ρεπορτάζ & φωτογραφίες: George Fiorakis, Dimitra F.
Σε αυτό το ποστ δεν θα προσπαθήσουμε να αναδείξουμε τα συμφέροντα που προκύπτουν από την “ξαφνική” συνειδητοποίηση της Ευρώπης ότι γίνεται πόλεμος σε διάφορα μέρη. Δεν θα μιλήσουμε για την εκμετάλλευση ενός πνιγμένου παιδιού, με την εικόνα που έγινε viral και πάλι ξαφνικά έγιναν όλοι ανθρωπιστές αν και όλοι γνώριζαν ότι η Ευρώπη-Φρούριο είχε στηθεί βήμα βήμα όλο τον προηγούμενο καιρό. Δεν έχουμε σκοπό επίσης απλά μόνο να μοιραστούμε αυτό που συμβαίνει κάπου αλλά ενάντια στον εκφασισμό της κοινωνίας να δείξουμε πραγματικά την ταλαιπωρία που περνάνε οι πρόσφυγες, να αναγνωρίσουμε τις δυσκολίες και να βοηθήσουμε στην διάδοση της αλληλεγγύης.
Όπως μας είπαν και στο ρεπορτάζ, όλο αυτό έχει κάνει καλό στη Λέσβο. Για παράδειγμα στην αρχή οι καταγγελίες εκμετάλλευσης ήταν πολλές (όπως 7 ευρώ για φόρτιση κινητού ή 3 ευρώ το μπουκαλάκι το νερό),αλλά πλέον όλο και περισσότεροι άνθρωποι βοηθούν τις δομές αλληλεγγύης. Η κοινωνία της Λέσβου δείχνει καθημερινά το ανθρώπινο της πρόσωπο, μακριά από ρατσιστικές και φασιστικές συμπεριφορές που δυστυχώς υπάρχουν, αλλά έστω: παραμένουν απομονωμένες. Πλέον σταμάτησε η τηλεόραση. Δείχνει τα βασικά, αναφέρει την επίπτωση του θέματος στην οικονομία ή αν βρουν καμιά καλή φωτογραφία για να τραβήξει το θέμα. Όμως τα κύματα προσφύγων δεν θα μειωθούν και έρχεται χειμώνας.
Η καθημερινή άφιξη ανθρώπων στα νησιά δημιουργεί την επιτακτική ανάγκη της συνεχούς υποστήριξης για τη συνέχεια του δύσκολου ταξιδιού τους. Θέλουμε να μεταφέρουμε αυτά που συμβαίνουν στη Μυτιλήνη, όπως τα είδαμε εμείς. Τα πράγματα λοιπόν όπως είναι πραγματικά και όχι όπως τα είδε ο Τσίπρας όταν πήγε με τον Αυστριακό καγκελάριο στο νησί. Να σημειώσουμε ότι την ημέρα επίσκεψης τους το λιμάνι είχε καθαριστεί, τα λεωφορεία είχαν σταματήσει τις διαδρομές και έφυγαν 4 πλοία με 7500 πρόσφυγες.
Μεταφέρουμε αυτά που είδαμε από το ρεπορτάζ στην Μυτιλήνη:
Φτάσαμε πρωί. Μόλις βγαίνεις από το πλοίο παθαίνεις. Είναι διαφορετικό να βλέπεις την κατάσταση από κοντά. Η Λέσβος συνεχίζει και δέχεται καθημερινά τεράστια ροή προσφύγων. Μετά την έντονη δημοσιοποίηση του θέματος ο δήμος και η περιφέρεια βοηθούν, αλλά μόνο στα βασικά.
Από την εμπόλεμη ζώνη στα παράλια της Τουρκίας. Πολλά χιλιόμετρα που έγιναν με τρένα ή όποιο άλλο μέσο, ακόμη και με τα πόδια. Με βάρκες ότι να ‘ναι ή φουσκωτά αμβιφόλου ποιότητας, οι άνθρωποι πληρώνουν ένα με δυο χιλιάδες δολάρια για να φτάσουν στα παράλια της Λέσβου. Φτάνουν συνήθως στα βόρεια του νησιού όπου από την αρχή πλέον υπάρχουν εθελοντές για τα απολύτως απαραίτητα. Η απόσταση προς τα κέντρα για την ταυτοποίηση και καταγραφή είναι πολλά χιλιόμετρα μακριά, που γίνονται με τα πόδια ή πούλμαν. Μεγάλη συγκέντρωση προσφύγων έχει το λιμάνι όπου υπάρχουν τα πλοία και η διέξοδος είναι κοντά. . Όπως γνωρίζουμε οι πρόσφυγες δεν έρχονται για να μείνουν στη χώρα. Είναι απλά ένα πέρασμα για να πάνε στην Ευρώπη. Επίσης είναι αλήθεια ότι τα μαγαζιά είναι γεμάτα, ειδικά στο λιμάνι. Το ίδιο και τα ξενοδοχεία.
