρί Λεπέν συγκεντρώνει τους οπαδούς του νωρίς το πρωί της Πρωτομαγιάς μπροστά στο ορειχάλκινο άγαλμα της Ζαν ντ’ Άρκ στη rue de Rivoli, βαράνε εκεί κάνα ρωμαϊκό χαιρετισμό και κινούν για την Όπερα όπου ο Λεπέν βγάζει πύρινο λόγο, έξω-οι-ξένοι και τα συναφή. Συνήθως το όλο θέμα έχει λήξει πριν τις 12 το μεσημέρι με περίπου 5.000 frontistes με γυαλιά αεροπόρου, καλή ώρα, να σκοτώνουν τη Μασσαλιώτιδα και να πηγαίνουν ήρεμα κι ωραία σπίτια τους γιατί σε δύο ώρες κατεβαίνει στο κέντρο η πραγματική πορεία των 200.000 που πάει από τη République στη Nation μέσω Βαστίλης – μια πορεία τίγκα στους πολιτικούς συμβολισμούς, λίγο πιο σύγχρονους από αυτούς του ύστερου γαλλικού Μεσαίωνα.
Συνήθως, αλλά όχι εκείνη τη χρονιά. Γιατί εκείνη τη χρονιά ο Λεπέν κατέβασε στο Παρίσι 100.000 άτομα. Για την ακρίβεια, 100.004.
Το ραντεβού με τον φίλο φωτογράφο Α.Π. είναι νωρίς το πρωί στο Châtelet, με πρόγραμμα φωτογραφικό σαφάρι, όλη μέρα, πρώτα στου Λεπέν και μετά στη République. Το ενδιαφέρον θέμα, βέβαια, το σπάνιο, ήταν το πρωινό. Γιατί, καταρχήν, τέτοια έργα δεν παίζονται συχνά, κι ύστερα διότι έχει ακουστεί ότι το Εθνικό Μέτωπο σκοπεύει να φέρει εκατοντάδες πούλμαν απ’ όλη τη χώρα, ότι αυτή θα είναι η μέρα που ο λαός της λεγόμενης «βαθιάς Γαλλίας» θα κατακτήσει την πρωτεύουσα, ένα είδος μεταμοντέρνας «Πορείας προς τη Ρώμη».
Κι όχι μόνο αυτό, αλλά ότι μάλιστα θα κατέβουν και αντιπροσωπείες αδελφών πολιτικών κομμάτων και οργανώσεων από δεκάδες ξένες χώρες, μουσολινικοί, φρανκιστές, νεο-παγανιστές Βίκινγκς, της Παναγιάς τα μάτια. Όχι, ναι, τέτοια έργα δεν χάνονται.
Το σκληρό φιλτράρισμα των σεκιουριτάδων του Εθνικού Μετώπου, των περιβόητων DPS (Département Protection Sécurité) με τα γυαλιστερά μαύρα μπουφάν και τα πορτοκαλί περιβραχιόνια, μπλοκάρει τον Α.Π. ψηλά στη Rivoli, εγώ περνάω χάρη στο πρωινό ξύρισμα και τη χωρίστρα, κι έτσι τώρα έχω βρεθεί μόνος. Η Pentax μου, η Ζαν ντ’ Αρκ κι εγώ.
Δεν υπάρχει φασιστικό πανί που να μην ξεδιπλώθηκε εκεί μέσα, σύμβολο θανάτου που να μην έλαμψε στον πρωινό ήλιο:
Η σημαία του Φράνκο με τον μαύρο αετό, η ιταλική με τον λευκό σταυρό και τα νεορωμαϊκά τσεκούρια του Ντούτσε, η fiamma tricolore σε γαλλική και ιταλική βερσιόν, οι κελτικοί σταυροί, τα ξυρισμένα κεφάλια, τα δερμάτινα γάντια, τα χρυσά κρίνα των μοναρχικών, τα μαύρα πουκάμισα με τις λευκές ζώνες των μελανοχιτώνων, τα φαρδιά bomber κι οι αρβύλες με τα λευκά κορδόνια των λούμπεν φυλετιστών, οι φλεγόμενες ακάνθινες «ιερές καρδιές» των φονταμενταλιστών Καθολικών, τα πράσινα και κόκκινα μπερέ των πεζοναυτών και των καταδρομέων της «γαλλικής Αλγερίας», τα γκρίζα λιοντάρια του τότε ακόμη νόμιμου Vlaams Blok και πολλά άλλα παρόμοια, μα κυρίως χιλιάδες γαλλικές σημαίες, ένας αργός ποταμός bleu-blanc-rouge που κυλούσε σταθερά και συντεταγμένα προς το αυτοκρατορικό μέγαρο της Opéra Garnier εν μέσω ρυθμικών «La France aux Français!» («Η Γαλλία στους Γάλλους») και «Le Pen président!».
