Μπουμπουλίνας 36: μια πολυκατοικία με έπιπλα για 70 αστέγους
«Πρέπει ο κόσμος να σηκωθεί από τους καναπέδες για να λύσουμε τα προβλήματα», λέει ο ιδιοκτήτης της μεταφορικής. Σε λίγες μέρες, όλα θα έχουν βρει τη θέση τους στα 17 διαμερίσματα της οδού Μπουμπουλίνας 36. Ακόμα και τα ονόματα στην είσοδο, στον πίνακα με τα κουδούνια. Κάθε ένα από αυτά αντιστοιχεί σε μια οικογένεια που σήμερα ζει στο δρόμο. Μαζί με το κλειδί της εξώπορτας, θα δοθεί στα μέλη της το δικαίωμα στην αξιοπρέπεια.
«Εμείς αναλαμβάνουμε την επισκευή και την επίπλωση, το ίδρυμα θα παίρνει ένα ενοίκιο για τα ορφανά παιδιά, μέσω ΕΣΠΑ, και ο δήμος θα αναλάβει και τα μηνιαία έξοδα». λέει η Βέρα Μεσσήνη, πρόεδρος της νεοσύστατης ΜΚΟ, «Ανθρώπινοι Ανθρωποι». Ενα κτήριο-φάντασμα, που σάπιζε όρθιο, αναστήθηκε και ετοιμάζεται να ζήσει ένδοξες εποχές. Όχι με ευκατάστατους αρχιτέκτονες και επιχειρηματίες, όπως εκείνοι που διέμεναν σ” αυτό τη δεκαετία του 1950, χρυσοπληρώνοντας το λευκό μάρμαρο Πεντέλης στα μπάνια, το ξύλινο παρκέ και το έξτρα δωματιάκι για την υπηρεσία. Οι νέοι ένοικοι θα καταφθάσουν εδώ χωρίς βαλίτσες. Για ό,τι χρειάζονται – από ρούχα και παπούτσια μέχρι τηλεοράσεις – φροντίζουν οι εθελοντές της «κοινωνικής πολυκατοικίας», όπως την αποκαλεί η ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια Βέρα Μεσσήνη.
Για ό,τι χρειάζονται -από ρούχα και παπούτσια μέχρι τηλεοράσεις- φροντίζουν οι εθελοντές της «κοινωνικής πολυκατοικίας», όπως την αποκαλεί η κυρία Μεσσήνη.
Η ίδια βλέπει σήμερα ένα έργο ζωής να παίρνει σάρκα και οστά. «Τα διαμερίσματα είναι σχεδόν έτοιμα, αλλά τώρα μας έμεινε το πιο δύσκολο… Να επιλέξουμε ποιοι θα μείνουν. Πώς να διαλέξεις μεταξύ δύο άστεγων παιδιών;». Η επιλογή θα γίνει την ερχόμενη εβδομάδα. Περισσότεροι από 70 άνθρωποι, άστεγοι ενήλικοι και παιδιά, καταγεγραμμένοι στο Δήμο Αθηναίων, θα έχουν για τουλάχιστον 3 χρόνια το δικό τους σπίτι ως το τέλος του μήνα. Μια νέα ευκαιρία να σταθούν στα πόδια τους.
