Ποια η σημασία αυτών των κινητοποιήσεων, ειδικά για τους αγρότες του θεσσαλικού κάμπου που πριν μερικούς μήνες πλήγηκαν ανεπανόρθωτα από τις πλημμύρες; Τι διεκδικούν σήμερα και τι λέει η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
του Δημήτρη Κούλαλη για το NEWS247
Υπάρχει ταύτιση των αιτημάτων σας με τους Ευρωπαίους συναδέλφους σας που βρίσκονται στον δρόμο αυτήν την περίοδο, ρωτώ τον Άρη Πολυγένη, μέλος του ΔΣ της Ενωτικής Ομοσπονδίας Συλλόγων Νομού Καρδίτσας. Ο εκπρόσωπος του μπλόκου της πολύπαθης Καρδίτσας απαντά στο NEWS 24/7 πως «σε όλη την Ευρώπη οι αγρότες διεκδικούν μείωση του τεράστιου χάσματος που υπάρχει ανάμεσα στην τιμή που αγοράζει ο καταναλωτής από το ράφι του σούπερ μάρκετ και την τιμή που πουλάει ο αγρότης στον εμποροβιομήχανο».
Όπως μου εξηγεί κατά την επαφή μας, «είναι απαράδεκτο η τιμή να σκαρφαλώνει 8 και 10 φορές επάνω, ο λαός να αγοράζει πανάκριβα και εμείς να μην μπορούμε να ζήσουμε. Η ΕΕ και οι κυβερνήσεις “νίπτουν τας χείρας” και μας λένε ότι οι εγγυημένες τιμές στα αγροτικά προϊόντα που διεκδικούμε, ώστε να μπορούμε να ζήσουμε, αλλά και ο κόσμος να αγοράζει φθηνότερα “νοθεύουν τον ανταγωνισμό”. Την ίδια στιγμή, βέβαια, οι βιομήχανοι του ρεύματος έχουν εγγυημένη τιμή στην κιλοβατώρα που συνεχώς σκαρφαλώνει, το ίδιο και οι κατασκευαστικοί όμιλοι που λυμαίνονται τα διόδια».
Ποια η σημασία αυτών των κινητοποιήσεων, ειδικά για τους αγρότες του θεσσαλικού κάμπου που πριν μερικούς μήνες πλήγηκαν ανεπανόρθωτα από τις πλημμύρες; Τι διεκδικούν σήμερα; Πλήρη αποζημίωση των απωλειών που είχαν από το πέρασμα της κακοκαιρίας «Daniel» και έργα που θα τους επιτρέψουν να γυρίσουν στα σπίτια και τα χωράφια τους είναι η απάντηση. Όμως, όπως καταγγέλλει ο Άρης Πολυγένης: «Οι μέχρι σήμερα εξαγγελίες της κυβέρνησης απέχουν έτη φωτός από την ικανοποίηση αυτού του αιτήματος».
ΠΟΙΟΣ ΕΙΠΕ ΟΤΙ ΜΕ ΤΙΣ ΔΙΑΔΗΛΩΣΕΙΣ ΔΕΝ ΒΓΑΙΝΕΙ ΤΙΠΟΤΑ
Στις πρόσφατες διεθνείς εξελίξεις, οι αγρότες κέρδισαν την πρώτη τους μάχη καθώς οι Βρυξέλλες ανακοίνωσαν ότι θα παρατείνουν έως το 2025 την επιβολή των κανόνων που θα τους ανάγκαζαν να δεσμεύσουν τη γη τους προκειμένου να ενθαρρύνουν την βιοποικιλότητα και την υγεία του εδάφους. «Αισθανόμαστε ότι είμαστε υποχρεωμένοι να δράσουμε κάτω από την πίεση που βιώνει η αγροτική κοινότητα», δήλωσε αμέσως μετά την απόφαση, ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μάρος Σέφκοβιτς.
Ο ίδιος πρόσθεσε ότι «είχαμε μια σειρά από ακραία μετεωρολογικά φαινόμενα, ξηρασίες, πλημμύρες σε διάφορα μέρη της Ευρώπης και υπήρξε σαφής αρνητική επίδραση στην παραγωγή, στα έσοδα και φυσικά μειωμένο εισόδημα για τους αγρότες».
“ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΟ Η ΤΙΜΗ ΝΑ ΣΚΑΡΦΑΛΩΝΕΙ 8 ΚΑΙ 10 ΦΟΡΕΣ ΕΠΑΝΩ, Ο ΛΑΟΣ ΝΑ ΑΓΟΡΑΖΕΙ ΠΑΝΑΚΡΙΒΑ ΚΑΙ ΕΜΕΙΣ ΝΑ ΜΗΝ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΖΗΣΟΥΜΕ.”
Έχει σημασία να ειπωθεί ότι βάσει των νέων κανόνων, οι αγρότες υποχρεούνταν να διατηρήσουν το 4% της καλλιεργήσιμης γης τους σε καθεστώς αγρανάπαυσης. Εναλλακτικά, θα μπορούσαν να προχωρήσουν σε καλλιέργειες- στο 7% της γης- όπως το τριφύλλι.
Έπεται συνέχεια των κινητοποιήσεων
Η ανακοίνωση ήρθε στιγμές μετά την είσοδο των Γάλλων αγροτών στα νότια του Παρισιού, σχολίαζε ο βρετανικός Guardian, σημειώνοντας ότι οι Γάλλοι αγρότες κατάφεραν να σπάσουν τα αστυνομικά μπλόκα, αψηφώντας έτσι τις προειδοποιήσεις του Γάλλου υπ. Εσωτερικών, Ζεράλντ Νταρμανέν, ο οποίος προηγουμένως είχε δηλώσει ότι δεν θα επέτρεπε τον αποκλεισμό αεροδρομίων ή της αγοράς «Rungis», της μεγαλύτερης αγοράς φρέσκων τροφίμων στην Ευρώπη, από τους διαμαρτυρόμενους.
Η απόφαση της Κομισιόν φυσικά δεν καθησυχάζει τους αγρότες, αφού συνεχίζουν να προβληματίζονται τόσο για το υψηλό κόστος της γης και την πίεση που δέχονται από τα σούπερ μάρκετ να πουλήσουν τα προϊόντα τους σε τιμές κόστους, όσο και για το πακέτο των νέων «πράσινων» κανόνων της ΕΕ.
ΤΑ ΤΡΑΚΤΕΡ ΣΤΟΥΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ
Όπως είναι ήδη γνωστό, τα κονβόι των τρακτέρ δεν εμφανίστηκαν μόνο στους Γαλλικούς δρόμους ( όπου σε πολλές περιπτώσεις οι κάτοικοι των περιοχών υποδέχονταν τους αγρότες με επευφημίες και χειροκροτήματα όπως στην Οξιτανία) αλλά και στο Βέλγιο, τη Γερμανία, την Ιταλία και την Ισπανία οι αγρότες συνέχισαν την διαμαρτυρία τους απέναντι σε πολιτικές που όπως λένε καταδικάζουν τα ντόπια προϊόντα να μένουν αδιάθετα, αφού αυτά κοστολογούνται περισσότερο από άλλα που παράγονται χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, την ίδια ώρα που καταργούνται μέτρα ελάφρυνσης όπως η επιδότηση του αγροτικού πετρελαίου.
Ενδεικτική της πολιτικής ανησυχίας που προκαλεί το κύμα διαδηλώσεων με τους αποκλεισμούς κεντρικών οδικών αξόνων στη Γηραιά ήπειρο είναι ότι τουλάχιστον σε δύο γαλλικές πόλεις, στη Μασσαλία και το Μπορντό, στο πλευρό των αγροτών διαδήλωσαν και οδηγοί ταξί, εκφράζοντας έτσι την διαμαρτυρία τους για τις τιμές στα καύσιμα και τα αδιέξοδα που μεγαλώνουν στον κλάδο.
ΕΝΑΣ ΟΡΙΟΘΕΤΗΜΕΝΟΣ … ΔΙΑΛΟΓΟΣ
Στα καθ’ ημάς και πάλι, η κυβέρνηση συνιστά «ηρεμία» στους αγρότες καλώντας τους μάλιστα δια στόματος του υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης (OPEN 1/2/2024) να συστήσουν μια επιτροπή και να περάσουν την πόρτα του αρμόδιου υπουργείου.
