Ποια θα ήθελε να είναι γυναίκα στο Χαλέπι αυτή τη στιγμή;
Η Zaina Erhaim, η σκηνοθέτις του ντοκιμαντέρ από το Χαλέπι, έχει γυρίσει την ιστορία ακτιβιστριών που αντιμετωπίζουν το δίδυμο εχθρών, Άσαντ και ISIS.
H Zaina Erhaim πριν από την παραλαβή του βραβείου Peter Mackler 2015 στην Εθνική Λέσχη Τύπου στην Ουάσιγκτον, τον Οκτώβριο του 2015. Φωτογραφία: Andrew Caballero-Reynolds
Ποια θα ήθελε να είναι γυναίκα στο Χαλέπι αυτή τη στιγμή; Ο γυναικείος πληθυσμός της δεύτερης σε πληθυσμό πόλης της Συρίας απειλείται τόσο από τις δολοφονικές δράσεις των μισογύνηδων του Ισλαμικού Κράτους (ISIS) όσο και τους Ρώσους συμμάχους του προέδρου, Μπασάρ αλ-Άσαντ.
«Πριν, οι δυνάμεις του Άσαντ δεν ήταν σε θέση να ρίξουν τις βόμβες τους, όταν έβρεχε ή είχε συννεφιά, και εκείνες τις μέρες ήμασταν ευτυχείς», δήλωσε η Zaina Erhaim, η σκηνοθέτις του ντοκιμαντέρ από το Χαλέπι. «Αλλά τώρα οι Ρώσοι μπορούν να βομβαρδίσουν σε αυτές τις συνθήκες, οπότε δεν υπάρχει πια καμία στιγμή ανακούφιση από τον θάνατο που έρχεται από τον ουρανό».
Εν μέσω μακελειών και βασάνων, η Erhaim μόλις ολοκλήρωσε ένα ντοκιμαντέρ που προσπαθεί να πει μια ιστορία που υπήρχε κίνδυνος να ξεχαστεί: την ιστορία των γυναικών που επέλεξαν να μη φύγουν, αλλά να μείνουν και να βοηθήσουν μια πόλη να επιβιώσει τη σκοτεινότερη στιγμή της.
«Δεν είναι μόνο οι άνδρες που αγωνίζονται στον πόλεμο στη Συρία. Είναι και οι γυναίκες επίσης, και αισθάνονται ότι η συνεισφορά τους σε αυτή την κατάσταση δεν έχει αναγνωριστεί..Οι ακτιβίστριες που εργάζονται σκληρότερα ενάντια σε περισσότερα προβλήματα, ξεχνιούνται, καθώς η δύση ασχολείται με το ισλαμικό κράτος. Για τον υπόλοιπο κόσμο είναι απλώς ο Άσαντ εναντίον ISIS, αλλά εμείς είμαστε ακόμα εδώ σε αυτή την κατεστραμμένη χώρα και τώρα είμαστε αντιμέτωποι με δύο εχθρούς, ISIS και Άσαντ.»
Στην ταινία της η Erhaim, με τίτλο Syria’s Rebellious Women (Οι επαναστάτριες της Συρίας) και κατά τη διάρκεια των τελευταίων 18 μηνών, προβάλλει κάποιες από τις φίλες της που έχουν βοηθήσει να γυριστούν πλάνα από τον πόλεμο, παραδίδουν προμήθειες για τους αμάχους και παρέχουν ιατρικές υπηρεσίες με τρόπο που κάποιοι, εντός της χώρας τους, τώρα θεωρούν απαράδεκτη συμπεριφορά για γυναίκες.
…………………
…………….
«Παρά την προσβολή των όσων υπονοούν, δεν ενοχλούμαι πια από εκείνους που με καλούν Hurma, λέξη που υποδηλώνει αδυναμία, εξάρτηση, ήσσονος σημασίας, εργαλείο ηδονής, περιουσιακό στοιχείο» είπε. Η Erhaim είναι η συντονίστρια του έργου και εκπαιδεύτρια στο Ινστιτούτο Πολέμου και Ειρήνης στη Συρία [Institute for War and Peace Reporting (IWPR)]
Η Erhaim βιντεοσκόπησε πέντε γυναίκες: Τις Ghalia, Waed, Manar, Ζein και Αhed. H Manar αποσύρθηκε επειδή φοβάται για την ασφάλεια της οικογένειάς της. Η Waed έπεισε τον πατέρα της να μετακινηθεί στο Χαλέπι και να εργάζεται ως τραυματιοφορέας στις γραμμές του μετώπου. «Οι άνδρες πήγαν στην πρώτη γραμμή», είπε, «Και εγώ εργάστηκα στην πρώτη γραμμή, πάρα πολύ. Οι άνδρες μεταφέρουν όπλα. Και εγώ το ίδιο. Οι άνδρες εργάζονται σε νοσοκομεία. Το έκανα και αυτό».
