Παρουσίαση: Μουντούρης Παναγιώτης
Μαρία Φακίνου “Ανατομία Κόρης” Εκδόσεις: αντίποδες
Αν η γυναικεία σεξουαλικότητα είναι ένα “αίνιγμα”, μια σκοτεινή ανεξερεύνητη Ήπειρος, όπως έγραψε ο Φρόιντ, τότε η Ανατομία Κόρης της Μαρίας Φακίνου (εκδ αντίποδες) θα μπορούσε να αποτελεί μια σύγχρονη αναπαράσταση της τραγωδίας του Οιδίποδα. Ο αναγνώστης επωμίζεται την ευθύνη να συνταξιδέψει με την ηρωίδα, όχι στο ταξίδι προς τη Θήβα αυτή τη φορά, αλλά, στην έξοδο από τον Κήπο της Εδέμ, και να διασχίσει μια πορεία ψυχικής ενηλικίωσης, μεταμόρφωσης, κάθαρσης και μετάβασης προς το φως.
«Η αυλόπορτα του Κήπου της Εδέμ τρίζει σκουριασμένα καθώς την κλείνω πίσω μου»
Το μικρό βιβλίο (73 σελίδες) της Μαρίας Φακίνου αποκτά βάρος από τις πλούσιες συμβολικές εικόνες που κάνουν την αφήγηση να κινείται σε πολλά επίπεδα ανάγνωσης μεταξύ του πραγματικού και του φαντασιωσικού. Ήδη από την αρχή του βιβλίου, η ηρωίδα της Μαρίας Φακίνου, αναδύει από τη μνήμη μια οικογενειακή εικόνα που, ενώ σε πρώτη ανάγνωση διακρίνει κανείς την ανεμελιά, την τρυφερότητα και το παιχνίδι του γονεϊκού ζεύγους, εντούτοις εγκυμονεί ασυνείδητα η εμφάνιση της πρωταρχικής ερωτικής σκηνής και η “δυναμική” παρουσία των γενετήσιων συμβόλων.
«Καλοκαίρι στον Κήπο της Εδέμ. Η μαμά λιάζεται σε μια καρέκλα με ξεθωριασμένο πανί. Ξάφνου τη βλέπω να ξεκαρδίζεται σ’ ένα γάργαρο γέλιο. Φέρνει τα γόνατα κοντά στο πρόσωπο για να προστατευτεί. Ο μπαμπάς τη σημαδεύει με το ανοιχτό λάστιχο του ποτίσματος. Ο μπαμπάς ψιχαλίζει τη μαμά».
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι, αυτή η ανάμνηση της κόρης αποτελεί τον αρμό μέσα στον οποίο η ηρωίδα ξεκινά μια ψυχική κατάδυση για να έρθει αντιμέτωπη με τον αρχέτυπο και πανανθρώπινο μύθο. Η κόρη ισορροπεί ανάμεσα στο φθόνο και τη ζήλια για τη μητέρα από τη μια και, στην επιθυμία κατάκτησης του πατέρα από την άλλη.
«Θέλω μόνο να την εξοργίζω, να την κάνω να βάζει τις φωνές, συνθήκη που πολύ απολαμβάνω, να τη λέω μανούλα και να ακούγεται ειρωνικό. […] Περάσαμε μια ζωή παρεξηγημένες». «Καλοκαίρι και ο πατέρας ετοιμάζεται. Ακουμπά το πόδι του στην άκρη του κρεβατιού. […] Έτσι θα τον θυμάμαι μέχρι μεγάλη, σκυμμένο πάνω από το λυγισμένο του γόνατο. Όμορφος, νέος, ένας άγνωστος για μένα».
Παλεύοντας με πραγματικούς ή/και συμβολικούς εχθρούς, η ηρωίδα, σαν μια σύγχρονη Ηλέκτρα, παρασέρνει τον αναγνώστη – ανεξαρτήτου φύλλου – σε μια από κοινού αμφιθυμία απέναντι στην αναπόφευκτη τραγωδία της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο Φίλιπ Ροθ αναφέρει στο αμερικανικό ειδύλλιο «Η τραγωδία του ανθρώπου που δεν είναι προετοιμασμένος για την τραγωδία – αυτή είναι η τραγωδία του καθενός». Η ηρωίδα της Μαρίας Φακίνου συστήνεται απόλυτα προετοιμασμένη για το μύθο της, καλωσορίζει την ατομική της τραγωδία και, αφού παραιτείται από τα ενοχικά συναίσθημα για τον απαγορευμένο πατέρα συμφιλιώνεται με τη μητέρα. Αυτή η ψυχική υπέρβαση οδηγεί την ηρωίδα στην κατάκτηση της γυναικεία ταυτότητας και σεξουαλικότητας μέσα από τον “τύπο των ήλων“.
«[…]Το μωσαϊκό που εδώ και μήνες έχει σε μιαν άκρη του μια σταγόνα αίμα. Η σταγόνα αίμα που κύλησε ανάμεσα απ’τα πόδια μου. Ο δικός μου τύπος των ήλων».
Η Ανατομία Κόρης είναι από εκείνα τα βιβλία που όταν ολοκληρώσεις την ανάγνωση γυρνάς πάλι να διαβάσεις τις τελευταίες σελίδες καθώς το περιεχόμενο των λέξεων ήρθε και συνάντησε ένα δικό σου ψυχικό κομμάτι. Η Μαρία Φακίνου κοινοποιεί μια παρακαταθήκη για τη συμφιλίωση μητέρας και κόρης και ενορχηστρώνει την πορεία σύναψης ειρήνης με τον Άλλον. Κάθε παιδί φαντάζεται τους γονείς που θα ήθελε να έχει. Ωριμότητα σημαίνει ότι μπορεί να μην έχω τους γονείς που θα ήθελα, μπορώ όμως να δεχτώ ότι αυτοί είναι οι γονείς μου και μου πρόσφεραν αυτό που μπόρεσαν και έμαθαν από τους δικούς τους γονείς.
«Για πρώτη φορά καταλαβαίνω ποια είσαι και κάτι μέσα μου μπαίνει αθόρυβα στη θέση του».