Του Πάνου Χριστοδούλου
Τα όνειρά σου μην τα λες γιατί μια μέρα κρύα μπορεί και οι φροϋδιστές να ‘ρθούν στην εξουσία… (Οι εκλογές Μαντινάδα, Δίσκος Η Ρεζέρβα)
Ένας από τους ήρωες της εφηβικής μου ηλικίας ήταν, όλος περιέργως, ο Διονύσης Σαββόπουλος. Οι τρύπες μου φαινόταν αρκετά poserάδες, το ίδιο και τα ξύλινα σπαθιά. Η σχέση μου μαζί του ξεκίνησε από μια διαφήμιση telemarketing όπου η Θεία Μάνου και το μας βαράνε ντέφια κόλλησε στο μυαλό μου. Ακολούθησε το cd δέκα χρόνια κομμάτια και το περιβόλι του τρελού, δώρο από τη μητέρα μου την Πρωτοχρονιά. Η Ωδή στον Γεώργιο Καραϊσκάκη υπήρξε από τα αγαπημένα μου τραγούδια για χρόνια. Ένα άλλο λατρεμένο τραγούδι της εφηβικής μου ηλικίας υπήρξε ήταν το Διακοπές στο Σαράγιεβο των Magic De Spell. Πρόσφατα μάλιστα τους άκουσα σε μια συναυλία στην Άρτα. Λίγο πριν το Σαράγιεβο, έπαιξαν το Βιετνάμ Γιε Γιε. Άραγε πόσοι από όσους παρακολουθούν τις συναυλίες του Σαββόπουλου (και πρόσφατα τον χαρακτήρισαν ακόμα κσι κλέφτη) γνωρίζουν ότι το συγκεκριμένο τραγούδι είναι από το δίσκο Φορτηγό του Νιόνιου;
Εδώ έρχεται και το γνωστό αριστερό αστείο για όσους νομίζουν ότι η μπαλάντα του Κυρ Μέντιου είναι του Σφακιανάκη. Γιατί είναι must ο σωστός αριστερός να βγάζει τον ταξικό νταλκά του με Ξυλούρη. Αλλά όταν χορεύει στα φεστιβάλ την παράβαση μπορεί να νομίζει άνετα ότι είναι του Χαρούλη, ενώ ανήκει στο δίσκο Αχαρνής του Σαββόπουλου. Γιατί κακά τα ψέματα ο Σαββόπουλος πάντα ήταν φλώρος για τους υπερεπαναστάτες. Σε αυτό το σημείο θυμήθηκα μια κακιασμένη πασόκα μαθηματικό που είχαμε στο γυμνάσιο που έλεγε καλά ρε Χριστοδούλου σε αυτή την ηλικία Σαββόπουλο; Η αλήθεια είναι ότι ο Σαββόπουλος ήταν ανέκαθεν αρκετά αιρετικός για την αριστερά. Τα τραγούδια του Πολιτευτής, Για το σοσιαλισμό και Για τα παιδιά που ναι στο κόμμα (δίσκος Ρεζέρβα) καυτηρίαζαν αρκετά το σοσιαλιστικό ρομαντισμό της περιόδου.
Βαριά μετράει, βαριά μετράει μα όσο κι αν αναγκεύεται η φτώχεια σύντροφε αφ’ εαυτής δεν ερμηνεύεται. (Για το σοσιαλισμό, δίσκος η Ρεζέρβα).
Παρόλαυτα ο Σαββόπουλος ήταν ιδιαίτερα ανατρεπτικός για την εποχή του. Έφυγε από το (εύπορο) σπίτι του για να μπορέσει να συνεχίσει τις σπουδές του στη μουσική και το Βιολί, συγκρουόμενος με τον συντηρητικό και αυταρχικό πατέρα του. Η κάθοδος του στην Αθήνα με ένα φορτηγό, οδήγησε στον δίσκο Φορτηγό με τα τραγούδια Συνεφούλα, Ήλιε Ήλιε Αρχηγέ, Τα κορίτσια που πηγαίνουν δυο δυο, το δέντρο, μη μιλάς άλλο για αγάπη, βιετνάμ γιε γιε, τα πουλιά της δυστυχίας. Η πολιτική ένταξη του Σαββόπουλου ήταν εμφανής. Και την πλήρωσε με αρκετά ξυλοφορτώματα στα κρατητήρια της Χούντας, με κυνήγι στα μαγαζιά που έπαιζε. Παρόλαυτα και κόντρα στο ρεύμα της εποχής επέλεξε να μην αποκτήσει κομματική ταυτότητα. Αν και οι Ρηγάδες συχνότερα τον διεκδικούσαν (τότε τουλάχιστον), ο πολιτευτής είναι πολύ πιθανό να μην αναφέρεται στον Ανδρέα Παπανδρέου αλλά στον Λεωνίδα Κύρκο. Προφανώς η μη ένταξη σε ένα κομματικό μηχανισμό για το ιερατείο του λενινισμού αντιμετωπίζεται ως ύβρις: ατομιστής, εγωιστής χωρίς ουρά και προβοσκίδα (για τα παιδιά που ναι στο κόμμα).
