Η απαγόρευση του εορτασμού της επετείου του Πολυτεχνείου είναι για την κυβέρνηση ένα προαποφασισμένο γεγονός. Η αποτυχία της διαχείρισης του δεύτερου κύματος της πανδημίας ανήγαγε την ιστορική επέτειο σε ένα επικοινωνιακό εργαλείο του Κυριάκου Μητσοτάκη έναντι των πολιτικών του αντιπάλων, σε μια προσπάθεια συσπείρωσης του πυρήνα της ΝΔ που λατρεύει το δόγμα “Νόμος και τάξη” όσο το “Πατρίς – θρησκεία – οικογένεια”.
Νομοσχέδιο διαδηλώσεων
Στις 12 Ιουλίου 2020 ψηφίστηκε από την Ολομέλεια της Βουλής το νομοσχέδιο της κυβέρνησης για τις διαδηλώσεις. Το νομοσχέδιο “Δημόσιες υπαίθριες συναθροίσεις και άλλες διατάξεις”, ψηφίστηκε επί της αρχής, επί των άρθρων και στο σύνολό του “κατά πλειοψηφία” με 187 θετικές ψήφους, ενώ “όχι” ψήφισαν 101 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, του ΚΚΕ και του ΜέΡΑ25.
Η κυβέρνηση, αν και είχε έτοιμο τον νόμο από τον Φεβρουάριο, απέφυγε την κατάθεσή του τους πρώτους μήνες του 2020 γιατί εκείνη την περίοδο υπήρχε μεγάλη σώρευση γεγονότων που σχετίζονταν με την αστυνομική βία. Ως εκ τούτου η πίεση που δεχόταν η κυβέρνηση από σύσσωμη την αντιπολίτευση ήταν ιδιαίτερα έντονη και το κλίμα θα επιβαρυνόταν ακόμη περισσότερο με ένα τέτοιο νομοσχέδιο.
Παρακολουθούμε την ομιλία του βουλευτή του ΚΚΕ Θ. Παφίλη στη Βουλή, στα πλαίσια της συζήτησης για την ψήφιση του νομοσχεδίου.
Η συγκέντρωση στο Εφετείο
Το πρώτο μεγάλο στοίχημα που είχε να αντιμετωπίσει η ηγεσία του Υπουργείου υπό τις νέες συνθήκες που δημιούργησε η πανδημία αλλά και υπό τη νέα νομοθεσία για τις διαδηλώσεις ήταν η μεγαλειώδης και στο μεγαλύτερο μέρος της, αυθόρμητη συγκέντρωση πλήθους πολιτών έξω από το Εφετείο, την ημέρα της ανακοίνωσης της απόφασης της δίκης της Χρυσής Αυγής στις 7 Οκτωβρίου.
https://www.facebook.com/595967955/videos/10157897860697956/
Σε μια ιστορική μέρα για τη Δημοκρατία η ηγεσία του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη επιχείρησε να αμαυρώσει την αντιφασιστική νίκη, λίγες μόλις στιγμές μετά την ανακοίνωση του δικαστηρίου. Η Ελληνική Αστυνομία δρώντας εμφανώς με οργανωμένο και προσχεδιασμένο τρόπο διέλυσε τη μεγαλειώδη συγκέντρωση. Αρχικά με χρήση αύρας στη συμβολή των οδών Λουκάρεως και Αλεξάνδρας, πίσω από τις κλούβες και στη συνέχεια με ρίψη χημικών και κυνηγητό στα στενά.
Από την ίδια μέρα το πρωί, τα συστημικά ΜΜΕ είχαν ξεκινήσει το αφήγημα της υγειονομικής βόμβας, όπως χαρακτήριζαν την συγκέντρωση. Η κυβέρνηση προσπαθούσε να στρέψει για άλλη μια φορά την κοινή γνώμη απέναντι σε οτιδήποτε σχετίζεται με την έννοια της έκφρασης και της αλληλεγγύης με το πρόσχημα της μη τήρησης αποστάσεων και της μη χρήσης μάσκας. Διαβάζαμε και ακούγαμε, επίσης, πως λίγες μέρες μετά την συγκέντρωση στο εφετείο η Αθήνα θα παρουσίαζε υψηλό αριθμό κρουσμάτων και θα χανόταν ο έλεγχος.
