Με το τελεσίγραφο του Πρωθυπουργού της Αιθιοπίας να έχει εκπνεύσει ήδη από τις 25.11, και την εντολή δια ανακοινώσεως του ίδιου για επέμβαση (26.11) στην πρωτεύουσα της περιφέρειας Tigray του βόρειου τμήματος της χώρας, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την “τελική φάση”.
Της Βίκυ Ν.
Σύμφωνα με όσα μεταδίδονται, οι ομοσπονδιακές δυνάμεις ξεκίνησαν νωρίτερα (χτες) την επιχείρηση εναντίον της πόλης Mekelle, ενώ στην ίδια ανακοίνωση η κυβέρνηση κάλεσε τον πληθυσμό “να παραμείνει εντός”. Στο επίσημο έγγραφο που δημοσιεύθηκε, αναφέρεται ότι η προστασία των αμάχων αποτελεί βασική φροντίδα της κεντρικής κυβέρνησης, ενώ σε μια προσπάθεια πίεσης της αντίπαλης πλευράς υπήρξαν διαρροές για παράδοση χιλιάδων μαχητών του TPLF κάτι που οι ίδιοι, ωστόσο, διαψεύδουν. Δεδομένης της διακοπής των τηλεπικοινωνιών, κάθε επαλήθευση των πληροφοριών αυτών, είναι αδύνατη.
Σε ανακοίνωσή του τις προηγούμενες ημέρες, ο ΟΗΕ ανέφερε την ανησυχία του σχετικά με την ανεπάρκεια τροφίμων στη χώρα, καθώς αποστολές του προς την περιοχή εμποδίζονται από το επίσημο καθεστώς. Είναι άξια αναφοράς, η πρότερη δήλωση του Πρωθυπουργού της Αιθιοπίας προς τη Διεθνή Κοινότητα πως κάθε πιθανή προσπάθειά της να τον αναχαιτίσει θα θεωρηθεί ως επέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις της χώρας του καλώντας τον ΟΗΕ να απέχει πλήρως, εκτός αν ο ίδιος προσέλθει στα αρμόδια διεθνή όργανα ζητώντας την οποιαδήποτε επέμβαση.
Γιατί όμως μας απασχολεί τόσο, μία πολιτική κρίση ανάμεσα στις πολλές που έχουν υπάρξει στην πολύπαθη αφρικανική ήπειρο;
Η Αιθιοπία, η αρχαιότερα ανεξάρτητη χώρα της περιοχής, βρίσκεται από το 2018 υπό μία τελείως νέα διοίκηση, με τον στρατηγό Ahmed να είναι ο πρώτος Oromo Πρωθυπουργός. Μέχρι τότε, η ομοσπονδιακή εξουσία βρισκόταν στα χέρια της φυλής Tigray,η οποία διοικεί πάνω από 30 έτη την ομώνυμη επαρχία, που αποτελεί και το επίκεντρο της σύγκρουσης.
Θα λέγαμε ότι πρόκειται για μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, οποία, παρά τη σημαντική συμβολή της στον τερματισμό πολυετών εχθροπραξιών στα βόρεια σύνορα της χώρας με την Ερυθραία, γεγονός για το οποίο του απονεμήθηκε το Νόμπελ Ειρήνης το 2019, παρουσιάζει ένα στρατιωτικό και πολλές φορές λαϊ(κιστι)κό προφίλ. Ο ίδιος εμφανίζεται εξωτερικά της χώρας του ως μεταρρυθμιστής φιλελεύθερος, αλλά και φίλα προσκείμενος στην Τουρκία, με την οποία συνεργάζεται στο ζήτημα κατασκευής φράγματος στο Νείλο.
Ο στρατιωτικός, δεν άργησε να διαψεύσει το διεθνές ειρηνικό του προφίλ, με την παρούσα σύγκρουση να μαίνεται ανάμεσα στην κυβέρνησή του και την διοίκηση της επαρχίας Tigray με σαφή τον κίνδυνο περαιτέρω κλιμάκωσης και ενός εκτενούς εμφυλίου πολέμου. Υπενθυμίζεται ότι απαρχή της ευθέως σύγκρουσης ήταν η αναβολή, χωρίς συγκεκριμένη επόμενη ημερομηνία, των φετινών κυβερνητικών εκλογών, λόγω της πανδημίας που έχει πλήξει τον πλανήτη. Σε αντίδραση της αναβολής, η διοίκηση της επαρχίας Tigray, κήρυξε παράνομη την ομοσπονδιακή κυβέρνηση μετά το πέρας της νόμιμης θητείας της και διεξήγε εκλογές, οι οποίες με τη σειρά τους κηρύχθηκαν παράνομες από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση του Abiy. Ωστόσο, οι δύο πλευρές συγκρούονται πολιτικά ήδη από την απόφαση του Αιθίοπα Πρωθυπουργού να συνενώσει τα κατακερματισμένα κόμματα σε ένα ομοσπονδιακό κόμμα, γεγονός που κατά πάσα πιθανότητα στόχευε στην αποδυνάμωση των Tigray, οποίοι αντιτάχθηκαν στην επιλογή αυτή.