Τι να τα κάνω τα τραγούδια σας ποτέ δε λένε την αλήθεια, ο κόσμος ζητιανεύει και πεινά και σεις τα ίδια παραμύθια (με Δόμνα Σαμίου στο δίσκο Δέκα Χρόνια κομμάτια)
Ο Σαββόπουλος δραπετεύει για την Ιταλία. Και βγάζει τον δίσκο ορόσημο Ρεζέρβα. Στίχοι έντονα κοινωνικοί και πολιτικοί. Σατιρίζουν τόσο την τωρινή κατάσταση στην Ελλάδα όσο και τη …μελλοντική με το ΠΑΣΟΚ. Ο Σαββόπουλος ήταν καλός στο να διαισθάνεται τις επερχόμενες αλλαγές. Τα τραγούδια του μόνο γλυκανάλατα δεν είναι και αυτό ενοχλεί. Μικρά και μεγάλα κατεστημένα. Μπορεί από τους τότε δίσκους του Σαββόπουλου να έμεινε μόνο η Συνεφούλα στις συναυλίες του. Μπορεί τα υπόλοιπα να μην τον εκφράζουν πια. Αλλά τουλάχιστον έχει την τιμιότητα να μην τα τραγουδάει. Σε αντίθεση με τον διευθυντή της ΕΡΤ Τσακνή που εκτός από το να φωνάζει σκάσε σε γυναίκες, τραγουδάει και το Νοέμβρης του 90, απολαμβάνοντας ταυτόχρονα το μισθό που λαμβάνει για να διευθύνει το κυβερνητικό κανάλι. Και φθάνουμε στο ψητό, τη συναυλία του Όλοι Μαζί Μπορούμε.
Η οθόνη βουλιάζει σαλεύει το πλήθος εικόνες ξεχύνονται με μιας πού πας παλικάρι ωραίο σαν μύθος κι ολόισια στο θάνατο κολυμπάς (Ωδή στον Γεώργιο Καραϊσκάκη, από το δίσκο το Περιβόλι του τρελού)
Πολλοί, από την πλευρά του skai συνέκριναν τη συναυλία με εκείνη του ΟΑΚΑ το 1983. Σε εκείνη τη συναυλία ένας καθηγητής φιλοσοφικής απηύθυνε την ευχή στο Διονύση Σαββόπουλο, να μην τον καταπιεί το τέρας που λέγεται εξουσία. Εν μέρη η ευχή έπιασε καθώς ο Σαββόπουλος έμεινε ένας συνεπής αντιεξουσιαστής. Έφτυσε κατάμουτρα το ΠΑΣΟΚ και το κομματικοδίαιτο κράτος του 80. Όπως χαρακτηριστικά τραγουδά Λοιπόν ας έρθουν του Κουτσόγιωργα οι δασύτριχοι πολίτες και οι γνωστοί ιθαγενείς της «Αυριανής» οι τρωγλοδύτες στο Μην περιμένετε αστειάκια και σάτιρα από το δίσκο Το Κούρεμα. Η απέχθεια του μάλιστα ήταν τόσο μεγάλη που στο τραγούδι Μητσοτάκ εύχεται να κερδίσει η ΝΔ, πράγμα που σήμανε το οριστικό του διαζύγιο με τη ζαλισμένη αριστερά της περιόδου του 89 90. Και αν αναλογιστούμε ότι και σήμερα κυβέρνηση είναι ο ΣΥΡΙΖΑ, ακόμα απέναντι στην εξουσία στέκεται, ακόμα και αν κάθεται σε λάθος πλευρά.
