Του Jon Lee Anderson
Η διεθνής συνεργασία που έχει διαμορφωθεί με αφορμή τον ιό Εμπολα είναι πραγματικά εντυπωσιακή. Τον Σεπτέμβριο, περισσότερα από εκατόν τριάντα κράτη ψήφισαν υπέρ του ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, ανακηρύσσοντας τον ιό, ο οποίος έχει πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις στην Δυτικη Αφρική (Liberia, Guinea, and Sierra Leone), ως απειλή για την διεθνή ασφάλεια, ενώ δημιούργησαν την εκστρατεία κατά του Εμπολα, υπό την αιγίδα του νέου φορέα των Ηνωμένων Εθνών ειδικά γι’ αυτό τον σκοπό. Η αποστολή τέθηκε υπό τον έλεγχο του Άντονι Μπάνμπερι, ενός βετεράνου αξιωματούχου του ΟΗΕ, ο οποίος ήλπιζε να αντιμετωπίσει τη δουλειά χωρίς τη γραφειοκρατία που συχνά υπάρχει σε ανάλογες αποστολές του ΟΗΕ.
Ο Πρόεδρος Ομπάμα πήρε και αυτός την υπόθεση Έμπολα. Αποφάσισε την αποστολή κλιμακίου επιστημόνων με την συνοδία στρατιωτικής δύναμης 4000 ανδρών στην Λιβερία για την εποπτία των διαδικασιών. Αντίστοιχα, η Βρετανία ανέλαβε ανάλογες πρωτοβουλίες στην Σιέρρα Λεόνε (πρώην Βρετανική αποικία). Ακολούθησαν χώρες, όπως η Ιαπωνία, η Ινδία και πρόσφατα και η Κίνα, η οποία είχε επικριθεί ότι δεν συμβάλλει ικανοποιητικά στην προσπάθεια.
Όμως, όλοι αυτοί έρχονται δεύτεροι, πίσω από την Κούβα. Στις 12 Σεπτεμβρίου ο υπουργός υγείας της κυβέρνησης Ραούλ Κάστρο ανακοίνωσε ότι η Κούβα θα στείλει σχεδόν 500 ειδικούς του τομέα της υγείας στην Δυτική Αφρική. Από τότε, εκατόν εξήντα πέντε Κουβανοί έχουν φτάσει στη Σιέρα Λεόνε και μια δεύτερη ομάδα 83 γιατρών έφθασαν στη Λιβερία και τη Γουινέα, ενώ αναμένονται ακόμα 200. Καμία χώρα μέχρι τώρα, δεν έχει συμβάλλει όσο η Κούβα στην αντιμετώπιση του ιού (Το πιο κοντινό παράδειγμα στην αποστολή της Κούβας είναι η δύναμη που έχουν στείλει στην περιοχή της Δυτικής Αφρικής οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα.)
Είναι γνωστό, ότι η Κούβα εδώ και χρόνια επενδύει πολλά στην δημόσια υγεία. Πράγματι η Κούβα είναι ένα νησιωτικό κράτος με 11 εκ. πληθυσμό και 83.000 γιατρούς – ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά παγκοσμιίως – η οποία έχει ανακηρυχθεί ως ‘ηγέτης’ των ανθρωπιστικών αποστολών σε όλο τον κόσμο. Aπέστειλε εκατοντάδες ιατρικoύ προσωπικού στο Πακιστάν μετά το σεισμό του 2005 και στην Αϊτή μετά τον καταστροφικό σεισμό του 2010, καθώς και σε άλλες απομακρυσμένες περιοχές που είχαν ανάγκη. Ανα πάσα στιγμή, υπάρχουν περίπου πενήντα χιλιάδες Κουβανοί γιατροί, που εργάζονται σε φτωχογειτονιές και αγροτικές περιοχές σε περίπου τριάντα αναπτυσσόμενα κράτη, που αντιμετωπίζουν προβλήματα. Κλασικό παράδειγμα είναι η συμφωνία μεταξύ Κούβας και Βενεζουέλας. Σε αντάλλαγμα της πετρελαϊκής βοήθειας που είχε δώσει ο αείμνηστος Πρόεδρος Τσάβεζ, οι Κουβανοί είχαν στείλει περίπου 30.000 γιατρούς να εργαστούν εκεί.
