Πριν ένα σχεδόν χρόνο, στις 10 Απριλίου 2020 σε άρθρο μου με τίτλο «Όψεις του νέου αυταρχισμού» έγραφα: «Μετά το πέρασμα του SARS-CoV-2, θα ξυπνήσουμε μέσα στην μαύρη νύχτα και τότε είναι που θα αντιληφθούμε ότι ο εφιάλτης είναι πραγματικός. Τόσο πραγματικός, όπως οι ομαδικές απολύσεις με sms, η εκ περιτροπής εργασία, και με μισό μισθό, η δουλειά τις Κυριακές, η περικοπή των μισθών στο δημόσιο, η μείωση των συντάξεων, σύνταξη στα 72 και ανάλογα της προϋπάρχουσας «ασφαλιστικής κατάστασης», η μείωση των δημοσίων δαπανών για την υγεία και την παιδεία, η παραχώρηση της διαχείρισης των νοσοκομείων σε ιδιωτικές εταιρείες, η αναστολή δικαιωμάτων και ελευθεριών, η οριοθέτηση της κοινωνικής συμπεριφοράς από την εξουσία, και άλλα πολλά τα οποία σήμερα φαντάζουν σαν μια κανονικότητα…».
- του Κώστα Λουλουδάκη
Δυστυχώς σήμερα αυτή η καθημερινή σφαγή είναι μια κανονικότητα, μόνο όμως για τους ανόητους που ανασηκώνουν τους ώμους σφυρίζοντας και κοιτάζοντας αλλού. Αδιάφοροι και άβουλοι, μια μάζα μισθοσυντήρητων ικανών μόνο καταναλώνουν τηλεσκουπίδια, οι οποίοι εάν έπρεπε να διαλέξουν ανάμεσα στο θεό του επενδυτή και στο θεό του εργάτη φυσικά θα διάλεγαν τον πρώτο.
Η εργατική αναδιάρθρωση που επιλέγεται σήμερα από την κυβέρνηση του αποκαλούμενου Iron Man, πραγματικό όνομα Κυριάκου «Μωυσή» Μητσοτάκη, και παρουσιάστηκε από τον άνθρωπο-πλασιέ της δημόσιας περιουσίας, υπουργό Κωστή Superman Χατζηδάκη προσφέρει στους επενδυτές: Κατάργηση του οκταώρου, θεσμοθέτηση δεκάωρης εργασίας, ευελιξία στο χρόνο της εργασίας, κατάργηση του επιπλέον εισοδήματος από υπερωρίες, αποδυνάμωση της δυνατότητας συλλογικοποίησης των εργατικών διεκδικήσεων, παγίωση της τηλεργασίας δηλαδή το ηλεκτρονικό φασόν, μεταβάλλοντας έτσι τους μηχανισμούς κοινωνικοποίησης της εργασίας, απομονώνοντας τον εργαζόμενο από τον κοινωνικό του περίγυρο, γεγονός που θα συρρικνώσει την ανθρώπινη επικοινωνία καθώς ο εργαζόμενος δε θα είναι σε θέση να προσδιορίσει τα όρια ανάμεσα στην προσωπική του ζωή και στην εργασία του. Ενώ οι αυτοαπασχολούμενοι τηλεργαζόμενοι ή όχι χάνουν μια σειρά δικαιώματα όπως κοινωνική ασφάλιση, δώρα, άδειες μετ αποδοχών επίδομα ανεργίας κ.λπ. Περνάμε δηλαδή σε μια νέα φάση αυξανόμενης πλαστικοποίησης της εργασίας ως μέσου μείωσης του αμέσου και έμμεσου κόστους της εργασίας (μισθός κοινωνική ασφάλιση) με ταυτόχρονη αύξηση του μεριδίου των κερδών σε σχέση με το μερίδιο των μισθών.