Επισκεφτήκαμε τα καταλύματα για τους πρόσφυγες, μιλήσαμε με τα παιδιά από τις δομές αλληλεγγύης και περάσαμε αρκετές ώρες στους δρόμους και στο λιμάνι της Μυτιλήνης. Όπως θα δέιτε και παρακάτω, οι Σύριοι πάνε στο Καρά Τεπέ για καταγραφή και ταυτοποίηση, ενώ οι Αφγανοί, Ιρακινοί και άλλες εθνικότητες στο στρατόπεδο της Μόριας που είναι και οι χειρότερες συνθήκες.
Στο Άλσος
Μιλήσαμε με τον Στέλιο και το Γιάννη που τελείωναν εκείνη τη στιγμή το καθαρισμό του Άλσους. Παιδιά από τις ομάδες προσκόπων που ήρθαν από Αθήνα. Όπως μας είπαν “To πρωί πήγαμε στους καταυλισμούς της Μόριας και του Καρά Τεπέ. Στην Μόρια δεν μας άφησαν να μπουμε μέσα, λειτουργεί σαν στρατόπεδο συγκέντρωσης και είναι υπό τη διοίκηση της αστυνομίας. Οπότε δεν μας άφησαν να απασχολήσουμε να τα παιδιά όπως κάναμε στο Καρά Τεπέ ή στο λιμάνι ,γιατί δεν είχαμε άδεια. Επίσης να προσθέσουμε ότι οι πρόσφυγες μας βοηθούν στον καθαρισμό του Άλσους, καθαρίζουμε το χώρο μαζί. Και ας λένε άλλοι ότι δεν βοηθούν.”
Την επόμενη ημέρα συναντήσαμε την κοινωνική κουζίνα “O Άλλος άνθρωπος”. Μια κίνηση αλληλεγγύης που ξεκίνησε από την Αθήνα αρχικά για τους άστεγους. Μια κουζίνα που μαγειρεύουν και τρώνε όλοι μαζί, αλληλέγγυοι και πρόσφυγες. Εκείνη τη στιγμή τελείωσε το μαγείρεμα και τα παιδιά χαμογελούσαν μεταξύ τους, πράγμα που δείχνει πόσο αγαπούν αυτό που κάνουν. Μιλήσαμε με τον Γιάννη Κλάδο από την ομάδα που βρισκόταν στο σημείο. Όπως μας είπε, μαγειρεύουν γύρω στις 1200 μερίδες την ημέρα. Τα έξοδα είναι πολλά οπότε αυτό δεν μπορεί να γίνει καθημερινά αλλά προσπαθούν όσο πιο συχνά γίνεται. Ο Γιάννης έχει δει πράγματα στην Μυτιλήνη από κοντά τον τελευταίο καιρό και έμενε παλαιότερα εκεί. Παρακάτω κάποια από αυτά που μας είπε και κρατήσαμε:
“Θεωρώ ότι κατά κάποιον τρόπο η Λέσβος έμεινε στην ιστορία. Εγώ δεν είμαι από εδώ, έμενα δέκα χρόνια και δεν είχα τα καλύτερα με τον κόσμο. Του έχουν κανει καλό οι πρόσφυγες. Είναι πλέον ελάχιστες οι εξαιρέσεις”
“Έχει και ανθρώπους που πουλάνε 15 ευρώ τα μπισκότα. Ο ίδιος στην κατοχή θα ήταν μαυραγορίτης και δοσίλογος. 3 ευρώ το νερό , 7 ευρώ φόρτιση κινητού. Κάτι πρέπει να γίνει.. για να το σκέφτομαι εγώ που δεν έχω καμία σχέση με αυτά.. πρέπει να τιμωρηθούν. Πλέον ας πούμε βγάζουν στα μαγαζιά έξω πρίζες. “
“Το μονο που δεν παλεύεται εδώ σε σχέση με την Αθήνα είναι ότι πας, μαγειρεύεις όλη μέρα, έχεις σκοτωθεί και βλέπεις ακόμη κόσμο και πεινάει. Αυτό δεν παλεύεται. Δηλαδή αυτό σου γαμάει την ψυχολογία. Προχτές είχε γίνει χαμός: μαγειρεύαμε όλη μέρα και είχαν μείνει 200-300 άτομα που δεν είχανε φάει. Και έσκασε ένα catering από Manchester και έφαγαν. Ντάξει εκείνη τη μέρα μετά κάναμε πανηγύρι. Τη μέρα που το καταφέρνεις αυτό τα ξεχνάς όλα. “
“Υπήρξαν ημέρες που ήρθαν πέντε και έξι χιλιάδες άτομα στο νησί. Έχει τύχει να σκάσουν μπροστά μου οκτώ βάρκες με σαράντα περίπου άτομα η καθεμία. Όλα αυτά μέσα σε λίγη ώρα που ήμασταν εκεί.”
«Όταν δεν βλέπεις οργανώσεις,αλλά ανθρώπους ανεξάρτητους, είναι οι καλύτεροι του χωριού. Κάποιες κοπέλες από την Ολλανδία μας έχουν δώσει 1000 ευρώ. Όταν μπαίνει ΜΚΟ και παίζουν χρήματα στη μέση εκεί χάνεται το παιχνίδι.”
ΠΙΚΠΑ (Χωριό «όλοι μαζί»)
Δημοτική κατασκήνωση σε αλληλέγγυους για ευπαθείς ομάδες
Στις κατασκηνώσεις Πικπα κοντά στο αεροδρόμιο μένουν οι πρόσφυγες που χρειάζεται να μείνουν περισσότερο καιρό στο νησί. Για παράδειγμα έγκυες, διαβητικοί ή πρόσφυγες που δεν έχουν ακόμη πάρει το πολυπόθητο χαρτί ταυτοποίησης για να μπορούν να φύγουν από την Ελλάδα. Αυτή την στιγμή φιλοξενούνται 85 άτομα. Με την βοήθεια των αλληλέγγυων οι συνθήκες διαβίωσης είναι καθημερινά σε καλύτερο επίπεδο για τους ανθρώπους εκεί. Στο Πικπα υπάρχουν ξύλινα σπιτάκια ή σκηνές από καραβόπανο. Σε μια από αυτές σχεδιάζουν να φτιάξουν και ένα μικρό παιδότοπο για τις βροχερές ημέρες. Μιλήσαμε με τον Δημήτρη, που όπως μας είπε, πριν από ένα μήνα έσκασε στο νησί με μπλούζα St.Pauli, μαζί με φάρμακα και μωροτροφές από Αθήνα που είχαν συγκεντρωθεί.
“Έχουν μπει τα πράγματα σε μια σειρά. Γιατί σκάσανε 30.000 άτομα μπαμ σε ένα νησί, δεν γινόταν διαφορετικά. Έπρεπε να ήσουν πριν λέγες ημέρες εδώ, να έβλεπες. Ο Δήμος ξεφτιλίστηκε.”
Όπως μας είπε, ο χώρος έχει μια παιδική χαρά, ετοιμάζονται βιολογικές τουαλέτες, εγκατάσταση wi-fi και οι αλληλέγγυοι προετοιμάζουν το χώρο για νέες αφίξεις, φροντίζουν για τη σίτιση και υπάρχουν γιατροί που παρέχουν την απαραίτητη ιατρική φροντίδα. Ενώ μιλούσαμε ήρθαν τα παιδιά από την συλλογική κουζίνα. Εκείνη την ημέρα είχαν μαγειρέψει 1000 μερίδες. Πάνω στην κουβέντα μας επεσήμαναν και εκείνοι τις ακόμη μεγαλύτερες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι πρόσφυγες που..δεν αναγνωρίζονται σαν πρόσφυγες.
«Η διαδικασία με τους Σύριους γίνεται τσακ μπαμ. Δεν διαχειρίζονται όμως σαν πρόσφυγες άνθρωπους από άλλες εθνικότητες. Το λέω από προσωπική εμπειρία επειδή βοήθησα κάτι παιδιά στην καταγραφή και τους πήγα στο τμήμα.»
