Οι ποινικές διαδικασίες εναντίον της Χρυσής Αυγής είναι υψίστης σημασίας για την καταπολέμηση του φασισμού στην Ελλάδα.
από τον Alp Kayserilioğlu και τον Ηλία Τσαμπαρδούκα
Αποκλειστική μετάφραση για το Νόστιμον Ήμαρ: Afterwords
Μια τοιχογραφία αφιερωμένη στον δολοφονημένο αριστερό μουσικό Παύλο Φύσσα
Ξεκίνησαν επιτέλους οι δίκες κατά της Χρυσής Αυγής. Τον Απρίλιο του 2015, 69 μέλη του φασιστικού κόμματος κατηγορήθηκαν για την ίδρυση εγκληματικής οργάνωσης, για τη συμμετοχή τους σε εγκληματική οργάνωση, για τη διάπραξη εγκληματικών πράξεων και άλλες μικρότερες κατηγορίες. Η πιο σημαντική εξ αυτών σχετίζεται με τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, γνωστού αριστερού ακτιβιστή και μουσικού.
Πριν δύο χρόνια, το κόμμα είχε φτάσει στο ζενίθ του: είχε μπει στη βουλή, κάτι που του έδινε τη δύναμη να διαπράξει μια σειρά από βίαιες επιθέσεις κατά μεταναστών και αριστερών. Οι μαζικές κινητοποιήσεις εναντίον του κόμματος, ιδιαίτερα μετά τη δολοφονία του Φύσσα, ανάγκασε τις αρχές να αναλάβουν δράση. Οι πρώτες συλλήψεις μελών της Χρυσής Αυγής έγιναν τον Σεπτέμβριο του 2013. Σε ακτιβιστές που πήραν μέρος σε μαζικές κινητοποιήσεις δόθηκε η δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν τις δίκες προκειμένου να καταδείξουν τη βίαιη και αντιδημοκρατική φύση του κόμματος.
Από την αρχή, η πρωτοβουλία Golden Dawn Watch ανέλαβε την παρακολούθηση της δίκης και την ενημέρωση του κοινού σχετικά με την υπόθεση. Ο δημοσιογράφος και κομμουνιστής Alp Kayserilioğlu συναντήθηκε πρόσφατα με τον δικηγόρο του Golden Dawn Watch, Ηλία Τσαμπαρδούκα, προκειμένου να συζητήσουν το λόγο για τον οποίο η Χρυσή Αυγή μπορούσε για τόσο καιρό να δρα ανενόχλητη, για τη βάση της δίκης και τις προοπτικές καταπολέμησης του φασισμού στην Ελλάδα.
Θα μπορούσατε να μας πείτε λίγα λόγια για το Golden Dawn Watch?
To Golden Dawn Watch είναι μια πρωτοβουλία για την παρακολούθηση της δίκης της Χρυσής Αυγής, που συγκροτήθηκε από την Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, το Παρατηρητήριο για τον Φασιστικό και Ρατσιστικό λόγο στα ΜΜΕ, που λειτουργεί ως υπό το Μορφωτικό Ίδρυμα της ΕΣΗΕΑ, τον Αντιφασιστικό Συντονισμό Αθήνας-Πειραιά και το Συμβούλιο Ένταξης Μεταναστών του Δήμου Αθηναίων και άλλες αντιφασιστικές και αντιρατσιστικές πρωτοβουλίες.
Αυτό που κάνει ουσιαστικά το Golden Dawn Watch είναι να παρακολουθεί τη δίκη της Χρυσής Αυγής και να δημοσιοποιεί μια αντικειμενική εικόνα αυτού που συμβαίνει στις δίκες. Καταγράφουμε οτιδήποτε λέγεται και γίνεται στις δίκες και το δημοσιεύουμε στην ιστοσελίδα μας. Οι αναφορές αυτές μεταφράζονται και στα Αγγλικά.
Οι δίκες είναι πολύ σημαντικές. Θέλουμε ο ιστορικός του μέλλοντος να δει και να είναι σε θέση να καταλάβει τι έγινε τότε. Αλλά αυτά που αφορούν τη δίκη δε λαμβάνουν μεγάλη δημοσιότητα, αν και πρόκειται για την πιο σημαντική δίκη στην Ελλάδα από το 1974.
Ο σκοπός σας είναι η δημοσιοποίηση των δικών της Χρυσής Αυγής μόνο για τον ιστορικό του μέλλοντος;
Για κάποιο καιρό, υπήρξαν πολλές συζητήσεις σχετικά με το τι είδους οργάνωση ήταν η Χρυσή Αυγή και οι δράσεις της. Είναι μια νεοναζιστική οργάνωση, μια εθνικιστική οργάνωση, ή απλώς άλλο ένα δεξιό κόμμα; Και είναι οι δράσεις του νόμιμες ή στην πραγματικότητα τα μέλη της έχουν εμπλακεί σε κατάφωρες παραβιάσεις του ποινικού δικαίου, όπως επιθέσεις, ξυλοδαρμούς και δολοφονίες μεταναστών και αριστερών ακτιβιστών; Η παρακολούθηση των δικών δίνει την ευκαιρία να εξετάσουμε πραγματικά, σκληρά και αδιαμφισβήτητα στοιχεία που προκύπτουν και βγαίνουν στη δημοσιότητα με όλη αυτή την διαδικασία.
