Οι μετοχές των ιδιωτικών εταιρειών ύδρευσης να αγοραστούν από το κράτος σε τιμές κτήσης ή τρέχουσες τιμές αγοράς; Αυτό είναι το ερώτημα που απασχολεί ένα όλο και μεγαλύτερο κύκλο ενδιαφερομένων στην Μεγάλη Βρετανία μετά την απόφαση των Εργατικών να επανεθνικοποιήσουν την ύδρευση και την αποχέτευση, όταν θα εκλεγούν στην κυβέρνηση.
Η οργή των Βρετανών εναντίον των ιδιωτικών εταιρειών ύδρευσης και αποχέτευσης έφτασε πρόσφατα στα ύψη με αφορμή την δημοσιοποίηση των σχεδίων τους για την περίοδο 2020 – 2025. Απ’ όποια οπτική γωνία και να τα δει κανείς, τιμές καταναλωτή, επενδύσεις στις υποδομές, διαρροές του δικτύου, υπερχείλιση φρεατίων και μόλυνση ποταμιών, αβίαστα προκύπτει ότι η ιδιωτικοποίηση του νερού που επέβαλε η Θάτσερ το 1989 έχει εξελιχθεί σε μια παταγώδη, επική αποτυχία.
Σε τέτοιο βαθμό ώστε η συζήτηση για την κρατικοποίηση των εταιρειών ύδρευσης και αποχέτευσης δεν σχετίζεται με το αν, αλλά το πώς: υπό ποιους όρους, πότε, με ποια τιμή, κοκ.
Μοναδική εξαίρεση σε αυτή την γενικευμένης εικόνα παρακμής και κατάπτωσης είναι ό,τι σχετίζεται με τη χρηματική οικονομία: μετοχές και χρέη!
Εδώ πράγματι οι 15 ιδιωτικές εταιρείες ύδρευσης (3 εκ των οποίων είναι εισηγμένες) εκπλήσσουν όλους με την επινοητικότητά τους καθώς έχουν αποδειχθεί ένα τεράστιο πλυντήριο. Το κατόρθωμά τους συμπυκνώνεται σε δύο αριθμούς: Στα 56 δισ. βρετανικές λίρες που έχουν διανείμει ως μερίσματα στους μετόχους από το 1989 και στα 51 δισ. λίρες χρέους που έχουν φορτώσει τους ισολογισμούς τους!
Να ληφθεί δε υπ’ όψη ότι η Θάτσερ παρέδωσε στους ιδιώτες τις εταιρείες ύδρευσης – αποχέτευσης χωρίς να έχουν ούτε μία πένα χρέους.
Τι έκαναν έκτοτε οι ιδιώτες;
Για να είναι ελκυστική η μετοχή στην αγορά και το χρηματιστήριο διένειμαν κάθε χρόνο υψηλά μερίσματα τα οποία προέκυπταν από νέο δανεισμό.
Στην πραγματικότητα η χρηματοοικονομική θέση των εταιρειών επιδεινώνεται όλα αυτά τα χρόνια, καθώς φορτώνονται με μελλοντικές υποχρεώσεις. Η επιβάρυνση δεν είναι ορατή αυτή τη στιγμή λόγω των χαμηλών επιτοκίων.
Μέχρι πότε όμως τα επιτόκια θα είναι αρνητικά ή στη ζώνη του μηδενός;
Εν συντομία, το κατόρθωμα των ιδιωτών είναι ότι χρησιμοποίησαν τις εταιρείες ύδρευσης ως κέλυφος των δραστηριοτήτων τους για να δανείζονται χρήμα από την αγορά και να το διανέμουν ως μέρισμα στους μετόχους, ενώ οι υπηρεσίες που είναι υποχρεωμένοι να παραδίδουν πηγαίνουν από το κακό στο χειρότερο.
Η πηγή των μερισμάτων δεν είναι μόνο το αυξανόμενο εταιρικό χρέος. Είναι και τα τιμολόγια.
Στην Αγγλία και την Ουαλία, που είναι οι μοναδικές περιοχές του κόσμου όπου ύδρευση και αποχέτευση είναι πλήρως ιδιωτικοποιημένες, με τα κρατικά μονοπώλια να έχουν δώσει τη θέση τους σε ιδιωτικά μονοπώλια, οι λογαριασμοί του νερού έχουν αυξηθεί αυτή την περίοδο κατά 40%, με αποτέλεσμα 11,5 εκ. καταναλωτές να πασχίζουν να εξοφλήσουν τους λογαριασμούς τους.
