Το παράδειγμα των πρώην κατασκηνώσεων ΠΙΚΠΑ
Από την Χριστίνα Σακαλή
Το στρατόπεδο στη Μόρια είναι σαν φυλακή όπου στέλνονται οι πρόσφυγες αμέσως μετά την ‘παράνομη’ είσοδό τους στη χώρα. Ο καταυλισμός στο Καρά Τεπέ είναι κλειστός για τους επισκέπτες/ριες που ενδιαφέρονται να τον επισκεφτούν.
Απέναντι σε αυτήν την εικόνα, που ήταν και η πρώτη που λάβαμε από τη Λέσβο, υπάρχει και ένα διαφορετικό παράδειγμα, όπως μάθαμε αργότερα. Πρόκειται για τον ανοιχτό χώρο φιλοξενίας στις πρώην κατασκηνώσεις ΠΙΚΠΑ, τον οποίο αυτοδιαχειρίζονται πρόσφυγες και εθελοντές/ριες μαζί, σαν μία ενιαία κοινότητα.
Όταν φτάσαμε στον χώρο ήμασταν ακόμα μουδιασμένοι από την εμπειρία που προσλάβαμε από τα άλλα δύο κέντρα, τα οποία προσπαθήσαμε να επισκεφτούμε προηγουμένως. Μπήκαμε μέσα και αρχίσαμε να εξηγούμε όσο πιο αναλυτικά γινόταν ποιοι είμαστε και τι μας φέρνει στη Λέσβο, ώστε να ενισχύσουμε τις πιθανότητες να μας επιτρέψουν να περάσουμε. Η απάντηση των εθελοντών του πρώην ΠΙΚΠΑ (πλέον Lesvos Solidarity) στη Νεάπολη της Λέσβου ήταν αφοπλιστική: «Πάμε μια βόλτα;»
Βγήκαμε να περπατήσουμε και μας ξενάγησαν στον χώρο της παλιάς παιδικής κατασκήνωσης, απαντώντας ταυτόχρονα σε όλες τις ερωτήσεις μας. Εκεί μέσα είδαμε χαρά, ανθρωπιά και δημιουργία. Είδαμε προσπάθεια να απαντηθούν ο φόβος και η αγωνία, με σεβασμό απέναντι στους ανθρώπους που τα βιώνουν καθημερινά, ενώ θα έπρεπε να θεωρείται δεδομένο ότι δεν θα πρέπει να τα βιώνουν.
Ζωγραφιές στους τοίχους και στα μονοπάτια, συλλογικοί χώροι για την αυτό-οργάνωση των προσφύγων ως προς τις βασικές τους ανάγκες όπως μαγείρεμα και πλύσιμο των ρούχων, αλληλεγγύη που ξεχειλίζει σε υλική υποστήριξη από την τοπική κοινωνία, σκέψεις και δημιουργικά σχέδια για το μέλλον.
Δύο πράγματα μας εντυπωσίασαν περισσότερο:
Το πρώτο ήταν ένα project επανάχρησης, στα πλαίσια του οποίου οι ίδιοι οι πρόσφυγες δημιουργούν τσάντες και θήκες για κινητά τηλέφωνα από πεταμένα σωσίβια, σε διάφορα σχέδια και χρώματα. Το σχέδιό τους για το μέλλον; Να συνεργαστούν με σχεδιαστές/ριες από το εξωτερικό και να επεκτείνουν την γκάμα προϊόντων τους, ώστε να τα εξάγουν και σε άλλες χώρες.
Το δεύτερο είναι ένα πρόγραμμα ανταλλαγής εκμάθησης γλωσσών, όπου πρόσφυγες και ντόπιοι/ες μαθαίνουν ο ένας στην άλλη τις γλώσσες που μιλούν, ανταλλάσσοντας με αυτό τον τρόπο γνώσεις, δεξιότητες και αλληλεγγύη. Αρκετοί από τις/τους πρόσφυγες εργάζονται ήδη με κάποιες ΜΚΟ ως διερμηνείς και μεταφράστριες.
Το κέντρο φιλοξενίας στις πρώην κατασκηνώσεις ΠΙΚΠΑ μας καλεί να διερωτηθούμε και απαντάει ταυτόχρονα σε ερωτήματα, όπως:
Μπορεί μια ανθρώπινη ζωή να χαρακτηρίζεται ως ‘παράνομη’;
Πόσο ηθικό και δίκαιο είναι να κρατούνται άνθρωποι σε φυλακές υπό άθλιες συνθήκες διαμονής και υγιεινής;
Ποια μπορεί να είναι η λύση για τους πρόσφυγες που διαμένουν σήμερα στη χώρα μας; Η κράτηση και η απομόνωσή τους σε διάσπαρτα κέντρα κράτησης μακριά από τις πόλεις, ή η ένταξή τους μέσα σε κοινωνίες όπου θα μπορέσουν να αξιοποιήσουν και να αναπτύξουν τις δεξιότητές τους, εξασφαλίζοντας μια αξιοπρεπή ζωή χωρίς εκμετάλλευση;
Τα παραδείγματα και από άλλες πόλεις είναι ήδη αρκετά, ενώ η δημιουργική φαντασία που τα χαρακτηρίζει μας δείχνει ότι θα μπορούσαν να γίνουν ακόμα περισσότερα. Σε διάφορα μέρη της Ελλάδας και του κόσμου, οι πρόσφυγες παίρνουν τη ζωή τους στα χέρια τους, βρίσκουν λύσεις, και μαζί με δίκτυα αλληλεγγύης, τα βάζουν σε εφαρμογή και τα αναπτύσσουν. Η καθημερινή επαφή μαζί τους αποδεικνύει ότι στη συντριπτική τους πλειοψηφία είναι άνθρωποι με τεράστιες δυνατότητες και όρεξη, και μπορούν να κάνουν πολλά, αν βρουν πρόσβαση σε απαραίτητες υποδομές, πόρους και ευκαιρίες, στη βάση της ισότητας και της αλληλεγγύης.
Είναι ικανοί και ικανές να αρπάξουν τη ζωή από τα μαλλιά και να τη μετατρέψουν σε δημιουργία, όπως έχουν αποδείξει σε αναρίθμητες περιστάσεις. Κι εμείς, έχουμε μόνο να κερδίσουμε από τη συμβίωση μέσα σε πολυπολιτισμικές κοινωνίες που θέτουν σαν προτεραιότητα την ενδυνάμωση όλων των μελών τους, χωρίς διακρίσεις.
Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε: