Από τον Κώστα Σκλιάμη
Ιατρική κάνναβη και κανναβινοειδή
Το φυτό της κάνναβης και τα κανναβινοειδή που περιέχει έχουν αποδειχθεί χρήσιμα για τις φαρμακευτικές τους ιδιότητες και πολλοί υποστηρίζουν ότι θα έπρεπε να είναι νόμιμα για ιατρικούς σκοπούς. Τα κανναβινοειδή, οι ενώσεις της κάνναβης, ενεργοποιούν τους ειδικούς υποδοχείς κανναβινοειδών που βρίσκονται σε όλο το σώμα, τον εγκέφαλο και το ανοσοποιητικό σύστημα και παράγουν φαρμακολογικές επιδράσεις. Τα πιο γνωστά κανναβινοειδή που έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρον της επιστημονικής, ερευνητικής και ιατρικής κοινότητας είναι η τετραϋδροκανναβινόλη, γνωστή ως THC και η κανναβιδιόλη, γνωστή ως CBD. Άλλα κανναβινοειδή που εξετάζονται για την ιατρική τους χρήση είναι η κανναβιγερόλη (CBG), καναβιδιβαρίνη (CBDV), κανναβινόλη (CBN), κανναβιχρωμίνη (CBC). Ορισμένοι ερευνητές έχουν τονίσει τη σημασία των τερπενίων (των αρωματικών συστατικών στη κάνναβη) καθώς θεωρούνται ρυθμιστές των τελικών επιδράσεων της κάνναβης, προσθέτοντας τα δικά τους θεραπευτικά οφέλη. Ο συνολικός αριθμός των κανναβινοειδών ξεπερνά τα 60 αυτή τη στιγμή και συνεχώς αυξάνονται όσο η έρευνα προχωρά. Ο συνδυασμός διαφορετικών ποσοστών σε συγκεντρώσεις κανναβινοειδών και τερπενίων σε κάθε ποικιλία, δημιουργούν ένα συγκεκριμένο προφίλ σε κάθε ποικιλία.
Για να φέρουμε κάποια παραδείγματα, η τετραϋδροκανναβινόλη (THC) συνίσταται για την ασθένεια του Αλτσχάϊμερ, το νευροπαθητικό πόνο, την πολλαπλή σκλήρυνση, τη νόσο του Πάρκινσον, το μετατραυματικό στρες (PTSD), τον καρκίνο και τη νόσο του Κρον. Η κανναβιδιόλη (CBD) συνταγογραφείται για επιληψία, καρκίνο, κατάθλιψη, άγχος, ψυχωτικές διαταραχές, χρόνιο πόνο και διαβήτη. Η κανναβιχρωμίνη (CBC) έχει αντιφλεγμονώδη, αντικαρκινική, αντικαταθλιπτική και αντιμυκητιακή δράση. Η κανναβινόλη λειτουργεί ως διεγερτικό της όρεξης, αντιβιοτικό, παυσίπονο και καταπραϋντικό. Πρέπει επίσης να τονιστει η αντι-ασθματική της δράση καθώς και ότι αποτελεί δυνητικά φαρμακευτική αγωγή για ασθενείς με Αμυοτροφική Πλάγια Σκλήρυνση (ALS) καθώς και φαρμακευτική αγωγή για γλάυκωμα. Η λίστα των κανναβινοειδών και των ιδιοτήτων τους συνεχίζεται και θα χρειαζόμασταν ένα ξεχωριστό κείμενο ειδικά για τα κανναβινοειδή. Η λίστα με τα τερπένια και τις ιδιότητες τους είναι και αυτή τεράστια και λειτουργούν συνεργατικά με τα κανναβινοειδή.
Αυτη τη στιγμή στις Η.Π.Α., 25 Πολιτείες επιτρέπουν την ιατρική χρήση κάνναβης για τις ακόλουθες ασθένεις και παθησεις: Καρκίνος, γλαύκωμα, HIV / AIDS, καχεξία (σύνδρομο ατροφίας), πόνος, ναυτία, επιληπτικες κρίσεις, μυϊκοί σπασμοί, σκλήρυνση κατά πλάκας, PTSD, ανορεξία, αρθρίτιδα, ημικρανίες, νόσο του Crohn, νόσο του Parkinson, Alzheimer, Ηπατίτιδα C, νόσο του Lou Gehrig (αμυοτροφική πλευρική σκλήρυνση ή ALS), δρεπανοκυτταρική αναιμία, ινομυαλγία (σοβαρή ), ινώδη δυσπλασία, σύνδρομο Sjogren, ασθένεια του νωτιαίου μυελού, κάκωση του νωτιαίου μυελού, παρεγκεφαλιδική αταξία (SCA), το σύνδρομο Tourette, τραυματική βλάβη του εγκεφάλου (ΤΒΙ), σπαστική τετραπληγία, κ.α.
Κάνναβη και έρευνα
Ένα από τα πολλά προβλήματα στο θέμα της ιατρικής κάνναβης, είναι η περιορισμένη μέχρί στιγμής έρευνα. Μιλόντας για τις ΗΠΑ, η κυβέρνηση των ΗΠΑ βάζει εμπόδια για την κατάλληλη έρευνα στην κάνναβη και οι επιστήμονες εξακολουθούν να στερούνται την πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας κάνναβη, γεγονός που καθιστά δύσκολο να ερευνήσουν σωστά τους κινδύνους και τα οφέλη αυτής. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι, ενώ έχουν αδιάσειστα στοιχεία ότι η κάνναβη έχει θεραπευτικά οφέλη, πολλές από αυτές τις επιδράσεις δεν εχουν δοκιμαστεί ποτέ σε κλινικές μελέτες.
Αυτό συμβαίνει γιατί η κυβέρνηση των ΗΠΑ συνεχίζει να απαριθμεί την κάνναβη στο Παράρτημα 1 των ναρκωτικών – μια κατηγορία που περιορίζεται σε ναρκωτικα με «μη αποδεκτή ιατρική χρήση» και «υψηλό κίνδυνο για κατάχρηση» – παρά το γεγονός ότι πάνω από το 75 τοις εκατό των γιατρών στις ΗΠΑ πιστεύουν ότι η ιατρική κάνναβη είναι μια ασφαλής και αποτελεσματική θεραπεία. Λόγω της κατάταξης της, οι ερευνητές μπορούν να έχουν πρόσβαση μόνο σε κάνναβη, μέσω του Εθνικού Ινστιτούτου για την Κατάχρηση Ναρκωτικών (NIDA), και το NIDA προμηθεύει κάνναβη που είναι λιγότερο ισχυρή από ό, τι η κάνναβη που είναι διαθεσιμη στο εμπόριο. Το NIDA προμηθεύεται κάνναβη που καλλιεργείται στο Πανεπιστήμιο του Μισισιπή, με το υψηλότερο επίπεδο σε τετραϋδροκανναβινόλη (THC) – η κύρια ψυχοτρόπος ουσία στην κάνναβη –να είναι 12,4%. Πέρυσι, οι μόνες δύο κλινικές μελέτες που χρηματοδοτήθηκαν από το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας (NIH) χρησιμοποίησαν προϊόντα με επίπεδα δραστικότητας μεταξύ 3,5 και 7 % σε THC. Όμως, το πρόβλημα είναι ότι η ιατρική κάνναβη πωλείται σήμερα στο Κολοράντο με μ.ο. 18,7 % THC, με κάποιες ποικιλίες να φτάνουν στο 35% σε THC. Ορισμένες πολιτείες, συμπεριλαμβανομένων του New Mexico, έχουν δώσει άδεια για φαγώσιμα και προϊόντα για vaping που περιέχουν έως και 70% σε THC.
Σαφώς, τα αποτελέσματα από μελέτες που χρησιμοποιούν κάνναβη που λαμβάνεται από το Πανεπιστήμιο του Μισισιπή προσφέρουν λίγα σε σχέση με τις επιπτώσεις που στην πραγματικότητα βιώνουν οι ασθενείς ιατρικής κάνναβης όσον αφορά τόσο τα θεραπευτικά οφέλη και τις αρνητικές παρενέργειες, εάν υπάρχουν. Οι ερευνητές καλούν για μεταρρύθμιση στην έρευνα για την κάνναβη έτσι ώστε οι επιστήμονες να μπορουν να διαβεβαιώσουν ότι κάτι είναι πραγματικά ασφαλές και αποτελεσματικό.
Την περασμένη εβδομάδα υπήρχαν 3 σημαντικές εξελίξεις πάνω στο θέμα. Η πρώτη ήταν ότι η κυβέρνηση Ομπάμα σχεδιάζει να αφαιρέσει ένα σημαντικό εμπόδιο για την έρευνα πάνω στην κάνναβη. Η νέα πολιτική αναμένεται να αυξήσει σημαντικά την προσφορά της κάνναβης στη διάθεση των ερευνητών. Η Drug Enforcement Administration θα επιτρέψει και σε άλλα πανεπιστήμια εκτός από αυτό του Μισισίπι να καλλιεργήσουν κάνναβη για έρευνα. Δεν είναι σαφές ακόμα πόσα άλλα πανεπιστήμια θα λάβουν τέτοιες άδειες αλλά κάθε ίδρυμα που θα έχει εγκεκριμένο ερευνητικό πρωτόκολλο και ανάλογα μέτρα ασφαλείας θα μπορεί να κάνει αίτηση. Η δεύτερη εξέλιξη ήταν αρνητική καθώς η Drug Enforcement Administration (D.E.A) αρνήθηκε να ανακατατάξει την κάνναβη από το Παράρτημα 1 της λίστας των ναρκωτικών, άρα παραμένει για τον ομοσπονδιακό νόμο «χωρίς καμία ιατρική αξία» και «με αυξημένο κίνδυνο για κατάχρηση.» Αυτη η απόφαση εξόργισε τους επιστήμονες, τους ακτιβιστές και τους πολιτικούς που συμμετέχουν σε εκστρατείες νομιμοποίησης. Η τρίτη σημαντική εξέλιξη της προηγούμενης εβδομάδας έρχεται να μετριάσει την απογοήτευση που προήλθε από την απόφαση της D.E.A. Το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ ανακοίνωσε ότι δεν μπορεί να δαπανά χρήματα για τη δίωξη ομοσπονδιακών περιπτώσεων κάνναβης, αν οι κατηγορούμενοι συμμορφώνονται με τις πολιτειακές κατευθυντήριες γραμμές που επιτρέπουν την πώληση κάνναβης για ιατρικούς σκοπούς.
Η κάνναβη και τα άλλα φάρμακα
Σύμφωνα με νέες έρευνες που δημοσιεύονται, η νομιμοποίηση της ιατρικής κάνναβης σε ένα όλο και αυξανόμενο αριθμό πολιτειών στις Η.Π.Α. συνδέεται με την μείωση του ποσοστού χρήσης άλλων συνταγογραφούμενων φαρμάκων. Συγκεκριμένα, οι έρευνες δείχνουν ότι η κατάχρηση παυσίπονων και η υπερδοσολογία είναι χαμηλότερη σε πολιτείες με νόμιμη ιατρική κάνναβη. Οι μελέτες αυτές έχουν καταλήξει ότι όπου η ιατρική κάνναβη είναι διαθέσιμη, οι ασθενείς με πόνους επιλέγουν όλο και περισσότερο την κάνναβη σε σύγκριση με τα ισχυρά συνταγογραφημένα παυσίπονα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ειναι ότι στις συνταγγοραφήσεις του μέσου ιατρού παρατηρείται ετήσια μείωση σε 1.826 λιγότερες δόσεις παυσίπονων.
Ένα άλλο σημαντικό θέμα είναι η σχέση κάνναβης με μείωση χρήσης οποιούχων παυσίπονων. Το 2010, υπήρχαν περίπου 16.000 θάνατοι στις ΗΠΑ που προκλήθηκαν από υπερβολική δόση συνταγογραφημένων οπιούχων φαρμάκων. Ωστόσο, τα στοιχεία μας λένε ότι υπάρχει μια πιθανή λύση για την μείωση του εθισμού από οπιοειδή και των θανάτων που προέρχονται από αυτά. Αυτή η λύση είναι η νομιμοποίηση της κάνναβης. Τοο 2014, ερευνητές από το Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health και το Philadelphia Veterans Affairs Medical Center διαπίστωσαν ότι θάνατοι από υπερβολική δόση οπιοειδών μειώθηκαν κατά σχεδόν 25% σε πολιτείες με νόμιμη ιατρική κάνναβη. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα από τη RAND Corporation βρήκε επίσης μια μείωση της εξάρτησης από οπιοειδή και υπερβολική δόση σε πολιτείες με ιατρική κάνναβη. Επίσης, οι ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Michigan δημοσίευσαν μια έρευνα 244 ασθενών που πάσχουν από χρόνιο πόνο και χρησιμοποιούν ιατρική κάνναβη και ανακάλυψαν ότι συχνά η ιατρκή κάνναβη αντικαθιστά τα οπιούχα, με πολλούς από αυτούς να κρίνουν την ιατρική κάνναβη ως πιο αποτελεσματική στη θεραπεία του χρόνιου πόνου. Η ιατρική χρήση κάνναβης συσχετίστηκε με 64% μείωση στην χρήση οπιοειδών, καθώς και με μια βελτιωμένη ποιότητα ζωής.
Οι μεγάλοι χαμένοι σε αυτό το παιχνίδι είναι οι φαρμακευτικές εταιρίες, οι οποίες βλέποντας τα στοιχεία, καταλαβαίνουν ότι η νομιμοποίηση της ιατρικής κάνναβης δεν θα τους οφελήσει. Από την αλλη, φαρμακευτικές εταιρίες έχουν αρχίσει και φτιάχνουν εμπορικά διαθέσιμα χάπια με φυτικά κανναβινοειδή τα οποία υπάρχουν νόμιμα σε πολιτείες και χώρες με νομιμοποιημένη ιατρική κάνναβη. Αυτά τα χάπια με φυτικά κανναβινοειδή έρχονται σε σύγκρουση με την ιδέα των ακτιβιστών ότι η κάνναβη θα πρέπει να νομιμοποιηθεί ως φυτό καταρχάς και όχι ως χάπι.
Η νομιμοποίηση της ιατρικής κάνναβης στην Ελλάδα
Όπως είχα γράψει και τον περασμένο Φεβρουάριο μέσα από το Νόστιμον Ήμαρ, στη Ελλάδα η πίεση για τη νομιμοποίηση της ιατρικής κάνναβης έχει αρχίσει να αυξάνεται. Το θέμα αποκτάει σταδιακά τη δημοσιότητα και την προσοχή που του αξίζει και αυτό το γεγονός αντικατοπτρίζεται και στο πολιτικό επίπεδο.
Μετά την ερώτηση 36 βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ πριν λίγους μήνες για την ιατρική κάνναβη, στα μέσα Ιουλίου συγκροτήθηκε από το Υπουργείο Υγείας μια Ομάδα Εργασίας που θα διερευνήσει το πλαίσιο ιατρικής χρήσης της κάνναβης. Όπως διευκρινίστηκε, «ο ρόλος της Ομάδας Εργασίας είναι συμβουλευτικός και οι εργασίες της έχουν ως στόχο την αποτίμηση της σύγχρονης εμπειρίας σχετικά με τη χρήση της ιατρικής κάνναβης. Ακόμη, θα μελετήσει το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο, καθώς και τη διατύπωση και τεκμηρίωση προτάσεων σε ό,τι αφορά το κανονιστικό πλαίσιο και τις απαιτούμενες νομοθετικές ρυθμίσεις προκειμένου να καταστεί δυνατή η ιατρική χρήση σκευασμάτων που περιέχουν κανναβινοειδή.» Η ανακοίνωση του Υπουργείου Υγείας κατέληγε στο ότι «για το Υπουργείο είναι πολιτική προτεραιότητα η κάλυψη των αναγκών και της επιστημονικά αξιόπιστης και αποτελεσματικής φροντίδας των ασθενών, καθώς και η προστασία της Δημόσιας Υγείας. Στο ζήτημα της φαρμακευτικής χρήσης της κάνναβης υπάρχουν καινούργια επιστημονικά δεδομένα τα οποία πρέπει να αξιοποιηθούν για ανακουφιστικούς και θεραπευτικούς σκοπούς χωρίς τους σκοταδισμούς και τις φοβικότητες του παρελθόντος, με έμφαση στην ποιότητα ζωής των ασθενών. Στόχος της διεπιστημονικής ομάδας εργασίας είναι η ολοκληρωμένη προσέγγιση του θέματος και η διαμόρφωση υλοποιήσιμων προτάσεων.» Η πρόταση της Ομάδας Εργασίας θα πρέπει να έχει παραδοθεί στον Υπουργό Υγείας έως την 30η Οκτωβρίου.
Εξετάζοντας αυτή τη συγκεκριμένη ανακοίνωση, εμφανίζονται κάποια συγκεκριμένα ερωτήματα που πρέπει να απασχολήσουν την Ομάδα Εργασίας.
Για παράδειγμα, πόσες και ποιες θα είναι οι περιπτώσεις όπου ο ασθενής θα επιτρέπεται να συνταγογραφηθεί με ιατρική κάνναβη; Το παράδειγμα της Καλιφόρνια (η πρώτη πολιτεία που νομιμοποίησε την ιατρική κάνναβη το 1996) δείχνει έναν κατάλογο που περιλαμβάνει τον καρκίνο, την ανορεξία, το AIDS, τον χρόνιο πόνο, τη καχεξία, τους έντονους μυϊκούς σπασμούς (συμπεριλαμβανομένων εκείνων που σχετίζονται με σκλήρυνση κατά πλάκας), επιληψία, σοβαρή ναυτία, γλαύκωμα, αρθρίτιδα, ημικρανίες και οποιοδήποτε άλλο χρόνιο ή μόνιμο ιατρικό σύμπτωμα που περιορίζει σημαντικά την ικανότητα του ατόμου να διεξάγει μία ή περισσότερες κύριες κύριες καθημερινές δραστηριότητες. Επιπλέον, στο Ιλινόις επιτρέπεται η ιατρική κάνναβη για πάνω από 30 ιατρικές περιπτώσεις. Αντίθετα, σε κάποιες άλλες πολιτείες όπως το Τέξας, η ιατρική κάνναβη επιτρέπεται μόνο για μία ασθένεια πχ. μόνο για επιληψία. Οπότε, θα υπάρχει κατάλογος συγκεκριμένων ασθενειών/παθήσεων; Ποιες περιπτώσεις θα περιλαμβάνει; Τι θα γίνει εάν οι περιπτώσεις που συμπεριληφθούν στη λίστα αφορούν μόνο μετρημένους ασθενείς στην Ελλάδα και μείνουν έξω από τη λίστα ασθένειες και παθήσεις με χιλιάδες ενδιαφερόμενους; Τα ασφαλιστικά ταμεία θα καλύπτουν αυτά τα έξοδα; Αν ναι, για ποιες ασθένειες και παθήσεις και για πόσους ενδιαφερόμενους;
Το δεύτερο ερώτημα που προκύπτει είναι, σε τι μορφή θα διατίθεται στους ασθενείς και ποιες μέθοδοι χορήγησης θα επιτρέπονται για κατανάλωση κάνναβης; Υπάρχουν πολλοί τρόποι ώστε να καταναλωθεί η κάνναβη όπως κάπνισμα του άνθους της κάνναβης, ατμοποίηση του άνθους (χρησιμοποιώντας vaporizer), ως φαγώσιμο (brownie), ως συμπυκνώματα (wax, shatter, oil) που καταναλώνονται με vaping ή με dabbing, ως τοπικές αλοιφές, είτε ως χάπια με φυτικά κανναβινοειδή. Καθώς η βιομηχανία ιατρικής κάνναβης συνεχίζει να επεκτείνεται, οι ασθενείς και οι γιατροί αναζητούν όλο και περισσότερο αποτελεσματικούς τρόπους για να χρησιμοποιήσουν ιατρική κάνναβη σε θεραπεία. Σε περιπτώσεις ανά τον κόσμο έχουν νομιμοποιηθεί κάποια από αυτά είτε ολα τα προηγούμενα. Για παράδειγμα στο Κολοράντο ο ασθενής μπορεί να βρει κάνναβη σε όλες τις παραπάνω μορφές, είτε ως άνθος είτε ως κάποιο συμπύκνωμα με εκχύλισμα κάνναβης. Από την άλλη, στη Φλόριντα επιτρέπεται μόνο εκχύλισμα κάνναβης χαμηλό σε THC και υψηλό σε CBD, ενώ για παράδειγμα στο Μισσισίπι και στο Μισούρι επιτρέπεται μόνο το CBD oil για περιπτώσεις επιληψίας. Στην Αιόβα επιτρέπεται μόνο εκχύλισμα κάνναβης με λιγότερο από 3% THC και υψηλό σε CBD. Στην ίδια λογική του περιορισμού, στην Κροατία επιτρέπονται μόνο χάπια και αλοιφές (δηλαδή προιόντα με βάση την THC) τα οποία θα εισάγονται, ενώ δεν επιτρέπεται η χώρα να παράγει τίποτα με THC. Επιπλέον, στη Γερμανία για παράδειγμα ο ασθενής μπορεί να συνταγογραφηθεί με Δροναβινόλη (Μαρινόλη) η οποία περιέχει THC. Το πρόβλημα είναι η ακριβή τιμή του χαπιού. Ο ασθενής έχει δικαίωμα να ζητήσει άνθη κάνναβης, μόνο εάν η δροναβινόλη κριθεί αναποτελεσματική ή μόνο εάν το ασφαλιστικό του ταμέιο αρνείται να του πληρώσει τα έξοδα. Αυτή η διαδικασία είναι χρονοβόρα και γραφειοκρατική και άρα γίνεται αποτρεπτική για τους ασθενείς. Πλεόν, η γερμανική βουλή συζητάει ώσε να διευκολύνει τους ασθενείς στο να έχουν πρόσβαση σε άνθη κάνναβης. Ελάχιστοι μέχρι τώρα κάνουν αιτήσεις για χρήση άνθους κάνναβης. Η Γερμανία, εισάγει άνθη κάνναβης απο την Ολλανδική Bedrocan η οποία παράγει 5 ποικιλίες ιατρικής κάνναβης. Πρόσφατα, έκλεισε συμφωνία ώστε να εισάγει απο την καναδική Tweed 2 ακόμα ποικιλίες. Εισαγωγές ανθών κάνναβης κάνει και η Ιταλία και η Τσεχία.
Eδώ έρχεται και το τρίτο ερώτημα. Έστω ότι αποφασίζεται μόνο η διάθεση χαπιών με φυτικά κανναβινοειδή ή προιόντων με βάση την κάνναβη (πχ αλοιφές). Αυτό θα γίνεται με εγχώρια παραγωγή ή με εισαγωγές όπως στην Γερμανία και την Κροατία; Έστω ότι αποφασίζεται η διάθεση άνθων κάνναβης, θα υπάρχει εγχώρια παραγωγή, εισαγωγές ή ένας συνδυασμός; Σε περίπτωση συνδυασμού, θα έχουν οι ελληνικές εταιρίες την τεχνογνωσία και την εμπειρία να ανταγωνιστούν τους Ολλανδούς ή τους Καναδούς παραγωγούς ιατρικής κάνναβης; Θα είναι το ελληνικό προιόν ανταγωνιστικό σε ποιότητα και τιμή με τα εισαγόμενα; Η καναδική εταιρία Τweed με μητρική την Canopy Growth ήδη εισήλθε στην αγορά της ΕΕ μέσω Γερμανίας. Απο την άλλη, οι Ολλανδοί με την Bedrocan κυριαρχούν στην παραγωγή ιατρικής κάνναβης στην ΕΕ. Παρ’ότι τριπλασίασαν την παραγωγή τους το 2015 με το άνοιγμα μιας νέας μονάδας παραγωγής, πλεόν είναι δύσκολο να καλύψουν με εξαγωγές την αυξανόμενη ζήτηση για ιατρική κάνναβη μέσα στην ΕΕ. Απο την άλλη, η Τσεχία ενώ αρχικά άρχισε με εισαγωγές άνθων κάνναβης, πλέον η τσέχικη Elkoplast κατάφερε να διανείμει την πρώτη συγκομιδή το Φεβρουάριο μετά από δύο χρόνια προσπαθειών, χάρη στην τεχνογνωσία και τη γενετική που παρέχονται από την Ολλανδική Bedrocan. Η Ιταλία επίσης ενω εισήγαγε αρχικά μόνο απο την Bedrocan, πλεόν αποφάσισε ο στρατός να καλλιεργεί ιατρική κάνναβη ώστε να μειωθούν τα κόστη και να φτάνει φτηνότερη στον ασθενή. Οπότε εδώ μπαίνουν τα μεγάλα ερωτήματα κατά πόσο η ελληνική παραγωγή μπορεί να ανταπεξέλθει. Η έλλειψη τεχνογνωσίας είναι το σημαντικό εμπόδιο καθώς η ανάπτυξη μιας ποικιλίας ιατρικής κάνναβης παίρνει χρόνια. Αυτή είναι άλλωστε και η κριτική στο ιταλικό μοντέλο του να καλλιεργεί ο στρατός ιατρική κάνναβη, το γεγονός τη έλλειψης τεχνογνωσίας και εμπειρίας. Επιπλέον, ο ανταγωνισμός είναι μεγάλος βλέποντας τον Καναδά, την Καλιφόρνια, το Κολοράντο ή ακόμα και το Ισραήλ. Μόνο στον Καναδά, 26 επιχειρήσεις αυτή τη στιγμή εργάζονται για την ανάπτυξη νέων ποικιλιών. Στις ΗΠΑ υπάρχουν ακόμη περισσότερες με έμφαση στην ανάπτυξη ειδικών ποικιλιών. Το καλύτερο παράδειγμα είναι το «Web Charlotte», μια ποικιλία κάνναβης που αναπτύχθηκε στο Κολοράντο για τη θεραπεία συγκεκριμένης μορφής επιληψίας. Σε ανάπτυξη ισχυρών και μοναδικών ποικιλιών έχει προχωρήσει και το Ισραήλ.
Το ερώτημα που ακολουθεί είναι για τις ποικιλίες που θα επιτρέπονται βάσει των εγκεκριμένων ασθενειών. Θα είναι 1,2 ή 5 ποικιλίες κάνναβης όπως είναι στην Ολλανδία ή θα είναι 200 ποικιλίες κάνναβης όπως στο Κολοράντο; Θα μπορεί η ελληνική παραγωγή να καλύψει 200 ποικιλίες; Θα χρειαζόμαστε ουσιαστικά 200 ποικιλίες ή ίσως και 5, 10 ή 20 να είναι αρκετές για το εύρος των ασθενειών που θα εγκριθούν; Αν η ελληνική παραγωγή μπορεί να εγγυηθεί τεχνολογικά ότι θα παράγει έναν συγκεκριμένο ικανοποιητικό αριθμό ποικιλιών, εκει θα πρέπει να γίνει άνοιγμα για την εισαγωγή και άλλων ποικιλιων;
Στη συνέχεια, υπάρχει το ερώτημα του αν θα επιτρέπεται η καλλιέργεια φυτού κάνναβης από ασθενείς. Θα υπάρχουν διαφοροποιήσεις δίνοντας σε κάποιους το δικαίωμα αυτό η θα το έχουν όλοι οι ασθενείς ιατρικής κάνναβης; Αν έστω ότι ένας ασθενής πάσχει από κάτι σοβαρό που η θεραπεία του κοστίζει πολύ και έτσι δεν μπορεί να αγοράζει αυτή την πόσότητα κάνναβης που χρειάζεται, θα έχει δικαίωμαα να την καλλιεργεί; Αν ναι, μέχρι πόσο έχει δικαίωμα να καλλιεργεί; Για παράδειγμα στο Κολοράντο, επιτρέπεται ο ασθενής να καλλιεργεί μέχρι 6 φυτά κάνναβης. Ο γιατρός μπορεί να προτείνει ο ασθενής να επεκτείνει το δικαίωμα του για καλλιέργεια και άλλων φυτών κάνναβης εξαιτίας δύσκολης ιατρικής κατάστασης. Αυτό είναι ένα μεγάλο θέμα και οι ακτιβιστές στην Ελλάδα θεωρούν βασικό οι ασθενείς να αποκτήσουν αυτό το δικαίωμα, κάτι που συμβαίνει στις περισσότερες περιπτώσεις παγκοσμίως, όπου επιτρέπεται η ιατρική χρήση κάνναβης. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα ο Καναδάς, όπου η Καναδική Κυβέρνηση επέτρεψε στους ασθενείς να καλλιεργούν τη δική τους κάνναβη στο πλαίσιο των νέων κανονισμών που θα τεθεί σε ισχύ αργότερα αυτό το μήνα. Οι ασθενείς θα πρέπει να εγγραφούν στο Υπουργείο Υγείας του Καναδά για να καλλιεργήσουν μια ορισμένη ποσότητα κάνναβης για τις δικές τους ανάγκες.
Εδώ έρχεται και ένα άλλο ερώτημα. Αν ένας ασθενής δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες του αγοράζοντας κάνναβη λόγω πχ οικονομικών δυσκολιών και την ίδια στιγμή λόγω τη κατάστασης του, δεν μπορεί ούτε να καλλιεργήσει μόνος του, τότε θα έχει το δικαίωμα να καλλιεργήσει τα φυτά του κάποιος άλλος; Θα έχει το δικαίωμα να ασκήσει το δικαιώμα του αυτό συμμετέχοντας σε μια Κοινωνική Λέσχη Κάνναβης; Θα επιτρέπονται Κοινωνικές Λέσχες Κάνναβης που θα είναι και επιφορτισμένες να καλλιεργούν με ασφάλεια συγκεκριμένες ιατρικές ποικιλίες; Ο ασθενής θα έχει το δικαίωμα να εξουσιοδοτήσει και να συνεργαστεί με έναν caregiver ο οποίος θα καλλιεργεί τα φυτά κάνναβης για αυτόν; Θα δοθεί η δυνατότητα ανάπτυξης ενός επαγγέλματος σαν του caregiver, ο οποίος θα είναι ελέυθερος επαγγελματίας με ορισμένο αριθμό πελατών ώστε να καλλιεργεί την ιατρική τους κάνναβη;