Η ακτιβίστρια Ghalia έχει αντιμετωπίσει επανειλημμένες επιθέσεις και απόπειρες δολοφονίας. Ο έφηβος γιος της την περιμένει κάθε μέρα στην πόρτα του σπιτιού τους, μέχρι να επιστρέψει με ασφάλεια. Έχει μάθει να μαγειρεύει και να καθαρίζει, καθήκοντα που πριν από τον πόλεμο τα έκανε η Ghalia . «Μου λείπει η παλιά ζωή μου» είπε. «Μου λείπει το μαγείρεμα και το καθάρισμα του σπιτιού μου, η φροντίδα για τα μέλη της οικογένειάς μου.»
Αντ’ αυτού, έχει ιδρύσει μια σειρά από κέντρα που παρέχουν επαγγελματική κατάρτιση σε γυναίκες της περιοχής, προσφέροντας ασφαλή μέρη για τις γυναίκες και την κάλυψή τους. Επίσης, εκεί οι γυναίκες μαθαίνουν πρώτες βοήθειες και άλλες σημαντικές δεξιότητες για τον πόλεμο. Ένα από τα κέντρα αυτά βομβαρδίστηκε από εξτρεμιστικές ισλαμικές δυνάμεις.
Η Zein έχει περάσει 14 μήνες σε φυλακή της κυβέρνησης για τη συμμετοχή της σε διαδηλώσεις. «Το κέντρο κράτησης είναι ένα νεκροταφείο για τους ζωντανούς», λέει. Κυβερνητικοί στρατιώτες βίασαν έναν άντρα κρατούμενο μπροστά της. Όταν απελευθερώθηκε και βρήκε το σπίτι της είχε καταστραφεί και η οικογένειά της είχε φύγει. Η Zein έχει εγκαταλείψει την ελπίδα να παντρευτεί ή τη δημιουργία οικογένειας.
«Σε 10 χρόνια», δήλωσε η Erhaim, «Θέλω μια νέα γυναίκα που κοιτάζει στο διαδίκτυο να ανακαλύψει τι συνέβη στη Συρία και να βρει στοιχεία για τον ρόλο που έπαιξαν οι γυναίκες σε αυτή την κατάσταση. Αυτός είναι ο λόγος που έκανα αυτή την ταινία και γιατί όλες οι γυναίκες διακινδυνεύουν τη ζωή τους για να εμφανίζονται σε αυτή».
Ζει στο Χαλέπι με τον σύζυγό της και λέει ότι είναι αποφασισμένη να πάει πίσω, όταν η περιοδεία της ταινίας τελειώσει στις ΗΠΑ. Δύο από τις γυναίκες που εμφανίζονται έπρεπε να ταξιδέψουν μαζί της, αλλά δεν τους επετράπη από τη Βρετανία. Θα την ακολουθήσουν αυτή την εβδομάδα στην Ουάσιγκτον.
«Είμαστε Σύριες: πρέπει να είμαστε τρομοκράτες», είπε.
Η δολοφονία πολλών ακτιβιστών σημαίνει ότι δεν μπορώ και δεν μπορούμε να αφήσουμε τους θανάτους τους να είναι μάταιοι.
«Γνώρισα μια γυναίκα που κάθεται έξω από το σχολείο όλη την ημέρα, ενώ τα πέντε παιδιά της είναι μέσα,» είπε η Erhaim. «Της είπα, δεν μπορείτε να τους προστατεύσετε αν κάθεστε εκεί». Και είπε «Όχι, αλλά αν η τάξη χτυπηθεί, τουλάχιστον θα πεθάνω μαζί τους».
Δήμητρα Ντζαδήμα