Το θέμα είναι, όπως προανέφερα, πως δεν ακούγονται πολλά σχετικά με τη δίκη. Το Golden Dawn Watch, κάποιοι ελεύθεροι επαγγελματίες δημοσιογράφοι ή που δουλεύουν σε εφημερίδες, και κάποια blogs δίνουν αναφορά, ενώ τα ΜΜΕ αναφέρονται ελάχιστα στη δίκη, χρησιμοποιώντας κι αυτά τις πηγές αυτές όταν κάνουν ρεπορτάζ σχετικά με το θέμα.
Παρόλα αυτά, θεωρώ ότι χωρίς το έργο αυτό, η σημασία της δίκης θα υπονομευόταν.
Τι εννοείτε με το «υπονομευόταν»;
Η Χρυσή Αυγή λειτουργούσε μυστικά, παρόλο που ήταν γνωστό τοις πάσι ότι πρόκειται για μια φασιστική και ρατσιστική οργάνωση, με ό, τι αυτό συνεπάγεται.
Τα ΜΜΕ, όμως, προσπάθησαν να συγκαλύψουν τη Χρυσή Αυγή και τα εγκλήματά της. Παρουσίαζαν τη Χρυσή Αυγή σαν ακόμα ένα πολιτικό κόμμα, από τη στιγμή μάλιστα που είχαν μπει και στη βουλή. Η λογική τους ήταν: αν η Χρυσή Αυγή είναι άλλο ένα κοινό πολιτικό κόμμα, γιατί θα έπρεπε να ανησυχούμε τόσο πολύ ειδικά για εκείνη;
Πολλά βγήκαν στο φως, παρόλα αυτά, εξαιτίας της συσχέτισης της δίκης με τις δράσεις της Χρυσής Αυγής, και προσπαθούμε να καταγράφουμε και να τα δημοσιεύουμε τα στοιχεία αυτά. Αλλά και πάλι, βλέπεις ότι τα ΜΜΕ δεν καλύπτουν τις δίκες ούτε πληροφορούν.
Εκτός από μερικούς δημοσιογράφους, οι δίκες δεν καλύπτονται από τηλεοπτικές ή ραδιοφωνικές εκπομπές. Αυτό δε συνέβαινε με άλλες δίκες που αφορούσαν οργανωμένο έγκλημα, βιασμούς και δολοφονίες. Τέτοιου είδους δίκες καλύπτονταν πάντα από τα ΜΜΕ.
Γιατί πιστεύετε τα ΜΜΕ συγκάλυψαν την αληθινή φύση της Χρυσής Αυγής και συνεχίζουν να κάνουν σα να μη συμβαίνει και τίποτα σημαντικό;
Θα έλεγα πως επιδιώκουν να υπονομεύσουν τη σημασία της δίκης. Tα μέσα ενημέρωσης είναι κυρίως ιδιωτικές επιχειρήσεις, ιδίως τα ΜΜΕ. Ίσως κάποια από αυτά συνδέονται με τη Χρυσή Αυγή. Ίσως πιστεύουν ότι η Χρυσή Αυγή θα είναι πιο χρήσιμη στο μέλλον όταν θα κληθούν να επιλέξουν μια εναλλακτική αντί για δημοκρατία και χρειάζονται κάποιον να καταστείλει τις κινητοποιήσεις.
Αναφέρατε πριν πως η δίκη της Χρυσής Αυγής είναι πιθανότατα η σημαντικότερη δίκη στην Ελλάδα από το τέλος της στρατιωτικής χούντας το 1974; Γιατί το λέτε αυτό;
Mε τη Χρυσή Αυγή έχουμε μια εγκληματική οργάνωση που κινείται και λειτουργεί με το προσωπείο του πολιτικού κόμματος. Η Χρυσή Αυγή έχει εμπλακεί σε πολλές ακραίες βίες και κάποιες φορές θανατηφόρες επιθέσεις σε μετανάστες και κινήματα. Πρόκειται για ένα μεγάλο θέμα τώρα στην Ελλάδα.