Να πούμε λόγια άγρια παράξενα και ατόφια, σάβανα και χώματα στη μούρη της την ψόφια (Μαύρη Θάλασσα από το δίσκο το Βρώμικο Ψωμί).
Αλλά και πάλι τι επιλογές είχε πραγματικά ο Σαββόπουλος; Να ναι ένας καλός και φρόνιμος αριστερός για να τον φωνάζουν στα φεστιβάλ των νεολαιών και να στήνει κοινό; Δεν το χε ανάγκη. Να κάνει εναλλακτικές κινηματικές παρέες για να πουλά αντικαπιταλιστική αλληλεγγύη; Δε θα χε κσι μεγάλη διαφορά από τη συναυλία του Όλοι Μαζί μπορούμε. Πέρα από το ότι στην πρώτη περίπτωση θα απευθυνόταν σε 500 άτομα ενώ στη δεύτερη απευθύνθηκε σε 60000. Από ουδέτερη σκοπιά (αν υπάρχει) η επιλογή που έκανε ήταν πιο αποτελεσματική. Σε πρόσφατες διαφωνίες γύρω από εγχειρήματα αλληλεγγύης πολλοί εκφράζονταν ότι δεν τους ενδιαφέρουν οι ΜΚΟ, η πολιτική υπεραξία κλπ αφού τουλάχιστον βοηθιούνται πρόσφυγες. Άραγε τα ίδια επιχειρήματα δεν ισχύουν για το Σαββόπουλο; Αλλιώς κρίνονται οι αριστεροί επαναστάτες, αλλιώς οι ξεπουλημένοι; Στη θέση όλων αυτών, πιο γόνιμος θα ταν ο προβληματισμός του γιατί τον ακολούθησαν αγαπημένα παιδιά του παλιού (Γαλάνη, Φαραντούρη) και του νέου κινήματος (Χαρούλης, Μουζουράκης).
Μέχρι τα ουράνια σώματα, με πομπούς και με κεραίες, φτιάχνουν οι Έλληνες κυκλώματα και ιστορία οι παρέες (από το τραγούδι Ας κρατήσουν οι χoροί στο δίσκο Τραπεζάκια Έξω)
Ο Σαββόπουλος είναι ένοχος γιατί δε δέχτηκε να θάψει το ταλέντο του για να ναι ένας χρήσιμος ηλίθιος. Από αυτούς που γουστάρουν αριστερά μνημόνια, μιλάνε για δίκαιη αγανάκτηση του Λαού όταν τρώει γιαούρτια ο Πάγκαλος και για αήθης επιθέσεις όταν τρώει καφέδες ο Φίλης, γι αυτούς που μιλάνε για σεξιστικές επιθέσεις στο Καλλιμάρμαρο αλλά κάνουν τα στραβά μάτια σε αντίστοιχα περιστατικά σε αριστερά happening. Είναι ένοχος γιατί δεν ήταν μια μετριότητα που θα ζούσε από το κόμμα. Δυστυχώς ή ευτυχώς ο Νιόνιος δεν έχει ανάγκη το skai. Δυστυχώς δεν επέλεξε μια άλλη δομή για να δώσει μια συναυλία αλληλεγγύης. Και ακόμα πιο δυστυχώς μια τέτοια δομή δεν υπάρχει. Δυστυχώς το να είσαι ονειροπόλος σε οδηγεί πολλές φορές σε μέρη που δε το περίμενες. Ευτυχώς όμως που υπάρχουν και ακόμα χειρότερα μέρη. Το σημαντικό ίσως είναι η συνέπεια στην εκτέλεση και την προσφορά.
Βάλε στη σκιά σου τούτο το παιδί Που δεν έχει κόμμα να ψηφίσει να ψηφίσει (η ορίτζιναλ εκδοχή του Καραγκιόζη που παιζόταν σε live)
Βιβλιογραφία:
Διονύσης Σαββόπουλος: Υπόγειες Διαδρομές, Μπλιάτσικας Κ., εκδ. Ιανός
Διονύσης Σαββόπουλος, Καραμπελιάς Δ., εκδ. Μεταίχμιο
Η Σούμα, Σαββόπουλος Δ., εκδ. Ιανός