Με βάση έρευνα του πανεπιστημίου του Γκρίνουιτς αν ύδρευση και αποχέτευση είχαν μείνει στο δημόσιο οι καταναλωτές θα ωφελούνταν 2,3 δισ. λίρες ετησίως, που σημαίνει ότι το κόστος της ιδιωτικοποίησης για κάθε νοικοκυριό ανέρχεται σε 100 λίρες ετησίως.
Η αποτυχία του ιδιωτικού τομέα να εξασφαλίσει φθηνό και ποιοτικό νερό δεν αποτελεί βρετανική ιδιαιτερότητα. Με βάση έρευνα του Πανεπιστημίου της Σορβόνης στη Γαλλία, όπου τα δύο τρίτα των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης προσφέρονται από τον ιδιωτικό τομέα στη βάση συμβάσεων παραχώρησης, η τιμή του νερού που παρέχεται από τους ιδιώτες είναι κατά μέσο όρο 16,6% υψηλότερη σε σχέση με την τιμή που παρέχουν οι δήμοι!
Οι ιδιωτικές εταιρείες ύδρευσης ευθύνονται επίσης για την μεγαλύτερη ρύπανση που έχουν ποτέ υποστεί οι βρετανικοί ποταμοί, μετά τη βιομηχανική επανάσταση.
Μόνο η Thames Water τον Μάρτιο δέχθηκε πρόστιμο ύψους 20 εκ. λιρών επειδή έριξε στον ποταμό Τάμεση περισσότερα από 4,2 δισ. λίτρα ακαθαρσιών.
Και δεν ήταν εξαίρεση.
Με βάση δήλωση του τότε Συντηρητικού υπουργού Περιβάλλοντος Μάικλ Γκόουβ μόνο το 16% των ποταμών, λιμνών, εκβολών και βρίσκεται σε «πολύ καλή ή καλή κατάσταση» κι αυτό συμβαίνει εξ αιτίας των εταιρειών ύδρευσης και αποχέτευσης.
Στη Σκοτία, αντίθετα, όπου ύδρευση και αποχέτευση παραμένουν στο δημόσιο η ποιότητα των υδάτων είναι πολύ υψηλότερη, σε σχέση με Αγγλία και Ουαλία, και συγκρίνεται με την ποιότητα των υδάτων της Σκανδιναβίας. Προς διάψευση μάλιστα κι όσων λέγονται για την ικανότητα του ιδιωτικού τομέα να αποφεύγει σπατάλες, τουλάχιστον το 20% του νερού χάνεται καθημερινά σε διαρροές λόγω της απαρχαίωσης και κακής συντήρησης του δικτύου, με βάση τους Financial Times στις 19 Ιουλίου 2019.
Η αποτυχία του ιδιωτικού τομέα να διαχειριστεί την ύδρευση και αποχέτευση σε όλη την Ευρώπη προκάλεσε ένα κύμα επανεθνικοποίησης των ιδιωτικών εταιρειών ύδρευσης, με κορυφαία παραδείγματα το Παρίσι και το Βερολίνο.
Δοθέντων των παραπάνω η αναφορά του βουλευτή της ΝΔ, Μπ. Παπαδημητρίου, στη χαμηλή τιμή του νερού που πίνουμε, μόνο ως άνοιγμα της συζήτησης για την ιδιωτικοποίηση των εταιρειών ύδρευσης μπορεί να αντιμετωπισθεί.
Σαν λαγός λειτούργησε ο πρώην δημοσιογράφος του Σκάι.
Υπ’ αυτή την έννοια η αναφορά του ήταν διαφωτιστική γιατί έδειξε ότι ιδιωτικοποίηση και άνοδος της τιμής του νερού πάνε χέρι – χέρι. Οι μεγαλύτεροι άλλωστε θα θυμούνται ότι ανάλογη συζήτηση, για τη χαμηλή τιμή του ρεύματος, είχε προηγηθεί της έναρξης της ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ και του ηλεκτρικού ρεύματος.
Για να φτάσομε σήμερα το 50% των νοικοκυριών να είναι ενεργειακά φτωχοί…