Μια επιτυχής κατάληξη των δικών, δηλαδή η καταδίκη των κατηγορουμένων, θα είχε τεράστιες πολιτικές συνέπειες. Ήδη τώρα βλέπουμε πως έχουν υποστεί μεγάλο πλήγμα, ενώ το 2012 είχαν πολλή δύναμη. Πρόσφατα, ένα βίντεο ενός βουλευτή της Χρυσής Αυγής, Δημήτρη Κουκούτση, έγινε viral: τον δείχνει να αποκηρύσσει τον εθνικοσοσιαλισμό και μέσες άκρες ισχυρίζεται ότι «Ο φασισμός και ο ναζισμός τέλειωσαν για μας πια, τώρα είμαστε Έλληνες εθνικιστές. Από δω και πέρα η δύναμή μας δεν είναι στα μπράτσα, αλλά στη διδασκαλία μας, την οποία θα προσπαθήσουμε να βγάλουμε προς τα έξω».
Φυσικά η καταδίκη φασιστών στις δικαστικές αίθουσες δεν είναι αρκετή να πολεμήσει το φασισμό, αλλά αποτελεί σημαντικό μέρος του αγώνα εναντίον του. Η Χρυσή Αυγή προσπαθεί ακόμα να οργανωθεί, αλλά αποτυγχάνει παταγωδώς για την ώρα, και θεωρώ ότι αυτό σχετίζεται με τη δίκη, καθώς και στο γεγονός ότι πια πολύ περισσότερος κόσμος γνωρίζει για το κόμμα και τους μηχανισμούς του. Αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες στη συνέχιση αυτού που έκαναν πριν.
Η Χρυσή Αυγή δεν είναι ένα κόμμα που εμφανίστηκε εν μία νυκτί, ούτε τα εγκληματικά και φασιστικά τους στοιχεία αποτελούν κάτι καινούριο. Στη δεκαετία του ‘90 γίνονταν κάποιες φορές συζητήσεις στη βουλή σχετικά με το αν θα έπρεπε να απαγορευθεί η Χρυσή Αυγή.
Στην πραγματικότητα όμως, οι αρχές δεν έδειξαν καμία πρόθεση καταδίωξής τους έως και τα τέλη του 2013 με τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, γεγονός που αποτέλεσε μόνο την κορυφή του παγόβουνου της φασιστικής βίας κατά μεταναστών κλπ. Γιατί το κράτος δεν εναντιώθηκε τόσο καιρό στη Χρυσή Αυγή και γιατί το κάνει τώρα;
Η Χρυσή Αυγή είναι παλιό κόμμα, της δεκαετίας του ‘80, και οι ηγέτες του ήταν και είναι υποστηρικτές της δικτατορίας μετά την πτώση της χούντας (1967-1974). Την πρώτη τους μεγάλη ευκαιρία την είχαν το ‘90, με τη σύγκρουση που τώρα είναι διεθνώς γνωστή ως πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (FYROM).
Τότε, ο σοβινισμός που τροφοδοτούταν από το κράτος κέρδιζε έδαφος στην Ελλάδα. Εκείνη την περίοδο θα μπορούσε η Χρυσή Αυγή να αναδειχθεί, αλλά παρέμεινε μια μικρή ομάδα. Για παράδειγμα, μέχρι στιγμής, είχαν πλήρη αποτυχία στα πανεπιστήμια. Η άνοδος της Χρυσής Αυγής στη δεκαετία του ‘90 αναχαιτίστηκε από την αναζωπύρωση του αριστερού ριζοσπαστισμού στην Ελλάδα, ο οποίος είχε ιδιαίτερη απήχηση στα πανεπιστήμια.
Το επόμενο μεγάλο γεγονός που είχε να κάνει με τη Χρυσή Αυγή ήταν όταν το 1998 το πρώην μέλος και αντιπρόεδρος της Χρυσής Αυγής Αντώνης Ανδρουτσόπουλος (Περίανδρος) έκανε απόπειρα δολοφονίας εναντίον του Δημήτρη Κουσουρή, μέλους της Εθνικής Φοιτητικής Ένωσης Ελλάδος (ΕΦΕΕ), καθώς και των Φωτιάδη και Καραμπατσόλη που στήριζαν των αγώνα των αδιόριστων καθηγητών. Σήμερα, ο Ανδρουτσόπουλος βρίσκεται απέναντι από τη Χρυσή Αυγή, την οποία κατηγορεί για προδοσία του αγώνα.
Μετά ήρθε η κρίση στην Ελλάδα. Ακόμα κι αν η Χρυσή Αυγή είναι ένα πολιτικό και όχι οικονομικό φαινόμενο, ένας από τους κύριους μηχανισμούς που συνέβαλαν στην άνοδό της είναι η κρίση στην Ελλάδα. Ακόμα και πριν από την κρίση, υπήρχαν μετριοπαθή ρατσιστικά και φασιστικά κόμματα που αναγνώριζαν τον ρατσιστικό και φασιστικό λόγο, αν όχι τη δράση στους δρόμους. Όταν χτύπησε και η κρίση, ο ρατσιστικός λόγος και η ρατσιστική ρητορική ήρθαν και αυτά στο προσκήνιο των κύριων συστημικών κομμάτων.
