Από την Ιωάννα Γαρεφαλάκη
Ζούμε την εποχή του CRISPR. Βρισκόμαστε σε ένα από τα κομβικά στάδια της ιστορίας, όπου μια τεχνολογική μέθοδος προβλέπεται να αλλάξει τα πάντα. Όπως η τεχνολογία των υπολογιστών σερνόταν στα 80’s και ξαφνικά βρέθηκες να κρατάς στο χέρι σου ένα εργαλείο (βλ. κινητό τηλέφωνο) με το οποίο μπορείς να τσατάρεις, να ψωνίζεις και να κάνεις οποιαδήποτε συναλλαγή, αυτήν τη στιγμή την αντίστοιχη ψηφιακή επανάσταση περνάει η βιολογική τεχνολογία. Από τότε που ανακαλύφθηκε το DNA και η δομή του, έως και σήμερα, η γενετική μηχανική με μοριακές μεθόδους περνούσε την εφηβεία της. Η οποιαδήποτε επέμβαση στο γενετικό υλικό κάποιου οργανισμού κόστιζε, ήθελε χρόνο και ήταν αρκετά πολύπλοκη.
Η τεχνολογία CRISPR (Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeat) φαίνεται να είναι τόσο επαναστατική, όσο η γραφομηχανή, τα τρανζίστορ και οι τρισδιάστατοι εκτυπωτές. Θα αλλάξει τα πάντα. Ήδη δοκιμάζεται σε θεραπείες για τον HIV, τον καρκίνο, γενετικές ανωμαλίες κτλ. Ό,τι δηλαδή προσπαθούσε να κάνει και η κλασσική γενετική μηχανική ως τώρα, απλώς πιο επιτυχημένα.
Πώς όμως ουσιαστικά δουλεύει η CRISPR; Παραδοσιακά όπως πάντα στην βιοτεχνολογία, μιμούμαστε ότι υπάρχει ήδη στη φύση. Η CRISPR λοιπόν, χρησιμοποιεί το αμυντικό σύστημα των βακτηρίων ενάντια σε ιούς που τα προσβάλλουν, τους βακτηριοφάγους. Αν ένα βακτήριο επιζήσει της μόλυνσης από ένα βακτηριοφάγο, τότε αποθηκεύει τμήματα του DNA του ιού στο δικό του γενετικό υλικό σε ένα, ας το πούμε, γενετικό αρχείο, το CRISPR. Αν ξαναμολυνθεί από τον ιό, το βακτήριο μεταγράφει σε RNA το τμήμα αυτό και θέτει σε λειτουργία μια πρωτεΐνη-όπλο, την Cas9. Η Cas9 ‘ξεψαχνίζει’ όλο το εσωτερικό του βακτηρίου για να βρει κόπιες από το DNA του ιού που έχει αρχειοθετημένο. Όταν βρει το αντίστοιχο ολόιδιο αντίγραφο, το κόβει, αδρανοποιώντας τον ιό στον οποίο ανήκει.
Αυτό που ανακάλυψαν οι επιστήμονες και τους ήταν χρήσιμο σε όλο αυτό, είναι το γεγονός ότι το σύστημα CRISPR μπορεί εύκολα να προγραμματιστεί. Βάζεις ένα δικό σου οποιοδήποτε μόριο DNA θέλεις να τροποποιήσεις στο σύστημα και το μπολιάζεις σε κύτταρα. Έτσι μπορείς πολύ απλά να πειράζεις όποια κύτταρα θέλεις. Κύτταρα που έχουν μολυνθεί από ρετροϊούς όπως ο HIV, καρκινικά κύτταρα με χαλασμένα γονίδια, Ο,ΤΙ θες! Πάμε όμως πιο πέρα. Όπως ως τώρα είναι ρουτίνα ένας προγεννητικός έλεγχος, στο μέλλον με τα επόμενης γενιάς CRISPR συστήματα, θα μπορούμε να καταστείλλουμε επικίνδυνα γονίδια σε έμβρυα. Τα παιδιά κατά παραγγελία δεν είναι μακριά. Πολλά ηθικά ζητήματα ξεπετάγονται όταν σκαλίζεις τέτοια πράγματα. Αν επέμβεις στην ανθρώπινη γονιδιακή δεξαμενή, αλλάζεις την γενετική σύσταση του πληθυσμού πολύ σύντομα. Φυσικά όλο αυτό πρόκειται να συμβεί σταδιακά και σε κάποια χρόνια το να μην περάσεις από CRISPR το παιδί σου, ίσως είναι αυτό το ανήθικο διότι θα το θέτεις σε πολλούς κινδύνους για γενετικές ασθένειες όπως και με το να μην κάνεις προγεννητικό έλεγχο σήμερα. Αν τελικά έχεις τη δυνατότητα να επέμβεις στα γονίδια των απογόνων σου, αυτό σημαίνει ότι θα μπορείς να πειράξεις και άλλα χαρακτηριστικά όπως τα μάτια, τα μαλλιά, την μυϊκή μάζα και την ευστροφία. Οι άνθρωποι δε θα γερνάνε και θα μπορούν να αποκτήσουν χαρακτηριστικά χρήσιμα για να επιβιώνουν σε καταστάσεις μακριά από τη γη, κάνοντας εφικτά διαστημικά ταξίδια σε ως τώρα εχθρικά περιβάλλοντα. Οι δυνατότητες θα είναι ασύλληπτες! Άλλωστε η επιστημονική φαντασία των ‘80s ήδη αποτελεί την καθημερινότητά μας.
Το παρακάτω βιντεάκι από το Kurzgesagt τα αναλύει όλα αυτά με υπέροχο τρόπο και αξίζει να το δεις:
παρόμοια θέματα στη σελίδα μας στο Facebook