Αυτό είναι το αποτέλεσμα μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής που έχει ακολουθήσει η κυβέρνηση της Κούβας από την κατάληψη της εξουσίας το 1959. Η επιλογή αυτή είναι τόσο οικονομική όσο και πολιτική. Οι εργαζόμενοι στον χώρο της υγείας αποτελούν εξαγώγιμο προϊόν που, με μια επένδυση σε σχολεία, μπορεί να δώσει μεγάλα κέρδη σε μια χώρα χωρίς φυσικούς πόρους. Ο ‘ιατρικός διεθνισμός’ του Κάστρο έχει τεράστιο οικονομικό όφελος για το νησί, κερδίζοντας περίπου 8 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο. Αλλά η εστίαση στην ιατρική εκπαίδευση έχει επίσης συμβάλει στην αντοχή του παραδείγματος της Κούβας στον αναπτυσσόμενο κόσμο, σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα μετά την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού.
Εκατοντάδες χιλιάδες φοιτητές από την Αφρική, την Ασία, τη Λατινική Αμερική, καθώς και ορισμένες από τις Ηνωμένες Πολιτείες, έχουν λάβει επιδοτούμενη ιατρική εκπαιδεύση στην Ιατρική Σχολή της Λατινικής Αμερικής, η οποία έχει το κύριο campus της στη δυτική Αβάνα. Το 2013, εκτιμάται ότι περίπου 19.500 φοιτητές από περισσότερες από εκατό χώρες είχαν εγγραφεί εκεί. Η συμμετοχή στις διεθνείς αποστολές προσφέρει έξτρα εισόδημα στην Κούβα, ενώ είναι σημαντική ένεση υπερηφάνιας για τον λαό.
Η συνεισφορά της Κούβας στην αντιμετώπιση του Έμπολα δεν έχει περάσει απαρατήρητη, και ίσως αποτελέσει αιτία βελτίωσης των σχέσεων με την Ουάσινγκτον. Στις 19 Οκτωβρίου Υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι δήλωσε ότι η Κούβα εχει κάνει μια “εντυπωσιακή” προσπάθεια στην εκστρατεία κατά του Έμπολα.
Η διπλωματία Έμπολα έρχεται μετά από την φιλική χειραψία που είχε ο Ραούλ Κάστρο με τον Πρόεδρο Ομπάμα στην κηδεία του Νέλσον Μαντέλα στη Νότιο Αφρική, τον περασμένο Δεκέμβριο, και προσέθεσε την πρόβλεψη ότι η κυβέρνηση Ομπάμα μπορεί να επιδιώξει να άρει οριστικά τους εναπομείναντες περιορισμούς του εμπάργκο των Ηνωμένων Πολιτειών κατά Κούβα. Οι δύο ηγέτες έχουν τη μοναδική ευκαιρία να συναντηθούν από κοντά και να συζητήσουν τον Απρίλιο, στην συνδιάσκεψη Summit of the Americas, που γλίνεται κάθε τρία χρόνια και αφορά τους ηγέτες των κρατών της Νότιας και Βόρειας Αμερικής. Αν ο Ομπάμα και ο Ραούλ Κάστρο συναντηθούν εκεί, θα είναι η πρώτη φορά σε περισσότερο από μισό αιώνα που ένας Αμερικανός ηγέτης και ένας Κουβανός ηγέτης θα καθίσουν στο ίδιο τραπέζι, ό ένας απέναντι από το άλλο. Ο Greg Craig, σύμβουλος του Λευκού Οίκου, σε ομιλία που έδωσε στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια πρόσφατα, έδωσε μια απλή συμβουλή: ‘Just do it’.
Πηγή: New Yorker