Όλα αυτά βοήθησαν και νομιμοποίησαν τη δράση της Χρυσής Αυγής. Μολαταύτα, η δολοφονία του Παύλου Φύσσα από φασιστική συμμορία τη νύχτα της 18ης Σεπτεμβρίου του 2013 αποτέλεσε σημείο καμπής. Πριν τη δολοφονία, η Χρυσή Αυγή είχε φτάσει στο απόγειό της, ενώ άρχισε η κατιούσα της μετά, εξαιτίας της δίωξης.
Μέχρι τότε δεν είχε γίνει καμία δίωξη, ίσως διότι η Χρυσή Αυγή έχαιρε της άμεσης ή έμμεσης προστασίας του κράτους, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ως χρήσιμο εργαλείο στο μέλλον. Ωστόσο, τα πράγματα άλλαξαν με τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα. Δεν ήταν ένας από τους «αφανείς μετανάστες» που ήταν μέχρι τότε θύματα της Χρυσής Αυγής: ήταν Έλληνας. Και φυσικά ήταν πασίγνωστος αριστερός και αντιφασίστας ράπερ που δεν τασσόταν με κάποια συγκεκριμένη οργάνωση, αλλά ήταν γνωστές οι αριστερές και αντιφασιστικές του απόψεις.
Τότε, το κράτος έπρεπε να κάνει μια αποφασιστική κίνηση που είχε τεράστιες συνέπειες. Η Αριστερά βρισκόταν κι αυτή στο απόγειό της το 2013 και ανταποκρίθηκε γρήγορα με μαζικές κινητοποιήσεις σε όλη τη χώρα εναντίον της Χρυσής Αυγής και της δολοφονίας του Φύσσα. Θυμάμαι εκείνες τις μέρες που ήμασταν στους δρόμους.
Ήταν σαν τον Δεκέμβρη του 2008, που η Αριστερά κατέβηκε μαζικά στους δρόμους για τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου από τον αστυνομικό Επαμεινώνδα Κορκονέα. Το κράτος δε μπορούσε να ρισκάρει για άλλον έναν Δεκέμβρη του 2008 το 2013: δε μπορούσαν πλέον να κουκουλώσουν το κόμμα, και άρχισαν τη δίκη της Χρυσής Αυγής.
Ποια είναι η σχέση της Χρυσής Αυγής με τους διάφορους κρατικούς μηχανισμούς; Λέγεται ότι έχουν μια πολύ ισχυρή βάση στις αστυνομικές δυνάμεις.
Δεν πρόκειται για φήμες ή εικασίες, ξέρουμε πολύ καλά ότι η Χρυσή Αυγή έχει απίστευτη εκλογική στήριξη (άνω του 50%) των αστυνομικών δυνάμεων. Οι αστυνομικοί καταγράφονται σε ξεχωριστούς εκλογικούς καταλόγους και έχουν δικές τους κάλπες στα τμήματα που υπηρετούν, συνεπώς έχουμε πολύ σαφή εικόνα για το τι ψηφίζουν.
Όσον αφορά το στρατό, νομίζω πως η κατάσταση δεν διαφέρει ιδιαίτερα. Πολλά μέλη της Χρυσής Αυγής είναι στο στρατό ως αξιωματικοί. Ο αδερφός του Κασιδιάρη, για παράδειγμα, είναι αξιωματικός στο στρατό. Είναι μέλος της ΧΑ και μπλεγμένος σε βίαιο περιστατικό εναντίον ενός μετανάστη στη Θεσσαλονίκη. Ακόμη, πολλοί συνταξιούχοι αξιωματικοί είναι υποστηρικτές ή μέλη της Χρυσής Αυγής, όπως ο αναπληρωτής γραμματέας του κόμματος, Επιτήδειος, που εκλέχθηκε ευρωβουλευτής της ΧΑ.
Όσον αφορά τους δικαστές κλπ, δε μπορώ να πω κάτι. Αλλά σχετικά με επαγγέλματα όπως γιατροί και καθηγητές, δε νομίζω ότι έχουν ιδιαίτερη επιρροή.
Σχετικά με τις συνδικαλιστικές οργανώσεις, ποτέ δεν είχαν κάποια θέση σε αυτές. Ακόμα και όταν βρισκόταν στο απόγειό της, η Χρυσή Αυγή δεν κατάφερε να επηρεάσει συνδικαλιστικές ενώσεις ή να μπει σε αυτές. Όπου επιχείρησαν κάτι τέτοιο, όπως για παράδειγμα με την ένωση των εργαζομένων στα μέσα μεταφοράς της Αθήνας, τους έδιωξαν αμέσως. Αποδείχθηκε πως οι συνδικαλιστικές ενώσεις είχαν ισχυρά αντανακλαστικά απέναντι αυτό το ζήτημα.