Αυτό που πραγματικά φοβάται περισσότερο η ονομαζόμενη διεθνής κοινότητα, είναι ένα spill over της σύγκρουσης με αποτέλεσμα αναταραχές και σε γειτονικές περιοχές – χώρες.
Ήδη, η Ερυθραία, ως σύμμαχος της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, δέχθηκε στις 26.11 επίθεση ρουκετών ως αντίποινα για τη στρατιωτική υποστήριξη που παρέχει στο καθεστώς. Σε συνάντηση που διεξήχθη στις 27.11 μεταξύ του Abiy και εκπροσώπων της Αφρικανικής Ένωσης με σκοπό την αποκλιμάκωση, ο Πρωθυπουργός της Αιθιοπίας ανέφερε την απροθυμία του για οποιαδήποτε συζήτηση με τους εξεγερθέντες. Για τον Abiy, η μόνη αποδεκτή εξέλιξη είναι η παράδοσή τους ή η καταστροφή τους από τα στρατεύματά του. Λαμβανομένου λοιπόν υπόψιν και του ανταγωνισμού που υφίσταται στον μουσουλμανικό κόσμο, η εν λόγω σύγκρουση ενδέχεται να πυροδοτήσει σοβαρές εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή.
Το διακύβευμα στην παρούσα κρίση, είναι κυρίως κυβερνητικό- διοικητικό. Ο Abiy, ύστερα από δύο χρόνια κυβέρνησης φαίνεται ότι επιθυμεί να τελειώσει εξ ολοκλήρου με τους Tigray, διασφαλίζοντας ίσως με αυτό τον τρόπο και μια επόμενη κυβερνητική θητεία. Αν οι επιδιώξεις του ομοσπονδιακού Πρωθυπουργού επιβεβαιωθούν, τότε θα μιλάμε για την πλήρη ανατροπή μιας στρατιωτικής και πολιτικής δύναμης που διοικούσε την Αιθιοπία και παρά την διετή παύση και την εκλογή του Omoro στρατιωτικού, έχει εδραιωθεί στην κοινωνική συνείδηση. Φαίνεται ότι ο ομοσπονδιακός στρατός κατέχει ισχυρές δυνάμεις και είναι σε θέση να πραγματοποιήσει αυτό που ο Abiy ανέφερε ως “τελική φάση”, δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι οι ίδιοι ανέφεραν πως “ο λαός της Tigray είναι έτοιμος να πεθάνει για τη γη του”. Νωρίτερα (χτες), ο Πρωθυπουργός Abiy ανέφερε ότι τα ομοσπονδιακά στρατεύματα έχουν καταλάβει πλήρως την πρωτεύουσα Mekelle. Παρά την επισημότητα της πληροφορίας, δεν υπάρχει η δυνατότητα επαλήθευσης εκ του αντιθέτου, δεδομένης της διακοπής, όπως προαναφέρθηκε, των τηλεπικοινωνιών.
Ως επιστέγασμα, είναι φανερό ότι είμαστε αντιμέτωποι με μία οξεία πολιτική και στρατιωτική κρίση στην ήδη πολυπλεύρως βασανισμένη Αιθιοπία, χωρίς να είμαστε σίγουροι ότι πρόκειται για μια διαμάχη που αφορά στα ουσιαστικά συμφέροντα του Αιθιοπικού λαού, οποίος εξακολουθεί να ζει σε τραγικές συνθήκες. Πρόκειται μάλλον για εσωτερικούς ανταγωνισμούς των πολιτικών δυνάμεων, με σκοπό την αλληλοεξουδετέρωση και την επικράτηση της εκάστοτε πλευράς στα πολιτικά πράγματα της χώρας. Και σε αυτή την περίπτωση, οι κραυγές των αμάχων θα σκεπαστούν από τον ήχο των βομβαρδιστικών.