Τέλος, το μεγάλο ερώτημα που τίθεται στη συζήτηση είναι το ποιος θα ελέγχει όλο αυτό το σύστημα; Καταρχάς, ο ασθενής θα ελέγχεται; Θα εγγραφεί σε μια λίστα; Σε μια λογική περιορισμών και απαγορεύσεων που θα οδηγήσει σε ένα περιορισμένο μοντέλο, τα πράματα γίνονται απλά για το κράτος. Στην χειρότερη περίπτωση, η θέσπιση ελάχιστων ασθενειών ως εγκεκριμένων για συνταγογράφηση ιατρικής κάνναβης με περιορισμούς όπως αποκλειστική διαθεσιμότητα χαπιών με φυτικά κανναβινοειδή μέσω εισαγωγών και κάτω από περιορισμούς (πχ. ο ασθενής να έχει δοκιμάσει όλες τις άλλες πιθανές θεραπείες και να έχουν αποτύχει πριν καταλήξει σε κάνναβη, ή ο ασθενής να είναι άνω μιας ηλικίας κλπ) θα μειώσει τη δυσκολία για τους δημιουργούς του σχεδίου. Σε αντίθετη περίπτωση που αποφασιστεί ένα ανοιχτό μοντέλο, με διαθεσιμότητα όλων των ειδών κάνναβης (άνθη, εκχυλίσματα, συμπυκνώματα, χάπια, προιόντα κάνναβης), για μεγάλο αριθμό ασθενειών/παθησεων, με πολλές ποικιλίες να επιτρέπονται, με μεγάλη ελληνική εγχώρια αγορά σε συνδυασμό με εισαγωγές ειδικά στην αρχή και τέλος σε συνδυασμό φαρμακείων, Κοινωνικών Λεσχών Κάναβης και αυτοκαλλιέργειας, η ανάγκη για την δημιουργία ενός Εθνικού Οργανισμού Κάνναβης στα πρότυπα των πολιτειών των ΗΠΑ είναι αναγκαίος. Ένας Εθνικός Οργανισμός Κάνναβης θα είναι απαραίτητος για να ελέγχει τις καλλιέργειες μέσω σύγχρονων συστημάτων παρακολούθησης RFID Tags), την γενικότερη παραγωγή, τη διανομή, αλλά και να ρυθμίζει την αγορά, να βάζει τος κανόνες και να φορολογεί. Περισσότερα για τη δημιουργία ενός τέτοιου σχεδίου αναφέρω στο βιβλίο μου «Κάνναβη:νομιμοποίηση και ρύθμιση» που εκδόθηκε πρόσφατα.
Η Ομάδα Εργασίας που έχει συσταθεί ελπίζουμε όλοι όσοι ασχολούμαστε με το θέμα να έχει τη γνώση, την κατάρτιση, την εμπειρία, την πλήρη ενημέρωση που χρειάζεται και το μεράκι ώστε να συνεισφέρει με τον τρόπο της στην βελτίωση της ζωής των ασθενών με τη νομιμοποίηση της ιατρικής κάνναβης. Η συζήτηση θα πρέπει να συνεχιστεί ακόμα και μετά τη δημοσιοποίηση των συμπερασμάτων της Ομάδας Εργασίας. Εκείνη θα είναι η στιγμή ωστε όλα τα παραπάνω ερωτήματα να τεθούν ανοιχτά και δημόσια ώστε να αρχίσει η μεγάλη συζήτηση για την ιατρική κάνναβη. Αρχικά να νομιμοποιηθεί και να απελευθερωθεί ηθικά η δημόσια συζήτηση για την κάνναβη και τα οφέλη της ιατρικής κάνναβης. Σε όλη αυτή τη συζήτηση, να μην αυτοστιγματιστούμε και να μην εσωτερικεύσουμε το δημόσιο στίγμα που το συντηρητικό τόξο προωθεί εναντίον της κάνναβης. 25 πολιτείες των ΗΠΑ και χώρες όπως η Ολλανδία, ο Καναδάς και η Γερμανία έχουν νομιμοποιήσει την ιατρική κάνναβη. Δεν υπάρχει κάποιος λόγος να κρυβόμαστε όταν τόσα άλλα κράτη έχουν πράξει το ίδιο. Ας υπερασπιστούμε την ανάγκη για δημόσιο διάλογο σχετικά με την ιατρική κάνναβη. Ας υπερασπιστούμε τα δικαιώματα των ασθενών και ας πιέσουμε τη κυβέρνηση να προχωρήσει σε προοδευτικές αλλαγές με τη νομιμοποίηση της ιατρικής κάνναβης.