Και τι γίνεται με το πιο «κοινωνικό» κομμάτι των δράσεων της ΧΑ στους δρόμους; Μοίραζαν φαγητό σε φτωχούς και έκαναν αιμοδοσίες. Συνέβαλαν αυτές οι πράξεις στην άνοδό τους και τους βοήθησαν στο να αποκτήσουν μια ισχυρότερη κοινωνική βάση;
Εντάξει, έκαναν το «κοινωνικό» τους έργο στο δρόμο, αλλά όλα αυτά βασίζονταν σε ρατσιστικά μοτίβα. Προσπάθησαν να κάνουν αιμοδοσίες μόνο για Έλληνες αλλά δεν είχαν ιδιαίτερη επιτυχία, καθώς τα περισσότερα νοσοκομεία απέρριπταν την αίτησή τους. Επίσης, έκαναν κάποιες διανομές φαγητού, πάλι μόνο για Έλληνες, αλλά ούτε αυτές είχαν απήχηση. Κατά τη γνώμη μου, είχαν πολύ μικρότερο αντίκτυπο απ’ ότι θέλουν να παρουσιάζουν οι ίδιοι.
Τότε γιατί δολοφονήθηκε ο Παύλος; Γιατί μπήκε στο στόχαστρο των φασιστών;
Πρώτον, έχει να κάνει με τον Πειραιά, την περιοχή όπου έλαβε χώρα η δολοφονία. Ο Πειραιάς είναι λιμάνι και μια περιοχή με ισχυρή εργατική τάξη. Επιπλέον, ο Πειραιάς είναι προπύργιο της Αριστεράς, κυρίως του κομμουνιστικού συνδικάτου ΠΑΜΕ, το οποίο πρόσκειται στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος (ΚΚΕ). Για την ακρίβεια, μόλις λίγες μέρες πριν από τη δολοφονία του Παύλου από τη Χρυσή Αυγή, είχαν εξαπολύσει επίθεση κατά ακτιβιστών του ΠΑΜΕ στον Πειραιά. Ευτυχώς, δεν σκοτώθηκε κανείς.
Εν τούτοις, η επίθεση στους συνδικαλιστές του ΠΑΜΕ και η δολοφονία του Παύλου Φύσσα λίγες μέρες αργότερα ήταν ολοφάνερα μέρος της στρατηγικής της Χρυσής Αυγής να κάνει βήματα προς τα εμπρός. Είχε ήδη αποκτήσει δύναμη στον Πειραιά και ήθελε να πάρει τα ηνία από την Αριστερά. Πιστεύω ότι ήθελαν να αποδείξουν και στα μεγάλα «κεφάλια» στον Πειραιά ότι είναι ικανοί να ανατρέψουν τους εκεί κομμουνιστές, αριστερούς και τα συνδικάτα.
Μόλις μερικές μέρες πριν την επίθεση στο ΠΑΜΕ και τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα από τη Χρυσή Αυγή, ο βουλευτής της ΧΑ Ιωάννης Λαγός είπε ανοιχτά: «Θα ανατρέψουμε τους κομμουνιστές στον Πειραιά, γιατί εμποδίζουν την ανάπτυξη της περιοχής με τα συνδικάτα και τις απεργίες τους».
Σχετικά με τον Παύλο: όπως προείπα, ήταν πολύ γνωστός στην περιοχή μέσω της μουσικής του, που ήταν αριστερού και αντιφασιστικού περιεχομένου. Ζούσε και δραστηριοποιούταν ενεργά στην περιοχή του Πειραιά και οι άνθρωποι τον γνώριζαν. Είναι ηλίου φαεινότερων ότι στοχοποιήθηκε από τη Χρυσή Αυγή και ότι ο δολοφόνος, Γιώργος Ρουπακιάς, εκτελούσε μια ξεκάθαρη εντολή δολοφονίας. Δεν ήταν ατύχημα. Ο Ρουπακιάς δε μαχαίρωσε τον Παύλο κατά λάθος ή κατά τύχη.
Απλώς προσέξτε με ποιον τρόπο έλαβε χώρα η δολοφονία: αργά το απόγευμα της 18ης Σεπτεμβρίου, 2013, ο Παύλος Φύσσας και έξι φίλοι του φεύγουν από την καφετέρια, όπου παρακολουθούσαν αγώνα ποδοσφαίρου. Κατά την έξοδό τους από την καφετέρια, περίπου είκοσι φασίστες βρίσκονται στην απέναντι μεριά του δρόμου φωνάζοντάς τους και ακολουθώντας τους. Ο Παύλος και οι φίλοι του στρίβουν στη γωνία, ενώ οι φασίστες συνεχίζουν να τους ακολουθούν.