Καρά Τεπέ
Εδώ ενημερωθήκαμε ότι γίνονται οι διαδικασίες ταυτοποίησης και παραλαβής αιτημάτων ασύλου. Αυτό μόνο για τους Σύριους, που αναγνωρίζονται επίσημα σαν πρόσφυγες. Εδώ επίσης μας έκαναν εξακρίβωση στοιχείων. Το κέντρο είναι ανοιχτό και λόγω της δημοσιοποίησης και των συσχετισμών στην Ευρώπη οι Σύριοι μπορούν πλέον να ταυτοποιηθούν και η καταγραφή γίνεται μέσα σε μια ημέρα σε ένα περιβάλλον με άσχημες συνθήκες αλλά με αρκετές οργανώσεις που βοηθούν και τους Γιατρούς του Κόσμου που παρέχουν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Στην οργάνωση δουλεύουν και άνθρωποι που μιλούν Αραβικά και όπως μας είπαν ξεχνούν ότι δουλεύουν.
“Δυό κουβέντες δίνουν κουράγιο σε αυτούς τους ανθρώπους, ειδικά εμείς που μιλάμε και Αραβικά. Δουλεύουμε καθημερινά από τις 9 μέχρι τις 5 αλλά πραγματικά γρήγορα ξεχνάς ότι αμείβεσαι για αυτό που κάνεις.”
Μιλήσαμε και με την γιατρό Έλλη Κατάνου, καθώς παράλληλα μας έδειχνε φωτογραφίες που ήταν αγκαλιά με μωράκια από το Αφγανιστάν, λέγοντας μας ότι είναι σχεδόν αστείο να φορούν οι ένστολοι μάσκα, ενώ ένα παιδί από την ομάδα πέταξε το επικό “Να ξέρεις θα αρρωστήσουν αυτοί που φοράνε μάσκες και μόνο..”
“Μπορούμε να δώσουμε και φάρμακα στους ανθρώπους αλλά γίνεται και μεταφορά στο νοσοκομείο αν χρειάζεται. Συνήθως πλέον έρχονται και παίρνουν την ίδια ημέρα το registration paper. Πριν λίγες ημέρες γινόταν πανικός. Χιλιάδες έξω που διαμαρτύρονταν γιατί ήθελαν να μπουν, χιλιάδες μέσα που ήθελαν να φύγουν. Και όλοι φυσικά ήθελαν γιατρό και σίτιση. Τώρα όλο αυτό γίνεται πιο γρήγορα.”
Στρατόπεδο της Μόριας
Εκατοντάδες πρόσφυγες καθημερινά για καταγραφή από Αφγανιστάν και Ιρακ και άλλες εθνικότητες στις χειρότερες συνθήκες διαβίωσης στο στρατόπεδο και γύρω από αυτό. Εδώ όπως είπαμε έρχονται άνθρωποι που δεν αναγνωρίζονται επίσημα σαν πρόσφυγες. Σε αυτό το τελείως εχθρικό περιβάλλον με τα συρματοπλέγματα, τις κλούβες και τα σχετικά, καταφέραμε απλά να βγάλουμε τις φωτογραφίες που μοιραζόμαστε.
Στο Λιμάνι
Συναντήσαμε στο λιμάνι μια ομάδα προσκόπων που είχε έρθει από Αθήνα για την απασχόληση των παιδιών και καθαρισμό. Μιλήσαμε με την Μαριάνα Φράγκου, υπεύθυνη της ομάδας για την δράση εκείνες τις ημέρες στην Μυτιλήνη.
“Σήμερα φτάσανε 30 παιδιά από Αθήνα, Πάτρα και Θεσσαλονίκη για ένα διήμερο ουσιαστικά για δύο πράγματα. Ένα, για την δημιουργική απασχόληση με τα παιδιά και τα πιτσιρίκια και δύο, καθαρισμό στο λιμάνι, στο Καρά Τεπέ και στο Άλσος. Με τη στήριξη του δήμου και των προσκόπων της Μυτιλήνης. Κάνουμε επίσης μια πανελλήνια συλλογή φαρμάκων στις προσκοπικές εστίες όλων των δήμων, για όλο τον Οκτώβριο, τα οποία θα δοθούν στους Γιατρούς του Κόσμου. Το επόμενο είναι ένα μικρό βιβλιαράκι στα προσφυγόπουλα γραμμένο στα Αραβικά με λαβύρινθους και παιχνιδάκια”
Παρακάτω μερικά ακόμη στιγμιότυπα από την επίσκεψη μας στην Μυτιλήνη
Μας έμεινε το χαμόγελο των προσφύγων αλλά και των αλληλέγγυων που παρά τις δυσκολίες αντιμετωπίζουν την κατάσταση. Ας τους βοηθήσουμε να το κρατήσουν.