Γιατί όχι;, θα πει κάποιος. Όμως, όπως είναι σε θέση να γνωρίζει το NEWS 24/7, ο διάλογος αυτός δεν μπορεί να ανοίξει, αν προηγουμένως δεν δοθούν κάποιες πειστικές απαντήσεις από τους κυβερνητικούς. Για παράδειγμα, τι συμβαίνει, ποιες οι ευθύνες για το τεράστιο κόστος της ενέργειας; Πόσο αντέχει στην πραγματικότητα το αφήγημα περί «εισαγόμενου» προβλήματος;
Ακόμη, οι άνθρωποι που αυτή την στιγμή βρίσκονται στα μπλόκα, αναρωτιούνται αν η κυβέρνηση θα μιλήσει με ειλικρίνεια και για το τεράστιο κερδοσκοπικό πάρτι που γίνεται πάνω στον έλεγχο των αγροτικών μέσων, των εφοδίων, των μηχανημάτων, των σπόρων, των φαρμάκων και των λιπασμάτων.
Το άλλο θέμα που θίγουν και που η κυβέρνηση όπως λένε επιχειρεί να αποφύγει να συζητήσει στην ουσία του, είναι η περιβόητη επιστροφή του Ενιαίου Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ) στα καύσιμα. «Για τα δύο έτη 2022 και 2023, έχουν επιστραφεί περί τα 160 εκατ. ευρώ σε 290.000 αγρότες», υπενθύμιζαν κυβερνητικές πηγές, έπειτα από την έκτακτη σύσκεψη στο Μέγαρο Μάξιμου, μετά το ξέσπασμα των κινητοποιήσεων.
Είναι όμως έτσι;
Δεν έχουμε κανένα λόγο να το αμφισβητήσουμε. Ωστόσο, όπως μας θύμιζαν οι συνομιλητές μας, σε μια χώρα που οι εφοπλιστές έχουν αφορολόγητο πετρέλαιο, είναι κοροϊδία η κυβέρνηση να διαλαλεί το «παυσίπονο» των 160 εκατομμυρίων, όταν μάλιστα αυτό το ποσό κερδήθηκε μετά από αγώνες κι όταν επ ουδενί αρκεί για να καλύψει την αύξηση στην τιμή του πετρελαίου των τελευταίων δύο ετών, ενώ είναι μικρότερο από το ποσό που δίνονταν πριν την κατάργηση της επιστροφής φόρου το 2016.
Τέλος, μάλλον ως κακόγουστο αστείο λαμβάνουν την απόφαση του ΔΣ του Ελληνικού Οργανισμού Γεωργικών Ασφαλίσεων για έναρξη της πληρωμής αποζημιώσεων στους παραγωγούς του έτους 2023, καθώς οι αποζημιώσεις αυτές δεν αποτελούν παρά ένα μέρος των υψηλών εισφορών που πληρώνουν οι ίδιοι οι αγρότες.
Η ΝΕΑ ΚΟΙΝΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΩΣ “ΚΟΚΚΙΝΟ ΠΑΝΙ”
Oι άνθρωποι με τους οποίους επικοινώνησε το NEWS 24/7, όπως ο Άρης Πολυγένης, σε κάθε ευκαιρία υπογράμμιζαν ότι εκτός των πραγματικών ευθυνών που βαραίνουν την ελληνική κυβέρνηση δεν θα πρέπει να παραγνωρίζεται και ο ρόλος της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ).
Σύμφωνα με τον οργανισμό έρευνας και ανάλυσης: «Διανέοσις», η ΚΑΠ «παραμένει η μοναδική ευρωπαϊκή πολιτική που διαμορφώνεται και ασκείται από κοινού». Ωστόσο, την ίδια ώρα που η εισαγωγή στην ΚΑΠ της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας έφερε στο προσκήνιο νέους όρους όπως: «ευφυής γεωργία ακριβείας», αρκετοί είναι εκείνοι που υποστηρίζουν πως πρόκειται για ένα ανομολόγητο «deal» μεταξύ των ισχυρών παικτών της «πράσινης οικονομίας» και των νέων τεχνολογιών με εκείνους της πιο παραδοσιακής αγροτικής βιομηχανίας, όπως αυτή των λιπασμάτων.
Επιδεινώνεται η θέση των πολλών, προς όφελος των λίγων
«Επιδεινώνεται η θέση μας, καθώς βασική στόχευση της ΚΑΠ 2023-2027 είναι η εξυπηρέτηση της κερδοφορίας των μονοπωλίων», λέει σήμερα ο Άρης Πολυγένης.