Τότε οι φασίστες τρέχουν προς το μέρος τους και τους επιτίθενται. Ο Παύλος φωνάζει στους φίλους του «τρέξτε» και οι περισσότεροι τρέχουν να ξεφύγουν, εκτός από δύο που παραμένουν μαζί του και δέχονται την επίθεση από τους φασίστες. Μια ομάδα τους επιτίθεται, ενώ μια άλλη σχηματίζει έναν κύκλο γύρω τους, προκειμένου να αποτρέψει την επέμβαση οποιουδήποτε.
Ακριβώς εκείνη τη στιγμή, ο Ρουπακιάς καταφτάνει με το αυτοκίνητό του στο σημείο όπου βρίσκεται η ομάδα, βγαίνει από αυτό και κατευθύνεται προς το μέρος του Παύλου. Δεν προχωρά προς το μέρος των άλλων δύο φίλων του Παύλου. Ο στόχος του είναι ξεκάθαρος. Ξέρει ποιος είναι ο Παύλος κι ότι πρέπει να τον χτυπήσει, δεν τον ενδιαφέρουν οι άλλοι δύο. Ο Παύλος και καθένας από τους εναπομείναντες δύο φίλους του είναι εγκλωβισμένοι από τους φασίστες, καθώς δύο φασίστες κρατάνε τον καθένα κι από τις δύο μεριές.
Ο Ρουπακιάς έρχεται από πίσω, κάνει κεφαλοκλείδωμα στον Παύλο με το αριστερό του χέρι, βγάζει το μαχαίρι με το δεξί του και μαχαιρώνει τον Παύλο στο δεξί του πόδι για να χτυπήσει την αρτηρία και μια δεύτερη και τρίτη καθοριστική φορά στην καρδιά, για να σιγουρευτεί ότι τον αποτέλειωσε. Παίρνει το μαχαίρι και επιστρέφει στο αυτοκίνητό του. Συλλαμβάνεται στην προσπάθειά του να διαφύγει. Μέχρι τότε, δεν υπάρχει επέμβαση της αστυνομίας.
Συνοψίζοντας: η δολοφονία οργανώθηκε και σχεδιάστηκε μέχρι και το τελευταίο βήμα. Η μοναδική σύμπτωση ενδέχεται να ήταν η μέρα και η ώρα. Ο Παύλος και οι φίλοι του ίσως να μην είχαν πάει σε εκείνη την καφετέρια να παρακολουθήσουν τον αγώνα τη συγκεκριμένη μέρα και ώρα. Αλλά νομίζω ότι η Χρυσή Αυγή θα είχε αποπειραθεί να δολοφονήσει τον Παύλο Φύσσα σε κάθε περίπτωση.
Ας μιλήσουμε λίγο για το νομικό πλαίσιο της δίκης καθ’ αυτής. Το Ελληνικό Σύνταγμα αποκλείει την απαγόρευση πολιτικών κομμάτων. Ποια είναι η ακριβής κατηγορία ενάντια στους κατηγορούμενους;
Πράγματι, η Χρυσή Αυγή λειτουργεί σαν πολιτικό κόμμα, αλλά δεν είναι το ίδιο το πολιτικό κόμμα ή οι έννομες ενέργειές αυτού που διώκονται. Αυτοί που διώκονται επί της ουσίας είναι συγκεκριμένα άτομα, με την κατηγορία ότι διέπραξαν ποινικές πράξεις, όπως η συμμετοχή και/ή διεύθυνση μιας εγκληματικής οργάνωσης, εξαπόλυση επιθέσεων και ανθρωποκτονία.
Δεν πιστεύετε ότι η οργανωμένη εγκληματική δραστηριότητα της Χρυσής Αυγής, συμπεριλαμβανομένου του φόνου και της προμελετημένης δολοφονίας, μπορούν να γίνουν κατανοητές μόνο ως λογική συνέπεια της ίδιας της πολιτικής και ιδεολογικής θέσης τους ως φασίστες; Δε θα έπρεπε να διώκεται κατά κύριο λόγο ο ιδεολογικός και πολιτικός σχηματισμός αυτών των φασιστών αντί για τα αποτελέσματα, ό,τι δηλαδή λογικά απορρέει από τη φασιστική τους ιδιότητα;
Προφανώς και πιστεύω ότι η οργανωμένη εγκληματική τους δραστηριότητα απορρέει από τη φασιστική τους ιδιότητα. Αλλά δε νομίζω ότι υπάρχει σήμερα στην Ελλάδα η νομική δυνατότητα να απαγορεύσεις ένα πολιτικό κόμμα. Υπάρχει μια νέα νομοθεσία που ποινικοποιεί τη λεκτική μίσους και άλλα σχετικά. Ωστόσο, ο δικαστικός μηχανισμός του Ελληνικού κράτους είναι αρκετά απρόθυμος να εφαρμόσει αυτή τη νέα νομοθεσία.