Δεν θα αναφερθώ στα «επιχειρήματα» υπέρ του νόμου του υπουργού Κωστή Superman Χατζηδάκη γιατί τα όρια ανάμεσα στην εξυπνοποίηση και στην βλακεία που κινούνται, μου είναι δυσδιάκριτα. Όμως για να αναπληρώσετε μόνοι σας τα κενά σας για τους χειρότερους καιρούς που έρχονται και τα χαστούκια που θα πέσουν στην εφήμερη αίσθηση της μέχρι τώρα ικανοποιητικής ζωής σας λάβετε μόρφωση από τον υπουργό οικονομίας Χρήστο Σταϊκούρα ο οποίος φόρεσε την λεοντή του και δήλωσε:
«Ο εργαζόμενος αναλαμβάνει την υποχρέωση, να προσαρμοστεί στο δύσκολο εργασιακό περιβάλλον και να επιδείξει, υπομονή και αντοχή» ( facebook.com/nanopoulosdion/videos/539201103677302).
Θέλω να είναι σαφές πως δεν υπάρχουν ισχυρότερα δεσμά για τους ανθρώπους της εργασίας από αυτά που οι ίδιοι χαλκεύουν για τους εαυτούς τους. Διότι εάν δεχτούμε αυτές τις «υποχρεώσεις», δηλαδή την νέα πραγματικότητα στην αγορά εργασίας, που αναπτύσσει ένα ευέλικτο χωρίς δικαιώματα και νομαδικό, όσο αφορά την αναζήτηση εργασίας, εργατικό δυναμικό τότε αυτόματα έχουμε επιδεινώσει την ανεργία, την φτώχεια, τον κοινωνικό αποκλεισμό και τον κοινωνικό αυτοματισμό, οδηγώντας σε ένα ανθρωποφάγο δίπολο: απασχολούμενοι και αποκλεισμένοι!
Δηλαδή θα οδηγηθούμε σε μοιραίες και οδυνηρές αλλαγές που διαβρώνουν την ιδιότητα του πολίτη και του δικαιώματός του να ζει με αξιοπρέπεια ωθώντας τον να περιοριστεί στο να είναι ικανοποιημένος αν κατορθώσει, μέσα σε συνθήκες συλλογικής ένδειας, την πιο χυδαία επιβίωση.
Μας είχε άλλωστε προειδοποιήσει με ωμά κυνικό τρόπο ο Πρωθυπουργός Κυριάκος «Μωυσή» Μητσοτάκης ήδη από το 2017. Είπε:
«Δεν τρέφω αυταπάτες για μια κοινωνία χωρίς ανισότητες. Κάτι τέτοιο είναι αντίθετο στην ανθρώπινη φύση και όσοι το επιχείρησαν καταστρατήγησαν τελικά την ίδια τη δημοκρατία και τα ατομικά δικαιώματα» (Ημεροδρομος- Νίκος Μπογιόπουλος Τι είπε ο άνθρωπος! https://www.imerodromos.gr/ti-ipe-o-anthropos-video-tou-nikou-bogiopoulou/).
Μην νομίζετε ότι ο αποκαλούμενου Iron Man ξεχειλίζει από ηλιθιότητα. Στα μάτια μου, πίσω από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος ειρήσθω εν παρόδω δήλωνε πως «δεν έχω ζήσει με 800€ το μήνα» και ευχόταν στον εαυτό του «να μην χρειαστεί», υπάρχει κάτι πολύ χειρότερο, μια ιδεολογία: Ο λάιτ καθημερινός φασισμός μεταμφιεσμένος σε νεοφιλελευθερισμό.
Συγκεκριμένα, το εργασιακό οκτάωρο, το οποίο σύμφωνα με τον Κυριάκο Μητσοτάκη είναι ξεπερασμένο, τα μεροκάματα γαλέρας, ο εργοδοτικός έλεγχος που εισχωρεί πλέον και στην κατοικία του τηλεργαζόμενου, η εργασιακή ανασφάλεια, η ανεργία, και το χαμηλό ή το ανεπαρκές εκπαιδευτικό επίπεδο εντάσσονται σε ένα σύνολο ευρύτερων πολιτικών και οικονομικών διεργασιών που συντελούν στον κοινωνικό αποκλεισμό και στην συντήρηση και καθήλωση του λαού στην φτώχεια.