Με ποιον τρόπο γίνεται αυτή η εξυπηρέτηση; Ο εκπρόσωπος του μπλόκου «Ε-65», φέρνει ως παράδειγμα την διασύνδεση ενός ποσοστού της αγροτικής ενίσχυσης, συνολικά περί τα 600 εκατομμύρια τον χρόνο, με την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων της πολιτικής της «πράσινης μετάβασης», που τους εξαναγκάζει όπως λέει σε επιπλέον δεσμεύσεις και έξοδα. «Πρόκειται, δηλαδή, για μια πολιτική που συμβάλλει στην εκτόξευση του δικού μας κόστους παραγωγής ώστε να εξασφαλίζονται τα μονοπωλιακά υπερκέρδη των ομίλων των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (φωτοβολταϊκά, ανεμογεννήτριες κ.λπ) και άλλων επιχειρηματικών κολοσσών.
Τώρα, υπό το βάρος των αγροτικών κινητοποιήσεων η Κομισιόν πήρε πίσω για έναν ακόμα χρόνο το μέτρο της αγρανάπαυσης, που είναι μια τέτοια δέσμευση. Όμως αυτό είναι μια σταγόνα στον ωκεανό, ειδικά για τον αγρότη στην Ελλάδα όπου ο μέσος κλήρος είναι μικρός και εξαιρείται ούτως ή άλλως σε μεγάλο βαθμό από το συγκεκριμένο μέτρο.
Διώχνουν τους αγρότες από αυτό που ξέρουν να κάνουν;
Για το θέμα, ρώτησα και τον δρα. Ολοκληρωμένης Περιβαλλοντικής Διαχείρισης του Πανεπιστημίου Κρήτης, Βασίλη Λύκο. Ο συνομιλητής μου, αφού θύμισε πως την ώρα που η Κομισιόν αποφασίζει να στείλει 50 δισεκατομμύρια ως πακέτο βοήθειας στην Ουκρανία, δεν δίνει ούτε ένα ευρώ στους αγρότες, εξήγησε στο NEWS 24/7 γιατί οι κινητοποιήσεις των αγροτών σε πανευρωπαϊκή κλίμακα αποτελούν αγώνα επιβίωσης ανεξάρτητα από το πώς αυτός θα καταλήξει.
Ο λόγος που οι δράσεις των αγροτών έχουν λάβει τέτοια χαρακτηριστικά, σύμφωνα με τον κ. Λύκο είναι γιατί με πρόσχημα τα καιρικά φαινόμενα, οι Βρυξέλλες υιοθέτησαν άκριτα κάθε «τρελό-ακραίο σενάριο» πιέζοντας για εκμηδένιση της αγροτικής και ζωϊκής παραγωγής. «Πώς θα πειστεί ο Γάλλος παραγωγός γάλακτος και τυριού πως πρέπει να σταματήσει να παράγει για να μην επηρεασθεί το κλίμα και να εισάγεται γάλα σε σκόνη από την Αργεντινή; Ή πώς θα πειστούν οι κτηνοτρόφοι να σφαγιάσουν τα ζώα τους για να τρώμε τεχνητό κρέας και έντομα χάριν του κλίματος;».
Ερημοποίηση της γης και στο βάθος…«big farms»
Εκτός αυτού, ο Βασίλης Λύκος πρόσθεσε πως το βαθύτερο αίτιο του φαινομένου είναι οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές και η «αδελφή» τους παγκοσμιοποίηση, με τη μετανάστευση της βιομηχανικής παραγωγής σε χώρες με μικρότερο κόστος εργασίας και την εντεινόμενη ανισοκατανομή του πλούτου «προς όφελος μίας διεθνούς ολιγαρχίας του χρήματος».
Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, εξηγεί ο δρ. Ολοκληρωμένης Περιβαλλοντικής Διαχείρισης η ερημοποίηση της γης και η αυξανόμενη εγκατάλειψή της, από κοινού με την απαλλοτρίωση από μεγάλες εταιρείες που αγοράζουν γη και την κρατούν, οδηγεί «με μαθηματική ακρίβεια, στον αφανισμό της αγροτικής παραγωγής και στην επικείμενη επισιτιστική επισφάλεια».
Μας επηρεάζει κι εμάς ως χώρα, ρωτώ, ίσως με κάποια αφέλεια. Η απάντηση ήταν καταφατική. Στην μεγάλη εικόνα πρόκειται για ένα σχέδιο υποανάπτυξης και ερημοποίησης της υπαίθρου προς όφελος των «big farms», αναφέρει στο κλείσιμο της συνομιλίας μας ο κύριος Λύκος. «Ο έλεγχος του νερού, η ιδιωτικοποίηση του μέσα από το δήθεν ενιαίο της διαχείρισης υδάτων ανά περιφέρεια με ΣΔΙΤ που θα έχει το λογισμικό, άρα και τον έλεγχο του ποιος, πώς, πόσο και για ποιες καλλιέργειες θα το χρησιμοποιεί, συντείνουν στην εξαφάνιση προς όφελος των ‘’big farms’’ και της βιομηχανοποιημένης τροφής που θα ελέγχεται από μεγάλες πολυεθνικές αλυσίδες τροφίμων».