Λόγου χάρη, παρά το γεγονός ότι η ελληνική νομοθεσία αναγνωρίζει το ρατσιστικό κίνητρο ως επιβαρυντική περίσταση, κατά τη διάρκεια όλων αυτών των ετών έχει υπάρξει μόνο μία καταδίκη: στην υπόθεση της δολοφονίας του Πακιστανού μετανάστη Σαχζάτ Λουκμάν, όπου το δικαστήριο έκρινε ότι οι κατηγορούμενοι είχαν δράσει με ρατσιστικά κίνητρα.
Παρόλα αυτά, αν και δεν έχουμε αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα τη νομική ικανότητα να απαγορεύσουμε πολιτικά κόμματα όπως η Χρυσή Αυγή, ίσως θα έπρεπε να σκεφτόμαστε το ενδεχόμενο μεταρρύθμισης του νομικού πλαισίου ώστε να επιτραπούν τέτοιες απαγορεύσεις. Προσωπικά πιστεύω, όπως κι εσείς, ότι η Χρυσή Αυγή θα έπρεπε να απαγορευτεί ως πολιτικό κόμμα.
Μπορείτε να μας πείτε λίγα πράγματα πάνω στο ιστορικό της δίκης και σε ποιο σημείο βρισκόμαστε τώρα;
Λίγες μέρες μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, και συγκεκριμένα στις 28 Σεπτεμβρίου 2013, αντιτρομοκρατικές ομάδες της αστυνομίας έκαναν μαζικές επιδρομές κατά της Χρυσής Αυγής και συνέλαβαν τον αρχηγό της, Νικόλαο Μιχαλολιάκο, καθώς και μερικά ακόμη γνωστά μέλη, με την κατηγορία της διοίκησης εγκληματικής οργάνωσης.
Μερικοί κατηγορήθηκαν για σύσταση εγκληματικής οργάνωσης, άλλοι για είσοδο σε εγκληματική οργάνωση στην πορεία και μερικοί για την τέλεση των εγκληματικών πράξεων καθαυτών. Κάποιοι κατηγορούνται για ελαφρύτερα αδικήματα, όπως την οπλοκατοχή. Είναι τρεις κυρίως οι υποθέσεις που συγκροτούν τη δικογραφία: η επίθεση κατά των ακτιβιστών του ΠΑΜΕ στις 12 Σεπτεμβρίου του 2013 στο Πέραμα, η οποία ενείχε εμφανή πρόθεση ανθρωποκτονίας, η δολοφονία του Παύλου Φύσσα τη νύχτα της 18ης Σεπτεμβρίου του 2013 και η μαζική επίθεση κατά των Αιγύπτιων ψαράδων πάλι στο Πέραμα τη νύχτα της 18ης Σεπτεμβρίου του 2012.
Οι δύο ανακρίτριες, η Ιωάννα Κλάπα και η Μαρία Δημητροπούλου, διορίστηκαν να διερευνήσουν τις δραστηριότητες της Χρυσής Αυγής. Μέσα σε περισσότερους από εννιά μήνες συγκέντρωσαν μεγάλη ποσότητα υλικού και αποδεικτικών στοιχείων για τη δίκη. Παρέδωσαν την έρευνά τους στον Εισαγγελέα Ισίδωρο Ντογιάκο, που με τη σειρά του χρειάστηκε αρκετό χρόνο για να καταλήξει σε συμπεράσματα. Στη συνέχεια, έκανε αίτηση στο δικαστικό συμβούλιο του Εφετείου Αθηνών για τη διεξαγωγή δίκης. Αυτό με τη σειρά του αποφάσισε το Φεβρουάριο του 2015 ότι τα άνω αναφερόμενα εξήντα εννιά άτομα θα δικαστούν.
Όταν η δίκη ξεκίνησε, στις 20 Απριλίου 2015, οι περισσότεροι κατηγορούμενοι ήταν έξω από τη φυλακή ξανά, καθώς η μέγιστη περίοδος προφυλάκισης στην Ελλάδα είναι δεκαοκτώ μήνες. Ο δολοφόνος του Παύλου Φύσσα, Γιώργος Ρουπακιάς, θα απελευθερωθεί το Φεβρουάριο του 2016, εφόσον η δίκη δεν έχει καταλήξει σε κάποιο συμπέρασμα έως τότε.
Η δίκη διεξάγεται ακόμα στις φυλακές υψίστης ασφαλείας του Κορυδαλλού, όπου οι ύποπτοι παρέμειναν ως φυλακισμένοι για λίγο καιρό. Η πολιτική αγωγή προσπαθεί να το αλλάξει αυτό και να μεταφέρει τη δίκη στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας, όπου βρίσκεται ο Άρειος Πάγος. Ο Κορυδαλλός είναι μακριά από το κέντρο και είναι φυλακή υψίστης ασφαλείας, ενώ αντιθέτως ο Άρειος Πάγος βρίσκεται στο κέντρο και είναι καταλληλότερο δικαστήριο. Ωστόσο, το Υπουργείο αρνείται ακόμη τη μεταφορά της δίκης με το επιχείρημα ότι δεν υπάρχουν κατάλληλοι χώροι.