Προτεραιότητα θα δοθεί σε μια άστεγη έγκυο και σε μια μονογονεϊκή οικογένεια: σε μια μητέρα με την κόρη της που τα βράδια κοιμούνται στα παγκάκια. Ομως, φέτος, θα υποδεχτούν το χειμώνα στα ζεστά δυάρια του ισογείου με θέα στον κήπο. Τα μεγάλα διαμερίσματα των 120 τ.μ. προορίζονται για πολύτεκνες οικογένειες. Οπως η εξαμελής οικογένεια που πρόκειται να στεγαστεί στο ρετιρέ και αυτή τη στιγμή, βρίσκεται έπειτα από έξωση, στο δρόμο. Εξι δερμάτινες καρέκλες περιμένουν τους γονείς και τα τέσσερα παιδιά στην τραπεζαρία του 6ου ορόφου. Εκεί ο Γιάννης Κούκουλας συναρμολογεί τα κρεβάτια: «1,90χ 1,40. Χωράει το στρώμα στο παιδικό», ακούγεται η φωνή του. Ιδιοκτήτης μεταφορικής εταιρείας ο ίδιος, προσφέρει δωρεάν τις υπηρεσίες του: ανασύρει και μεταφέρει έπιπλα, ξεχασμένα σε αποθήκες, στα φρεσκοβαμμένα διαμερίσματα της πολυκατοικίας. «Μια πελάτισσα με ενημέρωσε για την ιδέα και προσφέρθηκα να βοηθήσω. Οταν το ανακοίνωσα στους συνεταίρους μου, μού είπαν «θα έρθουμε κι εμείς»». Ολοι τους θυσίασαν για λίγες μέρες, το μοναδικό μεροκάματο, για να δουλέψουν αφιλοκερδώς.
Δεν είναι οι μόνοι. «Πάνω από 100 άνθρωποι άνοιξαν τις αποθήκες τους και με τη συμβολή τους καλύφθηκε ώς τώρα το 80% της επίπλωσης». Βελούδινοι καναπέδες και αφράτες πολυθρόνες, καρέκλες της δεκαετίας του ’70 και φωτιστικά-απλίκες, που βρίσκονταν σε αχρησία, συνθέτουν τα σαλόνια. Εδώ αποκτούν δεύτερη ζωή και τα έπιπλα. «Εχουμε ρίξει δουλειά, όχι αστεία!», λέει η κυρία Χριστίνα, μία από τις εθελόντριες που οργανώνουν την «εκστρατεία νοικοκυριού» για να συγκεντρώσουν τα απαραίτητα. «Μαζεύουμε ρούχα, παπούτσια, αντικείμενα, παιχνίδια, ό,τι χρειάζεται ένα σπίτι, καθαρίζουμε, τακτοποιούμε, εκτελούμε και χρέη γραμματέα», λέει η ίδια. Πριν από 6 μήνες, ερχόμενη εδώ, αντίκρισε «ένα τεράστιο καμένο τηγάνι. Ετσι έμοιαζε το κτήριο».
Μέσα από αλλεπάλληλα στρώματα γλίτσας και σκόνης και χάρη στη συμβολή του συνεργείου καθαρισμού και των εθελοντών που ανέλαβαν το ολικό ρετούς της πολυκατοικίας, έγινε η ανακαίνιση, η οποία κόστισε πάνω από 45.000 ευρώ. «Τα παράθυρα ήταν σπασμένα. Τα περιστέρια είχαν φτιάξει φωλιές εδώ», λέει η κ. Μεσσήνη, περπατώντας στο ηλιόλουστο σαλόνι του 5ου με τους κίτρινους καναπέδες, τα φωτιστικά εποχής και τις ρετρό πολυθρόνες. «Κι αυτό ήταν τρύπιο» λέει δείχνοντας ένα σημείο του παρκέ.
Πολλοί τοίχοι ήταν γκρεμισμένοι και σηκώθηκαν όρθιοι. Ωρα «να σηκώσουμε τους ανθρώπους», λέει η ίδια. Εχοντας εργαστεί επί σειρά ετών σε παιδικό ίδρυμα, γνωρίζει τον κίνδυνο της «περιθωριοποίησης» και προκειμένου να προλάβει «τον εγκλεισμό των ανθρώπων στα σπίτια τους» έχει ήδη λάβει μέτρα. «Θα έχουν και ψυχολογική υποστήριξη και τη βοήθεια ενός επαγγελματικού συμβούλου, ώστε να επιστρέψουν δριμύτεροι στην αγορά εργασίας. Αυτός είναι ο στόχος. Να εργαστούν ξανά», λέει η ίδια. Στο πλαίσιο της κοινωνικοποίησης των ενοίκων, στο ισόγειο της πολυκατοικίας θα λειτουργήσει μια βιβλιοθήκη-χώρος παιχνιδιού και ένα μαγειρείο όπου «οι ένοικοι θα μαγειρεύουν εναλλάξ». Στο άμεσο μέλλον προγραμματίζεται η παραγωγή βιολογικών προϊόντων, σε χωράφια που θα παραχωρηθούν για να καλύψουν τις ανάγκες των ενοίκων.