Νοέμβριος, ο μήνας των κρίσεων
Την τελευταία ημέρα του Οκτώβρη η ηγεσία του Υπουργείου Προστασίας του πολίτη ήρθε αντιμέτωπη με την επίθεση στο γραφείο του πρύτανη της ΑΣΟΕΕ, κ. Μπουραντώνη. Η είδηση έφερε πάλι ψηλά στην κυβερνητική ατζέντα το θέμα της αστυνόμευσης των πανεπιστημίων και της κατάργησης του πανεπιστημιακού ασύλου και ο πλέον δύσκολος μήνας για την Ελληνική Αστυνομία, λόγω του εορτασμού της επετείου του Πολυτεχνείου, είχε μόλις ξεκινήσει.
Στις 2 Νοεμβρίου, ο πρωθυπουργός σε τηλεδιάσκεψη που είχε με τη Σύνοδο των Πρυτάνεων, δεν ζήτησε την άποψή τους αλλά προτάσεις επί των ανακοινώσεών του, δηλαδή των (προ)αποφασισμένων μέτρων που έκρινε εκείνος και όχι τα ίδια τα Πανεπιστήμια ως απαραίτητα για την ασφάλειά τους.
Στην εισαγωγή που έκανε στους πρυτάνεις, ο Κυριάκος Μητσοτάκης πυροδότησε μια πολιτική αντιπαράθεση με έντονα ιδεολογικά χαρακτηριστικά, η οποία παραπέμπει στη δεκαετία του ’50, όταν κορυφωνόταν ο Ψυχρός Πόλεμος.
«Όπως αποστρέφουμε όλοι το βλέμμα από την εικόνα του όμηρου Πρύτανη, έτσι πρέπει να δούμε κατάματα τα γεγονότα. Μετά την τιμωρία της Χρυσής Αυγής έχει έρθει και η ώρα να αντιμετωπίσουμε την άλλη όψη του παρακράτους, αυτού που αυτή τη φορά φορά αριστερό προσωπείο. Και ο φασισμός μπορεί να αλλάζει χρώματα αλλά έχει την ίδια ουσία.»
Η Σύνοδος των Πρυτάνεων απέρριψε λίγες μέρες αργότερα τη δημιουργία σωμάτων με οποιαδήποτε σχέση άμεση ή έμμεση με την Ελληνική Αστυνομία, όπως και την επιβολή ελέγχου πρόσβασης, παρά μόνο σε ευαίσθητες υποδομές, όπως συγκεκριμένα εργαστήρια, με την αιτιολόγηση ότι τα Πανεπιστήμια είναι ανοιχτές κοινότητες.
Μια μέρα αργότερα, στις 3 Νοεμβρίου, ο Υπουργός Ανάπτυξης (άνευ χαρτοφυλακίου) Άδωνις Γεωργιάδης δηλώνει στον ANT1 πως ο κ. Χρυσοχοΐδης απέτυχε να προστατέψει τα πανεπιστήμια, έλαβε το μήνυμα και πλέον είναι σε θέση να διορθώσει τα κακώς κείμενα για τα οποία ευθύνεται η ιδεολογική ηγεμονία της αριστεράς από την μεταπολίτευση μέχρι σήμερα.
Δύο ημέρες αργότερα, στις 6 Νοεμβρίου, ο κ. Χρυσοχοΐδης δηλώνει, μεταξύ άλλων, στις τηλεοπτικές κάμερες:
«Το 2020 δεν γιορτάσαμε την 25η Μαρτίου, την 28η Οκτωβρίου, το Πάσχα τίποτα από αυτά που μας ενώνουν, άρα το ίδιο θα συμβεί και με το Πολυτεχνείο. Είναι μια ευκαιρία να γίνει μια πλατιά συζήτηση με σεβασμό και κατάνυξη στη μνήμη των νεκρών του Πολυτεχνείου, να του αποδώσουμε το νόημα που πρέπει και όταν πια ανοίξει η χώρα να γιορτάσουμε όλοι μαζί τις γιορτές που μας ενώνουν».
Με τις δηλώσεις του αυτές ο Υπουργός φέρνει σε δημόσιο διάλογο το θέμα του εορτασμού της επετείου του Πολυτεχνείου, θέμα που μέχρι εκείνη την στιγμή δεν είχε συζητηθεί ανοιχτά.
Το γάντι σήκωσε πρώτος ο πρόεδρος της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος δήλωσε:
«Θα περιμέναμε από τον κ. Χρυσοχοΐδη να συλλάβει τον φυγόδικο Παππά και όχι να μας πει τι θα κάνει με την πορεία του Πολυτεχνείου».