Οι πρώτες δέκα με δεκαπέντε συνεδριάσεις είχαν να κάνουν κυρίως με διοικητικά θέματα. Μπορούμε να πούμε ότι η πραγματική δίκη ξεκίνησε πριν από έναν ή δύο μήνες. Μέχρι στιγμής είχαμε, νομίζω, περίπου δέκα καταθέσεις μαρτύρων, συμπεριλαμβανομένων των φίλων του Παύλου Φύσσα, αστυνομικών, ιδιοκτητών μιας καφετέριας πλησίον του τόπου του εγκλήματος και των γονιών του Παύλου Φύσσα.
Τις τελευταίες μέρες είχαμε δύο σημαντικές μαρτυρίες από δυο γυναίκες που τυχαία έγιναν αυτόπτες μάρτυρες της δολοφονίας του Παύλου Φύσσα, καθώς κάθονταν σε ένα παγκάκι ακριβώς απέναντι από τον τόπο του εγκλήματος. Μπόρεσαν να διακρίνουν καθαρά το δολοφόνο Ρουπακιά και το σωματότυπο του συνοδηγού του, του Καρατζόγλου, και να αναγνωρίσουν ότι οι δράστες ενήργησαν με οργανωμένο τρόπο, ότι δηλαδή η δολοφονία δεν ήταν ατύχημα.
Μια πρόταση που κατατέθηκε από τους δικηγόρου των κατηγορουμένων σχετικά με την κατ’ αντιπαράσταση ανάκριση αυτών των δύο γυναικών με τις μαρτυρίες ορισμένων αστυνομικών εκκρεμεί ακόμα, καθώς ο δικαστής ξεκαθάρισε ότι αυτό θα αποφασιστεί αφού ολοκληρωθούν οι καταθέσεις όλων των μαρτύρων που σχετίζονται με την υπόθεση του Παύλου Φύσσα.
Παρέστην σε μια συνεδρίαση του δικαστηρίου, στις 4 Δεκεμβρίου, και οι φασίστες δικηγόροι επιτέθηκαν σε μένα και σε πολλούς άλλους. Πριν από αυτό προσπάθησαν να τρομοκρατήσουν ένα συνάδελφο δημοσιογράφο, γιατί έβγαζε φωτογραφίες. Στη συνεδρίαση της 2ης Δεκεμβρίου ο συνοδηγός του αυτοκινήτου, Καραντζόγλου, απείλησε ανοιχτά την αυτόπτη μάρτυρα Δήμητρα Ζώρζου, η οποία κατέθεσε εναντίον του, λέγοντας «Κοίτα με προσεκτικά. Είμαι εγώ αυτός που είδες εκείνη τη νύχτα; Ας βγούμε έξω από την αίθουσα του δικαστηρίου να διευθετήσουμε το ζήτημα!» Είχα την αίσθηση ότι ο εκφοβισμός αυτός είναι η βασική τακτική της υπεράσπισης.
Υπήρξε κι ένα περιστατικό την πρώτη μέρα της δίκης. Αντιφασιστικές οργανώσεις, καθώς και η ίδια η Χρυσή Αυγή, είχαν προγραμματίσει κινητοποιήσεις στο δικαστήριο και μερικοί φίλοι του Παύλου Φύσσα δέχτηκαν επίθεση από φασίστες στο χώρο διεξαγωγής της δίκης.
Οπότε, αυτό που πιστεύω είναι ότι οι φασίστες απλώς δεν μπορούν να σταματήσουν να είναι φασίστες. Όμως τα πράγματα δεν είναι καλά γι’ αυτούς, τα στοιχεία προς υποστήριξη της πολιτικής αγωγής είναι πολύ ισχυρά και η υπεράσπιση είναι, κατά την προσωπική μου άποψη ως δικηγόρου, πολύ αδύναμη. Δεν νομίζω ότι έχουν και πολλές ελπίδες και δε νομίζω ότι μπορούν και πρόκειται να συνεχίσουν τις προσπάθειες εκφοβισμού. Πιστεύω ότι η ικανότητά τους να τρομοκρατούν δεν είναι όσο μεγάλη νομίζουν.
Μιλώντας προσωπικά, εγώ δεν έχω νιώσει ποτέ μη ασφαλής παρακολουθώντας τη δίκη. Δεν έχουν τη στήριξη που νομίζουν ότι έχουν. Αυτή τη στιγμή, εντός κι εκτός δικαστηρίου θα δεις, εκτός από αυτούς που συμμετέχουν στη δίκη, μόνο δικηγόρους, αντιφασίστες, αστυνομικούς, μυστικές υπηρεσίες και συγγενείς και φίλους του Παύλου.