«Η ιδέα της δημιουργίας μιας «κοινωνικής πολυκατοικίας» μου ήρθε όταν δύο πελάτισσές μου έμειναν άστεγες και ξεκινήσαμε δωρεάν συνεδρίες. Οι αφηγήσεις τους ήταν σοκαριστικές. Ήταν δύο δυναμικές μητέρες, οι οποίες έχουν ξανά ορθοποδήσει», αναφέρει η πρόεδρος της ΜΚΟ. Ζήτησε από το παιδικό ίδρυμα, όπου εργαζόταν, να παραχωρήσει την πολυκατοικία που έχει στην ιδιοκτησία του. Στη συνέχεια, το κτήριο παραχωρήθηκε στο Δήμο Αθηναίων, με τον οποίο η ΜΚΟ υπέγραψε μνημόνιο συνεργασίας. «Εμείς αναλαμβάνουμε την επισκευή και την επίπλωση, το ίδρυμα θα παίρνει ένα ενοίκιο για τα ορφανά παιδιά, μέσω ΕΣΠΑ, και ο δήμος θα αναλάβει και τα μηνιαία έξοδα», λέει η κυρία Μεσσήνη και διακόπτει: «Σοφία, ήρθαν οι πετσέτες από τη Μύκονο», φωνάζει. Η εθελόντρια Σοφία Κολόμβου κατεβαίνει στο ισόγειο και παραλαμβάνει έναν πύργο από καθαρές πετσέτες και σεντόνια που προσφέρθηκαν από ένα ξενοδοχείο στη Μύκονο, το οποίο κάνει ανακαίνιση. «Επίσης ένα ξενοδοχείο από τη Θεσσαλονίκη θα μας δώσει όλα τα κρεβάτια και τα κομοδίνα», λένε οι εθελόντριες με ενθουσιασμό. «Θεωρώ τυχερό τον εαυτό μου που έμαθα ότι όλο αυτό γίνεται εδώ. Πρέπει ο κόσμος να σηκωθεί από τους καναπέδες για να λύσουμε τα προβλήματα», λέει ο ιδιοκτήτης της μεταφορικής.
«Χθες μας πρόσφεραν άλλα 3 διαμερίσματα», τονίζει η κ. Μεσσήνη. Συνολικά, δύο διαμερίσματα στου Ζωγράφου, δύο στον Βύρωνα, ένα κτήριο που ανήκει σε ίδρυμα στον Πειραιά, συνιστούν τη λίστα των κοινωνικών κατοικιών. «Πρέπει να πάμε με ειδικούς για να δούμε τι φροντίδα απαιτείται. Χρειαζόμαστε εργατικά χέρια. Δεν υπάρχουν χρήματα. Προς το παρόν, κανένα κοινωφελές ίδρυμα δεν μας στηρίζει. Είμαστε μόνοι και τα λίγα έσοδά μας προέρχονται από την ετήσια συνδρομή των 20 ευρώ, από τους φίλους της εταιρείας». Το κινητό της χτυπάει. Στην άλλη άκρη της γραμμής, ένας κύριος προσφέρεται να παραχωρήσει μία μονοκατοικία στο Παγκράτι, «για να στεγαστούν οι άνθρωποι, στη μνήμη των γονιών μου».
*Η προσπάθεια έγινε το 2013 και το κείμενο χρονολογείται από εκείνη τη χρονιά. Σήμερα τρία χρόνια μετά, οι άστεγοι και οι άνεργοι πληθαίνουν..