Σύσσωμη η αντιπολίτευση αλλά και φορείς, με πρώτα τα μέλη του Συνδέσμου Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών, αντέδρασαν στις ανακοινώσεις του κ. Χρυσοχοΐδη. Το ΚΚΕ θεωρεί αυτονόητο και προφανές ότι ο εορτασμός του Πολυτεχνείου θα γίνει, με τήρηση των υγειονομικών μέτρων, όπως έγινε και την Πρωτομαγιά, ενώ το ΜέΡΑ25 ξεκαθαρίζει πως θα δώσει το «παρών» με την τήρηση όλων των απαραίτητων μέτρων προστασίας.
Στις 12 Νοεμβρίου είχαμε την Εισαγγελική παρέμβαση που προκάλεσε το κάλεσμα της Ένωσης Νοσοκομειακών Ιατρών Θεσσαλονίκης (ΕΝΙΘ) για συμμετοχή στις εκδηλώσεις του Πολυτεχνείου. Ήταν η πρώτη παρέμβαση της δικαιοσύνης αναφορικά με τον εορτασμό της 17ης Νοεμβρίου.
Στις 13 Νοεμβρίου ο κ. Χρυσοχοΐδης βρίσκεται και πάλι μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες, δηλώνοντας πως δεν θα γίνει καμία εξαίρεση για την επέτειο του Πολυτεχνείου, ενώ απείλησε με συλλήψεις ακόμα και βουλευτές που θα αποφασίσουν να διαδηλώσουν.
Λίγες ώρες μετά τις δηλώσεις του πολιτικού τους προϊσταμένου, δυνάμεις των ΜΑΤ εισέρχονται στον προαύλιο χώρο του Πολυτεχνείου και αστυνομικές δυνάμεις στην Πολυτεχνειούπολη Ζωγράφου, προβαίνοντας σε συνολικά 91 συλλήψεις. Ο Σύλλογος Μεταπτυχιακών Φοιτητών ΕΜΠ καταγγέλλει καταστροφές στην Πρυτανεία από τις δυνάμεις καταστολής.
Την ίδια ημέρα, η Ασφάλεια πήγε στα σπίτια του προέδρου και του γραμματέα της Ένωσης Ιατρών Νοσοκομείου και Κέντρων Υγείας Καρδίτσας για να τους επιδώσει κλήση για να απολογηθούν στο πλαίσιο προανάκρισης “για συμμετοχή σε εκδηλώσεις για το Πολυτεχνείο” όπως αναφέρει το σχετικό έγγραφο που απέστειλε η Ασφάλεια Καρδίτσας. Νωρίτερα είχε γίνει τηλεφώνημα στους δύο συνδικαλιστές ύστερα από εντολή της εισαγγελέως Αικατερίνης Λύτρα για να “δώσουν εξηγήσεις” σχετικά με την ανακοίνωση της Ένωσης.
Τα γεγονότα αυτά, όπως και οι δηλώσεις του κ. Χρυσοχοΐδη, συμπίπτουν με την ημέρα όπου επιβάλλεται και η απαγόρευση κυκλοφορίας μετά τις 9μμ, ως μέτρο αναχαίτισης της πανδημίας. Οι δυνάμεις της αστυνομίας, έχοντας γεμίσει αυτοπεποίθηση από τις μεσημεριανές συλλήψεις και την σκληρή στάση που απαιτεί ο πολιτικός τους προϊστάμενος, ξεκινούν τους ελέγχους με μαρτυρίες να κάνουν λόγο για αστυνομική αυθαιρεσία και βία.
Οι κοινωνικές αντιδράσεις δεν πτοούν την Ελληνική Αστυνομία, που στις 14 Νοεμβρίου και με απόφαση του αρχηγού του σώματος απαγορεύει σε όλη την επικράτεια, όλες τις δημόσιες υπαίθριες συναθροίσεις, στις οποίες συμμετέχουν (4) ή περισσότερα άτομα, από την 06:00 ώρα της 15ης Νοεμβρίου έως και την 21:00 ώρα της 18ης Νοεμβρίου 2020, λόγω των επιτακτικών αναγκών αντιμετώπισης σοβαρού κινδύνου δημόσιας υγείας και στο πλαίσιο των έκτακτων μέτρων για την αντιμετώπιση της διασποράς του κορονοϊού COVID-19.