Και στη μέση όλης αυτής της μπαρόκ υπερπαρτούζας εθνοφυλετικών και παραστρατιωτικών stimuli, έτσι ξαφνικά – και πραγματικά χωρίς να την περιμένω ούτε και να την ψάχνω: η γαλανόλευκη. Τη στιγμή που παίρνω τη φωτογραφία δεν έχω ιδέα ποια είναι αυτά τα άτομα.
Για την ιστορία, το ίδιο απόγευμα στη République μαζεύτηκε μισό εκατομμύριο κόσμος στη μαζικότερη πρωτομαγιάτικη πορεία από το 1968, λίγες μέρες αργότερα ο Λεπέν ηττήθηκε πανηγυρικά στον δεύτερο γύρο, και ο Βορίδης ξεκίνησε την εντυπωσιακή πολιτική άνοδο που ξέρουμε ως πρόσωπο-κλειδί του ελληνικού νεοφιλελεύθερου apparatus χωρίς να προβεί ποτέ σε κάποια ουσιαστική αυτοκριτική για την ακροδεξιά του στράτευση, χωρίς την παραμικρή ουσιαστική αναθεώρηση των φρονημάτων του – μόνο κάτι σποραδικές «εξηγήσεις» σε συνεντεύξεις με κεντρική αιτιολογική προσέγγιση τον «ιδεαλισμό» κάποιων αόριστων «νεανικών επιλογών».
Παρατηρήσεις:
- Δεν είμαστε εδώ στα 1985, στη γνωστή φωτογραφία με το τσεκούρι της οδού Ακαδημίας. Δεν βλέπουμε τον Μάκη Βορίδη στα 21 του, με τη «νεότητα» και τα «εν βρασμώ ψυχής» να μπορούν έστω και πολύ θεωρητικά να σταθούν. Ο κ. Βορίδης είναι εδώ 38 ετών, είναι ένας από καιρό πολιτικά κατασταλαγμένος ενήλικας, ένας φτασμένος επαγγελματίας, και συμμετέχει περήφανα σε νεοφασιστική πορεία ξέροντας πολύ καλά πού είναι και τι κάνει.
- Η πορεία αυτή έχει συγκεκριμένο αντικείμενο: τη στήριξη του Λεπέν στον δεύτερο γύρο των γαλλικών εκλογών. Αντίπαλός του δεν είναι κάποιος ριζοσπάστης αριστερός, κάποιος κεντροαριστερός σοσιαλιστής, αλλά ο Ζακ Σιράκ – ο επί 20 χρόνια αρχηγός της ενωμένης και στιβαρής γαλλικής Δεξιάς. Εν έτει 2002, στο ερώτημα Δεξιά ή άκρα Δεξιά ο Μάκης Βορίδης απαντά με τα μπούνια άκρα Δεξιά.
- Τι είναι αυτή η συγκεκριμένη άκρα Δεξιά που υποστηρίζει εκείνη τη στιγμή; Το 2002, το Εθνικό Μέτωπο του πατέρα Λεπέν δεν έχει ακόμα μπει στη φάση μερικού πολιτικού «εξευγενισμού» της εποχής Μαρίν Λεπέν. Οι εκπεφρασμένες θέσεις του Ζαν Μαρί περιλαμβάνουν σχετικοποίηση του Ολοκαυτώματος (μια «λεπτομέρεια της Ιστορίας»), απολογία των βασανιστηρίων στον πόλεμο της Αλγερίας (στα οποία ο ίδιος αποδεδειγμένα συμμετείχε) και άλλα χαριτωμένα. Αυτά είναι που στηρίζονται εδώ, με ομαδική αποστολή στο εξωτερικό και ελληνική σημαία στο χέρι.
Περιμένουμε τους σοκαρισμένους από τα γεγονότα στο Καπιτώλιο κεντρώους να τοποθετήσουν την εικόνα αυτή κάπου μέσα στο αφήγημα της τεχνοκρατικής διακυβέρνησης ως ανάχωμα στο φασιστικό πλήθος. Θα διαπιστώσουν ότι αυτό είναι εφικτό μόνο αν θεωρήσουμε ότι το φασιστικό πλήθος της συγκεκριμένης πορείας, αυτό στο οποίο συμμετέχει ο σημερινός υπουργός Εσωτερικών, είναι φαινομενικά νομοταγές. Ότι δεν σπάει τζάμια δηλαδή. Που θα αποτελεί και τη νιοστή επαλήθευση ότι ένα φαινομενικά νομοταγές φασιστικό πλήθος είναι σε τέτοιο βαθμό συμβατό με την τεχνοκρατική διακυβέρνηση που ευαγγελίζονται, που μπορεί άνετα μέχρι και να την στελεχώνει στο πιο υψηλό εκτελεστικό επίπεδο.
Οι έρευνες στην κούτα με τις διαφάνειες από το περίφημο entre-deux-tours του 2002 συνεχίζονται. Παρίσι είναι αυτό. Ποτέ δεν ξέρεις ποιους φιλελεύθερους κοσμοπολίτες, θιασώτες της θεωρίας της πληθυσμιακής αντικατάστασης μπορεί να συναντήσει κανείς σε παλιές λεπενικές φιέστες.