Σας παρακαλώ ακούστε τον προσεκτικά:
Αυτές οι συνθήκες θα οδηγήσουν σε έναν επώδυνο κοινωνικό και εξατομικευμένο ανταγωνισμό προς απόκτηση επανορθωτικών προσόντων. Όσοι δεν τα καταφέρουν ας επιβιώσουν πουλώντας φτηνά την εργατική τους δύναμη (working poor)…
Επίσης όπως γίνεται κατανοητό ο νόμος «απελευθερώνει» από τα ταξικά δεσμά τους εργαζομένους, αφού τους αντιμετωπίζει ως άτομα που έχουν την δύναμη να αγωνιστούν, όχι μαζικά, αλλά ο καθένας μεμονωμένα με τον επενδυτή-εργοδότη για να συμφωνήσουν τον μισθό, το ωράριο και τις μέρες εργασίας. Ενώ από την άλλη το ολοκληρωτικό δόγμα του φιλελευθερισμού απαγορεύει να επέμβει το κράτος στις εργασιακές σχέσεις και στις ελεύθερες (την «ελευθερία» και τα δικαιώματα μπορεί να τα κατέχει ο καθένας… ανάλογά με την περιουσία του βέβαια) διαπραγματεύσεις μεταξύ εργάτη και εργοδότη μιας και η όποια συμφωνία θεωρείται πως είναι απόρροια της συνεργασίας δυο ισότιμων συνεργατών!
Υπάρχει όμως λύση για τον μη ελαστικό εργάτη:
«Μπορεί και να μη δουλέψει, μπορεί να στοχάζεται για τη φύση του κόσμου σε ένα παγκάκι σε ένα πάρκο. Είναι στο χέρι του να διαλέξει τι θα κάνει» επισημαίνει, με φιλελεύθερη δογματική αυθεντία, ο Επιστημονικός Σύμβουλος του Κέντρου φιλελεύθερων μελετών «ΚΕΦίΜ» Σωτήρης Γεωργανάς. (Διαβάστε αν έχετε θάρρος: e-rooster.gr/07/2005/10)
Αυτή είναι η ελευθερία ενός ατόμου που συμπεριφέρεται όπως πρέπει. Διότι η ελευθερία πρέπει να έχει πειθαρχική επίδραση πάνω στο άτομο: «Σκάσε και δούλευε σε δουλειές που παράγονται τη στιγμή που ζητούνται, με μισθό ομηρίας της ίδιας της ζωής σου, ειδάλλως ψόφα».
Αυτές οι καταπιεστικές συνθήκες αναπαράγονται συνεχώς κι έτσι το καταπιεσμένο άτομο σιγά σιγά τροποποιεί τη συμπεριφορά του και συναινεί στην οικονομική τάξη πραγμάτων που εγγυάται την εκμετάλλευσή του. Με αυτό τον τρόπο η βαρβαρότητα γίνεται αποδεικτή ως δεδομένη και ο φόβος μεταμορφώνει την αδικία σε μοιρολατρία.
Στο καθεστώς της ελεύθερης αγοράς, για να υπάρξει το άτομο, πρέπει να έχει αγοραστική αξία, που θα έχει προκύψει από τον σκληρό ανταγωνισμό με ένα άλλο άτομο στα πλαίσια μιας κοινωνίας ίσων «ατομικών ευκαιριών» όπου ο καθένας (Προσοχή! Όχι όλοι, μόνο ο καθένας!) καλείται να υπερβεί τον εαυτό του και την κοινωνική κατάταξή του και να πραγματοποιήσει το μεγάλο σχέδιό του, ώστε με «απόλυτα ελεύθερη επιλογή» να επιδιώξει την αυτοπραγμάτωσή του ως άτομο.