Άμεση ήταν η αντίδραση της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων, η οποία με ανακοίνωσή της εγείρει ζήτημα συνταγματικότητας της απόφασης. Για αυταρχικό ξεσάλωμα της κυβέρνησης κάνει λόγο ο Νίκος Φίλης, εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ, στηλιτεύοντας τις αποφάσεις της κυβέρνησης για το Πολυτεχνείο και προειδοποιώντας ότι «κλείνουν το μάτι στους οπαδούς της Χρυσής Αυγής». Ανάλογες ήταν και οι αντιδράσεις των υπόλοιπων κομμάτων του προοδευτικού χώρου, με το ΜέΡΑ25 να προσφεύγει και στο ΣτΕ.
Οι αντιδράσεις που καταγράφονται σε όλο τον προοδευτικό χώρο είχαν ως αποτέλεσμα στις 15 Νοεμβρίου την από κοινού υπογραφή κειμένου κατά της «κυβερνητικής αυθαιρεσίας», από τις ΚΟ ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ και ΜέΡΑ25. Μοναδική παραφωνία η άρνηση από πλευράς ΚΙΝ.ΑΛ. να υπογράψει το κείμενο.
«Καταδικάζουμε την αυταρχική απόφαση της κυβέρνησης για την απαγόρευση του αγωνιστικού γιορτασμού της 17ηςΝοέμβρη. Η απόφαση του Αρχηγού της Ελληνικής Αστυνομίας, με την οποία απαγορεύονται οι δημόσιες συναθροίσεις άνω των τριών ατόμων σε όλη την χώρα και για τέσσερεις ημέρες, υπό την απειλή υψηλών χρηματικών προστίμων, μας οδηγεί σε άλλες εποχές. Πρόκειται για μιαν απόφαση βαθιά αντιδημοκρατική αλλά και αντισυνταγματική, όπως επισημαίνει και η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων, αφού πλήττει τον πυρήνα του συνταγματικού δικαιώματος της συνάθροισης (άρθρο 11), επιβάλλοντας συνολική ανεπίτρεπτη αναστολή της ελευθερίας συνάθροισης και όχι απλά έναν ορισμένο τοπικόπεριορισμό. Όμως, τέτοιου είδους γενική απαγόρευση επιβάλλεται μόνο σε συνθήκες κατάστασης πολιορκίας (άρθρο 48 του Συντάγματος), και υπό αυστηρά περιορισμένες και οριοθετημένες προϋποθέσεις. Δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να δικαιολογηθεί από λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας. Άλλωστε, οι φορείς του εργατικού και λαϊκού κινήματος έχουν αποδείξει στην πράξη ότι κινητοποιούνται λαμβάνοντας όλα τα αναγκαία μέτρα προστασίας. Δεν καλύπτεται ούτε καν από τον αντιδραστικό νόμο για τις διαδηλώσεις, ο οποίος ρητά εξαιρεί τις συγκεντρώσεις για τις επετείους της Πρωτομαγιάς και της 17ης Νοέμβρη από τη γνωστοποίηση, την απαγόρευση ή τον περιορισμό τους. Τα δημοκρατικά δικαιώματα και οι λαϊκές ελευθερίες αποτελούν κατάκτηση του εργατικού και λαϊκού κινήματος. Η κυβέρνηση έχει τεράστια ευθύνη γι’ αυτήν την εξέλιξη. Ακόμα και τώρα, πρέπει να αποσύρει την απαράδεκτη απόφαση».
Στις 16 Νοεμβρίου και με την πολιτική αντιπαράθεση να είναι εκρηκτική, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης προχωρά σε κάλεσμα προς τους πολιτικούς αρχηγούς, σε μία από κοινού πρωτοβουλία τιμής στο Πολυτεχνείο, με επικεφαλής την Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
https://www.facebook.com/watch/?v=2863896343842755
Λίγες ώρες αργότερα, η πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικράτειας Μαίρη Σάρπ απέρριψε την αίτηση για έκδοση προσωρινής διαταγής για λόγους δημοσίου συμφέροντος και προστασίας της δημοσίας υγείας από τον κίνδυνο διασποράς του COVID-19, κρίνοντας Συνταγματική την απαγόρευση συναθροίσεων.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΠ. ΜΑΚΑΝΤΑΝΗΣ, Γ. ΜΠΑΚΟΣ