Ακριβή γη…
Τα στοιχεία της Eurostat που παρέθετε σε πρόσφατο ρεπορτάζ του στο NEWS 24/7, ο Χρήστος Δεμέτης επιβεβαιώνουν τον κ. Λύκο. Όπως εξηγούσε ο συνάδελφος, αυτή τη στιγμή η Ελλάδα είναι η τρίτη ακριβότερη χώρα στην ΕΕ για ενοικίαση καλλιεργήσιμης γης και έβδομη ακριβότερη για την αγορά της.
Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Σημαίνει πως οι αγρότες στη χώρα μας έρχονται αντιμέτωποι με έναν ιδιότυπο αποκλεισμό από την δυνατότητα χρήσης περισσότερων εκτάσεων γης, πέραν από τη στήριξη για το κόστος παραγωγής και τις ζημίες τους που στην ουσία δεν έχουν δει.
«Είναι σαν να μας λένε φύγετε, μην κάνετε αυτό που ξέρετε να κάνετε», σχολιάζουν σχετικά επαγγελματίες του κλάδου.
… Λιγότεροι αγρότες
Η διαπίστωσή αυτή στηρίζεται όπως λένε σε κεντρικές κατευθύνσεις, με την σφραγίδα της ΕΕ, οι οποίες θέτουν σοβαρά εμπόδια, διογκώνοντας κι άλλο το κόστος παραγωγής και τις τιμές των αγροτικών εφοδίων. Οι ίδιοι άνθρωποι στέκονται φυσικά και στις λεγόμενες «άμεσες ενισχύσεις» και γενικά στο καθεστώς των επιδοτήσεων, οι οποίες απλώς φτάνουν να συντηρούν όπως όπως ορισμένες κατηγορίες αυτοαπασχολούμενων αγροτών.
Στην ουσία όμως η εκμετάλλευσή τους συνεχίζεται. Σύμφωνα με τον κύριο Πολυγένη: «Οι ενισχύσεις είναι η άλλη όψη του νομίσματος των εξευτελιστικών τιμών στα προϊόντα μας που επιβάλλουν οι εμποροβιομήχανοι και η όποια ανακατανομή τους από την εκάστοτε ΚΑΠ γίνεται πάντα με κριτήριο όχι τη δική μας επιβίωση, αλλά την εξασφάλιση φθηνής πρώτης ύλης στη μεταποίηση. Να σημειώσουμε επιπλέον ότι οι εμποροβιομήχανοι, που είναι οι πραγματικοί μας αντίπαλοι, θα τσεπώσουν δισεκατομμύρια επιδοτήσεις από τα επενδυτικά διάφορα προγράμματα τόσο της ΚΑΠ, όσο και του Ταμείου Ανάκαμψης της ΕΕ, το οποίο την ίδια στιγμή θεωρεί ως “μη επιλέξιμες” μια σειρά από δαπάνες για αντιπλημμυρική προστασία».
Ίσως έτσι εξηγείται, σημειώνει η «Διανέοσις», γιατί η χώρα μας καταγράφει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά γεωργών νεαρής ηλικίας (3,7%) το 2016 επί του συνολικού αριθμού διαχειριστών γεωργικών εκμεταλλεύσεων, κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ-27 (5,1%).
Δηλαδή, μια χώρα, η μίση έκταση της οποίας (45,5%) αποτελεί γεωργική γη, βλέπει τους νέους ανθρώπους- πυλώνες του πρωτογενή τομέα να αποχωρούν μαζικά από την παραγωγή και δεν κάνει κάτι; Ο πρωθυπουργός πρόσφατα ισχυρίστηκε τ’ αντίθετο. Φτάνουν όμως μόνο οι διακηρύξεις, όταν μάλιστα η κυβέρνησή του παραμένει σταθερά προσηλωμένη- χωρίς αντιρρήσεις στα ευρωενωσιακά σενάρια και στην εξυπηρέτηση φίλιων επιχειρηματικών συμφερόντων;