Τώρα το αν η κρατούσα πραγματικότητα και η κοινωνική ταξική διαδικασία και όχι το άτομο είναι αυτή που καθορίζει τα όρια της ελευθερίας, που δεν είναι εξίσου ίσα για το αφεντικό και τον εργάτη, αλλά άνισα βίαια, γιατί απλούστατα δεν ξεκινούν όλοι από την ίδια αφετηρία ούτε έχουν όλοι στον αγώνα τους τις ίδιες διευκολύνσεις, δεν αναγνωρίζεται ως πραγματικότητα. Διότι πρέπει να θαφτούν όλες οι εξωατομικές κοινωνικές δυνάμεις που διαπερνούν και συνθλίβουν το άτομο». (Κώστας Λουλουδάκης.: «Ασπρα Μαντιλια στην Plaza de Mayo» Εκδόσεις ΚΨΜ)
Να πως έθεσε το θέμα ο ανεπάγγελτος Κωστής Superman Χατζηδάκης: «Ποιος είμαι εγώ ή ο ΣΥΡΙΖΑ που θα πει σε κάποιον εργαζόμενο, εάν το θέλει, ότι πρέπει να δουλεύει ακατέβατα 8 ώρες».
Ωστόσο το ερώτημα είναι αναπόφευκτο.
Υπό συνθήκες οικονομικού φιλελευθερισμού τα δικαιώματα του εργάτη: σταθερή εργασία, οκτάωρο, αξιοπρεπής μισθός συνδεδεμένος με το κόστος ζωής, είναι ατομικά δικαιώματα που προστατεύονται από τους θεσμούς ενός κράτους δικαίου ή φθίνουν και εξαφανίζονται χάρη στους θεούς της ελεύθερης ανταγωνιστικότητας και της ευελιξίας της εργασίας, που επιτρέπουν να μπορεί να αντικατασταθεί ένας μη ελαστικός από ένα άλλον πιο πρόθυμο και πιο ορθολογικό εργάτη;
Ρητορικό το ερώτημα μιας και γνωρίζουμε πως οι πρακτικές που ακολουθούν οι επιχειρήσεις, όσον αφορά την ευελιξία σε συνθήκες ελεύθερης ανταγωνιστικότητας, έχουν κατά κανόνα ευκαιριακό και εκμεταλλευτικό χαρακτήρα, τείνοντας στην υποβάθμιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων αφού με ευθύνη του νεοφιλελευθέρου κράτους δεν θα υπάρχουν δεσμεύσεις προστασίας αλλά εξατομικευμένη «προσωπική» σχέση μεταξύ εργαζόμενου και εργοδότη.
Αυτός ο μετασχηματισμός της ίδιας της φύσης της εργασίας, θα μεταλλάξει περαιτέρω προς το χειρότερο τις εργασιακές σχέσεις, που σε συνδυασμό με ιστορικά υψηλά επίπεδα ανεργίας, την εργασιακή εφεδρεία, των εξαθλιωμένων δηλαδή, θα δημιουργήσουν, εκμεταλλευόμενοι την ετερογένεια στην κοινωνική σύνθεση, έναν αλληλοσυμπλεκόμενο αυτόματο μηχανισμό φόβου, ανασφάλειας και μοιρολατρίας, αποβλέποντας στην ενεργοποίηση των συντηρητικών-αντιδραστικών αντανακλαστικών της κοινωνίας, άρα στη συντριβή του λαϊκού εργατικού κινήματος και στην εθελοντική σκλαβιά.
Όμως, με θάρρος και σε πείσμα όλων πρέπει να αποβάλουμε την μοιρολατρία.
Δεν έχει νόημα μόνο να στηλιτεύουμε. Απαιτείται βούληση για ανυπακοή. Βούληση για ρήξη με το υπάρχων οικονομικό σύστημα του καπιταλισμού, αλλιώς το τελευταίο καρφί στο φέρετρό μας, θα το έχουμε βάλει εμείς οι ίδιοι.